Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 36, 3 January 1929 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA A HE ALOHA MAKUAHE NAAUAO LUA OLE ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

A HE ALOHA MAKUAHE NAAUAO LUA OLE

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

Iu wu i pii mai ;u ke kauka ai llma mp! la rnc k<r kumupoo' u pela "hoi m? Wilninaiki I kona | huli ana mai e ka imua -o ke j anaina, ua pulu kona mau pa* j pailna nsc ka w<uiriuk;*, & hikl j ole laia ke hoopuka mal i kekahi huaolelo a ba!a h f : manawe. tra pa kona «hane 1 na oleio o ka. haiolelo a Wllamaikl. j I ke ano mahy iki ana Jho 0] iio ke kauka manno, kunou mai j ia oia imua o ke kumupoo, imua I 0 Wiiamaiki a imua hoi o ke J anaina, Haawi mai la no Uoi ke! anaina i na leo hulo iala nel, no J Ka mea uh hoomaopopo mai la , lakou o ko lakou k;?uka aloha no ' ka keia kftf>nirnar);! 5 huna ia mai , ai ka e ke kumupoo. ' 0 kekahi kumu nui,o ka hulo; mai 0 na kanaka iaia nei, ma-; muii no ia o kana mau hana • kokua nui wale i na poe ilihune, j oiai e lapaau wale ana oia i na j poe Uiiume me ka kaki ole ia; .iakou, nolalla„ua Jike aia me ht-: la he makua maoli no no lakou.' 1 ka hamau ana ihō o ka leo ■ hulo o na kan&ka, hoomaka mai 1 la ke kauka e hoike i kona! mānao me naolelo pokple loa, | no ka mea aole e hiki iaia ke i hooloihi i kana mau olelo, oiai j ■ aole kaawale aku ka 5o o na olelo j a WOamaiki mai kona naau aku. j ' Penei kana mau wahi olelo ' pokole. j "E o'u mau makua, na hoaha-1 | nau, na keiki,na kupuna a me ; : na moopuna, aloha kakou a nui j ioa. No kekahi wa loihl ko'u I kamaaina ana ia Wilamaiki a, | me kona mau' makua, Mai kona ■ j hanau ana mai 110 a hiki wale i, 1 keia la. Ua oi aku paha ko'u; j kamaaina iaia mamua o kekalii, j o keia mau maka-; I hiki loihi ko'u hakilo ana iai: ! la'u no i kaawale aku ai mai V ! aina nei aku a noho aku ma P( lekane mamull 0 ka hana 1 kekahi mau makahiki loihi, ac no i neie ko'u Ike i na mea pili ana iaia. t7a hapai nui mai ka manao iloko o'u e makaaia i ke keiki, no ka mea, i kona; hanau ana, ua ike au aia iloko 0 ia nei kekahi me~a i loaa ole ji na kaiki e ae a pau. Ua kuka jpu au me na makua a me ia pu'no-hoi kekahi no kekahi kumuhana ano nui loa a'u i; makemake ai e hooko ia, a i keia po s he mea hauoli nui i ko'u naau, a pela pu-no paha i ko oukou mau naau a pau ke lohe aku oukou i ka'u mea e hoike aku ana i keia minuke a i oia keia. 0 ka hana nui a makou i kuka pu ai me ko ia nei mau makua |a me ia pu no hoi, a ua haawi ilike mai lakou i ko lakou-ae, a! loia keia. E hoouna ia o Wilama j i ke kula kiekie ae mamua o keia kula ana i puka pono ilio 'a a kakou i Ike maka iho la i keia po, a mai ia kuia aku a ia nei e hoouna iā ai, e hele aku ! oia i na kula leiekie o keia aupui ni a me na aupuni naauao a pau ! o ka honua nei i 1110 ai 4ia ka helu ekahi o na kanaka naauao a puni ke ao nei. O ka'u wahi imakann iaia i keia po, no kona ; homanawanui ana a lilo i. kapej na no keia ltula> ke haawi nei au iaia i keia puke panako nona ka' huina kala i hookomo ia ma j kona inoa he.hookahi kaukani dala Oiai aole a maua keiki me ' ka'u wahine i aloha nui ia, j nolaila e lawe ana maua i naj hoolilo a pau o ka hoonaauaoj ana ia Wilamalki a hikl wale i| kona puka pono ana mai mai na! kula a pau ana e Ueie ai," ! Ma keia wahi hooki iho la' oia | 1 kana kamailio ana. 1 ka pau ana o kana kamailio' ana, holo mai la kekahi mau' j kanaka he nui mai w,ena mai j 0 ke ana;t-n knaka, a hapai ae j ; la kekahi 0 lakou 1 ke kauka I : iluna a o kekahi hoi hapai ae la 1 lia Wilamaiki, a 0 'kanaka a! ; pau, liuio ae la lakou tne ka leo| ! nui. a no ku nui loa o keia leo' i huio. ua hoala ia aku la na ka-' • naka i hele ole mai e ike i na I j hana 0 ka po irfa ka lialekula a \ | hoio nai lu e Āe i ke kumu 0' I keia hulo jtm i loihi. O kekahi j ! i>oe ua ko;r.o ana lole kupono. so kvkalu liokolno o na muumuu ' i moe po. i ! Muhope mai\i ia wa, no Wila-' . -.0 01010 i ka waha onalane./a. « Noho ihr- ia ? o Wilamaiki me | kona mau i na mahina . hiwnuUia o kv kula. he mahiai'

ka liaua, ī manawa. hoomanao ae la oia I kana moe! uhane, a hele aku la e nana ma j kahi 0 ka punawai me ka jtnanao malla pah& 0 ike nku oia 1 ka wahine u'i ann J ike ai ma ka rf»oe uhane. Aole nse ona ike ikl I ka wahine. *Me ko ia nei j manao paha "he wahine keia no kahi kokoke mai i ko lakou nel home, a malia o hele ma'i e holō- : holo malaila alaila hui laua. A hala he mau manawa a la nei i hele mau ai me ka manao' e ike i keia wahine aole nae he j ;ike iki, nolaila hooholo Sbo la ola e hoike i na makua 1 kekahl' hapa o ko moe uhane I loaa iai i I ka po ana iho," a pau k;t "lako'u aina ahiahi, kahea aku Ur ; oia i kona mau makua e hoi j lakou iloko o kahl iumi hookipa ; o lakou I ko lakou akoakoa ana, ' hai aku la keia i ke ko.ena 0 ka 1 moe ana 5 hoike ole al i na ma- ; kua i kona wa I hoike al la laua ;5 kekahl hapa I ka lohe ana o j kona mau makua, ua kahana ' lea ia laua, aole.no ka huna ana 0 ke keiki i keia hapa'o kana Jmoe,.aka, i ka hele mal 0 keia [Tceiklmahlnē e"karhaillō me lakou ja lakou i maopopo ole ai, owai j la ia. j Manao iho la lakou he punawai kupanaha loa paha keia , iloko o ko iakou aina. Ua manao j np lakou aole kela 'keikimahine jhe keikimahine kino maoli, aka ; ua manao no lakou he mea oia 1 mai ka po mal,, Ua like no ko lakou manao maluna o-ke kupa- , naha o kel punawai, no Ja mea, j hooholo iho la lakou e malama ; i ka punawai a e hoomaemae hoi ;i ka aina e hoopuni ana i ua J wah! punawal nei, a e kanu i ; kekahi mau pua malaila. i na la hoomaha 0 ke ola no ka wai i pipi la ai u I mau mea kanu, no ka mea he Uno mamao iki no keia wahi mai ! kahi 1 hoomoe ia ai na paipu iwai. Hana iho la o Wilamaiki i wili makani e pauma al i ka j wai 1 ole e nui loa ka luhi i ka hukil ka wai no na mea kanu. I ka ulu ana mai o na mea i kanu ia ai, aole i kanā mai o ko lakou nani, ua oī pakela ae i ko na mea kan*a o ia i ano likē 1 kanu ia ma na wahl e ae. Na keia mea I hoohauoli loa mai i ko Wilamaiki manao s a nui loa kona makaala i ka malama i .kana mau mea kanu, | Aole no oi nei 1 ao īa i ke kanu mea kanu pua: o ke kanu mea ai kāna i ike ikl. no'ka mea ua loihi no hoi kona mahiai ana me kona makuakane. Aole no he Ike o kahi makuakane i ke kanu pua āna, aka nae, no ko lakou makemake e hoonani i kahi o ka punawai, nolaila, ua hooikaika ioa iho la oia e maopopo i ke ano o ka lawelawe ana i ka oihana kanu pua, i hiki mai ia l'ko;Wiiāmaiki wa e haalele mai ai a hele aku no ke kula, ua ano maamaalea hoi oia, i Nui ka wa i hia-a ai oko Wi- ! lamaiki po i ka noonoo no kona i haalele iho i kona mau makua ! ke hiki mai i kona wa e hele ai j i ke kula ma kahi mamao aku t j a ua lilo mai ia i mea hoonawalii wall mai I kona ola kmo a ano Jkanea mai la ka aī. 1 I ka hoomaopopo ana mai o ! na makua i ke ano emi niai 0 ke ! kino o ka laua keiki, na hoohuoi ! laua. maiia ua loaa mai keia ' hopena nmmuii o ko ke keiki ! noonoo nul no kona hele aku !no kahi mamao mai ka home j aku, nolaila e hoolana mau ana | laua I ka manao o ka laua kelki ! a i kekahī po, kamailio okoa aku j la na makua iaia a olelo aku la j penel. "Ē ka maua kelkl i aloha ! nui ia. ke ike nei maua, aole ! like o kou ola kino I keia wa e ! like ne na la mamua ak\i ne>. J Heaha mal la ke kumu o keia ;*mi *m&! 0 kou kino, olai mai ' koa hanau ia ana a hiki wale ! mai i keīa mau la aku la, he oi : aku ka maikai 0 kou kino, a i , keia mau la mai nei hoi. Aole ! ihaikai Oma'ima'i anei oe?" Aole i pau Maī uhauiiu wale i na minuke . Uilii. umn hunahuna ka 5 - . manaia