Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 38, 17 January 1929 — KA HANA PONO A NA MAKUA MEA KEIKI KA HOOPOLOLEI ANA OI OPIOPIO-HE WA PALUPALU O KA NAAU. [ARTICLE]

KA HANA PONO A NA MAKUA MEA KEIKI

KA HOOPOLOLEI ANA OI OPIOPIO-HE WA PALUPALU O KA NAAU.

O ka mooielo o Koonl. nona na j makahlki he elima kai kupono i kehi. Ua hana hio loa Ux ola a makomake mau oia o kona ma-1 kemako wale ko ke hookoia 1 na wa a pau. 1 Mahope maS, hele loa oia i ke j ino. hookomo ia oia i ka home ' 0 kekahi kumu no hookahi j malama e a'o ia ai.me ka manao ; o na makua, he mea paha ia j e maikal ae ai oia I ka,»Ja mua < l no o Keoni iloko o kele. home, j hoi mai la oia me kekahi o na j j keiki e ae o ia liome mai ka j e ai i ka alnu swākeaT : a hoole i ka wehe ae i kona | kuka nui o waho. Wehe ae la na i keiki e ae a pau i ko lakou mau : kuka a me na Uklni wawae, a noho iho ia e ai ma ke pakaukau ai. Hoao mai la ke kumu e a'o ia Keoni e wehe i kona kuka, n p ka hele pu na mai e wehe i kekahi mau pihi o ke j kuka, Maopopo no i ke kumu j l'he pono w akah ele ma na mea j a pau i keiki, nolaila, hoao iho | la oia ia Keoni e wehe i kona I i kuka no kekahi mau minuke, j me ka oielo pu mai e nana hoi i i kekahi poe keiki ī wehe i ko \ lakou mau kuka a ) ka wa hoi ! e wehe ai oia i kona kuka, oia ! hoi koha wa e noho ai ma ke t pakaukau e ai pu ai me kela pōe ! keiki. Mau no ko Keoni paakikt| aole wehe i kona kuka. Mahope ( 1 olelo mal la ke kiimu, "Ina pela, j I e Keoni, aole oe e ai ana a hiki! i kou wehe ana 1 kou kuka." Hoomaka mai la na kanaka: makua me na kamaiii e ai. Hele; aku la o Keoni a noho ma kona, noho. Ku malie ae la ke kumu a kii aku la ia Keoni ma ka lima a lawe aku la iaia iloko o kekaW lumi e aku—a hoomaka ae la hoi ka keoni pila e pii. Moe iho ia oia ilalo i ka papahele a! uwe ae la me ke peku ana i o a ia nei a hiki i Jspna hoohau-; naele maoli ana i kela poe e ai ana me ka maikai a lawe loa | ia oia i ka hale o luna i hiki ole ! i kana hana kmikuU ke hoohau- | naele hou māi i ka lehulehu ae |o ka hale. Oleloia aku la oia j i ka wa ana e wehe ai i kona ! kuka e hiki no iaia ke ai i kona i ama awakea. Hoomau iho ia no c K :ii i ke kani ana o kana p n > iwakalua minuke. I kona noho malie ana, pii aku a k kumu i kana wahi e noho ■ ana a olelo aku la, "Pehea, e ! Keoni, e wehe ana anei oe i kou | kuka?" Wehe ae la o Keoni i ke kuka a peia hoi me na likini, a ae ia iho Ia oia e ai. Aole he wahi pilikia iki mai ; ia Keoni mai a pau wale ka. wa ! ana i noho ai me kela kumukuia. ; Ua loaa iho ia iaia kana haawiI na. O ka nahenahe, ka oluolu, ! a ole nae o ke kumu j ia Keoni, mahope iho o hookahi j i paio ana, loaa iho la ka pono ia j | Keoni. . ! Pela wale no e pono ai ke a'o ana i na keiki. Aole o ka mimino wale o ka aoao o ka makua. Aoie no hoi o ke kau aku i na a'o kakauha ana maluna o ke keiki. kekahi ia, hele mai' la kekahi makuahine ka makuakane me ka laua keikikane i kahi e akoakao mau ai ka poe ; kaha kii, o Paulo ka inoa. He j 19 paha makahiki o kela keiki, a oiai oia e a'o ia ana e kekahi | o na kanaka helu ekahi o Ame- | rika, kau nae ka helehelena makona ma kona mau papalina. j Ai pu iho la lakou iloko o ka hale aina a'ū e ai ana. ! Aole he mau huaolelo nui i; puka mai kona waha mai, aka \ lilo no oia i ka hoonuu i na mea ] ai e waiho ana imua 0 kona aio, ] a o ka paia kahi a kona mau' maka e nana mau ai, O ka mea j oleole o ka waha oia no ka ma-' kuahine. "E kuu keiki aloha," j 0 ka makuahine keia e walaau! nei me ke kikoo ana o ka lima; 1 ka palaoa ma kela aoao o ke pakaukau—"e ai oe i palaoa me j ko io pipi, e dear." Nana aku la |ko Pauio mau maka mao aku | o ke pa palaoa. a hala pu hoi ] | mao aku o ka makuahine. Ike; | mai la makuakane a i mai la t ] | "E Pauloi" "O, waiho ia meaj [ ilalo," 1 pane mai ai o Pauio. i ( 'E Paulo!" wahi hou a ka ma- j I kuakane. la 119 la opiopi Iho la; ke keiki i kawele holoi, lima. "E ahJf ana oe, aole kd paha oe e ai|kna i kau puknu' s Aole oe i aiiki. Aole KīaopopoMa u | oe e ola mi,} ! PoMue e"~jAka ua hala aku i la k& olelo ana mar me ka Jeo kaitkala "E kala m&i! ia'u o na pqe « ae e ai ana iloko 0 ka haie titm, ua hanuu ] lakeu i ko iakeu «ei wa e laau'

maka a pau. Hookahi hepekoma mahope! mal nalowale na makua aolel ike hou ia mai i kela hale aina.l Hele mal Ia ka ona 0 ka halel aina a oleio mal la ia Paulo.' "Well, e Paulo, noonoo paha oe i kou mau makua, aole anei pela?" "Aole." HĀmama ae la ka waha o ka ona o ka hale aina Ai hookahi iho la 0 Paulo ma kona pakaukau me ka ekemu hookahi a ema ia n "ēkemu ōle ana i kekahi mea, aka mahope mai hoomaka iiilii mai la oia e kamailio me kekahi poe hele mai ilaiia e ai ai, a hiki i kona kamaaina loa ana ia lakou j la, He keiki maikai ioa oia ma | ke kamailio ana me ka piha pu 0 kona mau papaiina i ka mino aka, eia nae mamua akii ua nele ka ike ia aku o ia mau hoailona mai iaia aku, Apo mai la na hoa iaia, a iloko o hookahi pule mai ia la mai, lilo iho la oia kekahi 0 na kanaka maikai loa a kekahi kanaka e hui ai, a kua kanaka niakua maoli no iioL I kona makuahine hoi, me he pepe la oia o ekolu paha makahiki. He wahi keikikane uuku ka | kekahi makuahine x lawe ae ai j i kahakai hkekahi la. Manao ,ihp la au e piha hauoli ana oia M Ia no ka mea, he akea ka j ] aekai a he nui hoi kahi ana e | iioio ai mao a maanei. j j Paani iho la no oia ma kona j j wahi e noho ana no ke ano j | malihini paha. Mahope, ike aku; j la oia i ka limu e kokoke ana i - j kon'a wahi e noho ana. Make- j j mske iho la oia e loaa iaia ua j j limu la a hoomaka aku la oia 1 e hele e kii., "E, hoi mai oe e ! iKimo! Eia ko kini a me ko] J kopala. Nana oe e Kimo?" j j I. ko Kimo manao, he mau mea j kahiko kela, Hoomaka hou aku., j Ia no oia e kii i ka limu. "Kimo, j j hoi koke ma.i.oe maanei!" laia' j i hookaulua iho ai, aole nae i j nee mai, ku koke ae la ka maikuahine a hele.mai la a hopu iho j la ia Kimo a lawe aku la iaia j a.kahi no ana i hoonoho mua ia j ai. "Paani oe me ko kini a me ko j kopala." . . j Wili wale iho la no o Kimo a j hoao mai īa e hopu i kana mau mea paani me ka hoihoi ole, 0 j kona mau maka aia no i ka limu. j Mahope koke iho, hoao hou iho jla no 0 Kimo e loaa ka limu, a i keia hana ana, loaa io ka limu iaia. Manao iho la oia ua hiki mai paha kona wa 0 ka hookuu j ia e hele lanakiia i 0 a ia nei, j nolaila, hooholoholo aku la oia j ma kahi mamao iki aku, a ma- , hope ikaika loa aku la ka holo I ana a kona mau wahi wawae. • "Kimo: ioae ai kahi makuaj hine. Hoihoi hou ia mai la no 0 Kimo e paani me kana mea paani kahiko, Aole he pono 0 ka hana 3 mukuahine» Heaha ka waiwai 0 ka lawe ana mai 1 ke keiki i kahakai a hoonoho iho ma kahi hookalii e paani ai? aliona no ,hoi ha ka noho ana i kauhale. He pono e hookuu i keiki e holoholo mao a i manei i holo ke koko a oia ka s mei e ikaika ai ke ola kino, a holo no hoi ka ulu ana ae. Ina e hoomamao aku ke keiki mai ka makua aku, o ka, makua ke pono e hele aku i kahi 0 ka .keiki e paahi ana, koe wale no ina he wahi kupono ole kana wahi e paani ana. Hele mai la kekahi makuahlne me kekahi 0 kana mau keikkna- ! hine i ka hale aina mua i olelo jae nei. He umikumaha paha j makahiki ona, O Meie kona inoa, j he ano kaumaha lioi kona iiele- ' helena, a he pupuku hoi na kue; ! maka, e makaukau mau ana j ; hoi me na olelo hoonuinui. | ; "Hoilioi oe i kou mau poohiwi j ! 1 hope, * wahi a ka niakuahine,; j oiai ke kaene e lawe mai ana i j ika soup (kupa), "Mai hookuu s oe ia'u e kaniauio liou ia oe no | keia mea.' ! ( Huki ae la na poohiwl 0 Mek j a nana mai la me ka maka : kokoe. j i -mm u«Ui I mahine a u." 1 olelo ae ai ka ma-! i kekahi wafiine e aku j ,He makemake oia i ka paanl ! , k nlpopo me ka auau. he s e hoohalike me ke kaiku 1 1 jHe like ole n \ae paha na kt ki | aole anei pela kou manao? i : Noho pt J !ei oe e M&i i ka hana a hana pono. o k.\ han* hewa, ola j kau e weliweli