Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 12, 18 July 1929 — HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONAMILIONA I LAWE A HUNA MALUIA I KA AINA MEHAMEHA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONAMILIONA I LAWE A HUNA MALUIA I KA AINA MEHAMEHA

Mr. Walter B. Hestor (Mr He- i seka> oia kekahi o na kanaka j waiwai ioa i kela manawa a oia i r f o lioi- kekahi hoaioha maikai ; o kjeiu kanaka nona ka Inoa mua, i holkeia ae nei ma keia ! inokuna o Mr Van Home. He ; kanaka opiopio keia o Walter B. Heseka kana aikane aloha hoi a o kona mau waiwai }se heluia ua hoea aku ia maiuna o ka huina l nui hewahewa- o kanakolu. miliona dala a me keia mau dala ua hiki ioa iaia ke hana elike nie kana i manao ai he maikai. Mamuii o ka hoiomua o keia nupepa ka New York Reeord Ua ike, iho ia oia aoie loa_e hookoia ana keia manaō alunu ona mamuli no hoi kumu ua ho,ppa.u wale ae la no oia i keia inanao ona me kekahi mau mana ano kaumaha no nae e hakukoi ana iioko o kona waihona | poo. , ..... - ! Aole i hopo iho keia kanaka' o- i

pio oia hoi o Heseka mamuli o ka haulehia ana o kona mau manao aka ua hoopipili aku la oia me Van Home ka ona o ka nupepa New York Record a aole i loihi mahope o keia mau hoopipili ana me keia kanaka opiopio ua kuni paa ia aku la ke aloha mawaena iho o laua ame ko iaua hoau like ana i. ka laua mau dala iloko o na hui waiwai. Pela, laua i hoohana aku ai 1 ka laua mau dala no kekahi [inau makahiki a o ka hopena ua jhoike aku la o Heseka i kona mau manao ia Van Home no kona iini nui e hoi m&i e hana malalo ona oia hoi e hooponopono hoi 1 ka nupepa. Ua lana ka man?n o kela kanaka oplo e hoike i ka honua holookoa 5 kona n'iakauka'u ma'keia hana -'me kona kamailio pu aku iaia |e hana wale no oia me ka uku j ole. Aale i ae aku o Van Home | e lawelawe oia i ka hana me ka J uku ole a mahope o kekahi m&u noonoo kuio ana ua hoapono iho la oia i kana mau noi, Ma keia moolelo nanea a kakou e hoomaka nei he kanalsolu-kuma-malua makahiki o Heseka a o ! kona mau ohana apau loa ua I hanauia ma kk Mokuaina hui o Nu a he mau ohana hoi i noho maluna o ke kuopoono a me ka waiwaL O kona mau wai- , Wai apau .malalo o kona 'malumalu ua loaa mai iaia malalo o ka hoomanawanui ame uaho olē a o ka hoao ana e kāmailio'i ka moolelo' piha o keia kanaka opio, he,'mea makehewa waie no ia oiai e noke ana palia kaua a iuhi ke kino aole no ia. e pau ana, aka e hoomau kaua imua. Na keia kanaka opio kulana hiehie i heaia ma ka i-. hoa o B, Heseka naha i hana i kekahi moku nani loa i ike ole ia i ko lakou mau ia, a ua papahiia aku ka inoa hanohano 0 ka i'a Mano m?.lufta ona, «, ua hoohanaia aku kela moku ma ke kulana he inoku hanu meheu ma kela ame keia wahi o ke ao hei. Ma kekahi huakai ana iaia $ hanu mea hou-ana maluna o na ale ahiu o ka moana mawaho ae o na kapakai o Amerika Henia, ua waiho moakaka mai la Imua o ka lena uwlla o ktsna mau maka he moku poino, e paiaiewaia ana e ka ale o ka moana a i ke ula menemene oie hoi o ke ahi e holapu ana 1 ke kino o ua moku nei. O na ieo uwe o na iuina ame na leo 'hoalohaloha o ke oeoe oia na mea e wawa hele ana iloko o ke ka lewa, & maluna hoi <i> ka ili o ka moana, a me ka puuwai ,yiWQ ole &me kona mau hiaka e hulili ana maluna o ka Wioku poino, ua kaomi aku la ua Beseka nei niaiuna o ke pilii a kani kupinai aku la k& pele iloko o ka iumi o na jpneklnia, « hoikt ana ia iakoiW e .hookuu l>au u\ ka weia o la hao. He mea oiaio, ua pakiip aku \n ua Mano nei malum ka ih o ke kai ehke me k& ola§a ana o ka uw.ia ilok<yj ke koiUiu o kA lēwa, a o o ka poioo e a wohwelii*. tsna e fce a|ii ka pahu hop)i. Aoie i k>|hi ka nal an& iku & ua Mano nei, pili &na ma • i~a aoa o ka moku poino a hoo--1 ke f # a;ai la elua haneii ola na ke alelo nk o ke

MOKUNA I

1 ahi. G keia mau hana wiwo ole 1 a Heseka i hooi\aiaa ai ua ku'i 1 aku.-la ka lono ma na wahi a < pau a ua papphi mai la aa āu- i puai nui i ke ke'a hanohano o ; kaiho'opakele Ola maluna o iona i umauma. Ma na hoouka kaua ana apau ma na ale kupikipikio, o ka mo- ° ana aia pu ilaila kei» moku hanu mea hou oia ka mokuah'i i hoea aku ma ke kaliua o &e kaua a oia no hoi ka mokuahi i hplo a kaalo mawaho ponoi o ka papu kaua o Havana me ka loaa ole o kekahi mau pilikia naai na pu mai o ka aina a pa-. kele mai la ua moku nei me iekahi mau mea hpu maikai loa i loaa ole i kekahi mau nupepa. | Ma na hoaiiona apau o na pi- ; likia ame na ulia hakumakuma i e holke mai ana e hoea mua ana [keia naokuahi malaila a e loaa hoi iaia ka mea hou mamua o ka ike ana o kekahi mau nupepa i keia mau mea e hanaia nei, Ma kana (Heseka) mau hoolilo ponoi ana ua kukulu aku oia ma na wahi apau o ka honua nei he mau kiu mea hou no kana pepa a mamuli o keia mau hana a iloko o na makahiki pokole loa ua hoomaka ae la kona kulana e ikeia ma ke ano oia ke kanaka loea hookahi ma keia haaa ola ka hana nupepa apuni ke ao "holookoa nei. Mahope o kana huakai i Europa ame na Pae Moku o Pilipino ua huli hoi mai oia no Nu loka. Ua akoakoa aku makai o ka uwapo na lunahoōponopono apau o ke kulanakauhale no ka haawi ana iaiā i ka lima o ke aloha a ma ia !a hookahi no ua ©&Ira ae la korsa kiiJlokq q v papalin'» mc.īuJ e o apunl ka alna, tfa hauoli "iho. la. Ola no ka holopono o kana hana. Ua hoolilo aku oia i kona mau noonoo maikal ana maluna o kekahi kumuhana nana hoi e hoolilelile mau aku i kona inoa no ka manawa mau loa. Ua ike iho ia oia o .kana huakai i hele aku nei ma Europa ame Pilipine oia ke anuu piina mua loa 0 ka hoohanohano ana i kona inoa a kuni paa aku hoi iloko - o ka puuwai o na kanaka apau. I ka manawa a Walter B. Heseka i hulf hoi mai *4 i ke kulanakauhale o Nu loka mai na huakai mai ua hooka\imaha loa ia kona noonoo i kona ike ana ua haalele iho o Mr. Van Home ka ona o ka nupepa Nu loka Record no kana huakāi malu ma Europa. ' . — Ua loaa" ae la i kona e ukali aku iala a hanu aku hoi 1 kona meheu, aka mahope o kekahi noonoo maikai ana ua hooholo iho la oia'e noho no oia I Nu loka no kekahi manawa me j ka hoohana ana i kona manawa j ma na hana plll kuloko. Ua apo! ia aku o B. Heseka me ka hauoli; iloko o na a ike: iho !a oia he tenaka nui oia i| keia manawa. Ua hookipaia a-' ku oia iloko o na hale hoikeike' o ke a o kekahi < o kana mau h&na kaulana loa iloko o na nupepa ua himeniia mai e kela ame keia hale hoikeike- me ka holopono "loa ame ka maikai. No kekahi manawa ua awaiaulu pu aku ia oia me na kanaka kuonoono o ke kulanakauhale o Nu Toka e hele pu ana ma na alanui me lohe mau o kona pepeiao I na olelo | e hoomaikai ana iaia no &a ma-J o ka nupe|*a' huklo o kana ' hookele ana, Maloko o koua keena lloko o ka halep&'i o ka Ne\v York Record Co,ua hoohiwahi-1 waia aku me na mea a ka maka' e makahehl loa ai me na kii o na ano like c!e t i penaia e na' kanaka loea o ke' aupun! o l-j talia e kau oni ek ma na' psi& o kona lumi.> 0 ka.ua mau | apau e pIU ana i l?-\ na kulana lunahooj>onopono nui e waiho ana iakou Uuna o kona j pakaukau a o k&ti§. j»au buke' kuhikuhi moolelo aupuui ame j na mea apau e piU &na i koiia ; | keena e waiho lolii &na lakou 1 mua o kon« alo. Ua kalele aku' |.o Walter Hesek& oi&luua o kc..v jovau buke oiai koaa Unsa akaa S m* kawa hana. a un ōi aku kena, maknhehi i kc.k ruau lsyfc< īui-

mua o na mea apau oloko o k;ot na keena. HooKahi' auwlna la iaia (Walter B. Heseka) e noho an.a Uoko 0 kona keena e heluhelu ana hoi. 1 na palapala o kela ame keia ano, ua Ike ihō la oW* he pala mai Kona hoaloha pili paa mal e hoike mai ana e noho ana oia iloko o ke kulanakauhale n,o elua la a mahōpe o keia e hpU, loa aku ana oia ma Kana"h\ia'- ! kai oihana ma ke komohana. Ua hekau iho ka minoaka maluna o ka papalina o Walter Se-' seka, a oni hauoll ae ia kona puuwai i ka ike ana i ka manao o kona hoaloha, Sidney Hammond„ ua hoomakaukau koke Iho la o Walter Heseka he hoike- , ike ame kekahl paina >oohauoli no kona hoaloha me ka puana ana ae t keia wahi laiha mele iloko o ka leo hawanawana.

Auwe kuu nui hauoli e Kuu hoaloha Hamona a hoea ' - mai Ke iini nui ko'u a e noho nel E hui kaua me ke aloha. Elua la mahope mai ua hoea 10 mai la o Kikane Hamona a ma ia ahiahi hora 7:30 p. m., ua mokio aku la lakou no ka hale mele hou e ike ai i na hana hoikeike. Iloko o ka pahu o Heseka ua akoakoa aku he ewalu mau keonimana i hui puia me n& wahine, a iiaila lakou i hooi kuu pau aku ai lakou hauōui 11 na hoikeike mai ai imua o lakou i kapaia ma ka i-

r npa o "La Boheme." noko ika pahu raa ka aoao akau o ka„ | hale mele hou ua ike aku o Wal- ! ter B. Heseka ame Mrs. Le Roy; Kikane Hamona ame Mrss. 01iv.a kona kaikuahine; | Mr. Blaite ame Mrs. Meredilh, g\

me kekahi pae e ae i piha ai-ke-la helua ewalu f hoea aku iloko, 0 ka pahu o Heseka iloko o ka hale aha mele i kela po a nia ka hookuuia ana o na hana hoike-. ike i kela po anje na kukal karnailio ana me na hoaloha, ua ahai aku la ke kaa ia lakou ma ke Alanui Avenue no ke Kelemaniko kaulana o Nu loka. Me ka hana nui no lakou i holo aku ai a hoea i k& pahu hopu oiai 1 keia manawa e holoke ana aa kaa like ole o kela ame keia ano mao a maanei o ke kulanakauhale. Aole 5 loihi mahope mai ia uH jnal la na 'liia&' '&i .mUīTo a'o o ke 'Kelemaniko. Naifi) > Els keia manawa h?ira kulipolipo o ke aumoe*Ji& manawa e piī mau ana"Tce < kii- ! lana o ke kulanakauhale o !|u loka a hikt aku i kona weklu maa mau. O kona mau i keia manawa o ke aumoe 'ua pouli pu me na kaa ame na kanaka oiai lakou i kela manāwa

e ahai ana ko lakou alahelē nol ke Kelemonike kaulana o ka. Imea.o m*u,pani pukal mmui £ kuku ana na kane jn.aj na e app mai ana i na makalkal ' e hoea aku ana ilaila, a ma !kg- j kahl feoao e kuku ana na lede'\ nie na pua ala onaona Iloko oj ko lakou mau lima palupalu ?io' ka omau ana aku ilima qna ] ka'o na keonlmana me na īu- * mukual haahaa. ■ ? S Hoko o ke Kelemahiko e kanf honehone mai ana ka leo hdn§ 0 na pila me ka malamalamā 5 kamahao e uwilala ana e ka maikalka o na kukul uwilā a 1 hooi loa la ae ko lakou nanl e : r.a mea mlm ulluli o 5e : a ina paha o kaua kekahl ilaEa I kela po. auwe maule paha kas ua oiai he keu ka nui o ka hanl i e umelā ai ka manao, maikai „o ke kanaka. i Iloko o keia Keiemaniko ua 'hoomakaukauia ae kekalii pa-' : kaukau lolhi i uhiia me ka weleka me na pua onaona no" ka i mea hanohano wklter B. Hese!ka ame kona mau hoaloha a i ika manawa 1 hoea aku ai o He. iseka iloko o ke Kelemaniko me kona mau hoaloha ua ike koke fmai la na kanaka iala nel a oia !no ka I kuku'llke ae al Ina kanaka a haawi aku la ! na I lima o ke aloha I ko iakou hoat loha Ueseka oial he loihi na la | i hala ae nel akahi no lakou a like hou i kona mau helehelena. ! Ika puu ana oka Hesok& kai maiho ana me kona mau ho&Ioi ha i hoea ae hoi ilaila i po :no Rh ike ana iaia ua lawe ;ae la o Mlss Mereālll\ kona liana *ahine mikuniki a eleu iUi« ka liOv"H>onopono ana i k&i me* oke pakaukau I keia aia o Waiter Keseka ke' iioiio 1« ma ka aoao o Kikaīwi . Kamona tne ka hoApo::o oie 0 Le Roy i keia mau hsna a He;sefca. :'i • r - "O oe U xue& nul ma ke:a pa- ; jiauuuā i hvx>ttiafc.»>ukduia, e Heseka." »«ahi aiia i kamfcilw u-.a; a ; . a e por.e oc c uoho nia. ke |sv c kt pakAuka;i. £'isoWi no o Miw Merc,S:th :v.a keu &oC

ao akau, a o Kikane Kamona hoi ma kekahi aoao mai ona. ' Aolē wau e ae ana ia oe e e kama nie Kikaue 'Hamona I kela manawa ahiki 1 wa e kamallio aku ai ia ee |; Ko ka hooko ana i keia manae [ € leaulele ana wav: maluna ou e !Misi Meredith e !iana pono oe hlke' kamaillo o Heseka* ame Ki'kanh Hamona " I .1 ka makaukau ana o ua mea ,ap&u e pili ana i ka p&paaina me ea mea ono e noke aku a. |l &&, 3vau ua hoomaka iho k | m£a apau e painuu i na mea oni. .I&e« ole e waiho ana iinua o ke O na Jsiaiuvnanv-ame na p;ka i piha*me na "wai momona e kuku ana iinua e lakou ī ktl;. %anawa ke'.A ma:.,xwa. e ?ohe mau !a aku aua ke k?.r.: koele mau o ke kiah-.i h;e keia inav ole!6' me.luna o ko lakou mav. iehelehe, "E tr.Au ke ola maikA: o Walter Heseka." O na mea eno like ole's ka manao e hoehie ae al ma panaila mai lakeu e ha kuke loea in;ua o* l&kou. a m hoonuu n-o !akou ahlk: i k: eha ana o n-.ahins ahiki 1:oxi aku ke ho-o i na mea "a; iieko ;• ko lakou mau waihonn opu. Ma kekshi aoao o p.ik;...kau ua pa-e mai na leo nahenahe hoi o V.a pUa ame na h; kaili e hoch.i;u'. i na manao o ua ;uAk:i'.k.r. \ n;ai : kel.; po mo r..c.\ $WW&4iio Waliei- B : Iki* r*\iiViikc t na o ::a lode ru keoiiiniaua a :r„ir.-.u'.. ,r.c :-.v. e «kvi o doc t - ;;cr,o--2U ka aoao o ;:a pak.\.;aa noke iho Ukou . k< k;.-.c kft iMlulu iho i ko iaki: u mar. nsi m o;,r. r.; uao moUo;.o u:a: aiu; no 0 ko Ukoa iU&L; ' uv.v.; he l:v>&ilot\;\ ho; * ho:.Kf ;SQAi u.\ ruv ni hcv>a , xs .■! j . 1 FAI