Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 5, 30 May 1929 — MA KE KAUOHA [ARTICLE]
MA KE KAUOHA
j KANAWAJ'It« !' (K. S. H«lu 18) 1 ; ■■■.■■■■■ ■.- '... | HB KANA WAI K HOOLOU ANA I KA I'AUKU 'i 0 KR I KANAWAĪ 150 O NA KANAWA! AIĪAOĪ.KLO O' ! i&25, EUKE MK ĪA I HOOf,OUīA Aī EKF KANA* I WAJ 40, NA KANAWAJ AHAOLELO 0 1927, E PII U ANA fKA HANA ANA INA SUA I MAKEMAKL j ĪA AME NA HANAHOU PIU WAI MALOKO OKE | KULANAKAUUAUE A 0 HONOLULL h | KEKAHI KOMISLNA KAOKOA, ME NA DALA MAI j KA BONA AIE MAī, A E kOAMANA ANA E HOOMAHUAHUAĪA AE KA HUINA O NA BONA E HOOPUKAĪA AKU AL * E Hooholoia. e k&. Ahaolelo Tentofe o Hawaii; _ PAUKU 1. Ma ke hPploHia p e i }ca Pauku %0 ke ftanawai 150 o mi Kanawai Ahaolelo o 1925, elike nie ia e ke Kanawai 40, na Kftnawai Ahaolelo o 1927, e heiuhelu ai ellke me ia mahope «e nei; "Pauku 2. Ma keia ke hoamanaia nei a ke hoomanaia |nei k» Puuku o ke Kulanakauhale a o Honolulu hoepuka i kela ame keia manawa, i ka wa e kauohaia »nai ai p hana pela e ke Komkma e kohoia aku ftna n)ftloko nei nwhope ae nei, i pa bona o ke Kulwkauhale & Kalana 0 Honolulu, me na kupopa i hoopiii pu ia ttku no kekahi huina aole $oi #]cu i efeiku miliona elima haneri kaukani dala e hoohloia aku na da)a e loaa mai ana no ia me& e ke Komiaina i olelpia no ka hana o keia Kanawai, ua hoakaka pono o ka manau 'na dala i loaa mai' elike me ia ī hoo~ ae nei, e ljpi?jo pu ana na uku makana apay loa ī inai mamuli o ka hooliloia ana o na bona j oleloia, ina p*ha ua komo |nua mai iloko o ka lima, a i ple la ī hoomaopopoia pah» ma feeia hope aky, me ka nana ole i ka manao o ke kanawai e ku-e ana i keia, Ē ukuiH w He kwmupaa ame ka ukupanee o n& bona i aieia ma ke c}ala gula o na Mokuaina Huiia o Amerika, a i ole o kona mea llke paha, ma kona ana kaumaha e }tu nei a'me ka aeae, ma ke ano hookahi, maluna o kunjū aelike a no na hana o keia Kanawai i hoakakaia ai; a e paku'i aku ana i na manao malolfo n<jj, e ka ka ana aku ia mea, e na manao o Jse JCan&wai o kft Ahaplelo Lahui, i aponoia i ApenU pO. 1900, i 'He Kanawai e hoakaka ana i aupum ixo ke Terit«r§ o }fs- - a o kekahi mnu hoololi i pjli ilaila e wana ana ma Ji:a manawa i hoopukaia fti m bona i oleloia. Aole e hoopukaia kekaiii bona ahiki ipahope ak« o ke apq»o mua an}i o k& hoopuka «ania ia mpa e ka Peresi4e»fc ō na Mokuaina Oua apono. apa nei ma ka aoao o peresidena p na Muku&ina H«ii»f e manaoia he hooia lawa ipono ia, no ka hookoi» an» o n& koi ana mai a ke i kanawai. a ua .mana a ku-e ole ia mai na bona i oleloia I ma na ano apau." » " -'■ i PAUKU 2. Ina nei ma kekahi anp, e alfu ana ke ) Komisina i oleloia e kekahi »ku, papa a U ole kino paha ma ka mana ahāole]o la e māuaala o w l inanao o keia Kanawai ame lfangwfy lāQ q\m piā«ap o keia Kan&wai ame ke 150 ī oleloia o na Kanawai Ahaolelo o 1925, ipe ia, i hoolalu# ai'e pili pna i ke Komisina i oleloia, e p'ili pu no i» i ke JComisma pfmih9k»haka, papa a i ole ia kino paha, PAtJKU 3, E msna no keia i kona wa e aponoia ai. Aponoia i keia la 1 o Mei, A. D. 1929. "" — o ke Tentore q Hawaii.
•KANAWAI 179 (B, S. Heiu 24) m KANAWAI E HOOLOLI AN4 I KA PAUKU 2777 ! ONA KANAWAI lIQOPONOPONO HOU IA 0 HAk WAII 1925, £ fIU ANA INA KOINA MA.NA HOO- - P|l MAHEL® WAIWAI, E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritor€ g PAUKU 1, Ma kem ke hoololiia nei ka P&uku 2777 q Ha Kanawai Hoopenopono Hou ia o Hawaii 1925, e luheīu ai elike rae ia mahppe ae nei: , "Pauku 2777. Na E ukuia m koina ap a « ona hoopu Jc«nuwai ipahele \v#iwai e ka p}§a noi nw ka manawa mua, aka e kau like ia maluna o ka poe apau i kuleana ma ke kaulike ana me ko lakou kuleana, kae w ? ale no oua mau koina nei e koiia mai ai eka poe ku~e ho na mahele kaawale a i ole mau kuleana paha» e k&kiia a? e ku-e ana i na maha)e kaawal# a i ole ia ku&ana paha i komo iloUo olalla, a e elike roe ia e hoohQ* ai ma ka hopena o kfl hookolokoloia aua o ua hihia m\. Mawaho ae q n» keina ma ka hlhk, ua hiki nq i k* lunakanawai ke m aku i kekahi uku a raau uku paha »o na manao kanawiii I haawiia e na 1010 no kekahi o na ao«o, a e kaulike akij i U£ mea la no na koina e ukuia mai # a mawaena o Jo| po# a o kekahi paha o .lakou, elike me ka ka hinakanaw»i i inaimo ai he kaulike, ma ka īnapia p ka hana ī iawelaweia," ame na pomaikai e loaa aaa m&ilaila mai i ka poe kuleana pakahi. K« hoakakaia nei, i ka m«n&wa i o! akij ai mamua § Jta umi poe pane i hoikeia maloko o stekfc7*i palapala noi no ka mahele ana i ka waiwai, aole e : koiia aku kekahi hoahu : ue uo na poine i ka mea naf peia, ina po paha he umi poe pane. PAVKV 2 E mana no keh Kan&wai i kena wa e ponoia «i. ? Aponoia i ! © Mei, A. D. 1929. iW. ft. FARRINGTQN. Kiaalna o k<? Teritor« oHawan»
KANAWAI I*o (B. S. HeJu 164) HE KANAWAI R HOAMAKA AKA A E KAUOIīA A NA I KE KOMI3INA Q NA AINA AUPUNI AME KA LOIO KUHINA E HAALEI.K T KFI KUF>EANA '» KB TBR!TORR 0 HAWAU MAI.OKO AI KA APANA HALKKULA 0 MAKAPALA MALOKO 0 KOHALA. HAWAII, A E HOOKAAWALE ANA I HAA WIN'A NO NA KULEANA MALOKO OLAILA l UKU OLE JA. E Hooholoi* « kn Ahaolelo oke TeHtor<; o Hawnii: | PAUKU l■ Ma keiu k<; h>>amnnHh\ ij<:i nke UaMohfti(t nei ka Loio Kuhina ame ke Kornf;;iiiH ona Aina Aupupi 6 ke Teritore o a hookumu a e hookomo i hoopii e haalele i ke kuleana ck.fi Terltore o līawaii maloko i ka apana Halekula o Makapala, maloko o Kohala, Hawaii. PAUKU 2-. Mft keia ke hookaawaleia nei ka huina oĒlua K«ukari pala ($2,000.00) no ka imi ana aku e leaa mai kekahi mau kuleana eku ana maloko oka apana halekuia i oleloia, ina nei no ke kuleana holookoa ole o ke Terftore ia mea ma kel ano alodio, PAUKU 3 E mana no koia Kanawai i kon& wā eaponoia al. Aponoia i keia Ja 1 o Mei. A. I), 1020, /W R. fARRIKCrTŌS;' Kiaaina q 10 Teritore o Hawaii - KANAWAI 181 (B S. Helu 182) m KANAWAI E HOAMANA A'NA IKE KULANAKAUHALE A KALANA O HONOLULU E UKU AKU I NA KOI I HANAIA MAMUA AKU O DEKEMABA 31, 1925, MAILOKO AE OKA WAIHONA LAULA. E Hooholoia e ka Ahaplelo o l?e TerHerc g PAUKU 1. Mā keia ke hoamanaia nej ka Pspa ona ke a Kalana o līonolulu, a ke hoomanaia nei a ke leauoHaia nei £ uku aku mailoko ae o ka waihona laula o ke Kulanakauhale a Ka]arta i olelola, i na kol apau i hanaia mamua aku o Dekemab* 3L 1026, no na lako i hoolakoia mai iama ka aoao oka Oi' hana Makai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu i e ikeia ana ke kupono, a i aponoia eka P&pft o naLUnakiai i oleloia, i keia mahope ae nei : J. 3. Oaahman . ..... . f 173 00 Frankel Carbon & Eibbon Mfg. Co .66.00 Na Hoahanau Yap .....180 60 ? 4l£ōo PAUKU 2. E mana no ke& 'm»i a mabope aku o ka la o kona aponoia ana. Aponoia i keia la 1 o Mei, A. D. 1929W. R. sarrinqton, Kiaaini' o ke Teritore q Hawaii, KANAWAI 183 (B. S. Helu 183) KANAWAI E HOOLOLI ANA IKA PAUKU 251 ONA KANAWAI AH AOLELO O HAWAU 1927, E uA WAIHO HANA O NA LIMAHANA O KE TERITORE O HAWAII. E HooholoU e kft Ahaolelo oke T«ntor« o Haw^ PAUKU 1. Ma keia ke hoololiia nei ka mahele eha o \ K . an wi 251 o na Kanawai Ahaolelo 0 1927, e heluhelu ai elike me ia ae nei; 4< E hooia ka Papa ona Kahuwaiwai oka Loina Waiho I Hans i kela ame keia makahik!» ika Papa ona Lunakiai 0 kela ame keia kalana a i.ole ia kulanakauhale 3 kaiana paha, a i ka Puuku ame ka Lunahooia ok« Te--1 ptor#, i k« liuina e luaa mai sna mai ia kaiana mai *i oIe īa kulanakauhale a k#lana paha, mamuli on& limahana o ua kalana nei a I ole ia kulanakauhale & kaUna pāna, i lilo i mau lala no ka Loina Waiho Hana i o!tlpia. j| e uku al?a nq ka Puuk» oke Teritore ika huina ikM Papa i oleloia, a e waīho aku ka Papa Kahuwaiwai i oleloia ia huina ika waihona a mau waihom kupono paha o ka Loina Waiho Hana oke Teritpre o t .mau ana nel malloko ae oka waihona kaokoa no ia JcitlanE a i ole ia kulanakauhale .a Kalana paha ana maloko nei mahope noi, maluna o na t kikoo dftla a ka Lunahooia oke Teritpr£• ,, . Ma keia ke hoolohia nei ka mahele hope p Pauku 4 o\e Kanawai 251 o r.a Ahaole]o o 1927, e heluhelu ai elike me ia mahope ao nei: ■'Ē waiho aku no ka Papa ona Lunakiai o kela an'iO keia kalana pakahi a i ole ia kulanakauhale a kiil&p.a paha i ka Puuku o ke Teritore o Hawaii, ma ia niimwa hookahi, a ia Papa e waiho Rku ai ika olelo hooholo i koiia ai i kulike «i me ka Pauku 1315 ona Kanawai HooP4ftQPono Hou ia o Hawaii 1925, elike me ia i hoololiu *i. i kekahi hoonohonolio no ka h\tina i koiia ai no ks halawai ana aku me m mea hoopaa oia kalana aiok U kunakauhale a kslans pahu inalalo o keia pauku, a e hookomo pu iho ka Puuku o ke Tiii'iior£ 1 ka. KaiHH no i& m?u malo\o o ke an& auhau o ia kalana, a i oie ia kulanakauhale a kalana paha. E uo *a Puuku oke Teritorc ma ke ano i noakakaia no na. :t;v:r.u tcr;tcre eka Pnuk ; i 1880 o na Kannwai Hooponopo:-. llou ia o Hawai'" eliko me ia i hoololHa ai, mailoko ae ona daU"*ui»*ll i ©hm iloko o Kela ame Keia mak&hiki p*kahi maleko o kela ame keia knUna pak&hi a i ole ia kuUnaktuh*!t * kalana paha. i kekahi huma \ kulike me ka huina i hoekomo pu ia at maloko o ke ana auluu, no ua han* * kl|i pauku, a t waiho aku i ua huina nei maloko ok» w*i«o«a kaokea no ia kalana & : o;c ia kui*n*kaut\al<» a kalana paha. O na qku ana ona hoopaa i iianav° kaiana a ī ole :a kulanak*uh*le a knlana paha, malalo o keia pauku. e ukuia mailoko ae c« k* ia i**ihona, O ka huma o kekahi oi waie aku a i el? ia pokoie paha maloko oua waihona iuh nva ka »iU«at ana- mo nutu hooaaa «ti. e hwlaw«i*
ae mailaila mai, a i ole ia e paku'i aku paha, ehke me ka ; mea e ikeia ana. i ka tsuina o ka hoonohonoho ana i wa-; ihoia mai e ka Papa o r,a Luwkiai o «a kalana nei & 1 o!e ; i* kulanakauha>e a kalana paha, no ka makahiki alema-! n»ka e ukaii aku ana s malalo o keia paoku. E waiho aku no ka Lunahooia ame ka Puuku o ke Tentore ; ka Puuku 0 keia ame keia kalana pakahi, a i ol« ia kulaiiakauliale a kalana paha, ma ka manawa hookahi a ua mau lum oihana nei ī waiho aku ai i ka puuku kalana a i ole ia o ke kulanakauhal<» a kalana paha, i ka hoonohonoho i k<Wia ai e ka Pauku 1380 o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaīī 1925, elike me ia i hoololiia ai, i kekahi hoike hui e hoakaka ana i ka huina o na loaa ame na uk ī ana ihailōko a<6 o ka waihona kaokoa, ame ka huina o ka oi wale a i'ole ia pokole paha. 'ina he mea ke'kahi o'ia : . ano,"' PAUKU 2. E mana no keia Kanawai mai a mahope ; aku o ka la o kona'aponoia ana, a e hoopiliia no i ka makahiki 1929, Aponoia i keia la 1 o Mei, A. D. 1929, ; W. R, FARRINGTQN t Kiaaina o ke Teritore o Hawaii KANAWAI 183 j_(B. S. Helu 187) . HE KANAWAI E HOOKAAWALE ANA I ELUA KAUKANI DALA ($2,000.00) E HOOMAHUAHUA AE I; KA HAAWINA HIKI KE LOAA ī KUHIKUHIIA AJ ; MA KE ANO4TAMU HE H ANA MA-1 LALO O KA "AHA HOOKOLOKOLO A'INA" O KAi "MANA HOOKOLOKŌT>0 ,s HAPA-MAHELE O KE j ■KANAWAI 263 \A KANAWAĪ AHAOLELO O 1927. j E Hoololoia « ka Ahao! 110 © W"?eri.torē 'o Hawaii' J PAUKU 1 Ma keia ke hookaawaleia nei mailoko ae o na lo&aiaula o ke Teritore, ka huinā o Elua Kaukani , Dala ($2,000,00) e hoomahuahua ana i ka h&awina i hiki ke loaa malalo o ke Kanawai 263, na Kanawai Aha-; olelo o 1927, i kuhikuhiia ma ke ano Itamu "A, He Hana pnikino'' mālaio o ka "Aha Hookolokolo Aiiia" o ka "Mana Hookolokolo''hapa-mahele, '.-j PAUKU 2. E mana no keia Kanawai i kona wa e aponoia ai. Aponoiā i keia la 1 o Mei, A. D, 1929, W. R. FARRINGTON, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii, KANAWAI 184 (B. H. Helu 32) HE KANAWAI E HOOLOLI ANA I KA PAUK.U 3213 | O NA KANAWAI HOOPONOPONO HOU IA 0 HA- j WAII 1925, ELIKE ME IA I HOOLOLIĪA AI E KE KANAWAI 258, NA KANAWAI AIIAOLELO O 1927, ] E PILI ANA I.NA PALAPALA NOI I KA AHA HOOKOLOKOLO AI.N.A. ~ E Hooholoia e ka Ah&oieio o ke Teyftore o Hawnii; — PAUKU 1. Ma keia ke hoololiia nei ka PaukuJs2l3 o na Kanaw'ai Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, eīike me ia i hoololiia ai e ke Kanawai 258, na Kanawai Aha-1 olelo o 1927 e heluhelu ai elike me ia maliope ae nei: "Pauku 3213. Hiki ke komo na mahele lehulehu malokō o ka palapala noi. Ua hiki' ke...'k'.omo maloko o kekahi pālapala lioi elua a oi aku paha inau mahele o ka aina, malōko olaila i koi aku ai ka mea noi ia kuleana hookahi; j koe nae, o'na mahele apau loa he mea pono maloko o ka j apana hookolokolo hookahi, oiai ua weheweheia na apana i oleloia e ka Mokuna 14 o nā Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925. Aka aole e hookomo pu ia i elua a oi aku paha mau mahele maloko o ka palapala noi hookahi, me ka nana' ole i ko lakou wahi i waiho ai, ke ole e like ke kuleana j o ka mea noi maloko o ka mahele pakahi, aole hoi e hui j kekahi mau mea elua a oi aku paha e koi ana i na ma- ; hele like, he mau kulean'a like ole i loaa mai ai ka waiwai \ ma ke ano huiia ma ke ano a!odio maloko o ka mahele j pakahi, maloko o hookahi palapala noi no hookahi a oi ' aku paha mahele. ke ole e like ko lakou mau kuleana j maloko o kela ame keia mahele pakahi. j Ua hiki no i ka aha hookolokolo ma kekahi manawa ; ke kauoha e hoololiia kekahi palapala noi, ma ke kapae ana i hookahi a oi aku pahs mau mahele, a i ole ia ma ka hookaawale ana paha i ka palapala noi," PAUKU 2. E mana no keia Kanawai i kona wa e aponoia ai | Aponoia i keia la 1 o Mei, A. D. 1929. j W. R. FARRINGTON, . ! Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI 185 (B. H. Helu 97) HE KANAWAI E HOOLOLI ANA I KA MOKUNA 144 ! O NA KANAWAI HOOPOI> T OPONO HOU IA O HA- i WAtI 1925, MA KA PAKU'I ANA AKU I PAIKI HOU ILAILA E IKEIA AI MA KE ANO KA PAlkl ■2469A A E HOAKAKA ANA NO KA HOOPAI I A. e) NA KOOPII MA KE KAULI|CE. " j E Hooholoia e k« Ahaolēlo o ke T«ritor« o Hawaii: j PAUKU 1. Ma keia ke hoololiia nei ka Mokuua 144 o ! na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, ma ka l pakii'i ana aku i pauku hou ilaiia e ikeia ai ma ke' ano ka )
l ' r j Pauku 2469A a e ai el|ke me ia mahope ae nei: | "Pauku 2469A. Ka hoopau ana i na hoopii ma ke kauj like. Ua hiki no i ka lunakanawai, ina ma ka pau ana o ! ;■ -• a ka ni' :> ua loaa.ka ikf; i lunakana- \ ■ . « i nun, auli' i !awa nu ik'* i S&v.<ia mai rrta I xa aoao o ka mea hoopii e kakoo ana 1 kana hoopii, muj iuna o kana noi ponoi, a i ole Sa maluna paha o ke noi a | ka loio o kekahi aoao i kuleana, ke hoopa'i i ka hoopii." ī PAUKU 2. E mana no keia Kanawai i kona wa e aj ponoia aL ! ' 1 ■ I Aponoia i Ja J o Mei, A. D, 1929. i j W. R. FARRINGTON. i Kiaaina o ke Teritore Hawai, i .i . . ■ ■■ . t KANAWAI 186 j (B. H. Helu 119) ' )'h KANAWAĪ E HOOLOLĪ ANA I KA MOKŪNA 30; O NA KANAWAI HOOPONOPONO HOU 1A O HAWAII 1925, MA KA PAKU'I ANA AKU I PAUKU HOU ILAILA E IKEĪA AI MA KE ANO K A PAUKU 356A. E PILI ANA I NA KULA HANALIM A. E Hnoholoia e k« Ahaolelo o ke TeHtore o j PAUKU 1. Ma keia kf hoololiiu hei ka Mokuna 30 o ; na Kanawai -Hooponopono llou i'a o Hawaii 192D, ma ka i paku'i ana akui pauku hou ilalla e ikela ai ma-ke ano ! ka Pauku 356A, a e heluhelu ai elike me ia mahope ae nei: i "Pauku 356A. O ke kula ma Waialee, maloko o.ika Apana o Waialua, Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, ame ke kula ma Maunawili, maloko o ka Apana o Koolaupoko. Kulanakauhale _a Kalana o Honolulu, i uiia ai maloko o ka Mokuna 30 o na' Kanawai Hooponopono Hou, ia o Hawaii 1925, e ikeia ma ke ano pakahi, ma ke ano ; ke Kula A'o Hana o Waialeo no na Keikikane ame ke ! Ku?a A'o 'Hana o MaupawiH no na Kaikamahine. O na I'pon'o''apaTīTnwīāōTā™ē'lioopaiī i keia mau ku'a, a i kela - ame keia pakahi oiaua, ma kahi e pili ana i ka hoohana j ana i ka aina, na hila haawina, a pela aku, aōle ia e hooj pilikiaia aku, mamuli o ko lakou kuhikuhiia ana elike | me ia i hoakakaia ai maloko nei." j PAUKU 2, E.inaiia no keia Kanawai i kona wa e ai ponoia ai. I ■■ '.. . ; ' '■■■■ '- ; ■ ■ ■ ..■■■ ■■■.■■■■ : "Aponoia i keia la 1 o Mei, A. D. 1929. W. R. FARRINGTON, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI 187 M (B. H. Helu 245) HE KANAWAI E HOOPONOPONO ANA I KALAWAI'A ANA MALOKO O KA MANA HOOKOLOKOLO O KE TERITORE O HAWAII, A E HOOPAU ANA I KE KANAWAI 201 O NA KANAWAI AHAOLELO O 1925, ELIKE ME IA I HOOLOLIĪA AI E KE KANAWAI 196 O 1927. E Hooheloia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Haw&iiPAUKU 1. Na kuhikuhi ama. Ke hoohanaia ma keia Kanawai: (1) Ka huaolelo "mahele" o ka manao ka mahele o ka i f a ame ka manu o ka papa mahiai ame ululaau o ke Teritore o Hawaii; (2) '*Ka manawa' a-.o" o ka manao o kekahi manawa inawaena o kanakolu minuke mamua o ka puka ana o ka ia ame kanakolu minuke mahope o ka'napoo ana o ka ia o ia la hookahi. —.-(3.) , "Kaittakōi-a»a-T-o ka rr,» n ia po ,ka hoohana ana i na makau, na aho, na makoi, na laau ame kekāhi mau meahana e ae elike me ia i hoohana mau ia ai ma ka lawai'a ana me ka makau ame ke aho, koe nae, i ka wa e hoohanaia ai o ka.aiakoi a i ole laau paha, he mea pono e kaawale ka ma&au mai ke kamakoi ae a i ole laau paha. . (4) "Lawai'a ma ke ano kalepa" o ka manao o ia no [ ka lawai'a ana no, a i ole lawe ana mai paha i ka i'a no } ke kalepa aiia, a i ole ia kuai hōolilo 'aku paha ia mea, j ma ke ano i wahi e loaa mai ai ke ola o ka noho ana; (5) "Kanaka lawai'a ma ke ano kalepa" o ka manao 0 ia no kekahi kanaka i haawna he palapala ae lawai'a elike me ia I hoa,kakaia ai ma keia Kanawai; (6) I ka manawa e hoikeia ai ka nui ame ka loa o na ; upena maloko o keia Kanawai, e nanaia aku ma ke ano o i ke ana i hopmohalaia. ■ | ' I PAUKU 2. Ē lilo no i mea ku ole i ke kanawai 110 keI kahi mea ka lawelawe ana i ka lawai'a ma ke ano ka- | lepa, me ka loaa mua ole o ka paiapala ae lawai'a ma ike ano kalepa mai ka mahele mai elike me ia i hoaka- ! kaia ai maloko o leeia Kanawai. j '. :" ■. ' ■ i . I PAUKU 3. E lilo no i hana kiu ole i ke kanawai no ke- ; kahi mea, koe wale uo na makaainana o na Mokuaina Huiia ame na kanaka. lawai'a ma ke ano kalepa, ke lawe, pepehi, lawai'a no, a i ole ia kokua "aku paha ma ka iawai'a ana no, i kekahi i'a oloko o ka wai, a i ole kai paha, a i ole ia kekahi ano e ae oloko o ke kai 1 kupono ma ke ano meaai, inaloko iho nei o ka mana hookolokolo o ke Teritore o Hawaii, ma kekahi ano; koe nae, aok e pili keia Kanawai | kekahi mea e kamakoi ana i ke ao; a koe hou, ua hiki } kekahi mea o ka lahui e ke lawai'a i ka wa ao me ka kiloi, o ka maka o.ia mea aole e emi iho malalo o ekolu iniha, a i ole ia kamakoi paha ma ka po, mamuii nae o ka loaa mua ana mai ka mahele aku o kekahi laikini rjo ia* mea elike me ia i hoakakaia ai maloko o keia Kanawai. PAUKU 4. {!) E hoopuka no ka mahele. a i ole kona mau akena paha i koho pono ia. i palapala ai!e lawai'a pili kalepa i na papa o na i hoikeia m'ahope ae nei a maluna o na kulana ae nei: {&( i kekahi makaainana e hoakaka mai ana no ka lawelawe i k* lawai'a pili kalepa. a e waiho mai ana ma ke k&kau maiuna o na pa'ihakahaka i hoakakiia e ka mahe& i ka hoakaka niahope ae nei e hoike ana: kahi noho, makahiki, kahi o ka hanau ana, ke loftit. k laumaha waihoohiu o ka lauoho anio ka maka, ame ka Hooia lawa pono o ka makaainana : a (b) i kekahi mea aale he ma- ! kaamana e waiho mai ; ma ia ano hookahi i ka hookahi i koiia ai no kekahi makaainana. koe ka hooīaio ao ka makaainana, a e haawi mai ī, kekahi t ioike la>\a pono, no ka makaukau o ka mea noi e laweiawe i ka la-
wai'a i>i!i kalepa, a ma ka ma/iavva o ka waiho ana mai j i ke no.i,. e laweiawe ana nia ia oihaea, a i ole ia, ina nei i no ka haawiia aku o kekahi paiapala ae, e komo koke aku iloko olaila, a e uku aku no i ka mahele a i ole ia i | kono akena paha i ka huina o elima dala (Ī5.00), i (2) K hoopuka no ka maheh- a i ol<t i; t kona ak<!>na i>a ha i ki'kahi mt*a, hui, a i olu ia hui.paha i hoohuiia e lawelawe ana i ka iawai'a ma ke ano ho oi]»ana no ka hoof>ukapuka, i kukahi palapala ae* e kupaia, ka ae * ka mea hooHm&nma lawai'a," e hoolimalima ma kekahi manawa hookahl i ktsk&hi heluim ki«;kie o ka poe aole he mau makaainana «o na Mokuaina iluiia, e lawe a i ole kokua paha ma ka lawe ana mai kekahi mau kai mai, maloko iho o ka mana hookolokolo o ke Teritor<i o Hawaii i ka i'a a i ole i kekahi maii holoholona okoa ae paha oloko o ke kai i kupono i meaai, maluna o ka palapalauoi i kakai/ia i hanaia e ua mea nei, hui a i ole ia hui paha i hoohyiia maluna o kekahi pa'hakahaka e fyo« akakaia ai e ka. mahele, ame ka hoolakoia ana mai e ua mea noi nei o kekahi ike paku'i e koiia aku ai e ka mahele, e hoikeike ana, ua makemake i'o ia ia heluna o na kanaka e ka oihana a ka mea noi, ame ka ukuia mai e ua mea noi nei oka huina o elima dala ($5.00> no kela ame keia pakahi o ka heiuna kiekie o na kanaka i kuhikuhiia. O ua palapala ae nei ame na pono i aeia malaila e pili wale no ia i ka mea, hui a i ole ia hui paha i hoohuiia, iaia i hoopukaia aku ai, a aole kona mau limahana i hpolimalimaia ma ke ano pili kahi, a aole e loaa na kuleana Bfne na pono lawai'a i ua mau limahana nei i oīelpia, ina aole e lawelawe ana i ka hana a ko lakou h&ku, «na kekahi ano mamuli paha o ka mana 6 ka palipala ae o ka hakuhana i oleloia. Aole e hoolimalima kekahi mea, hui a i ole ia hui paha i hoohuiia me ke aupuni, e lawelawe ana i ka oihana lawai'a ma kekahi manawa hookahi, i kekahi heluna. nui ae o ka poe aole he mau makaainana 0 na Mokuainā Huiia, mamua o ka heluna kiekie i kuhikuhiia ai maloko o ua palapala ae nei. j (Z) Ē hoopuka no ka m'ahele a i ole ia kona māu akeiaa paha i kekahi mea aole he makaainana no na Mokuaina Huiia, e hana mai ana i kekahi palapala noi i kakauia, maluna o'kekahi pa'ihakahaka i kuhikuhiia e ka m&hele, ana_j. kallioakalea hookahi I pil| i ke ano o, ua mea noi nei, elike me ia i koiia ai ma kahi o ka poe noi no na palapala ae lawai'a pili kalepa, (a) maluna o ka ukuia ana o umi dala, ($10.00) e ua mea noi nei, i laikini e lawai'a i ka manawa ao me ka.ups*ia. kiloi, aole e emi iho ka maka o ia mea malale o ekolu iniha, a i ole ia (b) malīma paha o ka ukuia ana mai o ka huina o elima dala (?5.00) e ua mea noi nei, i kekahi iaikini e kamakoi i ka po. § . PAUKU 5. (1) E mana no na palapala ae apau ame na laikini i haawiia malalo o keia Kanawai mai ka manawa aku o ka hoopukaia ana ahiki i ka la 30 o lune, e ukali aku ana, a e pau no ua mau palapala ae la ame na laikini ma ka la 30 o lune, a aole he palapala ae panihakahaka a i ole ia laikini paha, e hoopukaia i kekahi mea, hui a i ole ia hui paha i hoohuiia me ke aupuni, koe wale no maluna o kekahi palapala hoohiki a ka mea npi, no ka nalowale o kana palapala ae a i ole laikini paha ; a i ole hoopoinoia paha, a maluna oka ukuia ana mai j o kanalima keneka (50c) e ua mea noi nei. (2) E hoopukaia no he pihipihi mekala me kela ame keia palapala ae pakahi i ole laikini paha, e lawe ana 4 ka helu like ame ka hoailona elike me ia i paa maloko j O ua palapaia, noi nei a i ole laikini paha, a he mea pono no kela ame keia mea i haawiia aku ka palapala ae pela a i ole ia laikini paha, oiai e, lawelawe an,a i ka liana lawai'a e lawe pu ia pihipihi me ia, a.e hojkeike aku i ua mea la i kekahi makai, mea kiai holoholona a i ole akena paha o ka mahele, i ka wa e koiia mai ai e ka luna oiha- [ na, kiai a i ole akena paha. O ka hoohemahema i ka īajve [ ana i ua pihipihi nei, a i ole ia ka hoikeike nna paha ia ! mea he hewa mikamina ia e hoopa'ia ai eiike me ia maioko o ka Pauku 7 o keia kanawai i ai, (8> Ma kahi i pili i na palapala ae lawai'a o ka hakuhana, e hoopuka aku no maheie i keia"ame kela~nakuhana pakahi eiike ka nui o na pihipihi mekala me ka heluna kiekie o ka poe i hoamanaia e hoolimalima māloko a ma ka palapala ae i hoopukaia i ua hakuhana nei, a e iilo i hanana kela ame keia limahana. pakahi, oiai e lawelawe ana i ka hana lawai'a no ua hakuhana nei, e lawe i hookahi q ua mau pihipihi mekala nei, a e hoikeike aku ia mea, ī ka wa e noiia mai ai, i na luna oihana, malalo o na kulana, a malalo hoi o na hoopa'i i hoikeia ; maloko nei maluna ae nei. E Hlo no i hana na kela ame keia Hmahana pakalii, ka haawipio ana i ua pihipihi mekala nei i kona hakuhana ma ka manawa e pau ai kona noho ana, a i ole ia ma ka manawa paha e koiia mai ai e ua hakuhana nei, a o,ka hooko ole ana e hana pela me ka maInao maoli e lilo ia i hewa mikamina hoopa'iia elike me ia maloko o ka Pauku 7 i hoakakaia ai. 1 (4) O kekahi mea e paa ana i kekahi palapala ae k'u i ke kanawai, laikini a i ole ia pihipihi paha, e ae maoli jana e hoohanaia ua mea nei, e kekahi mea okoa aku, ! ke pale ana ae i na ihanao o keia Kanawai, a o kekahi imea e hoohana ana i kekahi palapala ae, laikini a i ole ia pihipihi paha, aole oia ka ona ku i ke kanawai no ia imea, no ke pale ana ae i na manao o keia £anawai, e pili no ka hewa mikamma e hoopa'iia ai me ia maioko o ka Pauku 7 <S keia Kanawai i &L (5) E kauia i kaki o umi keneka no keia ame keia pihipihi pakahi i hoopukaia, a e hoopukaia na pihipihi panihakahaka maluna o ka palapala hoohiki, a ka mea noi ua nalowale ka pihiplhi a mau pihipihi paha. PAUKU 6. B lilo no i hana ku ole i ke no.keikahi mea ka hoohana ana i ka upena kiloi, upena huki|lauf upena nui a upena kolo paha, ma ke anp he upena i huki,* me ka maka i emi iho malalo o elua iniha, a i ole ; ia ke hoohana paha i kekahi ano hina'i law&ia mawaho ke ie a i ole ia ka hina'i hooneeia paha. o ua hina f i (nei, aole e oi aku i ka umi kapuai ka loa a i ole he eono kapuai ke kiekie a i ole ia o ke akea a o ka mak? no la mea aole e emi ihp malalo o hookahi iiuha, ma ke ana ana ma ke alahele haiki ioa; koe nae, ua hiki no i na ona a i ole ia ka poe paha e hoohana ana i na loko i'a» no ka hopuhopu ana i ka pua a i oie ia i a liiUi okoa aku paha no ka hoopiha ana i na loko, ame na m&kaamaiia ame na kanaka lawai'a pili kalepa, no ka hopuhopu aua ika nehu ame iao i mea maunu, ano ka hoohei ana i ka opelu, iheihe, puili, hahaiaiu, uouoa s oama amo ka ohua, ke hoohana me ke ku i k<? kanawai, i na upeaa maka niiu a i ole upena nui paha, koe nae, ua hoohanaia ia mea no ka h<tpuni ana i ka ī* iloko o ke kai, a aok i hukii» iuka o kapakai 7. O kekahi hui a \ hn; paha ;
ohuiia e kii e «na i kekahi o na manao o kpia' Kanawai • manaolA no ua pili ka h«wa mikamina iaia a ma ku m.v nawa e ahowaia ai e kaa.,no m&l&lo o ka hoopa'i dala aole e oi &kn mamaa o kft .elua hanen da!a, a i ole ma ka hoopaahao:a no' ka manawa aole e oi aku mamua o kanalima la, a j ole ia ma na mea paha a elua ma ka dala ame ka hoopaahaoia; kor nae, ma kahi o kekahi hui 1 hoohuila c ku-e ana S kekahi o na manao o ke)ft Kanawai, o ka hoopa'i dala wale ne ke hookā'Ula, aka no kekahi luna oihana o ia hui i hoohuiia p ae maoli ana i ua ku-e ana nel e ka hui i hoohuiia, o kekahi o na manaō o keia Kanawai, e kaa no mala'o o ka hoopa'i dala. a - i ole % hoopaahaoia paha elike mo ka mea pill i kekahi mea pakahi e ku«e ana j na manao o keia Kanawai. E ukuia no ka hookahi-hapalua o ko-.kahi hoopa'i dala e ohiia ana malalo ona manao maanei neī, ka aha a i ole ia eka luna oihana e ohi m&i ana ;a nu-a i kekahi mea, aole oia he makal, a 1 ole ia luna oihana j.aha a i ole ia he limahana paha no ka mahele, e kokua ana. ma ka hopu ana ame ke ahewaia ana o ka mea hnr.a hev/a r- .uku ana i" ua hoopa'i dala nei. * PAUKU 8. E koi aku no ka mahele a i o!e ia kona mau akena paha i na hoike apau i kapaia e keia Kanawai, a i ole ia e koiia mai ai paha ma r.<~. ano kupono e ,ka mahele a i mau akena paha malalo o na'manao o keia Kanawai, i wahi e loaa m?ii al kr:kahi palapala ae, laikinl a pihipihi paha ; a i ole parJh«kahaka paha no ia mea, e hanaia malalo o ka hoohiki, no ua hana nei, rna keia k® hoamanaia nei a hoamanain nr-i kela ame keia aieena p&kahi, i koho pono ia oka m;ihr ; lf>, o lawe ina hoohlki, a o kekahi mea e hana ana i kekahi hoike hoopunipunl me ka manao maoli_&me_ka maopopo loa. maldna .o".sekihi mea "oTai6, e manaoia no ua pili ka hewa o ke hoike wahahee, e hoopa'iia ai elike me ia maloko o ka Mokuna 260 o na Kanawal Hoopononono Hou 1a o Hawaii ,1925, i hoakakaia. No ka manao o keia Kanawai, i ks mana'wa' e lilo ai kekahi hui a i ole i& hui paha i hoohuiia me ke.aup'uni, i mea noi 210 kekahi palapala ae, laikini a i ole ia pihipīhi paha, ua hiki no ke hanaia kekahi hoakaka i koiia ai, e kekahi lala 0 ua hui nei. a i ole ia na kekahi luM <|ihana p«ha o ua hui nei 2 hoohuila me ke aupuni nona ihcfT PAUKU 9. Ma keia ke hoopauia nei ke Kanawai 201 o na Kanawai Ahaolelo 0 1925, elike me ia i hpololiia ai e ke Kanawai 1927," a 0 na kanawai e aku apau a i ole ia na hapa paha 0 na kanawai e ku-e ana me keia maloko nei. PAUKU 10, E mana no keia Kanawai mai a mahope aku 0 lulai 1, 1929. Apanoia i keia la 1 0 Mei, A. D, 1929. W. R. FARRINGTON, Kiaama 0 ke Teritore 0 Hawaii.
KANAWAI 188 (B. H. Helu 361) HE KANAWAI E HOOPONOPONO ANA I KA LAWAI'A.ANA I KA OOPU (TROUT) MALOKO IHO 0 KA MĀNA HOOKOLOKOLO 0 KE TERITORS 0 HAWAII. £ Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii: PAUKU 1. Eli.lo no i hana ku ole i ke kanawai no ke—kahi mea ~ke~l^-re7lxōpu a i olē ia lawai'a paha ī Kekahi oopu (trout) maloko o kekahi man wai maloko iho o ka niana hookoloko o ke Teritore o Hawaii ā i ole ia e'kaa aku paha m&Ialo O kena malu/ leeleahi oopu mai ua mau wai nei mai, ma kekahi manawa mawaena o ka la 31 0 Augate o kela ame keia niakahiki pakahi ame ka la 1 o lune, o ka makahiki e ukali aku ana mahope mai; a i ole ia e lawe, hopu a I ole ia lawaPa paha no kekahi oopu maloko o kekahi o na wai i oleloia, me kekahi mau meahana, mawaho ae o ke kamakoi ana me ke kamakoi, ke aho ame ka nalo hoohalikelike; a i ole ia e iawe, hopu a oi aku mamua o kanaono oopu maloko o kekahi o ua mau wai nei, iloko o kekahi manawa o na la neepapa hfe kanakolu; a i ole ia lawai'a paha i ka oopu maloko o kekahi o na wai i oleloia. me ka loaa mua ole o kekahi laikini no ia mea elike me ia i hoakakaia ai maloko o ka Pauku 2028 o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, elike me ia i hoololiia ai e ke Kanawai 75 o na Kanawai Ahaolelo o 1925. # . . * . PAUKU 2. O ka hoea kino ana o kekahi mea ma, a i \ol«e ia kokoke paha i kekahi kahawai he oopu koloko olaiīa, a malalo o kona malu kekahi ano maunu, a i ole ia kekahi ano aho laWai'a paha i hoopaaia ai he mākau me ka maunu a i ole ia he pokaa aho paha. a i ole ia o kekahi mea paha he upena—kana a ano meahana e ae paha lio ka hopu ana i ka i'a, a o ka mea paha he oopu keka}ii malaio o kona māhi, a i ole o ka mea paha i loaa a oi wale aku mamiia o ka palena o ke eke ma ke ano ku i ke kanawai, malalo o kona malu, elike me ia i hoakakaia ai maloko 'nei, a i ole ia o ka mea paha me na lako lawai'a ku i ke kanawai, aks i loaa ole nae. ka laikini e lawai'a elike me ia i koiia ai ma keia Kanawai, e lilo no ia i ike maopopo loa, no ka pili o ua mea nei i ka hewa o ke ku-e ana i na manao pili o ka Pauku 1 o keia Kanawai_ koe nae, aole e hoopiliia. keia Pauku i na kaha-1 ■ wāi.he-fl*au i' a okoa ae kekahi Aawaho o ka oopu a ma kahi i kamaaina i ka lawai'a aria no ia mau i'a okoa nei me na upēna a i ole makau paha me ka maunu. PAUKU 3, O kekahi mea, hui a i ole-ia hui paha i hoohuiia me ke aupuni e ku-e ana i kekahi o na t manao o keia Kanawai e pifi no ka hēwa mikamina iaia, a e hoopa'iia no m& ka hoopa'i,dala, aole e emi iho malalo o iwa-kalua-kumamalima dala aole e oi aku mamua o elua haneri dala f a i olē ia ma ka hoopaahaoia no ka manawa aole e emi Jho malalo o e-lima aoie hoi e*oi aku mamua o kanaiima 3a, a i ole ia ma na me& paha a elua hoopa'i dal& ame ka Jhoopaaha<>ia; a e ukuia aku ka hookahi-hapa-3ua o ka hoopa'i o uhiia ana malalo o na manao o keia Kamwai e ka ahu a i o]o ia o ka luri oihana paha e ohi māi an« la mea, i kekahi nu'a aole he makai, kiai i'ā'ame * ffsAnu, & I ole.ia akenn paha o ka papa o na komiaina maeiai ame ululaau, a i kokua aku ma ka hopu ana ame ken
ahewaia ana 0 ka mea hana' hewn e uku ar»a i ua hoopa'i nei, PAī K1 4 E mana no keia Kanawai mai a mahope I - 1 flh t Vona aponoia ana. ■ ' Aponoia 1 ktla la 1 o Mei, A. I). Ifi2!l)» W. FARR!NGTON, Klaalna 0 ke Teritorf- <> Hawali. KANAWAI 18» (B. H. Helu 2B8) HE I<ANAWaī E HOOKAULIKE ANA 1 KE KANAWAI 0 NA KUAI HOOLILO. E Hooholoi® e ka Ahaolelo 0 ke Tcrjfore o Haw&II»» MAHELE 1 KA HANA ANA 0 KA AELIKE. ; PAUKU 1. Na aelike e kuai hoolilo ame na hoolilo ana/ (1) 0 ka aelike e kuai hoolilo i ka waiwal he aelike ia i lokahi ai ka mea kuai hoolilo e honee aku i ka waiwai 1 ka mea kuai mai no kekahi uku i kapaia ke kumukual. (2) O ke kuāi ho<iljlo ana i na waīwa! he aelike ia e hoonee aku ka mea hoolilo 1 na walwal ! ka mēa kual mai no kekahi uku i kapaia kj? kumukuai. (3) O ka aelike e kuai hooīilo & i ole ia 0 kekahi hoolilo anā paha e lilo i mea paa a i oīe pili kulana paha, (4) Aia no he aelike ~ kur* hoolilo a i ole ia he hoolilo ana paha mawaena 0 kekahi ona ame kekahi, PAUKU 2. Ka noonoo akea Na mea kupono ike ola kino. - O ka noonoo akea e kuai mai a ē hoolilo aku ua hooponoponoia e ke kanawai laula e pilī ana 1 ka maikai o ka noonoo e aelike, a e hoonee aku & t lawe mai 1 kia waiwal. ~ Ma kahi o na mea e pono &i ke ola ana i hooliloia aku a i liaawiia i kekahi keiki liilii, a i ole ia i kekahi mea paha mamuM © ka maikai ole 0 ka hoonoo, a i ole ia no ka ona paha, aole* oia i kupono e aelike, he mea pono nae e tiku oia i kekahi kumukuai ku|;ōno m ia mea. Na mea e pono ai maloko 0 keia pauku 0 ia na waiwai i kupono i'ke kulana 0 ke ola ana 0 ua keiki liilii nei, a i ole mea okoa aku paha. a \ kona mau makemake maoli ma ka manawa 0 ka haawiii x. NA LOINA 0 KA AELIKE PAUKU 8. Ke ano 0 ka aelike a o ke kuai hoolllo paha. - E kaa malalo 0 na manao 0 keia Kanawai a 0 kek&hi kanawai no ka pono 0 ia mea, ua'hlki no ke hanasa he aelike e kuai hoolilo a hre hoolilo ana paha ma ke kakau (ina ia m.e ke sila a sila ole paha), a I ole ia ma ka huaolelo paha o ka waha, a i ole ia he hapa ma ke kakau 'a he hapa ma ka huaolelo a ka waha, a i ole ia ua hiki paha ke ikeia aku ma ke kulana o na mea i kuleana, PAUKU 4. Ke kanawai 0 na hana apukā. - (1)' 0 ka aēlike e kuai hoolilei a i ole ia o ka hooliloia ana paha 0 kekahi mau waiwai, a i ole ia ke koho ana paha ma ka hana no ka waiwaiio o hookahi haneri dala a maluna aku paha» aole e hookoia ma ka hoopii koe wale no a apono mai ka mea kuai i ka hapa o ka waiwai, a i ole ia koho paha ma ka hana i aelikeia pela nō ke kuai hoolilo ia a i ole ia ua hooliloia paha, a ua loaa maoli aku ua mea nei, a i ole ia ua haawi mai paha i kekahi mea me ke kui'o no k'a hoopaa ana i ka aelike, a i ole ma ke ana uku hapa paha, a ke ole he palapala a i ole ia he mea hoomanao i kakauia 0 ka aelike a' 0 ke__kiīāi_nahae ka aoao e kakiia aku ana a e kona akena paha no kela ,
(2) E pili no na manao o keia pauku i kela ame keia aelike a i ōle'ia me ka nana ole ia.. ina no kekahi manawa maho'pe &ku i manaoia ai e haawiia ka \vaiwai, a i ole'ia aole i hana maoli klma ka manawa o ua aelike nei a i ole o ke kuai i loaa mal, a i ole hōomakaukauia paha, a i ole ia kupono a i ole makaukau paha no ka iaweia, a i ole ufe makemakeia kekahi hanā e iawelaweia a i oie no ka hoopau pōno ana paha ia mea, a i ole hanaia ua mea la a kupono no ka haawiia; aka nae, ina e hanaia an& na waiwai e ka mea kuai hoolilo' no ka mea kuai mai wale no, a aole i kupono »0 ka hoo-| iiloia aku ia |ia'i ma ke ano mau o ka lawelawe oihana i ana a ka mea hoolilo, aole e pili na manao o keia pauku. (3) Aia he apono aua i kfe waiwai maioko o ka manao o keia pauku, I Tca mana'wa o k$ mea kuai mai, ina ia mam.ua ae a i olē mahope laku paha o ka haawiia ana o ka waiwai, i ma huaoleio a i ole ia hoike paha i kona ae maiiauli o ka iilo ana i ona no ua waiwai kaawale nei, • KE KUMU NG KA AELIKE. PAUKU 5, Na waiwai e ku ana a mahope aku. • (1) E liio no ka Waiwai i lilo ai i kumu no ka aelike e kuai hoolilo, i waiwai e ku ana ia manawa, a i ole ia he waiwai paha e hanaia aku ana a i ole e loaa mai ana i ka mea hoolilo, mahope aku 6 ka hanaia ana o ka aelike fe hoolilo, maloko o keia Kanawai e"kapaia "ka "waiwai mahope aku." , (2) Maiia aia he aelikk e hoolilo i ka uaiuai o ka loaa ana mai o ia mea i ka mea hoohlo aku u$ aku maluna o ka hoea mal a hoea ole mai paha, (3) Ma kahi o na aoao i m&nao e lilo i mea mana ke ku «j ana i ka waiwai e loaa ana mahope aku, e lilo ka aelike i aelike e kuHi hoolilo | ka waiwai. PAUKU 6. Na kea ole ia.— (1) |df]ia ais no e hooiilo a i ole he hoolilo ana paMa ao kekahi mahele o ka waiwai i mahele ole ia. Ina i nAnao na aoao e hoohio i mea m&m ke kuai o ka e J?u ana, e| lilo.no ka mea ku&i māi. ma ka mana o klaelike i mea : pna pu, me ka ona & mau oiU paha o nalnahele aku i' koe. f m •! na mea e pili ana i na waiwai Huikau, malia aia he kuai hoolilo 6 kekahi toahek o ktkālii ahua kaawale i mahele ole ia ( ma o ka manao k o kā lioolilo J e kuai aku, a e kuai mai hoi ka mea kuai i kekahi helu-! la maopopo, ana Katim«hu a i 61 e m.cA-?.r.a p&hA o ka vai- J
wal ma ?«=• Ahua J hooholo kimi n keia ano e lilo ana ka mea kuM jmai i ona r»u o ka mahele o ke ahua ma Jee ano heluna, ana kaumaha a 1 ole ia mea-ana paha|i ' kuaiia ana i ka heluna, ko kaumaha a i ot« ko ana p&ha/o ke ahua. Ina ua emi iho ka moa iloko o ke ahua maUlo o ka heluna, kp kaumaha am'* ka mea-ana paha i kania ai, e 1110 no ka rne& kuai mai i o,*ia m nhua ko*» a « pani aku no ka mea ku#l hoolilo I ka moa i n mai i» ano waīwai hookahi mal, koe wa!c /io a h<- munao okoa oiii ann. I PAUKU ?. Kk jM>upouio aua i ka wulwm i hooliloia.--(1) Ma kahī o na aoao i manao a? o hoolilo aku i na waiwai kaawalē, a u& poino holookoa na waiwai, me ka maopopo ole o ka mea hoolilo ma ka manawa i hanaia ai ka aeiike, e 3iio no ka aeiike f mea ok\ 1 (2) Ma kahi o na aoao i manao ai e hoolilo aku i i)a waiwai. kaawale, a ua jjtoino holookoa a i ole ia poino ha£a paha na waiwai me ka maopopo ole i ka mea hoolilo, a i ole ia ua ino !oa {Jaha raa kekahi ano, e laa ka hooioU maoli ia ae Vna ke ano, ua hilti no i ka mea kuai mai eiike me kona manao ke hana aku ia hooliio ana ma ia ano: (a) Ma ke ano i hoakakaia, a i ole ia (b) Ma ke ano e hoololi ana i ka waiwai rna na waiwai apau e ku ana, a i ole elike me ka mri o ia mea i inoc uku ka mea kuai mai i ke kuinukuai piha i aelikeia, me he mea la aole i maheleia ke aao o ka hooIlloia ana, a i ole ia e uku paha i ke kumukuai i aelikeia o.ka waiwai maioko olāila i nee ai me he mea la ua maneleia ka hooliio Oaa. - PAUKU 8, Ka poino ana o, ka waiwai i aelikeia no ka hooluoia. - (1) Ma kahi o kekahi aelike e hoolilo aku 1 na waiv/ai i kuhikuhi pono ia, a mahope mai, ajca nae mamua o ke kaa aha aku .o ke ko'iko'i 1 ka mea kuai mai, me ka loaa 010 o ka hewa ma ka aoao o ka mea hoolilo ame ka mea kuai mau ua poino holookoa iho la na waiwai, ma ia ano īleapaela ai ka aelike. 12) Ma kahi o ka aehke e hooliio i na waiwai i kuhikufai pono īa, a manope mai, aka nae mamua o ke kaa an i? a !~ u 0 e ko'iko'i ika mea kuai mai, ine ka Tōaa ole 0 ka hēwa ma ka aoao o ka ,mea hoolilo ame ka mea kuai mai, ua poino hapa iho la na waiwai, a i ole ia ua hooemna irtai paha ma ke kulana maikai, e loli pu ai ma ke ano, ua hiki.no i ka mea kuai maf, ma kona manao iho iee hoohana ī.ka aelike ma ke ano : (a)_ Ma ke ano i hookaokoaia, a i ole • (b) Ma ke ano e hoopaa'ana ika mea hoolilo e haawi aku i ka waiwai ma na waiwai apau e ku ana, a i ole ia ehke paha me ka nui o ia mea i hoopoino ole ia, a e hoopaa ana i ka mea kuai mai e uku i ke kumukuai piha 1 aehkeja, me he mea la aole i maheleia ka aelike, a i ole īa 6 uku paha i ke kumukuai i aelikeia no ka nui o na waiwai i hoopaaia ai ka mea.hoolilo, ma ka manao o ka inea kuai mai, e hoolilo aku i ka waiwai me he mea la aoie i maheleia ka aelike. KE KUMUKUAI. - j PAUKU 9. Ka wehewehe ana ame ka hoomaopopo pono ana ī ke kumukuai. - (1) Ua hiki no ke kauia ke kumukuai e ka aelike, a i ole.ia e waihoia paha e kauia ma ke ano e aelikeia āna, a i ole ia ua hiki paha ia ke hooholoia ma ke kulana o ka hoohana ana mawaena o na aoao. i (2) Ua hiki no ke hanaia ke kumukuai e ukuia ma jka waiwai iewa. L (3) Ma kahi o ka hoolilo ana a i ole hoopaa ana pajha e hoolilo aku i kekahi kuleana iloko o ka waiwai paa, I ® ke kahua ia no ka hooillo holookoa ia a i ole hapa paha, a ī oie ia hoopaa paha e hoolilo aku i ka waiwai no jka waiwai lewa, aole e pili im*— —— (4) Ma kahi i hooholo ole ia ai ke kumukuai i kulike ai me na manao m&mua ae nei, he mea pono e ukii ka aea kuai mai i kekahi kumukuai kupono. Heaha ke k'imukuai kupono, he mnau ia no ka mea oiaio i kauka'i aku ai maluna o na mea e hoopuni ana i kela ame keia i hana pakahi. ■ . ■ PAUKU 10. Hoolilo ma kekahi waiwaiio. - (1) Ma ka hi o kekahi aelike e hoolilo a i oie ia he hoolilo ana paha o na waiwai ma ke kumukuai a i ole ia.ma na kumu paha aehke paha e kauia ai e ka mea ekolu, a o ua mea ekolu nei, me ka hewa ole o ka mea hoolilo a i ole ia o ka mea kuai mai paha, aole i kau i ke kumukuai a i ole aelike i paha, ma ia ano ua paleia ka aelke a i ole o ke kuai paha • aka ma ua laweia ka waiwai a i ole ia kekahi hapa paha o la mea i a ua iaweia e.ka mea kuai mai, he mea pono e aku oia i kekahi kumuku&i kupono no ia mea. (2KMa kahi i ke'ake'a ai ka mea ekolu mai ke kau aiwi ī ke kumukuai a i ole hana paha i aelike mamuli o kaJiewa o ka mea hoolilo a i ole ia o ka mea kuai mai paha, o ka aoao i hewa ole, e loaa no iaia na hoopoiiopono mk e ku-e ana i ka aoao i hewa, dike me ia i aeia e na Hapa IV ame V o keia Kanawai. 1 NA KULANA AME NA MEA MAOPOPO, PAUKU 11. Ka hopena o na kulana. - (J.) Ma kahi o ka hoopaa o kela ame keia aoao i kekahi aelike e hooklo a i ole no ka lilo ana paha malalo o kekahi kulana ,i lawelawe ole ia, ua hiki no i ua aoao nei ke hoole i ka hoomau ana aku i ua aelike nei a i ole ia o ka hoolilo ana paha, a i ole ia ua hiki no iaifi ke hoole i ka lawelaweīa ana o ke kulana. Ina ua hoopaa mai kekuhi aoao okoa aku e hoea mai ana ke kulana a i ole ia e lawelaweia"pai o ka aoao mua i oieloia ke nana aku ī ka lawelawe ole ia ana o ke kulana, ma ke ano he unaKi atta la o ka mea i hoomaopopoia. (2) Ma kahi o na waiwai i hoonee ole ia ai, e nana aku ka mea kuai mai no ka hookoia .e ka mea hoolilo o kan* mau kumu hoopaa e hoolako i'na waiwai elike me ia i hoakakaia ai ma ke ano i hoomaopopo pono loa ia. a i ole la ma ka hoopili ana paha maloko o ka *euKt e hoolilo, ma ke ano he kulana ia o ka hoopaa no ka niea kuai mai e hooko i kana hoopaa e apono aku a e aku no na waiwai, 1 w , PAUKI 12 Wehewehe ana oka hoike maopopo - O kekahi at ana no ka mea oiaio, a i ole ia o kekahi hoo-' p&a ana paha aka mes hoolilo aku e j>ih H na i r,a whīwsu, he hoitve maooopo no ia, ina nei o ka .manao maoii o ua ae ana nei a hoopaa ana uei pnhu. no ke kono aJ>a 1 aku no ia i ka mea kuai fuai, e ku; i i na waiwai! a 1 i ua kuai ka nien Kua: mai i na v>a:wa; i kauka'iia aku
ma!i na ola 11 l» 1 h< i no ka waiwaiio o na wai%vaf, n!c b i V(V hi hf akaka i manaola he hoike ia no ka manao wak no o ka mea hooh'lo o. manaoia ai ma ke ano hc palap&la hoopaa, PAUKU 13, Na palapala hoopaa no ke kuleana, - Maloko o kekahi aelike elioolilo a i ole ia he hoolilo ana pa'ha, koe wak no a ikela kekahi manao ma ka aoao alahe: t (1) Palapala hoopaa ma k'a aoao o ka mea hoolilo aku, ma kahi o kekahi m%M kuai hoolilo, ua toaa iaia ke kuieima e hoolilo aku i na waiwai, a ma kahi o kekahi ae-i Itke e Koolilo,, e loaa iaia ke kuleana e hoolilo i na waiwaii ma ka inanawa e nee aku' ai 1«a waiwai; ! (2) Palapāla hoopaa e loaa no i ka mea kuai mai" a c !gwe mai me "kā malie i ka noho kuleana: ana i na waiwai: e akū ana kēkahi mau koi ku-i ke kanawāi e ku ana itta k» manawa o ke kuai; j (S) Palapala hoopaa e kaawale na waiwai ma ka manawa o'.ke kiiiai mai kekahi kaki' mai a mm hookaumaha ! mai pah'a »o ka pono o kekahi mea ekolu, i leukala ole 1 ia aē a i ole ia maopopo paha i ka mea kuai mai mamua' ae a ī ole ia Ina ka-'manawa paha i hanaia al ka aelike' a i ole ia kual paha; (4) Aole e manaōia ua pili keia pauku no ka haawi ana i ke kuleana i kekahi makai nui, luna kudala, mea pm moraki a i ole ia mea okoa aku paha e hooia ana e hoo-' lilo-4tku m&Rwjli -o ka mana i loaa iaia a i ote tna-ke nawai paha, i na waiwai, i 3oaa ai i ka mea ekolu he kulēana ku i ke kanawai a ma ke ano kaulike. PAUKU 14. Palanala hoopaa maloko o ke kuai -hoo" iilo ma ka hoakaka ana. - Ma leahi o kekahi aelike e hoolilo a i ole ia he hoolilo ana paha no na waiwai ma ka hoakaka ana, aia he palapala hoopaa, e kulike na waiwai rae ka hoakaka, a'ina ma ke ano hoikeike ka aēlike a i ole ia ke kuai hoolilo paha, a pela no hoi me ka hoakaka, aole hoakaka ana, 'aia he palapala hoopaa. e kulīke na waiwai rae ka hoakaka, a ma ma ke ano hoikeike a i ole ia ke kuai hoolilo paha, a pela no hoi me ka hoakaka, aole : i lawa no ke kulike o ke ahua o na waiwai me ka mea hoikeike, ina aole no hoi i kulike me ka hoakaka. PAUKU 15. Palapala hōopaa no ke ano. - Malalo o na: manao o keia Kanawai a o'kekahi kanawai ma ka aoao o ia mea, aole he palapala hoopaa a i ole ia kulana pahai e pili aha i ke ano a i ole ia4ce kupono paha no kekahi i hana maopopo loa o na waiwai i hoolakoia malalo o ka aelike e hoolilo a o ke kuai paha, koe wale no elike me ia ] mahope ae nei:* (1) Mā kahi i hoakaka mai ai ka mea kuai mai, a ii ole ia ma ka hoopili ana paha, ua hoikeike akui ka mea ! hoolilo i ka hana maopopo loa i makemakeia ai na waiwa.i, a U8 ikeia ua kauka'i aku ka mea kuai mai maluna 0 ke akamai a i ole ia ke koho. ana paha a ka mea hoo- ! lilo (ina paha oia ka-mea hooulu a i ole mea paha naha | 1 hana aole paha), aia he palapala lioopaa e kupono ma-i oii na waiwai no ua hana nei; i (2) Ma kahi o ke kuaiia ana o na waiwai mamuli o ka hoakaka a ka mea hoolilo, ka mea e lawelawe ana i na waiwai o kela ano (ina paha oia ka mea hooulu a i ole | mea paha nana i hana aole paha), aia he palapala hoopaa e lilo na waiwai o ke ano pili kalepa ; (3) Ina ua an(o palapala hoopaa e plli ana i na kina ina ua ikeia ae ma 'ia nanaia ana; (4) Ma ka mea i pili i keka.hi aelike. no ka hoolilo a i ole he kuai hoolilo paha no kekahi waiwai i kuhikuhi pono ia malālo o kona ana, a ano hoailona okoa ae paha, aia he palapala hoopaa, no kona kupono no kekahi hana maopopo loa; , i (5) Ua hiki no ke hoohuiia alku kekahi palapala hoopaa a i ole ia kulana paha ma ka mea e pili ana i ke ano a i ole ia ke kuponp paha, no kekahi hana maopopo loa,! ma ka hoohanaia ana o ka hoailona; <6) 0 kekahi hoopaa i hoakakaia a i ole ia kulana paha aole ia e hooholo ana no kekahi palapala hoopaa a, i olē ia kujana paha i hoopiliia malalo o keia Kanawai aia wale no a kulike ole me iā mea. KUAI HOOLILO MA KA MĒA HOIKEIKE. " PAUKU 16. Na palapala Hoopaa ma ka hoolilo ma ka mea hoikeike. - Ma ka mea e pili ana i kekahi aelike e kuai hoolilo a i ol.e ia kek&hi kuai paha ma ka mea hoikeike: " • ■ (a) Aia he.palapala hoopaa no ke kulike o ke ahua me ka mea hoikeikē ma kahi o ke ano; W. (b) Aia he palapala hoopaa, e loaa i ka mea kuai mai he manawa nu? kupono, no ka hohkuku ana i ke ahua me ka mea hoikeike, ko» wale no ma na mea i hoakakaia ma kekahi ano e ae me loko o ka Pauku 47 (3); (e) Ina he mea lawelawe k?t mea hoolilo maloko o kela ano waiwai, aia he palapala hoopaa no ke knawalō lōa o h& waiwai mai kek«hi ki-na ae e lilo ole ai lakou i mau waiwai pili kalepa, ka mea i ike maopopo ole ia ma ka nanaia ana o ka mea hoikeike, MAHELE 11, KA HOOLILO ANA O KA WAIWAI MAWAENA 0 KA MEA HOOLILO ME KA MEA KUAI. PAUKU 17. Aole S!eftahi waiwai e kaawale aku ahiki i ka hooiaioia ana. - Ma kahi o aelike no ke kuai hoolilo ana i na waiwai i maopopo ole, aole e hooliloia kekahi waiwai i ka men kuai mai ke ole alnki i ka hooiaioia ana o ka waiuai aka o ia wawai iloko o kekahi m&hele i mahele ok m o ka waiwai i hooiaio ole ia, ua I hiki no ke haawiia ei ke m ia i hoakakaia nialoko o ka ! Pauku 6. j PAUKI' 18. Hooneeia na waiwai i kuhikuhi p'ono ia! ke manao na aoao e hana pola. - (1) Ma kahi o ka ae-!
like e hoolilo i na waiwai kuhikuhi pono in h i ole ia hooiaioia paha, e aku ka waiwa? i Vh mea kuai ioai rna ka manawa o nn aoao ma ka i manao ai : .e lawKia ; ■ 4-< \z) h -u ka h',<,ibsb iiua J ka nanao n n?- ;•■>*'>, h<- mea r no e hookoia r»a kumu aeHk'- m» l "k<i e, ī-a ke kulana o na aoao, ka hoohana ana i ka oihann am* nct rr a e pili ana i I<a hana. PAUKU. 10. Na rula no ka hooiaio ana i k;t mitkr-ma-ke. - Ke ole **. oili a<- kekahi makem.'iW* V. ihua, <> kelal mahoiH- U4: nei na ru]a no ka hooiaio *,ri& >. J . t makemake I q na aoao e pili ana f i ka manawa <■ kaa al:u :.i Wt waiwai i ka mea kuai mal. Kula I. Ma kahi a kf-kahi ole e ;hoolilo i na waiwai kuhiliuhi pono ia, ma k<> kulana laweia, o ke ano o ka waiwal ua holo aku ia i ka kuai ;mai, i ka wa i hanaia ai ka aelike, a he m<-a liih'} loa, ina nei no lea hoopaneeia o ka man'awa o ka u'ku anrt a i ole! ;ia ka manawā paha o ka laweia ana, a i oh< ia mau m«a jpahaaelua. y I Eula 2. Ma kahi o ka aeHke e hoolllo i na waiwai ku- ; hikuhi pono ia, a ua hoao ka mea 'hoolilo e hana i kekahi | mea i na waiwai, i wahi e hiki kupono ai no ka laweia, ; aole e nee aku ka waiwai ahiki i ka pau o k<?ia mea i ka hainaia, [ Eula 3. (1) I ka manawa e laweia ai na waiwai ftka mea kuai mai, "ma ke kuai a i ole ia hoihoi hou paha", ja.i ple ma kekahi mau kumu e ae paha, e kuhikuhi ana t-no kekahi manuo, e hana'i kuai hoolilo hou, aka e haawi aku i ka mea kuai mai i ka manao e koho #o ka hoihoi : hou aku i na waiwai, aole hoi e uku i ke ksn:nkuai, Qa kaa aku nae ka waiwai i ka mea kuai mal)ma"Va laweia ana aku, aka ua hiki no iaia ke hoihoi hou mai i ka waiwai i ka hoolilo, ma ka hoihoi ana mai a i ole haai wi ana mai paha i na waiwai iloko o ka manawa i kauia l maloko o ka aelike, a i _o_le ina aple he manawa f kaupa, maTōTco~o~Ee' , kahi"manawa kupono; (2) I ka manawa i laweia ai na waiwai i ka mea kuai mai no ke apono ana mai a i ole ia no ka hoao ana pāha, a i oie ia no ke ku pahaiira makemālre7"ā i oie'ō'keleahi mau kumii ano like e ae paha, ua holo aku ka waiwai i ka mea kuai iriai- ♦ (a) I kona manawa e hoiko mai ai i kOna apono a i ole ia hooia mai paha i ka-mea hoolilo, a i ole ia hana mai! paha i kekahi hana okoa ae' e apono ana i ka hooko ana; (b) Ina aole ona hoīke mai i kona apono a i ole ia hooia mai paha i ka mea hoolilo, aka paa no nae i na waiVeai me ka haawi ole aku i ka manao no ka hoole ana, a[laila ina he manawa kekahi i kaula no ka hoihoi hou ja ; aku o na ma ka pau ana o ua manawa nei, a inā jaole he manawa i kauia, ma ka pau ana o k<-'kahi mana- ; wa kupono. Heaha la ka manawa kupono, ho ninau ia i j pi.li i ka mea oiaio. . ' 1 Rula 4. (1) Ma kahi o kekahi aelike e hoolilo i na j waiwai maopopa ole a 1 ole ia na waiwai paha e hoea | mai ana ma ka hoakaka, a o na waiwai o kela ano a ma j ke kulana laweia, ua hookaawaleia ma fte ano kulana ole i ka aelike, ina ia ma ka aoao o ka mea hoolilo, me ka I ae o ka mea kuai mai, a i ole ia ma ka aoao paha o ka mea ' kuai mai. me ka ae o ka mea hoolilo, e holo aku no na mea maloko o ka waiwai 1 ka mea kuai mai. E hoakakaia iio ua ae aha iiei a i ole ia e hoopaaia paha, a t haawiia 'no mamua ae a i ole ia mahope mai paha o hookaāwale ana i hanaia; (2) Ma kahi i kulike ai me ka aelike e hoolilo, ua lawe aku ka mea hoolilo i ka ivaiwai i ka mea kuai mai, a i'ole ia i kekahi mea halihali paha. a i ole kekahi mea okPa aku pahaiiana. e malāma (ina paha ua kohola e ka mea kuai mai aole paha) no ka halihali ana a i ole ia no kn paa ana paha no kn mea kua? mai, e manaoīa ua hookaawale oia ma ke ano kulaiia ole i lioakakaia i'na waiwai i ka aelike, koe wale no ma na mea i hoakakaia ma"loko o kekahi rula hou aku a maloko o ka Pauku 20. Ua pili keia manao wale ana, oiai nae ma na manao o ka ae-1 like e uku ka mea kuai mai i ke kumukuai, mamua o ka I [loaa ana aku o ka w'aiwai, a ua hoailonaia na waiwai me ' ina hūaolelo "ohi haawiia ana" a i ole ia ko lakou ' ! inanao ano. like paha. , j S«la 5. Ina ua koi mai ka aēlike e hoolilo i ka mea hoolilo e lawe i na waiwai a haawi i ka mea loiai mai, a i ole ia ma kekahi wahi maopopo p'aha, a i ole ia e uku paha i ka uku o ka ukana a i ole no ka halihali ana paha i ka mea kuai mai, a i kekāhi wahi maopopo paha,' aole i kaawale aku ka waiwai, āhiki i ka haawiia ana' aku i ka mea kuai mai a i ole, hoea paha i kahi i aelikeia i 1 ■ > ■ ;■ ■. ■ PAUKU 20; Hookoe ana i ka pono nialama a i ole ka 1 manawa paha e hoounaia ai na waiwai. - (l) Ma kahi I o kekahi aeīike e%oolilo iiia waiwai i kuhikuhiia, a i o-' le ia ma kahi paha o na waikai i hookaawaleia mahope ! mai i ua hiki no i ka mea hoolilo ma na manao ! 0 ka aelike, a i ole ia ka hoc»kaawale ana paha, ke hookoe i ka pono o ka malama ana ahiki i ka hookoiā ana o mau kiilana. O ka pono e lawe mai a maiama a ī ole ia o ka waiwai paha, hiki no ke hookoeia pe]a, me ka nana ole no ka haawiia ana o na waiwai i ka mea kuai mai a i ole ia i kekahi mea halihali paha a i ole mea okoa aku paha no ka malama ana. no ka lawe ana aku 1 ka mea kua.i mai; (2) Ma -kahi i hoounaia ai ha ukana ma ka moku,. a ma ka bil-a pili ukana, ua hoounaia āku na waiwai i ka mea hoolilo, a i ole ia i kona akeni paha, a i o!e ia ma ke kaupkājpaha a ka nlea hoolilo a i ole a koiu'. akena paha, ma ia sno ua hookoe ka mea hoolilo i ke a!io o ka waiwai. Aka, ina i apono oia i ke ano o ka bila hoike ukana, ina nei a ua hele pololei na waikai i ka moa kuai mai, ma ka manawa i hookauia ai na waiwai maluna o ka moku, o ke kuleana o ka mea kuai i'oko o ka waiwai e manaoia ma kahi wale no o ka hooko.ia o kana hoopaa e ka mea kuai mai malalo o ka aelike; (3) Ma kahi o ka waiwai i hoouiuua ai īta ka moku, a ma ka bila hoike ukana, ua laweia na wai&vai i ke kauoha a ka mea kuai mai a i ole ia a konaiakena paha, aka e paaia ka bila hoike e ka mea loolilo a i ole i ia e Kona akena paha> ma ia ano ua ht»ok« ka mea ho-l ohlo ī ka pono.e malama i na waiwai o ku-«ana i ka mea} kuai mai; T • ! I (4) Ma kahi a kfi mea hoolilo i isa waiwai e koi aku ' ai i ka mea kuai mai no ke kumukuai i e aku i ka bil& o na w&iwai me ka hila hoike ukana- no ke apono ana mai, a i ple ia no ka uku ana nmi paha i ka bila o na waīwai, ua lōaa ke kuleana i ka mea I k:.;p. mai e hoihoi hou mai ī ka bila hoakaka ukana', i"» :i.*\ i apono i
ka bifa no na waiwal, a oia e- pr s a ana ma ke ano lte-f wa i ka bi!a hoike ujtana; aok i !orm Vk: kukana paku'i'f iaiā ?na mea. Ina nae/ e hoakalka ana ka Ml& hoiio ti-} kana e ?awda aku na wafwāi ī Tca m<-a kuai'maL a i ole īa -ma k#? kauoha paha a ka tth a kiiai rnai,| a ī ole la ua kEK«)ik«flin jiftha # a i ole ia \ ka rn< ;t kuai mal jffeha y ka' me-a i hoounaia mas ai ka walwal i hoik"-ūt maīuko olalln, m*a J kuai me ka ma/)ao malkal, n</ ka wawailo, u ku' hila hofkf w&iw»}, a I ole loaa jrial paha mui kn Inea ku-I &t mal iloko o na walwal, olal nae tio!c i aponoia ka hiU' kikoo waiwal, )><,* nft< ? J n a ua baa al.a lua mea kuai m<l ka mla hoiko nkann i kakaukuaia <■ ka moa i huoiuiaia mai ai laia, i hoikeia maloko olaila, a i #,!t ; u o ka waiwal paha me ka luaa ole mai o ka hoiki; no ia mea, e hoolilo ana i ua hoouna ana nei i mea pili 1 ka hewa. PAUKTT 21. Kual ma k« kudala, - Ma ka mea t* r>ilī ans i kokahi kuai ma ke kudala: (1) Ma kahi o na waiwai i kauia ai no ke kuaiia ma kf kuoala rna na mahclt, e kaa kela um<>. k'.-Ia mahele pakahi ma ke ano he aelike kaawale no ke kuai; (2) Ua holopono kekahf hooillo ana ma ke kudala i ka manawa a ka luna kudala o hoike mai ai i kqna pau ana ma ka haule ana o Jca hamare, a i ole ma kekahi ano - maamau e ae. Ahiki mai i ka hanaia anā o ia hoike ana,! ua hiki no I kekahi mea koho, ke hoihoi h-ou i kana kohoi ana; a ua hiki no i ka lunakudala ke wehe ho« i ka waiwai mai ke kuai mai, ke ole i hoike mua h mai he kuda-l l£ la me ka hookoe ole ia o kekahi mea; (3) Ua hiki no ke hookoeia ma ke ano maopopo loa Ka pono e koho a ī ole īa ma ka aoao paha o ka mea hoolilo; <5 Ma kahi i haawi ole ia ai he hoolaha, o ke kuai ma k€ kudala ua kaa ia malalo o ka.pono e koho ma ka aoao p ka mea hoolilo, aole e ku i ke kanawai no ka mea 00l i.t° e ■ k .°ho nona : iho A a_i ia hoolimalima paha a-i ole la h&okikina aku paha ī kekahi mea e koho ma ia kuai, ma ka apao o ka mea hoolllo, a i ole ia me ka maopopo loa paha e lawe ī kekahi koHo mai ka mea hoolilo , ma i.kekahi mea paha i, hoolimalimuia eia. _U kekaht-iuai ricu-e anāTkeiā~rula e lianaia aku no ma ke ano apuhi e ka jtnea kuai mai.
v auna no P°ho. ole e aejijieia mal kekani aelike ano e ae, o na waiwai e koe ana nāalalo ol ka mauna ana o ka mea hoolilo ahiki i ka laweia ana aku o ka waiwai i ka mea kuai mai, aka nae ina ua lawela aku ka waiwai i ka mea kuai mai, ua kaa aku na wai-' wai malalo o ka mauna ana o ka mea kuai mai, itiix paha! ua la"we i o īa aku aole paha, koe nae: ; ,( a .) i laweia ai na walwai i ka mea kuai mai lliiī 5? ' 1-r eH malam ? P, a M no ka nlca aa». mamuh o ka aehke a ua paaia ke kuleana iloko o ka waiwai e ka mea hoohlo, ma ke ano i wahi e loaa mai ai ka hookoia e ka mea kuai mai no kana mau hoopaa i hana ai malalo o ka aelike, e kaa aku malalo o ka mauna ana o ka mea kuai mai na waiwai, mai ka manawa mai o ua haawi ana nei; ~ 1 ! . I (b) Ma kahi i ulolohi ai ka haawiia ana ma oka hc-' I wa la o ka mea kuai mai a i ole ia o ka mea hooliloTaha, e kaa aku na waiwai malalo o ka mauna ana o ka aoao i newa no ke poho e Ipaa ana mamuli o ua hewa nei. | KA HOOLOLI ANA I KE KUL^ANA. n»ift AU n ? Ka H olil ° ana e k ekahi mea aole ka ona.- (i) E kaa malalo o .na manao Kanawai, ma' ,kahi o iiH waiwai i hooliloia e kekahi mea aole he ona ■ no uawaiwai nei, a aole he kuai ia lakou malalo o ka m : a-' na a ī 010 .a me ka ae ana paha a ka onā, aole he kule-! °L -V oaa -\ mea , kuai m_ai ina waiwai, mamua 1 mea i ika mea hoolilo-,-fcoe wste _ no, :na e hookaokoa ana ka ona o na waiwai mamuli o kona ano, mai ka hoolo ana i ka mana o ka mea hoolilo e kuai; c (2) Aole kekahi mea maloko nei o leia, Kanawai e hoopiakia aku : . : (a) Na manao o kekahi mau kanawai pili akena, na kanawai ī kopeia a i ole ia o kekahi kanawai paha e h'aawi ana ī ke kuleana i kekahi ona maopopo loa o ka waiwai e hoolilo la lakou, me he mea la ka ona oiaio q mea; . . v(b) 0 ka maiia o kekihi aelike e hoolilo a i ole ia kual paha malalo- o ke kanawai o ka manao i kuhikuhiia ? a i ole ia ka mana pili kanawai paha o ke kuai a i ole'ial maīalo o ke kauoha a. kekahi aha hookolokolo o ka 'mi hookolokolo makaukau. 1■ r ' 1 PaUKU 24. Kuai hoolilo na kekahi.mea he kuleaua ole. - Ma kahi he kuleana mana ole ko ka mea ho-1 l Ohlo iloko oiaila, aia aole rae i hooleia ka mana kona ma ka manawa o ke kuai, ua ioaa mai i ka ' mea kuai mai he kuleana maikai i na waiwai. ke ku ū o' - me ka manao maikai, no ka waiwaiio, a me ka hoolaha o!o ' no ka pololei ole o ke kuleaiia o ka mea hoolilo. : PAUKU 25. Kuai hoohlo ia e ka mea hoolilo malalo' o kona malu na w&iwai ī hoolilo mua ia. - kahi o \c«' kahi mea e hoomau ana īka paa ana malalo o k'"- a -U.' lu ī na waiwai ī hoolilo mua ia, a i ole ia o na pahu'aia 1 hiki paha ke hooliioia.no ke kuleana i na wawai. o ka! laweia ana a i ole ia ka hoonee ana paha e kela mea a i ole la e kekahi akena paha e hana ana nona ku 1 a i ole la o na palapaU kuleana paha malalo'o kekahi ku-' l\ L°l P t a ' * 1 a 4 m ia'.mea, i keka- 1 hi mea e apo mai ana a e uku ana i ka waiwaiio no hi ! mea mt ka manao maikai, me ka loaa ok aku oka f no ke kuai mamua aku, e loaa no ka mana like :ro lie ' mea la, o ka mea nana e lawe ana a i ole ia e hoololi in i • paha, ua hoamana inaoli ia aku eka ona nona wa : -' wai e hana la mea. 1 PAUKU 26, pono oka poe paa aie'e ku-e ana i na» waiwai i hoohloia malalo o ka malu o ka moa hooiilo. -! Ma kahi o kekahi mea i hoolilo i na waiwai. e hoomau' ana i ka paa ana malalo o kona malu i na waiwai. a i! o!e īa na palapala hiki paha ke hooliloih o ke kuleana i! na waiwai, o ua paa'ana nei mnlalo o ka malu u v\s ! apuhi īa ma ka mea oiaio, a i ok ia e manaoia he «•uihi' mal&lo o keia rula o ke kanawai. e nar.a aku ka i;u\; paa' aiē a i ole poe paa aie paha o ka mea hooliīe ma k» ano ' ua lilo i mea mana ole, • PA.UKI' 27 Weliewohe aiui o na palauula Kuloai.a r.i-' ki ki hoohloia. . 0 kekahi palapalapa kuUniiia tu.»:okol iohih i hoakakaia ai, o na wai«ai i uiia maloko olaila e hiswha aku i ka mea r paa asus i ka palapa-a, n ; ia t..* ke kauoha paha h niea okoa aKu i
Mloliii «> he palapala kuleana ia I hlki ke hooliloia. PAl'Kl Kn ti' < iio ana i na palapala hiki ke hooliloia ttki k;i u i Iw un ai; - Ila hiki no ke hooHloia kekahi palaiml:» k kaua hiki ke hooliloia raa ka manawa i haawiia ai: (a) Ma W n V,i ni«ii/dO o ka palapala e hoakaka ana tio ka hrt«v j o kd. »t,* a lawe, ke kanaka kiai half u-' kana 5 o a. moa ukoa ae paha nana o malama ana, nana 1 hoo,»uka i ua mea.nei, i na waiwai i ka mea e paa ana i ka paUpala, a i ole ia (b) Ma kahi o ka manao o'ka palapala e hoakaka ana no ka kaawi o ka mea !awe, ke kanaka kiai hale ukana a i ole' ia niea okoa ae paha nana e malanīa ana, nana i hoopuka i ya mea nei, i na waiwai i ke kauoha a kekahi mea i kwhikiihiia, a o ua mea nei, a i ole ia mea pāha i kakaukua mahope mm o ka palapaia, i kakaukua ma kahi waiho wale a i ole Sp. j ka mea paha e paa ana i k&«pajapala, PAUKU 29. Hoolilo ana i na palapala hiki ke hooli-j "loia ma ke kakaukua «na, - Ua hik! no ke hooliloia ke-j kahi palapala kuieana hikl ke hooliloia ma ko kakaukuaia ana-.'e kekahi mea nana ke kauoha i na waiwai hi-! ki ke laweia elike me na maiiao o ka paiapala, Ma kahi' walho ua kakaukua ana nei, i ka mea e paa afla I ka palapala a i o!e ia i kekahi mea paha i kuhikuhiia. Tna m i kakaukuaia i kekahi mea i kuhikuhiia, ua hiki ia k<* hoo* U hou ia. rna ke kakaukua ana o ua mea la ma kahi u<t,ho I ka mea e paa ana i ka' palapala, a i ole ia i kekahi mea okoa aku paha i kuhikuhna. Ua hiki no ke hanaia na hoolilo mahope mai ma ia ano ■■ like. PAUKU 30-.. Xa paiapala .kuleana h!ki ke hooliloia i hoaiionaia "Aole e. hooliloia". - Ina ua kauia maluna o kekahi palapala kuleana, maloko olaila e hoakaka ana no ka īaweia e ka nif a halihali, e ke kanaka kiai hale ukana, a i ole ia e kekahi kanaka malama okoa aku paha, na a i ole ia e kekahi kanaka malama okoa aku paha ? na waiwai i ka mea e paa ana i ka palapala, i kekahi mea i kuhikuhiia, a i ole ia ma ke kauoha paha a kekahi mea i kuhikuhiia, a i ole na huaolelo paha i like aku me ia "aole e hooliloia". ''hoolilo ole ia" a i ole ka mea ano like paha rae ia, ua hiki no ua paiapala nei ke hooliloia e ka mea nana e paa ana, a.he palapala kuleana hiki.ia ke hooliloia maloko o ka manao o keia Kanawai. Aka nae aole he mea malokn nei o keia Kanawai e manaoia ma ke ano e kaupalena ana a i ole ia e weh'eweh* ana i Kd mana maiuna o na kumu hoopaa a ka mea haīihali, ke kai akd, k ai hale ukana, a i o!e ia kekahi mea malama & ae paha e hoopuka ana i kekah'i palapala kuleana, a i ■ ole la e kau ana paha i na huaolel# "aole e hooliioia", ''hooiilo ole ia'\ a i ole ka mea ano īike-paha me ia, PAUKU 81. Ka hoolilo ana i na palapala hoo|ilo ole ia. - O kekahi palapaīa kuleana i kupono ole e hile! ai ke hooliloia ma ka haawiia ana. ua hiki no ke hooliloia e ka mea nana e paa ana ma ka haawi ana i kekahi mea kuai mai a i ole.ia mea paha i makanaia aku. ai, Aole e hiki | e hpoliloia kekahi palapala hoolilo ole ia, a o ke kakau-! kuaia. ana o ia palapala ao!e ia e haawi aku aha i ka mea i hooliloia aku al he kulea-na paku'i. PAUKU B*2/ Ka mea hiki e hoolilo i kekahi palapala. - Ua hiki no ke hooliloia kekahi palapala kuleana i kekahi mea malalo o kom^ma-lu-ua mea la ka-h'ī. i waiho~ ai, ina paha ua loaa aku ia mamu'i o na man'ā'o. o ka pa- : 'apala, ua haawiia aku e ka mea iaia ka malama ana nana i hoopuka ia mea, me ke kauoha a ia mea, a i ole. ia ina paha ma ka manawa o ka haaw? ana, ua loaa i ka' palapala ke kulana e hiki ai ke hooliloia ma ka wa e haawiia ai. . PAUKU 83. Na pono o ka mea iaia i hooliloia aku ai | ka palapala, - E loaa i kekahi mea i hooliloia aku ai ke-j kahi palapala kuleana ma ke ano kupono keia mau mea i maloko olaila: j (a) Ke kuleana i na waiwai elike me ko ka mea e ho- j olilo mai ana i ka palapala iaia, a i ole ia.ua loaa paha : ka makaukau e hooliīo ai i kekahi mea kuai mai me, k'a j maikai no ka waiwaiie, pela pu hoi ke kuleana i na waiwai, elike me ka mea nana ke kauoha e haawiia aku af na waiwai, mamuli o na manao o ka palapala, no ka makaukau e haawi aku i ka mea kuaī mai me ka manao maikai no ka waiwaiīo, a r (b) Ka hoopaa pololei a ka mea nana e malama ana nana i hoopuka i ka palapala e paa i na waiwai malaīo o kona malu nona i kulike ai me na ;manao o ka palapala ma ke ano piha pono, me he mea la ua hana maoli ua mea nei nana e malama ana i kekahi aelike me ia. PAUKU 34. Na po.no o ka mea iaia i hooliloia aku ai ka palapala. - O kekahi mea iaia i 'haawiia aku ai kekahi palapala kuleana, aka aole i hooliloia, ua loaa iaia ma ia īhea, e ku-e ana i ka mea nana I hoolllo, ke kuleana i na waiwai, malalo o na manao o kekahi aelike me. ka mea nana i haawi, Ina aole he hiki ke hooliloia ka palapala, ua loaa pu i ua mea nei ke kuleana e hoike aku i ka mea nana i malama, nana i hoopuka i ka palapala hoolilo no' ia mea, a ma ia ano e Ipaa ke kumu hoopaa pololei' a ua mia malamā hei e paa .malalo o kona malu i na waiwai nona i kulike ai me na manao o ka palapala. Mamua ae o ka hoikeia ana aku i ka mea nana e malama ana e ka mea nana e haawi aku ana, a i ole ia e ka mea paha ii haawiia aku ai 6 kekahi palapala kuleana hiki ke hooliloia, ua hiki no ke hoohokaia ke,Jculeana o ka mea i hoollloia aku ai na w&iwai, ame ke kuleana e loaa mai ka hoopaa ana a ka mea nana e malama ana, ma o kekahi palapala hoomalu waiwai, e ka mea paa aie, o ka mea heiilo aku, a i ole ia ma ka hoikeia ana aku paha i ka mea nana e malama ana e ka mea iaia i haawiia aku ai, a i ole ia kekahi mea kuai mai paha m&hope mai. mai ka mea hoolilo aku 'no kekahi kuai hoolilo mahope niai i na waiwai e ka mea hoolilo aku, PAUKH :i5. HooHlo ana i kekahi palapala kiīleana hi» ki.ke hooliloia me ke kakaukua ole ia. - Ma kahi o ka hoo.liloia ana o kekahi palapala kuleana hiki ke liooHīoia no ka waiwaiie ma ka haawiia ana aku. a ua make.makeia ke kakaukua unn u ka mea hoolilo aku. i kupo,na ai no ka hoolilo ana. ua i>aa ke jkuleana i ka mea iaia , i hooliloia akii ai. e hi.ok'k'n.a ana i ka mea hoolilo, e ka--
ka'ik.ia i ka palapala, koe no a he manao okoa kelahi e oili ae ana, E mana no ka hooliloia ana ma ka mea e plli ana I kh 1 ka v,a i hana maoll !a aj ke kakakiiaia ana. i'" r i '< ?■* m-n • r,o ka hooliloia oka pa[iapaia. - (,a hoopaa Kekah! i h(tolilo no ka waiwaiio, a i ole ia hooHlo paha i i" kahi palapala kuleana, rna ke [kakauinoa ana a i ole ma ka ana pahā, e komo pu kekahi i hoolUo no ka waiwaiio I kekahl koi i hooI paa:a maloko o ku palapala kuhaua, koe wak* no a oili ae kekahi manao okoa; (&} He oiaio maoli ka palapala; J (b) He kuieana kon» ma kt kanawai e hoolilo ai a i ole ia e haawi ai paha ia mea; (e) Aole he ike i loaa iaia no kekahi mea e hooemiia mai ai ka mana ame ka waiuai o ka palapala; a (d) He kuleana kona e ai i ka pouo iloko o na waiwai, no-ke kupono o na waiwai e kal'epaia no kekahi hana maopopo, i ka manawa e hoopillia ai ua rnau hoo-j paa ana nei, ina o ka aelike a na aoao, no ka hoolilo ana ! aku me ka palapala kuleana ole I na waiwai i hoakaka- 1 ia maloko oīaila. . | - ■ ' i ■■ ;;;j PAUKU 87- Aole he mea haawi ka mea kakaukua. - 0 ke kakaukuaia ana o kekaHi palapala kuleana, aole ia he e kaa ai ke ko'iko'i maluna o ka mea kakaukua, no kekahi hemahema i hanaia e_ka mea nana o ma- ; lama ana, nana i hoopuka i ka palapala, a i ole ia a ka j poe kakaukua paha no ia no ka hōoko' ana i ka !ajkou mau kumu hoopaa pakahi, * PAL'KU 38. Ka manawa i hooemi ole ia ai ka hoolilo ana e ke apuhi, ke kuhihewa a l ole ia pilikia paha ma ke kino, - Aole e hooemiia iho ka mana o ka hoolilo ana 1 kekahi palapala. kuleana hiki ke hooliloia, mamuli o ka mea oiaio, o ka an», he uhāki ana ia i ka hana ma ka aoao o ka mea nana e.hana ana i ka hoolilo ana. a i ole ia mamuli paha o ka mea ōiaio, ua hooneleia aku ka ona o ka palapala i ke kuleana ana ia mea, mamuli <jika nalowale, aihueia, apuhiia, ma ka ulia, kuhihewa, pillkia 0 ke kino, a i ol.e ka lilo ana paha ia ha'i, 'ma i uku ka mea iaia i hooliloia aku ai ka palapala, a i >ole ia, ka mea" pa-' ha iaia i hooliloia aku ai ka palapala mahope mai, i ka waiwaiio me ka mai»ao maikai. me ka ike ole no ke poho, ka aihuēia ana, ka hooko ole j«t ana o ka hana, a i ole ke apuhi paha r ka ulia, pilikia ma ke kino a 1 ple ia lilo paha ia ha'i. PAUKU 39. t Ke koi ana maluna o na waiwai no ia mea i hoopukaia ai ka palapala hoohlo. - Ina ua haawiia aku na waiwai i ka mea naha e malama e ka ona, a i ole ia ē kekahi mea paha nana kekahi hana, maika hoolilo ana i ke kuleana ia lakou i kekahi mea kuaj īmai me ka manao maikai, no ka waiwaiiOi he mea hoopaa ana i ka ona ame ka palapala kuleana, i hoopukaia ai no lakou, aole lakou e hiki mahope mai olaila, oiai malalo o ka malama ana a ka mea e malama, ke hoomalula ma kekahi hoopii hoomalu waiwai o ka mea aie, a ma kekahi ano e ae paha, a i ole ia maialo paha o kekahi hoopii koi aie, ke ole e haawipio mua ia ka palapala i ka mea nana e malama ana, a i ole ia hoohui pu ia paha kona hooliloia ana. Aole e hookikinaia aku ka mea nana e malama ana ma kekahi-ano, e haawi mai i ka malamaia ana o ka waiwai, ahiki i ka haawipioia ana aku o ka palapala iaia a i ole ia hoopaaia paha e ka aha. t PAUKU 40. Na'mea e pono al ka poe paa aie e loaa aku ai na palapala hiki ke hoohloia - E loaa no i ka mea paa aie, o ka mea i aie iaia oia ka ona o ka paiapala kuleana hiki ke hooliloia, ke kokua ana mai na aha hooko.lokbiic>"'.mai okamana ;hookblokolo kupono, ma ka hoopii papa a ma kekahi ano e ae paha, ma ka hoopili ana i iia palapala ne.i. a i nlp ia ma ka hoopau an«a aku paha i ke-koi ma na alahele i aeia ai ma ke kanawai, a i oie ia ma ke kauiike paha, e pOI ana i ka waiwai, i hiki pono l ole ke hoopaaia a i ole ia ke hoomaluia ma na hoopii kainawai maamau neh | MAHELEIII. ! KA HOOKO ANA I KA' AELIKE. PAUKU 41. pono i ka mea hoolilo ke lawe a e apo mai ka mēa kuai mai i na waiwai. - E lilo i hana na ka mea hoolilo ka laWe ana i ha Waiwai a e apo mai hoi ka mea kuai mai a e uku no lakou, i kulikē ai me na manao o ka aelike e hoolilo a o ke kuai paha'. | ■ PAUKU 42. He mau kulana hui ka lawe ana ame ka uku ana. - Ke ole e aelikeia ma kekah! ano e ae, he ma'u i kul'ana huiia ka lawe ana i na waiwai ame ka uku ana i ke o ia hoi ma ka olelo ana, he mea pono i ka mēa hoolilo e makaukau a e ae aku e ha|wi i ka noho kuleana ana i na waiwai i ka mea kuai mai, no ke kuapo ana no ke kumnkuai a he mea pono e makaukāu ka mea kuai mai a e ae e uku i ke kUmukuai ma ke ano kuapo no ka noho ona i na waiwai, PAUKU 43. Kahi, ka manava ame ke ano e laweia ai. - (1) Ina paha no ka mea kuai mai ka lawe ana aku i na waiwai, a i ole'ia no ka mea hoolilo paha ka.hoouna ana aku i ka.mea kuai mai, he ninau ia i kauka'i aku ai ma ke ano o kela ame keia liana pili i ka aelike, hoakakaia a i ole ia hoopiliia paha mawaena o na aoao. Ē kaawale ana mai kekahi mai d ia aelike, hoakaka a i ole hoopiliia paha, a i ole hoohana ana paha i ka oihana ma ke ano ku-e mai, o kahi e laweia ai, o kahi lawelawe Oihana ia o ka mēa hoolilo, nia he wahi kekahi, ona, a ina aole o kona wahi noho; aka nae ma kahi o kekahi ae!ike e hoolilo a i ole he kuai hoohlo ana pahā no kekahi mau waiwai i kuhikuhiia, i maopopo i na aoao, ma ka manawa i hanaia ai ka aelike» a I oie ia o ke kuai paha, aia ma kekahi wahi okoa, a p ua wahi nei. kahi e laweia ai. (2) Ma kahi o kekahi ael ke i hanaia e lioolilo a i ole ia hooliloia paha, ua paa ka mea hoolil© no ka hoouna ana i na' walwai i ka mea kuai mai, aka nae aole he manawa i kauia no ka hoouna;4na ia lakou, paa ka mea hoolilo no ka hoouna ia lakou iloko o kekahi manawa kupono. < (3) Ma kahi o na waiwai, ma ka man|wa o ke kuai' i hanāia ai, aia malalo o ka malu o ka ekolu, aole I i hooko ka mea hoolilo i kana kumu e lawe aku ika mea kuai mai, koe walt no, i hooiaio ana mai o ka mea ekoiu i ka nua kuai*ai. e [. 4;% ana oia i na waiwai no lia pono o ka mea kuai m;i:; ~ka ma ke ano e ku-e ana ika poe eae apau mawaho ka mea hooiilo, e manaoia ua ioaa aku i ka mea kuai n:a. na uas\\ai ntai ka manāwa mai aka mea ekoiu i it ku ai ia hoo.Aoj6 meii i\t*\ e ke.u i
|oi& e hoopHikia &ku I ka hoohanaia ar>a o knmuha-] 'na, a i ole ia-Ita houliloia ana paha o kek&hi p&lapala Ttuleana ina waiwai. | . <4> hiki no ke nanaia aku kekahi ltof a ī ole la ka* i lawe ana paha ma ke uno waiv»ai ole, ke ole* e hanaia ma kekahi hora kupono. Heaha ia mea ht hora kupouo h<ulnau iA no ka mea oialo. (&) Ke ole e hoakakaia ma'kekahi ano t ae i n(;liVi*a» 0 hoolilo oa i pili ika hookupono ana ina waiwai e hlki ai ke laweia, e auamoi'a no ia t ka mea hoolilo, , •PAUKU 44. Ka iaweia ana o ka mea poloiel ole. - <1) • ■» a r a W f mea * 10 °M D i haawi ai ika mea kuai imai ikekahi heluna waiwai i emi iho malalo o ka mea i aer» hoolilo, ua hiki no i ka mea kuai mai ke hoole iu !akou, aka nae jna e apono ana ka mea )kuai mai, a i ole ia e paa i na waiwai i laweia aku, me ka maopopo no, a-j ole e hooko ana ka mea hoolilo i ka aeiike ma ke ano' piha pono, he mea pono e uku oia no lakou ma ke kumukuai. o ka aelike. Ina nei no ka hoohana o ka mea k;uai mai a i ,«Ie ia hoohlo aku paha i na waiwai i laweia mai, mamua o kona maopopo ana» aole ,e hooko ana ka mea hoolilo i kana me ka piha pono, aole e kau aku maluna o ka mc<* kuai mai ke Jco'iko'i o ka uku ana a oi aku mamua o ka waiwaiio kupono o na waiwai i loaa aku iaia. (2) Ma kahi o ka haawi ana ,aku o ka mea hoolilo i ka mea kuai mai i kekahi heluna oi ae o ka nui o na "waiwai, mamua o ka mea i āelikeia no ke kuai, ua hiki no i ka mea kuai mai ke apono i na waiwai i komo maloko o ka aelike a hooie aku i ke kojen.a iho, a i ole ia ua hiki no hoole i ka mea holookoa. Ina e apono ana ka kuai ihai i na waiwai holookoa i haawiia aku iaia- he pono e uku oia no lakou ma ka uku ma ka aelike. | (3) Ma kahi'a ka mea hoolilo i haawi aku āi ika mea 1 kuai mai ī na waiwai i aelikeia eia e hoolilo, me ka huikau me na waiwai o kekahi ano okoa ae i komo ole iloko o ka aelike, ua hiki no; i Ifa mēa kūai mai ke apono i na waiwai ī kuhke me ka aelike a hoole aku i ke koeha i koe, a i ole īa ua hiki no iaia ke hoole i ka mea holookoa,. , Ua kaa ka manao o keia pauku malalo o kekahi hoohana ana ma ke kalepa, aelike kuikawa, a i ole ia ka iawelawe oihana ana paha mawaena o na aoao, PAUKU 45. Ma ka lawe ana riia ke ano lawe liilii. - (1) Ke ole e aelikeia ma kekahi ano e ae, aole i paa ka mea kuai mai i na waiwai e apono aku i ka laweia ana mai o la mea ma ke ano lawe liilii. (2) Ma kahi o kekahi aelike e hoolilo i na waiwai e haawiia aku ma ke ano lawe liilii i hoakakaia, e ukuia ai ma ke ano kaawale, a ua hana ka mea hooiilo ma ke ano pololei ole i kekahi mau lawe ana ma na mea pili m hookahi a i ole ia oi aku paha mau lawe liilii ana, a i ole la ua hoohemahema paha ka mea kuai mai, a i ole ia ua hoole paha i ka lawe ana aku i hookahi a i ole ia oi aku paha mau lawe ana ame ka uku ana, aia nae ke kaUka i ana m.al.una o kela ame keia hana pakahi, maluna ona manao o e ka aelike ame na mea'e hoopuni ana ika mea. i hanaia, ina paha ua lilo ka uhakiia -ana o ka, āelike, ī kumu lawa pono no ka aoao i hoopiiikiaia/ ma ka hooie ana j ka hoomau ana aku, a e hoopii fto ha poho no ka uhakna ana o ka aelike holookoa, a i ole ia ina paha ua hanaia ka uhaki ana raa ke ano kaawale, e hoalā mai ana i ke koi no kekahi uku, aka aole i ka pono e kōi ai no ka uhakiia ana o ka aelike ma ke ano holookoa. ! PAUKU 46. Ka laweia ana i kekahi, mea halihali no ka pono o ka mea kuai mai. - (1) Ma kahi i kulike ai me kekahi aelike e hooliio a ua hooliloia paha, ua hoamanaia ka mea hoolilo a i ole ia ua koiia paha e hoouna ' waiwai ika mea kuai mai, o -ka law&ia-ana-o na waiwai ī kekahi mea halihali, ina paha ia ua kohoia e ka jnea kuai mai aole paha, no ka laweia aku a loaa i ka mea kuai mai, ua manaoia he lawe ana no ia i ka waiwai 1 mea kuai mai koe wale no ma na mea i hoakakaia maloko o ka Pauku 19, Rula 5, a i ole ia, ke ole e ikeia kekahi manao okoa loa. (2) Ke ole e hoamanaia ma kekahi ano e ae e ka m'ea kuai mai, he mea pono e hana ka mea hoolilo i kekahi aelike me ka mea halihali no Ka pono o ka mea kuai mai, ehke me ke kupono e ikeia ana, me ka makee i ke kuiana o na waiwai ame kekahi mau mea e ae e hoopuni ana ī kela hana. Ina e hana ole ana ka mea hoolilo pela, a ua nalowale na waiwai a i ole ia ua poino paha, oiai e laweia ana, ua hiki no i kuai ke hoole i ka nana ana aku i ua laweia aha nei i ka mea halihali, ma ke ano he lawe ana a haawi iaia, a i ole ia, ua hiki no iaia ke hooih aku i na ko'iko'i o na poho maluna o ka mea hooliio. (3) Ke ole e aelikeia ma kekahi ano e ae, ma kahi o na waiwai i hoounaia ai e ka mea hoolilo i ka mea kual mai malalo o na kulana a ka mea hoolilo i ike ai s a i ole la e pono ai paha ke ike, he mea maamāu ka inusua ana he mea pono e hoike aku ka mea hoolilo ia mea i ka mea kuai mai } i wahi nona e mu «a ai ia lakou, oiai ma ko lakou alahele, a ina e hooko ole ana ka mea hoolilo i ka hana ana pela* e manaoia, aia na waiwai malalo o kona poho iloko o ka manawa e halihaliia ana. PAUKU 47. Ke kuleana e nana i na waiwai. - (1) Ma kahi i laweia aku ai na >\ aiwai i ka mea kuai mai, ana i nana ole a.I mamua, aole e manaoia ua apono oia ia lakou, ke ole a ahiki i ka loaa ana iaia he manawa kupono e nana ai ia lakou, no ka hooiaio ana, ina paha ua kulike lakou me ka aelike, (2) Ke ole e aelikia ma kekahi ano e ae, i ka nianawa a ka mea hoolilo i haawi ai i na waiwai no ka laweia aku i ka mea kuai mai, ua paa oia, mamuli o ke noiia mai e haawi aku i ka mea jfeuai mai i kekahi manawa kupono e nana ai i na waiwai no ka hooiaio ana iua paha ua kulike lakou me ka aelike. (3) Ma kahi i laweia aku ai na waiwai i ka mea haiihali t ka mea houlilo, 1 kuiike ai me kekahi kauoha mai a ī ole ia .aelike palia nie ka mea kuai mai, maluna o na kumu hoopaa, aolo e haawiia aku na waivt ai e ka mea hahhali i ka mea kuai mai uhiki i kona uku ana aku i ke kumukuai, ina paha ua hoikeikeia ua mau kuniu hoopaa aet ma ka hoailona ana i na waiwai me r,a huaolelo "ohi roa ka haawiia ana". a I ole ma kokahi euio okoa ae pi~ ha, aole i loaa ke kuieana i ka mea kuai n\ai e nana i na waiwai, mainua ae o ka ukuia ana o ke kumukuai. mamuli o ka nele i kekahi aeliko o ae ana ia nur,a ana. PAUKU Na nio-t p-H i ke apono iuia - K masmoia ua apono kaanea k.;ai nia: i ka waiwau i ko.nk h iV . iike aku ai i ka mea hoolilo. ua apono ou ia lakou. a ī ole : ia ika mana e laweia aku n.s waimaī i«ia 'a 'u» laweUwi oia i kekah.; huna e pili ana ta lakou, ina
ke e kij-e ana i lfp kuleana 6 ka *Tiea hooliJo, a i ole ia, i ka hala ana paha o kekaM manawa kupono, ua p*a oi> i m waiwai» me ka hoiko o\o aku i ka mea hooiiio, ua hoole oia ia lakou. PAUKI' 40. O ke apono ana-aole !a h« mea e hiki ole ai ke iawe mai i kekahi hoopii no na poho, - Ma kahi i nelp ai kekahi aelike i hoopaaia a i ole ia manao hoakaka paha n na aoao, o ke aponoia ana o na waiwai e ka mm kuai mai. aole ia he kumu e hookuwa ai ka mea ho■olilo mai M km &m aku o ke ko'ikoi no na poho, a ? o!e ia m*u hoopakele pili kanawai e ae paha, no ka haki ana o kekahi hoopaa, a i ole ia mau hoopaa ana paha maloko o ka aelike e hoolilo a i ole ia o ka hooiiloia ana paha Aka. ina mahope iho o ke aponoia ana■ o na waiwai, «a hoōhemahema ka mea kuai'mai i ka haawi ana aku i ka hoolaha i ka mea hoofiio, no ka uhakna ana o kekahi hoopaa, a i ole ia mau hoopaa ana paha iioko o kekahi manawa kupono, mahope o ka ike ana o ka mea kuai mai, a i ole ia pono paha ke Ike, no ka haki ana o ua aelike «ei, aole e ih' aku ke kof ana no ia mea maluna o ka mea hoolilo. PAUKU 60.' Aole i hoopaaia ka mea kuai mai e hothoi hou aku i na waiwai i lawe hewa ia mai. - Ke ole i aeiikeia ma kekahi ano e 'ae, ma kahi o ka haawna ana aku o na waiwai i ka mea kiiai mai, a ua hoole oiai k« Apmm ana ia lakou, oiai w loaa iaia ke kuleana e hana pela, aole oia i hoopaaia no ka hoihoi hou mai ia lakoū i ka mea hooliio, aka nae ua lawa kona hoike ana mai i ka mea hoeli'o i kona hoole ana i ke apono ana ia lakou, PAUKU 51. Ke ko'iko'i maluna o ka mea kuai mai no ke apono ole ana i ka mea i laweia mai. - I ka manawa i m&kaakaiLai a i ae ai ka mea hoolilo e haawi mai i na wai, me ke noi ana i ka mea-kuai.mai e lawe aku i ka waiwai, a aole i lawe mai ka mea kuai mai iloko o ka manawa kupono mahope mai o la noi-no ka lawe ana i na waiwai, ua ili ke ko'iko'i maluna .ona i ka uku ana.aku' j ka mea hooliio no kekahi poho i loaa mamuli o kona hoohēmahema a i-ole ia ka hoole paha e lawe aku, pela hoi kekahi kaki kupono no ka malama ame ka paaia ana o na waiwai. Ina ua hiki aku ka hoohemahema ame ka hoole ana o ka mea kuai mai e lawe aku i na waiwai, ma kahi i pīli i ka hoowahawaha a i ole ia uhaki ana paha i ka aelike holookoa, e loaa no i ka mea hoolilo ke kuleana ku-e i na waiw ? ai, a maluna o ka aelike i hoakakaia maloko nei mahope ae nei no ka pono o ka mea hooliloi ka manawa e hooko ole ai ka.mea kuai mai. MAHELE IV. NA PONO O KAMĒA lIOOLII.O UKU OLE TA KU-E 1 NA WAIWAI. PAUKU 52. Wehewehe ana#ka mea hoolilo ukU ole ia. - (1) E manaoia, o ka mea hoolilo i na waiwai he mea hoolilo ukU ole ia maloko o na manao o kela Kanawai " (a) I ka manawa i uku ole ia ai ke kumukuai holookoa a i ole ia haawiia paha; (b) I ka manawa i loaa mai ai ka bila o ka waiwai a i ole ia kekahi palapala e ae paha i hiki ke hooliloia, ma ke ano he uku ana ma ka manawa, a ua uhakiia ke ano © kona loaa ana mai mamuli o ke kumu, o ia ka hooleia aha ~ke komohia aua u ka mea kuai mai iloko o ka aie, a i ole ia ma kekahi ano e ae paha; (2) Ma keia mahele o ke Kanawai o ka huaolelo "Mea Hooliīo" e komo pu ana ka akena q ka mea hoolilo, k4 mea iaia i kakaukuaia ai ka bila hoike ukana, a i ole ia ka mea paha iaia i hoounaia aku ai ka waiwai a i ole akena paha ana i ūku ponoi ai. a i ole i ili pololei-a-ku ai na ko iko'i maluna ona no ke kumukuai, a i ole ia keka]ii mea e ae paha ma ke kulana o ka mea hoolilo. PAUKU 53. Namea e pono ai ka mea hoolilo uku ole ia, - (X) Malalo o ka manao o keia Kanawai, me ka nana ole i ke kaa ana aku o ke kuleana iloko o na waiwai | i ka mea kuai mai, ua loaa i ka mea hoolilo uku ole ia o na waiwai, keia: (a) He koi maluna o na waiwni a i ole ia ke kuleana paha e paa ia lakou no ke kumukuai, oiai'oia e hoomalu ] ana ia lakou; . (b) Ma kahi o ka hoole o ka mea kuai mai, ua loaa ke kuleana e kaohi ai ī nawaiwai mni ka halihaliia ana aku» mahopf ifeo o ko lakou kaawale ana mai kona malu aku; (e) Ke kuleana e hoolilo' hou ai elike me 'ia i kaupalenaia ai ma keia Kanawai. (2) Ma kahi i kaa ole aku ai ke kuleana iloko o ka waiwai i ka mea kuai mai, ua loaa i ka mea hoolilo uku ole ia ke kuleana, mawaho ae o kekahi mau mea okoa ae e pono ai oia, o ke kaohi ana i ka laweia o na waiwai, ni'e kona mau kuleana koi a papa i ka halihaliia o ka wai*vai, ma kahi i holo aku ai ke knleana j ka mea kuai mai. KE KOI A KA MĒA HOOULO UKU OLE lA, PAUKU 54. Ka manawa e hoohanaia ai ke kuleana koi. — (1) Malalo o na manao o keia Kanawai, ua loaa ke kuieana i ka mea hoolilo uku ole ia o na waiwai, e heomaiu ana ia lakou, e paa i ka noho hoomalu ana maluna e lakou ahiki i ka ukuia ana a i ole ia haawiia ana paha o ke kumkuaL" ma na hana mahope ae. nei: (a) Ma kahi i hooliloia ai na waiwai ma ke ano i hoakaka ole ia no ka aie ; (b) Ma kahi i hooliloia ai na waiwai ma ka aie. aka n«e ua paii ka manawa o ka aie i aeia ai; (e) Ma kahi i kemo ai ka mea kuai mai iloko o ka aie; (%) Ua hiki i ka mea hoolHo ke hoohana i kona kui«ans koi me ka nana ole, no ke kaa ana o na waiwai i maiaīa o kona malu ma ke ano he akena, a i ole ia he mea ' malam» pah» no k£ mea ku'ai mai> I PAUKU Ke koi mahope o ka hapa i laweia. - Ma'
kahi a ka mea hooliio uku ole Ja I tswe hapa al l m walwai, tia hiki iaia ke hoohana i kona kukana >.oi maluna 0 ke koena aku ī koe, ke ole e hanaia ua haawi hapa a»a tt na kulpna r> hoike mal ana i ka manao e 1 ■ .!■• i k* V."\. a i ole- ia I k«* kuleana paha o ka paa ar ;t v. aiv, ai PAUKU 66, Ka manawa'i pau ai k*' kult:nr, t Y >\ (i) F paj ro ke kuleana koi o ka fnea hoolilo uk ; U fna« luna olaila (a) I kona manawa e lawe ai I na waiua; i ka mea halihali a i ole ia i kokah; mra malama e ae no ka halihaU ana aku f ka mea kuai mai, me ka hook c ole 1 ke kuleana Iloko q na waiwal, a i ole ia ke paha e hoomalu ia mea; (b) I ka manawa i loaa pono aku ai i ka rn' a kuai'mai a i ole'ia i kona akena paha ka hoomalu'ana i ka waiwal ma ke ano ku i ke kanawai; * (c) Ma ka haalele ana ia mea. (2) O ka mea hoolilo'uku ole ia i ka waiwai, i loaa ke kuleana koi maluna o ia mea, aole e lilo kona kiileana ma ke kumu wale no ua loaa mai iaia ka olelo hooholo a i ole ia kauoha paha no ke kumukuai o na xvaiwai. KA PAPA ANA MA KA HALIHALI ANA. . PAUKU 57, Ua hiki i ka mea hoolilo ke papa i na waiwai mamuli o ke komohia o ka mea kuai mai iloko o ka aie. - Malalo o na manao o keia Kanawai, i ka manar wa o ka mea kuai mai i ka waiwai e komohi;> 'A iloko o ka aie, ua loaa ke kuleana i ka mea hooli!d uku ole ia i kaawale na waiwai mai kana hoomalu ana, e papa'ai ia lakou, mai ka halihaliia ana, o ia hoi ma ka olelo ana ae, ua hiki iaia ke lawe mai i ka hoomalu ana i ka waiwai ma kekahi manawa, oiai lakou e halihaliia ana, a e lilo mai i mea kuleana i na pono iike e pili ana i na waiwai elike me ia i loaa ina aole i kaawale mai kona . noho hoomalu ana. PAUKU 58. I ka manawa o na waiwai e halihaliia ana. - E halihaliia ana na waiwai maloko o na manao o ka Pauku s?r " (a) Mai ka manawa mai i ko lakou wa i laweia aku ai i ka mea halihali ma ka aina a i ole ia ma ke kai paha, a i ole ia i kekahi wea okoa aku paha nana e malama no ka halihaii ana aku i ka piea kuai mai, ahiki i ka lawe ana mai o mea a i ole o kona akena palia i ka lawe a_na ia lakou ka mea lialihali mai, a i ole ia mea paha naha e malajna ana; ■ (b) Ina ua hooleia na waiwai e ka mea kuai mai, a ua hoomau aku ka mea halihali a i ole ia kekahi mea e ae paha nana e malama ana i ka hoomalu ana ia lakou, ina no ua hoole ka mea hoolilo i ka lawe hou ana mai ia lakou. ; (2) Aole malalo o ka halihaUia na waiwai maloko o ka manao o ka 57: (a) Ina e loaa aku ana i ka mea kuai mai a i ole ia i kona akena paha, ka lawe ana i na waiwai mamua o ko lakou-hoea ana i kahi i manaoia ai: - (b) Ina, mahope iho o ka hoea ana aku o na waiwai i kahi i manaoia, ua ae aku ka mea halihali, a i ole ia ka mea paha nana e malama ana, i ka mea kuai mai, a i ple ia i kona akena paha, e paa ana oia i na waiwai no kona pono, a e hoomau ana i ka hoomalu ana ia lakou ma ke ano he mea malama, no ka mea kuai mai a i ole ia kona akena paha; a he mea liilii loa ke kuhikuhi hou lana aku o ka mea kuai mai no kekahi wahi e lawe ai i i na waiwai; (c) Ina e hoole ana ka mea halihali, a i ole Ja o ka mea paha nana e malama apa, ma ke ano pololei ole, i ka haawi ana i na waiwai i ka mea kuai mai a i kona akena paha no kona pono. . (3) Ina ua laweia. aku na.'wai.wai" i kekahi moku j hoolimalimaia e ka mea kuai mai, he ninau ia i kaukal aku maluna o na hoopuni ana i ke ano o ka hana, ina paha aia lakoiKmalalo o |ca malu o ke kapēiia ma ke ano he mea Kalihali, a i ole ma ke ano akena paha no ka mea kuai mai. , > (4) Ina ua laweia aku ka hapa o na waiwai i ka mea mai, a i ole |a kona akena paha no kona pono, ua hiki ke papaia ke koena aku o ita waiwai e hehhaliia ana, koe wale no, ina ua hanaia ka haawi hapa ana malalo o_na mea e hoopuni an?i # e hoikeike ana he aelike kekahi i hanaia me ka mea Jcual mai no ka hoopau ana ī ke kuleana i ka waiwai holookoa. • PAUKU 59. Na alahele o ka ho.ohana ana i ka pono papa. - (l)Ua hiki no i ka mea hoolilo uku ole ia ke hoohana i kona kuleana papa ma ka halihali ana, ina ia ma ka_ lawe maoli ana i ka noho hoomalu ana i na wanvai t a i ole ia ma ka haaw ? i ana hoolaha no kana koi, i ka mea halihali, a i ole ia i ke'kahi mea e ae paha nāna e malama ana, i kaa aku ai ka hoomalu ana i waiwai malalo ona. Ua hiki no ke ua hoolaha $ei, ia i ka mea inaoli e noho hqomalu ana i na waiwai a i ole ia i kona mua paha. Ma ka hana hope, i wahi e lilo āi ka hoolaha i mea mana, he mea pono e haawiia ia ma kekahi manawa a malalo o kek.ahi mau ano, e hiki ai i ka mea mua, mamuli o ka Hoohanaia ana o ka hoomainawanui, ke ke'ake'a i ka haawiia aku i ka mea kuai mai. | (2) I ka manawa e haawn'a ai o ka hoolaha e papa [ ana i ka halihaliia ana e ka mea hoolilo i ka mea halihail. a i ole ia kekahi mau mea malama e ae paha malalo o ko lakou malu kahi i waiho ai o na waiwai, he mea pono iaia ke haawi hou mai j. ua waiwai la, a i ole i& elike paha me ke kuhikuhi ana a ka mea hoolilo. fc auamoia na hoohlo o ua lawela\ye ana nei e kn mea hoolilo, Ina nei, no ka hoopukaia p palapala kuleana hik? ke e pili ana i w r aiwai e ka mea halihaii a i ole ia e kekahi mea okoa ae paha nana e malama ana, aole eia i paa malalo o ano e aku a i oh ia aponoia paha ma ka lawe ana aku i n* waiwai i ka mea hoohlo ke ole e haawipio mua ia mJi ua palapala nei» ka hoopau ana, T * HOOULO HOU IA T k V \IA | V fio - Ka manawi ameA ano % hanaia ai ka hoolilo hou ana, - (1) Ma kam ol? kulina poūio wale o fta waiwaī, | ole ia ina hookofe maopopo loai ka mea hoolilo i ke kuleana o ka hoolilo hm ana, nei no k« haalele wale o ka mea kuai mai, a i ole ia, inal pana ua h&alele wale ka mea kuai mai, raa k& uku ana
ike kumukuai iloko ok» m*w y v.& kupono, ua loaa ika mea hoolilo uku ole ia he kuleana kol, a i ole ia ua paana w«{wjtl mai ka h&nhfrfiia ana o hiki no ke hoolllo hou ia mau waiwai. AoJe ola mahope mai. e kaa mal^lo 0 ke koi ana aku a ka mea kuai niua mai, maluna o ka, #eiik@ e hoolilo a i o!« ia o ka hooliloia ana paha, a I ole' fa no kekahi puka paha I loaa mai ia kujti hou ak&: nae ua hiki ke koi aßu no ka ukuia mal o na uoho miai k& mea kuaf mai, no kekahi poho i loaa inamuu o ka uhaklia ana o ka aeMke o ke kual. j (%) Ma kahi i hanaia ai he kuai hoolilo hou ana, elike wo ia i hoamanaia al ma keia pauku, ua loaa i ka mea i kuai mai, ho kuieana maikal, e Itu-y ana i ka mea kual I! kinohi. ■ ■* \ ■ j (8) Aole i kupono no ke ku i ka matia o ke kuai hoolilo hou ia ana, e haawiia kekahi hoolaha no ka manao e kuai hooliio hou i ka waiwai, e ka mea hoolilo i ka mea kuai i kinohi. Aka nae m?i kahi o ke kuleana e kuai hooWo hou i hookahuaia maluna o ke kuiana poino wale o na waiwai, a i ofb ia maluna. paha o ka inanao maopopo loa o ka aelike a i ole o ka aelike a i ole o ke kuai ht?olilo paha, o ka haawi ana, a i ole o ka hoohemahema pa--1 ha i ka haawi ann ia hoolaha> e hoi hou no iloko o kekal.hi kumuhana, i komo ai ka ninau, ina paha ua j wale ka mea kuai mai no kekahi manawa kupono <>Ie i mamua ae o ka hanaia ana o ka hoolilo hou, (4) Aole i kupono no ke ku 1 ka mana o ke kuaī Hoolilo hou ana, no ke kupono e haawiia e ka mea lioolHo i ka mea kuai i kinohi. j (5) Ua paa ka mea hoolilo e hoohana i ka malama kupono ana ame ka hooholo an4.-ma ka hana ana i kekahi kuai hoolilo hou ana, a malalo o keia koi ana, ua hiki ke hana i kekahi hoolilo hou ana ina ia ma ke kuai akea a ma ke kuai kaokoa paha, ke: okiia ana e ka mea hoolilo. PAUKU 61. Ka manawa ame ke ano a ka mea hQqBIo e.hoanoa ai i ke.kuai hoolilo. - (1) 0 mea hoolilo uku ole ia i loaa iaia ke kuleana koi a i ole ia i papa paha I ka Halihaliia ana o na waiwai ma kahi ana i hookoe loa ai i ke kuleana e hana pela, ma kahi i haft|eie wate ai ka mea kuai mai, a i ole ia ma kam paha i iilo ai ka mea kuai i mea haalele wale, ma ka 'uku ana i ke kumukuai iloko o kekahi manawa kupono. Aole e kaa ka mea hoolilo mahope mai oiaila malalo o ke koi ana mai a ka mea kuai mai, maluna o ka aelike e kuai hoolilo a i ole ia o ke kuai hoolilo paha, aka ua hiki ke loaa mai, mai na poho mai o ka mea kuai mai, no kekahi polno i loaa mamuli o ka uhakiia ana o ka aelike a i ole ia o ke kuai paha. (2) Aoie e manaoia 'o ka hoolilo ana i ke kuleana* he i hoonoa ana ia a kekahi mea hoolilo uku ole ia, ahiki i kona hoike ana ae ma ka hoolaha i ka mea kuai mai, a i i oie i» m* kekahi haoa akea paha no kona manao.e hoi onoa, Aole iio i manaoia e hoine aku i ua hana akea pel i ka mea kuai mai, aka nae o ka haawi ana, a i ole ia o ka haawi ole ana paha i ka hoolaha i ka mea m,ai, »o ka e Hoonoa, e piU no ia malp&o o kekahi kumuhana i komo ai ka ninau, ina paha īua haaUle wale ka mea kuai mai no kekāhi manawa maopopo pono ole, mamua o k'a.-hooiaioia ana o ka pono hooi^oa. PAUKU 62. Ka mana o ka hooliloia ana o na wahyai inalalo o ke kuleana koi a i ole ia ka paaia ana pahk i ka wa e halihaliia ana. - Malalo o ka manao o keia Kanawai, o ke kuleana o ka mea hoolilo uku ole ia e koi ai, a e paa ai paha i ka wa e halihaliia ana, aaje Ja i ho©pihkiaia aku ma kekahi kuai hoolilo, a i ole ia ma kekahi ano e ae paha e kaawale aku ai na waiwai, e hanala ai e ka mea kuai mai, ke ole e haawi jnai ka mea hpplUo i kona ae no ia mea. Ina nae, ua hoopukaia he palahiki ke hooliloia no na aole e hiki i kekahi koi a ka mea hoolilo a i ole ia kuleana paha e £aa i ka wa e halihaliia ana, ke hoepio i ke o kekahi mea kuai mai no ka waiwaiio m§ ka manao maikaij ka mea iaift i hooliloia aku ai ua palapala nei, ina paha mamua aku ua hoolilo ana nei, a i ole ia mahope mai paha o ka hoikeia ana aku i ka mea halihali,.a 1 ple ia 1 kekahi mea e ae paha nana e ana, nana i hoopuka i ua pālapala nei. no ka manao o ka mea hoolilo e koi a i ole ia lee kuleana paha e paa ai. MAHELE V. ■ -■ : HOOPII NO KA UHAKI ANA IKA AELIKE. Na Hoopopopono a ka Mea Hoolilo. PAUKU 63. Hoop:i no ke kumukuai. - (X) Ma kahi maialo o kekahi aelike e hoolilo, a i ole o kekahi kuai paha, ua kaa aku ke kuleana iloko o na w&iwai ika mga jtuai mai, a ua hoohemahema maoli ka mea kuai mai ma ke ano hewa, a i ele ia ua hoole paha i ka uku ana i na waiwai i kulike ai me na manao o ka aelike a i ole o ke | kuai paha, ua hiki no i ka mea hoolilo ke lawe mai i ho|opii e ku-e ana iaia no ke kumukuai o na waiwai.. i (2) Ma kahi malalo o kekahi aelike e hoolilo a i ple tia o kekahi'kuai paha, ua kaa ke ao ka ukuia |ma kekahi la maopopo, me ka hana ole ia lio ka laweia a i ole ia ka hoolilo ana paha i ke kuleana, a ua hoohemahema maoli ka mea kuai mai, ma ke anq pHi i ka hewa, a i ole ia ua hoole paha i ka uku ana i ke kumukuai, 'ua hiki no i ka mea hooliio ke lawe mai i hoopii no ke kumukual, oiai nae aole i kaawale aku ke kuleana iloko o na waiwai, a aole i hoopilikia aku na walws;i i ka aeMke. Aka nae e lilo no i kumupale no kekahi hoopii o kela anō; ina un hoike ae ka moa hoolilo ma kekahi manawa mamua oku puka ana nu I .i oka 01010 1ioo1?.o1q no ia hoopii, no ka hiki ole iaia ke hooko i ka aelike *; i ole ia i ke kuai paha ma kona aoao, a i ole" no kekahi manao maoli paha aole e hooko ia mea. (3) Oiai aole, i kaawale aku ke kuleana iloko o na waiwai, ina aole l&kou i hoolilo koke ia no kekahi kuWukuai kupono, a iaa aole i hoopiliia na manao o ka Tauku 04 (4), ua hiki no ika mea hoolilo waiho aku no ka h«»wi i m waiwai i ka mea kuai mai, a ina e heole kuai mai i ka Uwe ana aku ia lakou, ? hoike aku no ia i ka mea kuai mai. o paaia ana na waiwai ma la hope aku e ka mea hoolilo ma ke ano he mea nana e malama ana no ka mea kuai mai. Ma ia hoj»e aku e na< na aku k» mea hoolilo i na waiwai m* ke ano na ka mea kuat m»u a ua hiki ke lawe mai i hoepii no ke kumukuai. PAVKU 64 no n& poho no k« apono o\c ia o na waiuai. -U) Ma k&hi i hoohemah«ma maoli ka mea ku« s mai ma ke ano piH i k« hewa. a i ole ia hoola paha t ke apono ame ka uku ana ng na waiwai, ua
im hiki no i ka mea.hoolilo ke.lawe mai i hoopii e ku-o ana iaia no na poho no ke apono ole. j (2) 0 ke ana o na.poho o ia no ke poho.pili pololei loa i hoonohonohoia ame na mea maopopo loa, ma na a)aheie m&amau o na hana, mai ka uhaki ana o ka mea knai mai l ka aelike, (3) Ma kahi o kekahi makeke ! makaukau no. na waiw&i e olelo m nei, o ke ana o na poho, o ia no keia, ma kahi i nele ai i na mea maopopo loa, e hoikeike ana i k« poho kokoke ioa o kekahi huina mahuahua āe o ka lik« ole mawaena o ke kumukuai ma ka aelike ame ko ka makeke, & i ole ia o ke kumukuai paha e nee ana ma ka maa mau manawa paha,- e pono ai e aponoia na wai> wai a i ole ia, ina aole he maha-wa i kauia no ke apono alaila ma ka manawa o ka hoole ana aole e apono, 1929» ; " (4) Ina o ka luhi a i ole ia o ka hoolilp paha o ka waiwai ua kupono ia ma ka aoao o ka mea hoohlo e kokua iai ma ka hooko ana i kana mau kuwu hoopaa malalo o ka aelike e hoolīio a o ke kuai paha, a ua hoole ka mea kuai mai i ka aelike a I ole ia I ke kuai ana paha v a i ole ia ua hoike aku paha i ka mea hoolilo, aole e hoomau aku ia hana, e kaa no'ka mea ku&i mai, malalo o ke koi aha a ka mefrhoolilo s no ha poho, aole e oi aku manua 0 ka pilikia e loaa ana i ka mea hoolilo, ina aole oia i lawelawe i kekahi mea no ka hooko ana i ka aelike a i ole ia ke kuai paha 3 mahope o ka loaa ana .aku' o ka hoolaha no ka hoole ana o ka mea kuai mai ; a i ole hoololi kauoha paha, 0 ka puka o ka mea hooMlo e loaa ai iaia ina nei no ka hooko piha ia o ka aelikn a 1 ole o ke kuai paha, e noonoo ia no ia ma ka hoonohonoho ana i ua mau poho nei, PAUKU 65. Sa manawa a ka mea hoolilo e hoololi ai 1 jta aelike a i ole ia i ke kuai paha. - Ma kahi i haawi ole ia ai na waiwal i ka. mēa kuai mai. _a ua hoole ka inea -'--ikuai inai i ka aelike e hoolilo a: i T>le ia kuai pahtr,' a~i oie iaua hoike ae paha 1 ka hiki ole iaia ke hooko i kana mau kumu hoopaa malalo olaila, a i o!e ia ua uhaki paha ma kekahi ano i ua mea la. ua hiki i ka mea hoolilo ke hoonoa holookoa i ka aelike e hoolilo a i oīe o ke kuai paha, ma ka haawi ana aku i hoolaha no kona koho ana S hana pela i ka mea kuai mai < NA HOOPONOPONO A KA MEA KUAI MAī. PAUKU 66. Hoopii no ka hoolilo ana a i ole ia paa *,na paha i-na waiwai. Ma kahi o ke kuleana i ka waiwai i holo aku ai i ka mea kuai mai, a ua hoohemahema maoli ka mea hoolilo ma ke ano ku i ka hewa/a i 61e ia, ua hoole paha i ka haawi ana aku i na waiwai, ua hiki no i ka mea kuai mai, ke lawe mai i kekahi hoopii i aeia e ke kanawai i ka ona nona na waiwai, o ke ano like, i ka manawa e hooliloia ai ma ke ano pili i ka hewā a i ole ia paaia paha. PAUKU 67. Hoopii no ka lawe ole ia ana o na waiwaL (1) Ma kahi i kaa ole aku ai ke kuleana iloko o na waiwai i ka mea 'k»ai mai, a ua hoohemahema maoli ka mea hoolilo ma ke ano ku i ka hewa a 1 oie la ua hooJe paha i ka haawi ana i na waiwai, ua hiki no i ka mea kuai mai, ke lawe .mai i hoopii e ku-e ana i ka mea hoolilo no na poho, no ka lawe ole ia ana. " (2) O ke ana o na poho o ia no ke poho ma ke ano pili pololei a ma ke ano maoli i Ipaa ma ha alahele maamau, mai ka uhaki ana o ka mea hoolilo i ka aelike. «(3) Ma kahi o ka loaa o kekahi no ka waiwai e oleloia nei, o ke ana no na poho, ma kahi i hele ai i ha mea maopopo loa, e hoikeike ana i ke poho kokoke loa 0 ka huina mahuahua ae ; o ia.ho ka like ole mawaena o ke kumukuai ma ka aelike ame ko ka makeke, a i ole " iā, ke kumuknaipaha e nee ana o tm waiwai ma ka nawa a i ole ia mau mAnawa paha e pono ai e laweia, a 1 ole ia, ina aole he manawa i kauia, alaila ma ka manawa o ka hoole ana e lawe. PAUKU 68. Hooko ana i kuhikuhiia. - Ma kahi i uhaki ai ka mea hoolilp i kekahi aelike e la.we' i' na waiwai pololei a i ole ia hooiaioia paha, ua hiki no i kekahi aha hookolokolo i loaa na mana o ka aha hookolokolo ma ke kaulike, ke ike ia ua kupono, maluna o ka palapala noi a ka mea kuai mai, ma o kana olelp hooholo la, a i ole ia kauoha pololei paha, e hookpia ka aelike ma .lee aho i kuhikuhiia ai, me ka haawi ole aku i ka mea hoolilo, i ka mana koho no ka paaia o ka waiwai. Ua hiki no ke hoopukaia ka olelo hooholo ma ke ano kaupale ole, a i oie ia maluna paha o na manao ahie na kulana, e pili ana i na poho, ka uku ana i ke kumukuai a ma kekahi ano e ae paha, elike me ia a ka aha; i jke ai he pono. . PAUKU 69. Na hooponopono no ka uhakiia ana o ka mea hoopaa, (1) Ma uhakiia ai .ka mea hoopaa "%ka mea he/olilo, e koho"ka 'mea kuai mai 'i keia : ■**"' ' t , , ... (a) E apono a i.ole ia malama paha i na waiwai, a e kukulu ku-e aku i ka mea hoolilo no ka uhaki ana i ka mea hoopaa ma o ka hooemiia aha a i ole ia hoopau ana paha i ke kumukuai, (b) E apono a i ole ia malama paha i na waiwai a e mai i kekahi hoopii e ku-e ana i ka mea hoolilo no na poho i loaa mamuli o ka uhaki ana i ka mea hoopaa; (e) Hoole i ke apono ana i na waiwai, ina'aole i kaawale aku ke kuleana iloko oiaila, a e lawe mai i hoopii e ku-e ana i ka mea hoolilo no na poho no ka uhakiia alia o ka mea lioopaa, (d.) Hoonoa i ka a'elike e hoolilo a i ole ia ke kuai paha, a e hoole i ka lawe ana mai i na waiwai, a ina ua loaa muamai na waiwai, e hoihoi hou aku ia lakou, a i ole e waiho aku e hoihoi hou ia lakou i ka mea hooiilo a e lawe mai i ke kumukuai a i ole ia kekahi hapa paha o ia mea i ukuia mai, . (2) Ina ua koi mai ka mea kuai mai, a ua haawiia aku'he hooponopono ana ma kekahi o keia mau alahele, aole e aei|i kekahi hooponopono hou ae mahope aku olaila. (3) Ma kahi i laweia aku ai na waiwai i ka mea kuai mai, aole e hiki iaia ke.hoonoa i ke kuai, ina ua maopopo iaia ka uhakna a.na o ka mea hoopaa, iaia i apono ai i na waiwai. a i ole ia ina paha «a hoohemahema oia i ka hoike ana aku i ka mea hoolilo, iloko o kekahi manaWa kupono o ke kohoia ana e hoonoa, a i oh> ia ina paha aole oia i hoihoi hoii mni, a i ole waiho mai paha no ka hoihoi i na waiwai i ka mea hoolilo. ma ke kulana maikai.
p!ikt* me ko lakou ano kulo.ane. s hooliloīa p.ku <it i M M knai mai. Aka ina o vmi ana mai « Va maikai a i oie ia poino paha na waiwai mamuli o ka uhakiia ana 0 ka mea hoopaa, aole e lilo ia emi ana mai o ka maikai, a poino paha i mea ake'ake'a i ka mea kuai mai, !hai ka hoihoi ana mai, a i ole ia waiho mai paha e hoihoi i na waiwai i ka mea hoolilo a e hoionoa -i ke kuai. (4) Ma kahi 3 kjl<ara ni k« mea kuai mai «* hoonou 1 ke ku?<ī a e koh ( han t pHa, e pau no k*» kaa ana o ka mea kuai mai no ka uku I k»* kumukual, ma kft man»wft e hoihoiia ai a ī o!e īa «»iho ana mal paha <: hoihoi hou \ /us v,niwaj. Ina ua uku mua ia ke kumukuai a i oh; o kēkahi hapa paha o ia mea, e kaa no ka m<*a hoolilo malalo o ka uku hou ana elike ka nui me ia i ukuia aku ai iaia.e hui pu ana me ka hoihoi hou ia o na waiwai, a i o!e ia, mahope koke iho paha o ka waiho ana mai <■. hoihoi ho- ; u i na waiwai no ka pana'i ana aku no ka ukn hou ia ana | o ke kumukuai ; [ (5) Ma kahi i kuleana ai ka mea kuai mal e hoonoa i ke kuai, a koho e han«t pela, ina e hooli m ka mea hoolilo. i ke apono ana i ka waiho ana mai j k mea kuai mai, no ka h «ihui hou i na w&iwai, e mana a ia lilo ka| mea kuai mai mahope aku olaila; i mea paa r t waiwai ma ke ano mea malama ho ka mea hoohlo, aka malalo nae o kekahi koi kuleana. i wahi e loaa mai ai ka ukuia ana o kekahi hapa o ke kumukuai, i ukuia ai, a me ka hooponopono ana no ka'heok >ia o ke koi kuleana i aeia i ka mea hoolilo uku ole la e ka Pauku 53; (6) O ke ana no na poho no ka uhaki ana i ka mea hoopaa, he poho pololeii**. a he mea kamaaina i ka ikeia, ma nā hana maamau ma ka uhakiia ana o ka mea hoopaa; (7) Ma na mea e pili ana i ka uhakiia ana 6 ka mea hoopaa ma ke kaulike, o ia poho, ma kahi i nele ai na meia i kuhikuhiia e hoikeike ana i ke poho o kekahi hiiina mahuahua ae, o ia ka like ole mawaena o ka waiwaiio o na waiwai ma ka manawa o ka laweia ana i ka mea kuai mai ame ka waiwaiio. ina nei no ko lakou kaa malalo o kā mea hoopaa, PAUKU 70. Ka ukupanee ame na poho kuikawa. - Aole kekahi mea maīoko nei o keia Kanaw ? ai e ku-e aku aha i ka pono o ka mea kuai tnai. a i ole ia o ka mea hoolilo paha e imi ana e hoihoiia mat~ke ukupanee a i ole ia teau poho kaokoa paha maloko o kekahi hana a ke kānawai i hoakaka ai no ka hiki ke'hoihoiia mai ka ukupanee anse na poho kaokoa, a i ole ia e hoihoi hou ia mai p&'ha.na'da!a i ukuia. ma kahi i holopono ole ai ka noonooia ana no ka ukuia ana mai o ia mea. MAHELE EONO. KA ANA ■ PAUKU 71. Ka ioli ana o na kumu hoopaa i hoikeia, - Ma kahi o kekahi pono, jka hana a i ole ia ka ili ana aku paha, e ala mai ana malalo o kekahi aelike e hoolilo a i ole ia kuai paha, ma ka hoopili ana i ke kanawai, ua hiki no ke hooleia, a i ole loli paha'ma ka aelike i hoakakaia, a i ole ia ma ke ano paha o ka hoohana ana mawaena o na aoao, a i ole ia ma ka mea maa paha, ina ua hoopaaia na aoao ma ia mea maa i ka aelike a i ole ia i ke kuai paha. PAUKU 72. Ua hiki ke hookoia na pono ma ka hoopii. - Ma kahi o kekahi pono, ka hana a i ole ia ke kaa ana aku paha ua kukalaia ma keia Kahawai, e hookoia< no ia, ke ole e hOakakaia ma kekahi ano e ae ma ka hoopii. PAUKU 73. Ka rula no na hana i hoakaka ole ia ma keia Kanawai. - Ma kekahi hana i hoakaka ole la maloko nei o keia Kanawai, e mau aku ka pili ana o na rula o ke kanawai ame ke kaulike, e komo pu ana ke kanawai pili kalepa, a 0 ka oi loa aku na ru!a e pili ana i ke kanawai o ke poo ame na akena, ame ka hua o ke apuhi, hihewa, ka hanakalupe, a i ole ia o kekahi hana ku-e okoa ae paha, i na aelike e hoolilo a i ke kuaiia ana o na waiwai. _ PAUKU 74. E haawi mai ka wehewehe ana i ka hua 0 ka hookaulike ana. - E weheweheia keia Kanawai a e manaoia ma ke ano e kaulike ma kona mau manao laula me na kanawai o na lakou i hooholo ia mea. PAUKU 75. Aole' pili na manao i na moraki. - Aple pili na manao o keia Kanawai e pili ana i na aelike e hoolaila ame ke kuai, ke o'le e hoakakaia pela, i kekahi hana e lawelaweia ana, ma ke ano o kekahi aelike e hoolilo a i ole ia me ke kuai, i ml&naoia e hoohana ma ke ano moraki, hoopaa, kaki a i ole ia kekahi meā hoopaa e ae paha, PAUKU Na wehewehe ana. - (1) Maloko nei o keia Kanawai, ke ole e koi mai ka manao nui a i ole ia ke kumuhana paha ma kekahi ano e ae: e komo pu aha ke koi aku a koi mai, ka hookaawaie ame ka hoopii ma ke kaulike. "Mea kuai mai" o ia kekahi mea e kuai ana a i ole e aelike.ana e kuai.i na waiwai, a i ole ia o kekahi hope aku pah«"ku i ke kanawai no ke kuleana o ua mea nei. "Mea hoopiiia" e komo pu ana ka mea hoopii, ka mea nona ka pono hoopii mai i hooiaia. "Lawe ana" o ka manao, o ia no ka halihali mamuli o ka mak; maoli e kaa aku ka noho hoomalu ana mai kekahi %ea a i kekahi. "Ka aelike mahele e hoolilp a i ole ia kuai paha" o ka manao, o ia ka aelike e hoolilo a i ole ia kuai paha, maloko o kona manao, ua kauia lee kumukuai no kekahi mahele a mau mahele pahā o na waiwai i emi iho malalp o ka mea holookoa, a i ole ia hooiaia paha ma ka heīu am. 1 *'0 ka palapala kuleana i ijia waiwai" e komo pu ana kekahi bila hoike waiwai, palapala pili uwapo, likiki haleukana, a i o!e ia kauoha paha no ka lawe ana i ka waiwai, a i ole ia kekahi palapala e ae paha i hoohanaia ma ka lawelawe oihana ana ma ke ano maamau, ma ka hoolilo ana ame ka haawi ana i na \iaiwai. ma ke sfr6 he hooia, no ka loaa ana aku ame ka hloomalu ana i ria waiwai, a 1 ole ia e hoamana ana, a i e hoakaka aia no ka hoi o!e ia e hoamana ana. a i ole o hoakaka ia no ka hoamana i ka mea e paa ana i ka palapaia e fsaawi aku, a i ole e lawe mai paha, ina ia tna ke kakauiq&a anā a i ole īa ma ka lawe ana paha i ra wahvai i hoJkeia maloko o ua palapala nei. 4 1 "Ka hewa'* o kona maaao o ia kekahi hina pili i ka I hewa, a i o!e haaiele wale paha , . j
īke-mak&ia" o ia «a v,'ftiwa? mamuH o ' na ano maoli, a f ole ia m& ka hoohnnaui ana paha ma ke āno ka]<-pa, ua kuiike aku ia me kekahi mea e ao. . "Na waiwai mahope aku" o.ia na waivai t hunau kū ana a i 010 ia r loaa mai ana i ka mea hoolilh mahope • 0 ka hanaia ana o ka o ke kuai. | "Na waiwai" e* komo pu ,ana na waiwai U»wa apau mawaho a<i n na m«*a a hoohan»la ana nnn' k* K komo pu ana ka manao i rut mi?a ulu, na oo o na kanu, An)t iiii nit-a ! hooi;ilJia aku a'i ole i lilo i hapa n<> ka aina i a«Jilt<:la ai e hookaawaleia mamua o ke kuai a i olf: ia malalo paha o ka aeliko o ke kuai, | ! ."Kauoha" maloko o na pauku o keia Kanawai f i>lli ana i na paiapala kuieana, o ka manao he kauoha ma 1 ke kakaukua ana maluna 0 na palapala. "Ka mea" e komo pu ana kekah! huī i ho.ohuiia a I ole ia ka hoa-hui paha a i ole ia kekahl mau mea elua a oi aku paha i loaa ke kuleana hui, p "Ka mea hoopji ,t e pu ana ka mea hoopiiia e liooia ana i kekahi Kuleana o ka hoopii aku a hoopii mai. "Ke kuleana" o ka manao o ia no ke kuleana laula iloko 0 na waiwai, a aole he kuleana kaokoa. f "Ka mea kuai" e komo pu ana ka mea paa moiaki ame ka mea hoopaa. "Na kuai" e komo pu ana ka law6 ana I ka mea paa moraki a i ole ia ma ke ano he mea hoopaa. "Ke ano o na waiwai" e komo pu'ana ko lakou anoi o ke kulana. , "Ka hoolilo ana" e komo pu ana ke ku-ka ana »o ke kuai pela hoi kekahi kuai hoolilo ame ka sawe ana, "Ka mea hoolilo" oia kekahi.mea e ku'ai hoolilo # ana a i ole e ae ana paha e kuai i na waiwai, a i ole ia o ke-: kahi hope paha i ku i ke kanawai, no ka pono o ua mea nei. "Na waiwai i kuhikuhiia" o ia na walwai 1 ikemakaia a i aelikeia ma ka manawa i hanaia ai kekahi aelike hooiilo ame ka kuai. ■ *? *'Ka waiwaiio" o ia no kekahi mea kupono i noonooia np ke kakoo ana aku i kekahi aelike maopopo 10a.,0 kekahi'Mi mua a-i\»le koi paha e ku ana ia manawa, i'na ia no ke dala aole paha, ua komo pu ka waiwaiio, ma kahi i laWeia ai na waiwai a i ole ia .na palapala kuleana paha, no ka pana'i ana aku ia mea a i ole ma ke ano mea hoopaa paha no ia mea. (2) 'Ua hookoia kekahi mea me ka. <f ma.nao maikai" maloko o ka manao 0 keia f anawai ina'i hana maoli ia me ka hoopono, ina paha ia 1 hanaia ma ke ano hoohemahema aole paha. (3) Ua komohia kekahi mea iloko o ka aie, m'alokp 0 ka manao 0 keia Kanawaj#i ka pau ana o kona uku ana i kona mau aie ma ke al'ahele mau 0 ka lawelawe oihana ana, a i ole ia hiki ole paha ka uku i kona mau aie i ko iakou hoea ana mai i ka wa e ukuia as, ina paha ua lawelawe oia i kekahi hana e banakalupe ai a'ole paha, a 1 ole ua komohia paha oia Hoko 0 ka aie, m'alpko o ka manao 0 ke kanawai hanakalupe federala, aole paha. (4) E kaa no na waiwai ma ke "kulana laweia" maloko oka manao o keia Kanawai, iko lakou w r a iha ke kulana, e lawe maoli ai ka mea kuai mai malalo o ka aelike ia lakou. PAUKU 7-6A, Aoie i pili ke Kanawai i na kuai hooliio e ku ana a i ole ia.na aelike hoolilo paha. - Aole e piii kekahi 0 na manao 0 keia Kanawai i kekahi kua! hooiilo, a i ole ia i kekahi aelike paha e hoolilo, i hanaia mamua aku o ka mana ana 0 keia Kanawai, PAUKU 77. Ke kulike weheweheia ana, - E weheweheia keia Kanawai a e unuhiia ma ke ano e hookoia ai kona manao laula, e hookaulike i ke kanawai 0 iia mokuaina ame na teritore i hooholo ia mea PAUKU 78. Hoopauia na hooponopono ahaolelo ku-e - Ma keia ke hoopauia,nei na Kanawai a i ole ia na hapa paha o na Kanawai i ku-e me Kanawai. PAUKU 79. Ka mahawa e mana ai ke Kanawai. E mana 110 keia Kanawai i kona wa e apouoia ai. PAUKU 80. Ka inoa o ke Kanawai, Ua hiki no i keia Kanawai ke unuhiia ma ke ano ke Kanawai Hookaulike i na Kuai, Aponoia i keia la 1 0 Mei, A. D. 1929. W. R. FARRINGTQN, Kiaaina 0 ke Teritore o Hawaīi.