Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 40, 31 January 1929 — HE PANE I KA HOKU O HAWAII NA REV. AKAIKO AKANA KAHU EKALESIA O KAWAIAHAO [ARTICLE]

HE PANE I KA HOKU O HAWAII

NA REV. AKAIKO AKANA KAHU EKALESIA O KAWAIAHAO

1 1 KA M VAHrri»ONOrONO O ī \IAKAT <> lIAH'AII II nolulu. T. H. | i I - Ina he mea hiki, e oluolu mal i oe e haawi mal i kekahi v/&h! Jkaa"Kir <> kau waiiaoiel'-, nu- | pcps, no ka hookomo ann iho ! i keia mau lalanl manao no ka ul' ana i na manao o "KA HOKL O HAWAir i hoike- ae fu nia ka la 1 ame 8 o keia majluna r nee.nei. [ He mea hoihoi oie keia na ko'u j uiiane o ka hoolaha ana i na i manao o keia ano Uoko o ka;. !xiupepa, aole hoi e hihi ua hoo- . iaha akeaia ae ka inoa o ka ' LKaJe.>j.a-o Kawaihao a'u e ma-i i īama nei, a o na manao. i_ hoo_-_ | pukaia, aoie i ku i ka maikai I ame ke ano liaipule. j Ma ka la 1 o lanuali nei i hooi pukaia ae ai mao "KA HOKU O ! HAWA.II" ia. .-keia manao: j "Ma na lono e loheloheia mai i iiei i keia mau ia, eia kekahi j manao ke hoalaia mal nei e i kekahi poe iloko o ka EkaJesia je ae o keia Paeaina, a mai Ka i Ahahul Euanelio Mokupuni o lOahu, ame ka Ahahui Euanelio jo ka Paeaina, io ka Ahahui nui i hoi a na Makua o ka Pono i : pono o na hane s o na Ekaīesia Ahahuina, ai kuikuiu īa Jioi maluna o ke "Kahua | o ka manaoio o na Makua Mis sionari.' ! _ j Maluna o keia manao i "lohelioheia," ua aneane e piha elua ] koiamu o na manao i hoopukaia ; j ae i waena o ka lehulehu o keia ; I Paeaina. I | No keia kumu i 'loheloheia" ■ j ke pane nei au no ka Ekalesia j o Kawaihao, no ka Ahaluna o ka j no'u nei, penei: 1. Aole loa poe iloko 0 kela Ekalesia e ae o keia Paeaina" i hoaia ae i "kekahi manao"—"no ka hookuokoa ana aku ia lakou mai ka hui ana me na Ēkaieaia e ae o keia Paealna ete.'' Aole iioko o ka Ekalesia, aole hoi iloko o ka Ahaluna. Hookahiiuna kane i lawe mai 1 ka manao kue i na hana kupono oie, hoomake hana, a ke- i kahi poe aiakai iloko o ka Aha, Mokupuni © Oahu ame ka Aha Paeaina i lu hele gku ai iloko e konai kihapai a iloko hol o kekahi mau kihapai e a'e o Kawaia- . hao Ua puka mai kekahi manao j hoakaka mai iaia mai e i ana: "Ina peia iho ia ka hana a keia poe aiakai o ka Aha Mokupuni ame Paeaina, a ina oia iho la ka ka Aha Mokupuni ame Paeaina e hookuukuu mai ai e hana ia, aiaila, heaha ka waiwai o ka hele ana aku i ka Aha Mokupuni ame Paeaina? Ua oi aku ka pono 0 ko kakou noho ana iho no e' iaweiawe i ka kakou mau hana i me ka hoonui liio ole i ka hele 1 kela mau aha," ; I ka puka ana mai o keia mau i manao, mahope iho ia o ka pau | i loa ana o ka Ahaluna, aoie he j • mea i koe ma ke pakaukau, a ua | i puka mai keia mau manao ma ; ke ano hoike manao wale no a j ka mea i hoehaia, aole loa ma ke | ano kumuhana maoli a ka papa i e noonoo ai. I ka puka ana o i keia manao, ua hoike mai ke-' j kahi mau luna e a'e, o lakou no | kekahi i hoopiiikiaia mamuli o j keia mau lapuwale a keia j poe aiakai o keia mau Aha elua e iu hele nei iioko o kekahi may kihapai o Kawaiahao. Iloko o na hoike manao ana ua kauoha aku wau ia lakou e kukakuka me na hoahanau ki-; hapai e ike i ko lakou mau mp « nao maluna o keia mau hana la- j puwale a keia poe e hana neii j Ua hanaia keiā hana, a ua waiho j mai no na kihipai a pau i .na | hooponopono ana iloko o ka lima } 0 ke Kahu, j 2. Ilko o na manao o "KA | HOKU O HAWAII" o ka la 8 p keia mahina (lanuarU ua hoike ia ae la keia manao: Mahope ka o ka hoopuka ana ; mai o "KA HOKU O HAWAII^ 1 kona mau manao ma ka la I 0 keia mahina o lanuaii,, a rnahope ka o ka haiolelo ana o kekahi mea ma ka luakini o Kawaiahao maluna o la manao hookahi, ua kahea ae ia ka ke Kahu o ka Ekaiesia l halawai no ka Ahaluna, a ma ia halawal ka i hooholoia ai e hoopau i ka manao hookaawale e like me ia 1 hoolahaia. Ua wahahee loa a ua oiaio ole keia mau manao i hooiahala. O ka la ī hoike ae ai o Mr. Osoai \ Cox ( ka mea i haiolelo ma Kft- : waiahao) i kona mau manao s mahma o keia manao, oia no ka 1 ia 1 o lanuari, 1829, i puka mai, ai na manao o "KA HOKU O HAWAII.' Ma ka la 8 o lanuarl 1029, ma-, hope o ka Mr. Cox haiolelo ana

nir» n-ui' i puka l'iou inhl al na (n;.i ;ir, ... "KA HOKU O HA WAII" ma ke Kolamu hoakaka manao 'o i?i pepa. Mai ka Lapuie a Mr Cox 1 haiolelo ai a hlki I keia la a'u e kakau nei" i kela mau manap wehewehe, aole loa ke 'owau o Kawakihao 1 kahea ifeJ i halawal no ka Ahaluna o ka Ekalcs!a e noonoo ma]una o kela "kumuhana." ae la kela halawal i kaheala aī? A heaha iho la ka inanao mahope aku o keia hoike hoopunipuni ana? Oiai o REV. 8. L, Desha no hoi ka lunahooponopono o "Ka HOKU O HAWAII. a he kahu no hot oia, iloko o ko kakou Haku nona na Ekalesia Karistiano e jfcu ne! iloko o Hawali, pehea la ōla 1 kakau ole mal ai ia'u nei no kela nlnau? Ina oia i kakau raat, ina ua hauoli loa wau 1 ka pane aku lala me ka wehewehe piha ana aku iaia i na mea i kamailio wale ia, aple hol i noonoola ma ke āno" olhānā. Heaha" iho la ka manao o keia hoopuka ana iloko o keia Paeaina i ha manao i "ioheiohefa" akipehi mai ia Kawaiahao, t kona kahu, i ka Ahaluna a i m hoahanau? I ka pau ana o ka Mr„ Cox halolelo m» kela la hoike Kula Sabati, ua ku ae wāu a wehewehei na mea I kamallioia, ame na kumu o ia kamailioia ana o keia manao. Pau ka heike, hui aku ia wau me Mr. Cox a wehewehe aku la iaia, He anaina piha ko ka hoike Kula Sabati o Kawaiahao ma ka la 16 e Dec 1928, a ua piha pu no hoi me ka nani o na haawina ame ka unane. Aka, na ka Mr. Cox haiolelo ana malnna o keia manao i hoikeia ae la i hookomo ia aku ai iloko o• kela anaina na mea nooKuine manao, oiai, 0 ka uhane o la la, he whane i piha i na hauoli hoike Kula Sabati, hauoli Kalikimaka ame Makahiki Hou Eia no hoi wau i Honolulu nei; 1 Honolulu nel no hoi o Mr. Cox. Pehea no hoi oia i ui ole mai ai ia'u nei. a i ole, komo pu mai no hoi iioko o ka haiawal o ka Aha - luna e ninau ai? Heaha iho la ka manao o ka hoopuka ana i na manao hoouluulu iwaena o ke akea mamua o ka noii pono ana me ka maikai? Aole ka Ekalesia o Kawaiahao, aole ke Kuia Sabati> aole hoi ka C. E. i noonoo iki i keia mea, eia no nae ua pau aku la i ka hoolaha ia mao a manei o ka aina me ka nhane kupono oie, Aole no hoi i liiiiiu mahope iho o ka Mr. Cox haioieio ana, oill ana "KA HOKU O HAWAII" me ia mau mea, a hoonui wale la aku na manao e noonoo mai ai ka poe heluhelu ua hui maoli keia hana iloko o Kawaiahao. O na hana hoouluulu o keia ano ka mea e "poiokeloke" ai ka "Okomopiia" o na hana a ke Akua. O ke kanu ana ia mea mao n maanei iloko o ka aina ka mea e nohaha ai ka uhane maikai; a ina he makee I ke ola o h a hana a ke Akua iloko o na Aha Mokupuni ame Paeaina, e hoi iloko o ka malu o Kristo a e hana i na hana hooulu i ke aloha, aole i ka mokuahana. 4. Ma ka hopena o ka mahao 0 " KA HOKU O HAWAII" o ka la 1 o lanuan. ua oleloia peaei. "He mea minamina no ka lohe ia ana o keia mau ano hana ma kēia Ekaiesia Alakai o keia Pae aina, a ke manaolana nei no nae makou e "omilo" wale ia iho no keia mau roomokuahana 1 ka Ekalesia o ke Akua, a o ka oiaio no ke lanakila ana me ke aioha." Aole he mau -manao hoomokuahana i hanaia, a i ole, i noonooia paha, na "KA HOKU O HAWAII" wale no keia manao "hoomokuahana i hoolaha aku iloko o keia Paeaina, a ke manaoio nei no nae wau, na ka "OIAIO" ame ke "ALOHA" io no e "OMILO" aku ana i keia mau "ano hana " ame "keia mau manao hoomokuahana i ka Ekalesia o ke Akua."' 5. Hoopuka ae la "KA HOKU o HAWAII" i na mea i hanaia ma ka Ekalesia o Waimea, Kauai a hiki i ke ku ana imua o ka Ahakiekie, Heaha iho la ka mea o ka hoohalike ana i ka Ekalesia Makua o Kawaiahao me 3a Ekalesia? Aole he "mahae" iloko o Kawaiahao e ku nei a hiki i keia la, 0 ka "mahae" wale no oia ka "mahae" a "KA HOKU 0 HAWAII" i kanu mai la iioko o ka Paeaina. A, ina o ka Ahaklekle iho ia ka meal'nana e hooponopono kekahi lilikla ekalesia, alaila, ua ke ano Kallkiano, a he opno e waiho malie 1 ka Euaneli<Hk ke Akua a na ka piha ftie Kona Uhane e ia "mea. Ua oi ae ka Uhane o Kat|sto nmaiua o na| Ahakiekie o ke ao nei. Aia kana ] mau hoopoiiopono u« jtoto o: ka maluhia ame ke a'oh* o kal

8. Ma ka pauku mua o im ma- j nao o ka la 10 o lannari, 1929, j aa hoikeia ae la keia mau lalani j penel: ] * 4 ke!a Eknlesia e a*e o keia 1 Paeaina." | Heaha iho la ka mea o ka hoo- ] fcaa*»ale ana ae la ia Kawalhao mawaho o ke apo o na Ekalesia - o Paeaina? Kai no hoi o j ka noho pu iloko o ke ajhoo- \ kahī ka maikai aole o ka heolei; mawaho! Owai "kela Ekaiesia! • *'e o keia Paeaina" } *r.at: t w>ia? ' Ea, nalowale ole no ka waihoo-; l«tt o k? nolio mav; iioko j o ka lokoino 1 " j opukaia e k<? K*ēna o ko Kiin' Aole i }>au i j O ka hana mlsionarī t \i ! ka puuwai ka mea ov nku