Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 18, 29 August 1929 — HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONAMILIONA I LAWE A HUNA MALUIA I KA AINA MEHAMEHA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONAMILIONA I LAWE A HUNA MALUIA I KA AINA MEHAMEHA

MOKIN4 lIMAU MEA E POHIHIHĪ AI KA NOONOO Maloko no o ko«a keena o John M. Rockwell mai ka hora 11 o ke awakea a hiki paha 3 ke kokoke ana i ka hora 2 o M auwina la, Ua hana no oia i kana mau hana maa mau ma i& ae, Ua kauohaia aku kona kaa ponol mal ka hale kaaahi ma Pilakelepia. O Ancirew Carmody ka mea e hele pu ana me ia ma keia huakai oihaha ana'. Ua waiho laua i ka olelo ma ko laua home pa.kahi aole laua e hoi aku ana e ai i ko laua aina awakea. O Hiram Haven hoi aole oia i haalele i leona hHd i ke kokoke ana e kani ka hōr» 4 0 kona hora maa mau no keia aole hoi i loaa akn ma kana māu leka he kauoha e olelo ana aole ola ē hiki ma! ana i kona keena ma kona hora maa mau ma ke kakahiaka Poalua, Nōlo Mr. Kent mki oie ana ae 'ma kona keena lia keikoke loa e lilo kona poe boroka i poe pupule a ua olelo mai īakou ua haawi aku o Mr. Kent i kekahi mau hana ma ko lakou mau IL ma, ua hoole no nae lākou 1 ka hai ana ae i ke ano o ka hana e hana aku ai lakou. Haalele oia t kona keena i ka hora 4 o ke ahiaW, me ka olelo ole ma! i koria wāhl e hēle ai. O lioi o kona wa mua loa kela 1 hoi pololei ole ai no kona home xto na makahlki he "kanaha, He kakaikahi loa kona l kaawa-. le aku al m'ai kona hoi ana e al ! kona aina ahlahi mn >ron?. iieepie. "fea "lohe . 1 kona home e hookaut-ja;a ana ; kona hoi ana. aku ma ia ahiahi no kona hul ana Jne liekahi poe. a « hoi mai ana no oi|t ma keiahi wa o ia ahiahi, No kopa hiki ole ana 1 kona hale i Ve aumoe o ia po ( ua haawi koke ia aku la ka lohe i ka oihana makai e huli f ke kanaka nalowale, a no ka maopopo ole o na mea e pill ana i keia kauoha aole lakoū i hooko koke, no ka mea; he nui na ano hihia o keia ano ma ko lakou mau lima ; a aole na makai o ka po i hana koke i kela apana hana. O keia wale ae 'Ia no na mea apau e pili ana no keia mau kanaka i nalowale kupaianaha. ' He mea no I maopopo mua e ; pioo ana oloko o ka hale kukala mamua o ka wa i hemo ai i ka Poakahl; Ua hui ae la na kiaaina a hoomaka ae la e kamai- i lio no ke panl ana i ka hale kukala a hiki 1 ka wa e loaa ai I kekahi mea e pīli ana i keia mau mea kupaianaha. Ua makau la- j kou I ka lawe ana i keia ala, eia nae, he mea" keia i ike ole ia mamua, I ka. hiki ana mai o! J kekahi mau ulla popilikia he hi-1 ki 1 na».banako, hul malama wai-1 wal, hui ini«ua ola ame kekahi mau hui imi waiwai e ae ke lawe i kekahl ala maalahi e hoopau ai-i keia mau kulana popi- - likia. Ma keia hoi/ ua nalowale na poo o ka hookele dala. o ka poe-ona mJliona i eml ih6 ko lakmi -mau waiwai i kela | poe ae la i nalowale, ke makau ; nei lakou ! na wa apau, no ka I manao ana ola ana kekahi- elike aku a,ia me keia poe i lawe I malu Ja. No ka nui loa o ko la- ' kou makau ua kial ia ko lakou j mau hale e na makai, a o ka ] poe e hele mai ana e ike ia la„ ' kou. e nana pono ia ana lakou ! me ka hoohuoi he poe aihue ka - ■ naka paha lakou. He mau haner\ o na makai kuikawa I lawe ia aku no keia hana e kiai ai i ! na hale hookele waiwai. .i ua 1 hopuhopuia na mea apau = 1 • huoi ia. Aoht ar -a o ī 4 a k-" s < ki, puuluu n m \ u' . ua kokoke ' -»a 4l ku?r i me ka p * i n «la'* 1 » Ke naw ? ai i ' i.\' 5 ooh< ,e ! poe hook 'e o ka hiV k v l r 1 wehe i ka hale ehk n-ea " n * mau m? k> 1 nae >r . * hole|>ono t no f k-:"< • I M i o k? i\< l-e ua hau'e * k< * !, c a h»k , k elima 'u malalo iho o m ku

] mukuai o ka la iho mamna Ua hoheia ae la ua poho he nui o jna kanaka. I ka hora mua, ua kuai ae o Street & Rogers he 300,000 kea, a I ka loaa ana o keia heluna, ua hwpau ka lakou ' kuai ana, I ko lakou wa 1 hoopau ai 5 ke kuai ana, ua pii hou ae ke pioloke, a ua loheJa ae ua poho o Street & Rogers, a ua kokoke loa e nohaha ka hui. Ua hoole mai kela hui i ka oiaio o keia lorro, a olelo mai ua hiki ia lakou ke hooholo 1 na hana a hiki 3 ka haule ana he iwakalua anuu. ī ke koiia ana aku e hooiaio maMakou i ka lakou olelo, ua hoikeikp mai lakou ! fta mea apau . .. ■ No ka nui loa o ke pioloke ua_ manao ae la ka poe hookele o ka hale kukala e hoopanee na hana a ua waihoia ae no hoi kekahi noi e hbopanf}e. I ka wa e ku ana kekahl o na lala o keia hui e kamallio no keia mea, kpmo mai la kekahl elele a haaWi aku la i ka. peresidena i kekah! leka, e heluhelu ana penei: Mr, M. L, Morton. Kulanakauhale o Nu loka: Aloha oe:—Ma keia ke hāl aku nei au ia oe ke ola nei no au me ke ola kino maikal. K kaaIwale maVah3i au mai ke kulanakauhale no kekahi wa pokole, a i ole, no kekahi mau'pule, Mai ]hopohopo oe ame ko'u ohana a!me ko'u mau hoaloha "no'u ame l na keonimana e noho pu nei me ) a*u. j , Owau no, 'Me ka oiaio loa, Palmer J Morton Mef 2. ' Ua hoomaopopola o ka kakau no keia o Monon, a u& apono mal no ho! kona olelo ponoi ame na kakauolelo ; kuh,*.Vo o~«f9,na huī t'a nee koke'a ae \ ka awai, & | hook?nU& ae la kr< nele o'oko o' |kp l*omi e \onrralu ka half I keii Ws'i 'M uui ka uluaoa. He nui na hale lawelawe Oihana i poho. r o kekahi hoi, ua kokoke loa e hoopau i ka īawelawe oihana ana Ke kahea mai nel na. hanako i dala hoaiē. Ua pii ka ukupanee o ke dala, he elua haneri pakeneka. O ke kopaa hoi, ua haule loa, he ka- j naono anuu ka haule iloko wale no o 48 Mra. I ke ku ana ae o ka lunahoomalu e hoomalu I ka hale, ua manao aē la na boroka e lohe ana lakou I kekahi mau nuhou kaumaha, a i ka puka ana mai o ka leo o ka iunahooj malu a hoomaka mai īa e heluhelu i ka me ka ieo malie a moakaka pono hoi me ka olelo ana mai "Ke ola nei no au ; me ke ola maikai." No ke ano hoihoi o na helehelena o ka lunahoomalu, ua maopopo koke mai Ia no i na mea apau na MoHon no keia leka a ua hoomaka koke ae la na kanaka e hooho me ka ko nui. Ua holo hele aku la na kanaka ma Wall Street ame Broad Street, me ka nana ole i ka mana hoomalu o 'na makai, I ka lohe ana aku o i ke kulanakauhale i keia mea ua | nui loa ko lakou hauoli a ua ho- | oho mal na kanaka mai na puka | aniani- māl apau o' ke kplanaI kauhale. 3 | Ua pau ke pioioke. a ua pii ihou ae ke kumukuai o na'kea, ; a iloko o hapalua hora wāle no, ! ua hoopau loa ia ae la ke kulana kupilikii o na oihana imi ; waiwai maloko o ke kulanakāuhaie. No ka nui o ka hauoli ua loaa aku la i na kea ke kumukuai o ke kakahiaka Poakahi. O ka mea apiki loa no nae, ua maopopo ke ola'nei no keia mau ona mihona, o ka mea pohihihi ro nae aia 1« lakou ihea kam i ■ la ai I ka po ana o kela la, uu Uwa i ka makekr k\ awelike >• -, ni ajmu mahope ,l-o o ka •i -w.ile ana o n* hookeie I ka wa . maī ai v \tortan ke ohi nei, ua -m t nk i o Streei A. Rogers o --.i . ī ana i na kea a i ka <om poui an i K lak' o 000 00 s 1 k» h.akau , a i $ t M i Mv-\i,, ,i fl ' i' ki o'n ' i i nai ua *ak i . (,< a leka j 1 s- pepa a I, ' n u aioko o kekahl wa. ' * • K' o\ec He pnu ehiwehi o ke pooleka, a i ka hoo-

komoia ana malalo o ke anianl hoonui Ike ua ikela iho la keia inoa 'Trovincetow«, Mass." Ua hookomoia keia leka i ka hora 9 o ka po a haalei« ak«' 1 keīa kaona ma kekahi kaaahi hol/ f po. He lohi ka hele ana mai of ksia leka. a hoea rr,a Nu ka wa e hnawiia ai ka Jeka ann. Ka hora 10 44 u ke kakahiakft. -—Manao iho la 4aftou he mmi?u keia e loaa aku ai keia ppe i! naluwale kii kukēla hkunm-- | ikahi kaaah; holo ah»*! kekahi o na makafkiu kaulahal 0 Nu loka," a hoomaka &ku la e holo no Provinc«town. Eia nae, 1 kaJ&kou hiki apa -a-ku -ma ua kaoiia nei, ua nui iho la ko lakou hoopohihihiia, % ua hlkl ole I i ke poo o na makai klu ke lmi | aku a loaa kekahi meheu no ka | hooko ana aku i Uana apana hana, Mawaena o ka hora 4 ame 5 o.la auwina la liookahi no, ua| loaa. aku la l ka ohana o John | M, Eoekwe.U ame Andrew Carmody he mau leka, a e like hoi i me ke kauoha & ke poo o na makai kiu ua haawi koke ia ma na lima o na makai kiu me ka malu loa. 0 ka leka a Rockwell m& Spi'ing£ield, Ma., kona wa-hi ■ i kuniia ai a o ka Garmody hoi :mai ka apana Harlen mai o ke I kulanakauhale o Nu loka, [ Ike kakahiaka nui ae o ke- | kahi la—Poaha ua loaa mai la ika R. J. Kent ieka, a ma Al|bany, Nu loka kona wahi i hoo- | unaia mai ai, a o kekahi hoi j mai Burukelana mai na Simon |.Pence i kakati mai. O Hiram | Kent wak no koe a .i ke ahiahi jo ua la nei, ua loaa*-mai la kana j mai Ua ke wale no ke āno manao hoo- [ kahi o keia poe leka me ka Mor- ; ton, oiai nae, ua kakauia lakou { maluna o ha pepa like ole, aole j hoi he like o ke a»o o na wahi. Ua kakauia ka Penee leka me ka penikala. I ka loaa ana o keia mau mea apau ua hele mua aku la na ma-1 kai kiu no ke kaona o Provmce- j town e mnaninau ai i na ka o ia wahi ina lakou i ike i kekahi kanaka like me na hio_ hiona o Mr. Morton. He wahi« maikai io no kela nq ka pee ana, He kakaikahi loa ka poe hele; (e makaikai ma keia wahi, a he' poe iawaia kanaka. He hook&h; no wahī aianai e holo ana a hiki i kahi ku moku. Aole tio nae i' kūhau Iho na kiu. Ua ninau lakou iina kanaka lawaia ame ka poe hana oluna o ke kaaahi ina lakou i ike i kekalii kanaka ma keia kaona elike me ka lakou wehewehe L ke ano o Morton, eia nae v ua hoole mai lakou. No keia kumu, ua kaohiiā ka hapanui o i na makai kiu e hele no Springlield ame Albariy a koe elua no ka hoomau ana aku i ka huli a loaa paha kekahi meheu. ; I ka Poaiima ae ua lioopuka ae la na nupepa i kekahi mau laina pokole e pili an& i ka na.lowale honua ana o kekahi kanaka o L. Syloseter Vincent ka moa, he kanaka no Kikako, a i he hana mikini kana oihana, I I kona wa ma Nu loka ma ka hoi kele Broadwav Central kahi i |noho ai. He maikai kona nanaI ina, a he keonimana ma kana [ mau kamailio ana ame kona kuiana. He elua pule ko Vincent |noho ana ma keia hokele i kona jwa i hoomaopopoia ai ua nalowale. Ua hiki mai ka wa e uku ai kona pila eia nae, i ka nana ia ana aku asle oi& ma kona lumi mai ka po Poakahi mai o ia pule. I k& huliia aha aku o kona mau pono kino, > ua loaa aku he paa lole komo ahiahi, he mau palule lilina, he kii hoolala alawai mawaena** o 'Pittsburgh ame ka loko wai Erie, ame kekahi buke wehewehe huaolelo. No ka nui o ka pioloke o na kanaka i ka nalowaie ana o na kanaka koikoi o ka aīna, aole lakou i nana nui i keia mea. MOKUNA VII