Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 10, 4 July 1929 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

Oielo hou mai la o Wilamaikl: "Q*a, r.o » " Vakou o ka.Ki '. h ' v »-v]i W a!e ' . ' . i r y > 1 ma ka /. i .1 !i .n i jf /ia ka ho- <* '< P'k''i na 1 v 11 ' >anaka e * \ ; ' 'i a: i ka * ' IV T ' 1 -ia , i f kinuh' a ina »>'4 V""- i cp- pp'i > k' kiinaWi , « i'akai hewaia aaa ka 1 hull'aiia ar«-i kela pauku au • i M'i, mai r?! : ka *a mua losi e !'>aa" 'ai !a'u k"kahs Baibala " Pane koke ma'. 'a o W'.lamaiki." "Ina oe e makemake e hōike aku-no m i& md keia wa, r,o ka mea, ria no ka'u wahi Kauoha. Hottmeru'\ Nlaaw mai la o Miss Hale:. "Heaha Ja rr*„ he Kanoha HOU?" "O v • - <- o ka B.uke; kahi hol ! Vaks .*? < na Lunaolelo, tt : "Nawai i kakau au i olelo mal la?" 1 ninau mai al o Miss Hale. oia hoi ni haumaiīa n les.u."»ī pane mai at o Wilamaiki. _ " "Auw€' Kai ro hoi na ke Ākua n- 1 kak=i ; ka Baibala?" 1 n!nau t ma al o Miss Hale, "Ke -c t lua aKu nei kaua i ke kula BiVraia i kf- a!anui iif-i E wai.'io ka kana V \i«f< Baibala • a kah: kupoi'io, paha o ke a.3a& J t hana a' • k->-a hana." I oleK r.ai' ai o Wilamaiki. . "Ae, u& pololei oe. aki. no ko'u makfen;ske loa hoi ? ike i na oielo pohihihi o ka Kaiha'a ko kurnu o keia niele ma ke alanui" Ia wa hoea aku 3a laua mawaho o ke keena o ka hul n;oku, Koaio iU;e. aka.lā iio'iaW fioko o ke kiklki o ka, mnku, & loit% ko laua msu kikiki ri.i ka rt,o>ru hoīo en.- ■■ jko o Pkolu sg mau ia la aku Mai;aUa aku lieie iaua oo kn haie 0 m&kua kah: a Wilamaiki 1 nehi, a, a iioho aku o Wilimai.-:! ho! «ku ia no ho: o Miss Bt-h kor,a hokeie IfcK>holo mua iho 3a n»e laua nei me ka makuahlne o ka hpme. e akoakoa lakou ma kc> laua home ia ahiahi no ka aina ahiahi, apau hoi ka aina ahiul'u, malia o makemake hoi ka rpakuakaiK j e heluhelu Baibala lakou, aiaua hookahi ho' ko lakou he b u 1 k« ana i ka Baibala, Aole he wahi mea auo nui o ia la. No Miss Hale hoi aku la r.o oia # "kona hokele, a heluhelu i kana "Baiba!a -me ka maopopo ole iaia kana mea e heluhelu ana, a hooiuolu no hoi ma kahi moe, no ka 'mea t aole no i loaa pono iaia ka hiamoe maikai i na po i kaa hope akii. No Wilamaiki hoi, noho .iho la la ma ka lumi e nana ai i kana mau buke haawina, no kela iinl nui no e mau ka paanaau o na haawina iaia, Aole ola wale, aka huli wale aku la no oia i na haawina i a'o ole la iaia e kanā mau kumu. Wāhl ana, "E hooikaika loa ana au i oi ole ae kekai'ii haumana mamua o'u, & oia nb ke Jkumu ' o kona nana oiau i kana mau haa'wina a ola no koiia kum«. imim I na'h'tfkwina o mu& aku, . **o xa makualūne hoi o ka home. hlo nui aku kona manawa i ka hoomakaukaii ana i na mea ai n& lakott r jna'ka'aina ahlahi. 1 ka hoi ana mai o ka makuakane a ike aku Ja i ka kana wahine mau mea al e hoomakaukau ana, puiwa oia a ninau %k\4 ia. "O ko wai la hanau ke- »?" "Aole keia he la har.au no kekahi o kakou, 'aka, ua noi aku iu i iu, i na keiki -e paina pu mi <c. . keia ahiah!. a ola hoi k<-- u kuke i keīa mau met \yt* oia wale. aka. e k.vu „ :na moku ekolu i.i m.-.: k. la aku " I pane akl* ai kana' walime. "Ha;loa moeh %\\ ; kou ko- *-> .— i, , Vi; r,el tauß. no ka - t ; ' -• sfc?n;aiv 109 mi e he- ' T 'i h.,'a kakru i keia po, • * - - loaa t'v«l kekr,fil " ' 1 ; -raa ikf ia ktua kr'K, \ •" >.U oīolo o ke\l pukē i Mesha aunnel ka o kr. hehihel-.; ftniTf V" ins aole p mao|jopo v ana T ' T - ■. ,> PJS » nc f k3rr*uto Ana, * ' ar,s ke v» & Mlss<> Kale a

Tie!e īo* *» ai uo a ka i„rr.i kali' s< ija mak.ua o ka Lolea?: t IV') ana, a i mai > kr,', j ji «r liana :ku I |H&l !i k<i rrakuahine e ka home: "E lio' ak-' «e iloko o ka j oV. t a 3t a malia ho! o'hik' i!i3l (. Wilamaikl, k>a« ho! % iiiea f ,ai, a e hoonanea af£U ti b oO > i Ja o Hale:' "A^'e |pahftj)ip 5-m"! !i;ins O ka'u ha ,na f 'i'- k* kokua ana 'oe Oiookir? :r,si nei ja oe i ka !han& a (' p-'- . m?,nv'a o ke ki - , pono/' Kwnail ' i." o M.s« Haie a h"pu fta li'"? ' k mep kup-.ro e la#elav ~ «ale m? T lea 3&lcuafcin* «-. hale aole ht* hool®e m*i " Hale, aka olelo_mai r ' ;, > 1 >'& 0 l!f fj home. E y,-aih<» n)ai oe naVe ha. - ik-j k" o 'o hana a e lif> e ftuau . or' kau ai ke ai aku. O ka hoikeike mai ia'u ! kahl o kela ame keia -s < hooponopono akn & ku nw wa apau ma ko lakoU wahi, a S pa\), n).ai kou auauju|ā4 na makauk-ei na niea o ko kakou tu no ia He na'u i na ke hiki no au i ko makou home,' pau ka ana o ko*ij mair><) i na mea ai ame ka an? i? lakeu, r.o ka I'lo ana na'u 3a niau hana apau, '' rc k? ir,ea no hoi, m&kemake * :ke aku : makua'n rr- e h»nr< mal anajt owali ke ?,obo Ua nu! *hans ' k-""', * k'-mol'i a nu! au * >. -k'.'a Nr,~ it\a J»ia 7.3U mr. ks hom. 4 - e'J|&no ia'u « he-'ke i !fa !sis ma ►:? nna ; ka hana iai-' e hoo v - ā'.ia an.; X aku la ka.nat , ** viv "' e home - * ■ ' >.<i. , kuahine 1& oe Fi- , ■ <n ke -nkou mau ohsi;; . \ >.Yrtt-h'-»f* ma o aēn? s \? T-7-"- » ā le'k*malihīe i ,<& kw' <* .V> a hoi mE', he .•>-!<- iho j.o ka haiia/he pep« ' \ /oiio.o e . cr.s i alenui ine _n£_-krikik;,; - -i vr.hi ma6J^fi!ne''e pr.'i ,t-.' . V* kake. Sa'""hnloi ka j, 5 ■ n& lole e ! &ujnaī a ; kaul-i' 'i.a na ( kauls kaula'i lole *olr he noo- 1 noo o kela poe keikimahine e ha&wi wahi Jkokas iki i V, lakou mau 'maīp(j&hine," v No ka ikaika loa o ka Miss Hale tripaku i ka m.ikuahine o ka hik" o> k« j paakiki hou ma£ a ha-ī'e'e iv. oia ia Miss : 3&&l© e no!, p. e malune o ka h?klf ko iuiMi aina oiai o|ft .1 hfle ai. e auau. Me na ' ka ] uveiav e ana i pJh a-.i : k.) himi kuke amej&3um' An..*, !>»•» kji hoan« 'i Uii 11 Lta i koe j no'jS&':papaaina o la ahiahi l ia \r.*« KjU Nolalla i ka pūjsa ;»!>'. 1 kn niakunhlne o*ka hone Nv i:a makauSaji nn ir.--'a ja Miss HaJ& fua ):l- • . me< 1 loa if 'i *' n kana i Uipau r.'. • i hana i k ' • o 1" "-i* s " a*i. >' 1 Tr 7.'' fV ' l T f inua aku i>«- h«M ,«u ia ot\ 0. ka'u h'ana kei;». ke hoi au i ]mn>' m. mai ke kuui%. $ku. V>',c <, a aka, ua aOOmaamaaia au e kuu ma''V" 3 -'' *'*'»'• kamaīii n)iti ahik, v.a> i ko'a hele ana i ke kviu; ma kahi mamao mai ka"home n-.ai Nolaila he mea liilii loa keia ia'u." ' '"Pomaikai niholi o ; '.ua he keikimah'n- ~ \; " v tt hi a ka mafeuah!!.t • 'm 1 pane mai ai. Olelo ma k, i-.,mahine o ka ho'no "M.u' u keia hiki<vawe '<:v, v k. v ;-,.\Mnalmukau ana Iho h\ i ko kakmi papaama \ hvki ma; o WUamaikl, E hookani ar au i ka:u pele i iohe mal oia n !••,> '<; \ww rfool«a»' ".k. V k - Ak'iahme jka ■> - f ,' A' a fit hoe»«! <" ' *v ' ;;r.«iki aSs& ī'-?*, ' - kr, home, P'v., i.,. jfe 4 <;ia «uJftf aiu .. v. v - . joio hele j r. .* . k v * ■ uk- 'u-n 1 £ "'maiA" - ' ' ' :\av.ca ikl ' ifahik ■ k- ... - , aku la o' pelē * 1 it.i < ,\a p.kahi ■ £t> a ik t -' w '. rtu;ki e al & «x. •

. aha i'ka-*i o { &: | T.ac*ii c«& a--*F | , ->i? aa ano ak •- ,:;i iki iho la na Enanao e oolokw I • :.>■! !■"a. no ka rjca e r:;l ! :.r_ iaavsSf ?n&=•--;■•- -::-r 1 i iteia home aKu i na Ja ona i ho- ; auwanala ai e "ka wahine o ka ■ punawai, a hui pu hoi m« k« . kamnlHo hovi ole aku o keia po«> i iaia t Kekahi mea e piii a:na ln i mea nana 1 hoano e mai i kona iiiauao, hele loa. kona woonoo i I i ka lana malie. Hookahi wale ! no -kona noonoo !:a ;■ au la oia ke kap aku i ka moku no ka hoi ana I ka home a : ike aku 1 kona mau luap'i ma- 1 'ku? I ke kokoke ana e pau ka lakou pnina ana, olelo mai ka maikuakane o ka home penei: "K<? inoi aku nel au la oliia e na opie, lapau ka kakou aina ana, * hA 'kakou i ka lumi hooklpa e helu'helu ai i na Baibala a kakou n ! o Wilamaiki ka kakwii kumu." i "Kokua," wahi a 'ka makua- ! hine o ka home 1 pane wikiwiki !mai ai. Hookahl waie no paha ['hewa. o ka hele Joā aku o ka ■ kakou heluhelu Baibalft anp I ! ke kulu aumoe eīike me i ! kela po aku nei. He loihi ko Miss ' Hale wahi e hoi ai 1 ka hokele." ! O, na kakou no hoi oia e hoi--1 h-i aku," wahi a ka makuakane ! o ka home i pane akii ai ! "A i ole moe iho no ho; kakou ;i ka hale nei. Hookahi waie !paha tnea pilikia, 6 kahi kupo!no oie o ka hale nei. ija -maa ! keia I ka nani o ko la nei home." : "Aole wahi hiki ole i ko'u poo !k£ hoomoeia, wahi a Miss Hak !i pane mai at. "Heluhelu au i Ikela la aku'nel iioko o ka Bai | bala he olelo ano Hke me keia. !e kala mai nae oe e Wilamaiki" ! ina ua hewa ka'u hoomanao ana. E olelo ana ka Haku he ano ! elike me keia: He lua ko na alo!peka & he punana ko na mann, laka o ke Keikl a ke kanaka, aole wahi e hoomoe ai kona poo No- : laila; ina aole he wahi e hoomoe ai ka Haku 1 kona poo. pehea hoi kakou e noonew nui ai 5 ka- ■ hi e hoomoe at i ko kakou mau poo" Ninau koke mai la ka makuakane' o ka hom#. "He olelo io kekahi o ka Baibala pels k<- ann?" Ae mai la o Wilimaikl me ka olple ana mal aia a pau ka kou paina ana. slāUa e- nana_ lakou i ka oklo mai ira Bnibak Tnr.t i o!e lakeu e ha Wah* ar.a 1 olplo' ma! ai i kom nau hoa ai, he poho e heīuhf!;j na ole'e oka Baibala mai 1- o'p p lalau ke kanaka, ho ka me-e, pehea la ka nui o ka.paamaa o ka Baibala i ke ka*nak». e ialau ana ola 1 kekahi wa; a i mea e lalau ole al ke kanaka> he pono mal ka Baibala aku oia e heluhelu ai i na olelo o ka Baibala; koe wale no paha ina aole he Baibala e waiho kokoke mai ana. A pau ka lakou nei paina ah.a, hoi aku la ka makuakane b ka home ame Wilamaiki iloko 0 ka lumi hookipa e kali ai no ka hiki aku o na lede s oiai hoi laua e hoihol ana i ha wahi paIpu a e hoomaemae ana ia lakou a waiho aku ma ko lakou mau wahi pakahi. Mamuli no hoi o ko MisS Hale leh'ia 1 na hana ka luml kuke. ua emo ole pau' iho la ka laua hana a hoi koke j aku la laua' no ka lumi hookip|3,! a na keonimana e noho mai ana. E puhi "paka mai ana ka ma~ kuakane o ka home. a e nohb puhi paka ole mai ana hoi o Wilamaiki. I ka ike ana o ka makuahine i" keia mea, olelo koke aku 1a kā makuahihe o ka home. "He keu ho ka hoi kou pi, Kai no hoi e haawi aku oe I kekahl ipupaka ou ia Wilimaiki je puhi mai 4 ai. rr Aka m&i la kana kane a! ms a ""Uia plimie noho loihl koi nei me kaua e pau ana paha ko u puhi paka a na, no i« u xio a wehft ae nei i kuu wahf ipupak'a mai kuu pakeke ae. -o ko la' nei hoomaka koke mai nei ia e kula bāibala ia'u, a ma ka'u hoolohe ana aku ne!, ua hewa maoli ke puhi paka o ke kanaka e maaao ana e lilo i haumana na lesu. O ka mea pilikia wale no pa» ha o ka hlk-i ole ia'u ke waiho i ka paka, no ka mea ua maa I keia mau njakahikt lehulehu i kaa hope ae nel. a he ono maell ne hoi " Oielo mai la ka makuahine O ka home ia Wilamaiki: " Ke mahalo mii loa aku i?el au i kou haawi ana iho īiei iaia nei i na pl|lo a'o naauao. O ka'u hana i& 1 koi mau ai iaia nel e haaJeli> i kn paka, no ka mm f h« hohono niao'l no kt>-a mea. Ke noho iīio oiu nei i!ok> .o Ko makou tum| mnhlna ar.u, oia hol na po e j>an;ia a! ns puk.". uif na i ka makau i ke anu. a komo oe iloko nei. a<jte 5 kana mai o ka eha o ke poo 1 'ka ua mea o ka hohono ? ka ea oloko nei o ka Uim',. Ia mau mahina. o: r„e; wak ne kf

alil o h.vk;pa,| r.o ka. hj» ?„•.; i J k« hehono p«t. ( \.\it*