Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 21, 19 September 1929 — KA NINAU O KA AINA KEU I HAAWIIA MAI E KINA I KA MAKAHIKI 1932 E PAU AL KA MANA O KA AELIKE I HANAIA AI [ARTICLE]

KA NINAU O KA AINA KEU I HAAWIIA MAI E KINA

I KA MAKAHIKI 1932 E PAU AL KA MANA O KA AELIKE I HANAIA AI

I kela mau mahiim i hab nku la noi mai ia ke aupunl o Kina I ke aupni o Amelika c hoihoi aku i na aina i Waawi waleia mat e Kiiia. ia mahope o ka pane ole ana akVo ke kanaka a luna aupuni hokiaia ia hana no kekahi mau mahinai haawiia āku la ka pane, he\uuduu ikaika e hoole ana i ke \jn: a Kina, '•> I Malia paha ho mea maika! kon ia 5 ka manao o Stlmson ka luh na aupuni nana 1 pane aku 3 keia npi a Kina, a malia pali» he mea maikal keia i kekahi mau luna aupuni e ae ame keka-j m mau makaainana he lehulehu o Amerika, aka, ke manao nel keia wahaolelo, o kekahi hana hupo loa keia i e' kekahi aupuni naauao a e kapa ana iaia* iho he aupuni Kristiano, '

He oiaio ua hoamanaia ka aelike i haawiia ai kela mau aina no kekahi mau makahiki, aole ia e.pau ana ahiki i lanuaii 1, 1932. aka, ia naanawa hookahi he tnea £ peno i ko kakou aupuni makua ke hoomanao iho ua loaa mal keia :nau aina ma oka v. r a} ia 3a o ka pu, a pela no hoi i ioaa ai ia Pelekane ame kekahl mau aupuni nunui e ae o ka hor£ua nei he niau apana aina mal la Kina naai, nolaiia, i mea e komu ai ka inanuo maiK.ar Hoko o na Puke ame ko lakou mau iuna aupunl, ua oi loa aku ka pono ina i ae aku ko kakou aupuni mao keia keonimana a luna aupuni hni o Stimson i ke noi a ke aupuni nawaliwali o Kina.

He manaoio ko keia wahaoleio ina i hana o Amerika i keia uana, ina ua loaa ka manao i na Pake, he aupuni makemake ole o Amerika e anunu i ko lakōu mau a i ke noiia ana aku no e hoihoi mai i keia mau apana iuna, ua ae koke aki. la no keia aupuni i ka lakou r.oi me ka nana ole 1 k?. pau oie o ka manawa p ka aelike., |le mea k?ia e kokua nui loa ka loaa ana .aku o na manao Wikpi Uoku o &a āme a>ipuni no kakou. & v. nlo pu ana ia i mea nana e kukuni paa i ke aioha lloko o na Pake no na Amenka ame ko lakou aupuni. Aole oia wale, aka, h<- mea maikai loa keia no na kanaka Amerika e npho nei ma na apana like ole o Kina a he nui no hoi na makaainana Amerika e ooho maī ia ma na wahi like ole o Kina i keia wa, Ina 1 haliaia keia hana e ko kakou aupuni ina ia moe pono ke.poo o ko kakou mau ma.kaainana e noho mai la ma Kina. ; y , |

I Ina ua liio pu keia i mea naj na nupepa Pake e haanui aku ai i ko ka honua apau. | He mea maopopo loa, i ka loaa ana aku la p k'eia, hoole mai ko kakou aupuni aku ia Klna, ua komo aku la uoko o lakou la ka manao nonol" Uc i piha huhu, a e hiki mai ana no Ka manawa e hu ai kela palahehe iwaho a he hopena awahua kona. Ina he poe Kristiano io kakou' a pela hoi ko kakou aupuni, a| peia iho la hoi v ke kulana i loaaj mai ai kela mau aina ia kakou, oia hoi ma o ka waha la o kā pu, aiaila, o4ta ha,na Kristiano wale no a kakou e hana ai ma o ko kakou aupuni la, oia. ka hoihoi hou i kela mau aina i loaa wale mai maiaio o ka mana ame ka . maka'uia. o ka pu, O ko kakgu ; | ae oie ana e hoihoi hou I keiai I mcvu apana aina ia Kina, ua I hoike aku ia hana a kakou, aole [i ke aupuni wale o Kina, aka, ii ke ao holookoa, he anunu kaikou a he inakee hoi i ka walIwai o ke aupuni nawaliwali, He oiaio, aole o Amerika wale ia e paa nei i na aina ma Kinflf malalo okeia kumu hookahi, aka, aole a kakou nana &ku i ka ij na aupuni okoa aku e hana at! maluna o keia ninau. O ka ka- j kou hana no ka kakou e nana ai maluna o keia nlnau: ano nui o keia hope aku, a ina t hana kakou i ka mea e niiiiiai i 'ka wai maluna o ke &hi • hopipi ana. Ina hft pio loa kona hope-1 m, aka, o ka hana i hanaia ak\i j !a e ko* kakou luna aupuni hemahema he h: r ua e ho-a loa aku ana i ke ahi e * hopipi ana i ka hele Wku i ka nu! loa. l T a iike loa k<»la han» me ka peahi e peahi aim i k« ahi # hepipi ana i nui ae kona & ana, a o ka hopena o ka nui aku o ke ahi, oīa 110 ka pau mai o *pāu I ka wela. a wela nvai \uli s s: han* a ke kanaka hook&hi Ina i iohomaikai ko kak a -j

puiii i ken. nol a K.na anle he kanalua tio ka u!u nul o kai oihana kalepa mawaena o na. aupunl a elua, a pela ka hoopupu mai o na aupuni e i hope e puiiki ai no i na nma a iakou i kaili ai (no ka mea, oia maoli no ka pololei) mai ia Kina mai, ! ina aole i kana mal o ka mii o ka pomaikai o ko kakou poe lawelawe oihana kaiepa me Kiaa, --Aole oia waie; aka, aia iloko o keia ninau, ka pono ame ka hewa o ka kakou paa i keia mau aina ma Kina. Mai pono: ina ua haawi waleia inai k-ia m.au aina e Kina me ka manao maikai, a- - ka, ua hewa, no ka mea, ua loaa -mai lakou malalo o ka maka'ui 0 Kina i ka waha o ka pu. a] 1 oiai, he wahi manawa pokole | wale rto koe a hiki ,iku i lanuari il, 1832, a o ka.pau no la o keia iaalike e paa ai i mau aina, iheaha ka walwai o Ka noho ei nemi ana mamuli o ke|a wahi | J mea liiiii. Aole anel i oi aku ka j | rioha'na oluolu ana o ko k&kouimau inakaainana ma Kina, ma- j |znua o keia wahi mea liilii. Kai| jno hoi o ka lilo nui mai o na ! jlawelawe kalepa ara i ko kakou [poe ka maikai, 'a pela auanei e ! hoohuii mai al o Kina i o kakou Ia kana mau lav-clawe kalepa j an-a.7 Ke manao r. -i "keia wahajolelo, aole loa. Aka, o ka noho i hoaloha aua me Kina a oi iaku mamua ona ipuui eae ke kumu e holo nui na! ai ka pornalkai o na-hana kalopa.o Kina i o kakou la. Ina e ku ae ana o Kina iluna a maioeloe a olelo mai, i keia mau la iho, "ī ka la 1 olanuari _1930 a i oie_l93l _pana e pau hq_ ka mana o kela aeiike, alaila, heaha, ana ka ko kakou aupuni e hana aku ai maluna o ia mea? [ E leie kaua aku auanei me ke | aupuni o Kina? Aole paha oia : ka hopena a na kanaka Ame- [ rika e. makemake ai? He oiaio, e hiki mai ana no ka wa e kaua ai na aupum o «a honua nei apau ma keia hope koke iho, afea, aoie paha o kakou make • make e hana i kekahi mea e ho- ; ohikiwaweia mai ai ia la, Ke hiki j mai ia kaua nui„ he hoailonaia, ua kokoke loa mai ka hopena o i ka honua ame ka hikl hou ana mai o ko kaKo&, Haku q lesu, Krifitt> « kii i koJjj& poe kanaka a oia no lvsi e hooika- ( ika ney.fcs ; haaWlaktt ia kakou ;Cka oleio a lee ; kakou i -ke kokoke aha mai o kuua inki hou ana mai, a hooponopono ae kakou ia kakou iho a kupono e laweia e ka Haku i ka lani. . Eha makahiki i hala ae nei, oleio ae la o Kauka Wang Chung -hui ma ka halawai o ka malūhia o ka Aha Hague i kekahi mea kakau nupepa "He makau kona ina aole e kaulike ana ka hana a na mana o ka honua nei ia Kina, e hookikinaia ana paha o Kina e hana i na hana i ike oleia mamua a hoopau i na kuleana i na aina keu o na aupuhl nui apau ma Kina."

Heaha ka manao o keia? "O ka lāwe ae i ka mana iloko o ka poho o kona lima a kuahaua mai, ua pau ke kuleana o na aupuni nui iloko o na aina a lakou e paa nei." Ina hoea io mai ia hopena, heaha ana ka na aupuni e hana ai? 1 He aupuni naaupo o Kina wahi a ka olelo, a o na aupuni hoi 0 Europa ame Amerika, he mau aupuni naauao hoi lakou wahi a ka olelo, a he hoike anei keia 1 ko lakou naauao, aole I ko lakou naauao wale, aka, i ko lakou ano Kritiano? Aole paha ea. He mea maikai loa i ko kakou aupuni e noonoo hou maltma o kei«. ninau, a hoouna hou i pape i ke aupuni o Kina e ae aku i kela koi a la aupuni nawaiiwaii a naaupo.