Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 6, 7 June 1928 — LAPAAU HAWAII AME NA KUHI-KUHI PAPA LAAU He Mau Holkeike Pili Akeakamai i Manaoio nui ia i Kela Au-Kahiko no Ka Lapaau Malalo o ka Houluulu Noeau Ana a na Kahuna Hawii Oiaio [ARTICLE]

LAPAAU HAWAII AME NA KUHI-KUHI PAPA LAAU

He Mau Holkeike Pili Akeakamai i Manaoio nui ia i Kela Au-Kahiko no Ka Lapaau Malalo o ka Houluulu Noeau Ana a na Kahuna Hawii Oiaio

0 ka Oihana i.apaau kahiko o Hawaii xieī ? ola o na ike waiwai r.ni I aneane e nalowale loa rrtai na hanauna. o K<'ia au hoii '■ ka naauao e nee Hc ike m&ikai ia| a iu; wuiwai ht> ka l« r v.ve a malama, no "ka pela no i lapaau ai na ku)nma ame ua niakua o ka lahuikanaka Hawāii i ka a kahiko, a ua kaulana na poe Tfahuna Haha, no ka poiomi i ka haha amt a hai mai i na ma'i iioko o ke kino o ke ) anaka, a he ike Ja i ia'o nui ia a ailolo imua 0 ka ihu o ka pnaa me ka eehia loa. • ! 1 ke au g Kainohamelia 1, Ka Na'i Aupuni, mahopo iho 0 kana mau huakai kaua lanakila', ua kaulana o Holo me Hewahewa, oia na kahuna ponoi o ka" Oihana Lapaau imua o ke aloalii, he 'akamai i ka l&paau me ka ike i ke kulana ma'i iln'M» o ke kino o ke kanaka. Ua a'o nui i« ka haha mā ka papa Lonomakaihonua rae Kua'ua'u, a oia maoli ke ano i lapaau pololei i ■honua m6 Kua'u'au, a oia maoli ke ano lapaau pololei i maa i na kahunn o ka wa kaHiko me'ke komo oie o kekahi hana keaka o*a iini ppa hoopunipuni, a oia keia e hoopuka ia aku nei no kaj>oraaikāi o na hanauna hou o Hawaii Lahu'i -ili-ulaula o keia kenekulia e nee nei. | Ua lawe ia mai keia mau hoikeike mai ka papa hana iliiii mai a Hewahewa, Lonomakaihonūa, Kua'ua'u, S. M. iKamakau, Keliiaumoana ame kekāhi mau papa hoike e j ae e hoomaka ana ma ka papa ma'i Paaoao. [ KA MA*I PAAOAO - # 1 O }ta ma'i Paaoap me ka mā f i Ea, he kulana ma'i ia no | jna keikl mai ka opu mai o ka markuahine. I ka wa kahiko' | o Hawaii nei, ua hui ia ia mau ano ma f i elua iloko ona | kahuna hookahi a i kapaia ma lea inoa— 1 "Na Kahuna Ma'i Paaoao me Ma'i Ea." | 0 keia poe kahuna, aole komo nui ona hana apiki ala- ; pahi iioko o ka lakou hana, aole hoi o lakou pule wahahee j i ke diabo!o. i oka ma'i paaoao, he maii loina kona ake kahuna e j nana mau ai rna ka opu o ke keiki, a ma ia wahi e mao- : | popo mua ai ke kulana ma'i paaoao, Ke hala na la elima ; i mal ka hanau anā mai o ka maleuahine, oia ka \va e i j ai ke ieahuna i ke kuiana ma'i o ke»keiki, a ma ia nana and ei4 la ui ke keiki ola me ke keiki haalele makua. - A pela no ka ea iloko o ke kino o ke kanaka, he n.a 11 īke ia ma ke alelo oke keiki me ka opu, &iawa e ! hoomaka ai kn kahuna e lapaau a hiki i ka nu: ana o'ke keiki, He nui na laau like ole no ia ano ma'i, e hoomaka 1 ana mai'ka piko o ke kuahiwi'a hiki iloko, o ka hohonu o ka moana kai lipolipo. j Nolaila, ma ka opu me ke alelo e ike mua ia ai ke kui lana maM paaoao me ea maluna o ke kino kanaka','a e like i me ka ike maka aoa a ke kahuna maluna o kona mau hele- ] helena, Ua loaa 'na kahoaka maopopo i mahelehele ia iloko i o na poomanao eono malalo: | MA KULANA O KA MAI' PAAOAO 1 I—Ka Muhee. I 2—-Ka Muhee Pulewa. j g—Ka Muhee Blakoko. ] 4—Ka Muhee Kea. i s—~Ka. Muhee Lehua! ! 6 —Ka Muhee Pakii. „ - | NA LAAU PAAOAO I i—Ke Kama-kou. oia ke pookela ona laau paaoao, I kona kino. ka lau me ka mu'o; aia ma Molokai kahi e loaa I nui ai, a aia i Keanae, Maui, he wahi ilofco o kē kai. I 2—Ke Kookoolau, mai ka pua aka mole; o k'ona pua, he i'laau maikni ia e hanai mua ai i na keiki hanau hou, e ohi I mua a hookaawale ae i ka lihilihi, no ka mea, he ano muīe- | mulea ia wnhi no ka hiki kupono ole i ke keiki opio ke.ai. I Aia a nui loa ae ke keiki," alaila, hanai i k-a laau ma ka j mole. f | 3—Ka liko lehua, no ka ma'i i kapaia he paaoao lehua. ' 4—-Ka'pua aloalo, he laaa maikai ia no ka wa uuku o ke keiki, ma kahi manoanoa o ke kumu pua-.e'hana'ai, he pahee ia } he* naha aku a oluolu ka pepe. Aia a niii kupono ae, alai]a, lianai ka pua holookoa. s—Ka riia kokia me kona papaa, ua like no ka hana ! ana me kela maluna. 6—Ka pu.i ilima me ka op«u uhaloa, he'mau laau mai- : kai kcia*iiu ka wa uu.ku o ke keiki, e hoakaka ana au mahope i ka kanai ar,a, ; 7—-l'a-u o Hi&ka, he laau ulu nui kēia ma na wahi a pau o ka aiua, a ua oielo ia nae» he lami hu keia, a he ala- , ala & he ht; ma ke poo, oia ke kiimu hanai nui ole ia. [ B—-Ka lau kahi, oia ka iu ome koi a hua, he naha olu- ! olu ke keiki. He laau ai kapu keia ke hana ia, ) 9—Ka iliau. k ; 10—Ka hinahina, lāu me kona mole, * 11 —- i lau mii. II?— i lau liilii. lo— h\ elama. , t ! 14—Mai;:awahine, lau me kona hi^. , 15—K.s r.oa me kona hua. , 16— mo. kona hua. ■ 17— me kona 'au. 18"—1\.?...-,010. liko, pua, hua"m§ kona kan.o. ' / ;u-- IL iuo ka ule-hala . 21—L;u; akia pa'n ! -IT~-Lau akeko./' r 1 | PAAOAO K AMA ! J[ Papahana a WniluaUu) kuuna jua kukui nio ka hua kou, h'e kukui hoolei s loa ia. he aa "Milikami hookahL (tns. he !** iii^iJ|o^kaii^kaium>. Oka hua t»ehe, hann a yih* kt s | kiapu la ! he mku k«io Piialii oha.me na hāhH» he wahi j okoK ko i;i h*hft, ona ko eha, kalua pu ka n«u at, a ! mo'a aia-.ia, hanal aku \ ka ma'i me ka alaea i ovUt i« iloko i o u hnha *' 1 Hc Kaia ka ii» fai ai, kH o a \%

ia m&mua. Ke loaa na laaa a pau. ka*!. a «aii, hc aa niu ka wahi, kalua a mo'a, hoau h ko poi « ai. kaKii n alaila. makaukau no ka mii ai\» ac. a ai n;ai hoi ka ia me ka ai. Eia ka ia behu; īlalHha'a. he iaf ai mau ia makua me na keiki. I HE APU KOALI KA HOFE Khu-kāuna mole koa !; . r)ua niok kipku'i a &h\ he ipu l haote k.n wiii e hu; a'aila ni niaii ka sl 1 «aha, s ahiahi ' n'aila, nui akii ks apu ko !r t Hhsits s a n s «als-o ; IPapahana * t£&hopuk*wia& 7 O ks, mii ka !au amo ke kuiō o Kokio. rsi mai ; Aia kekalii \u;-ono !io kn ma'i paso»a i >veh.- ! «-hoi;, oke ( Kv% K^ho^r.- ■ \V*'« :ih n akv ( k;Onu *pu rt>r «m* I *»* laau j * * %