Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 24, 10 October 1929 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

He poeleele kahi e hele aku al, nolalla ho-a ae la kahl kuke 1 ke kukae pele. A pela ka laua nei naku hele ana iloko o ka pouli i hoomaamaa llllii la e ke kukae pele i kela ame keia manawa a hiki I ko ia nei lohe ana aku 1 ka nakeke mai o ka pauma e pauma ana i ke kai mailoko aku o ka moku. Ia wa kuha'u iho la kahi kuke, oiai ua plha mai la-ola i ka maka'u no kona ui.«. * ruia o ka moku, a 0..:, i'- hoi kekahi o na kanaka n;alama rula loa oluiia o ka moku, ua lilo keia mea 1 mea hoopilihua loa mai 1 kona noonoo. I ka ike ana o Miss Haie i keia kuhau ana o kahi kuke, hu ae la no hoi kona aloha iaia, a hawanawana aku la oia iaia a i aku la ; malia paha ua hiki no ia'u ke hele aku i ke koena 0 ke alanu! ma ka hookolo ana aku i ka nakeke o kela pauma e pauma mai la i ka wai, nolaila e hoi" no paha oHī a: na'u no hoi e naku hele aku a hiki i kahl a'u 1 iiiakemake ai. E ana no oe i ka waiwai o kela lawe ana mai 3a ou ia'u, aka, ke kaumaha loa nei au i fca laweiawe ana ia oe me ka ikaika l loaa ka hopena a'u i 'makemake al, nolaila, e k&la, mai oe ia'u a hui hou aku no kaua. E liaawi mai nae oe ia'u i ke koena o kau poho ahl i loaa ko'u maamiaa e hele aku ai iioko o keia pouli nui." " He kapu ka lio-a i ke ahi ma keia mau wahi" wahi a ke kuke i olelo mal al a hoao aku la e hoio mai ia Miss Hale aku, aka, me ka eleu nui oīa i hopuia aku al a paa ana ma ka ai o kona palule a pa-hu ana ilalo me ka nakeke' nuS. Na keia nakeke nui i hoopuiwa aku i ka poe o kahi o ka pauma e pauma ana, a kauoha mai la ke kapena i ke"kahi 0 na alii moku e hele e nana heaha la ia mea i nakeke nui mai ia. A kokoke mai kela alii moku ma ka laua nei wahi e ku ana, ua hoopuiwa loa ia mai oia i ka ike ana mai ia Miss Hale e ku aku ana me kekahi o na kuke a o ke kuke no hoi i hilinai nui ia no kona malama pono 1 na rula o ka moku. Wehe mal la oia i kona papale a haawi mai la i ke aloha hoomaikai ia Miss Hale a i mai la, "No ke aha oe e hele mai nei maaneī?"

"I hele mai la au e nana ina paha he mea hiki.ia'u ke haawi 1 na kokua ana iīoko o keia manawa piiikia o kakou, no ka mea, ke manao nei au, he mea pono i na poe apau oiuna o ka moku e haawi i na kokua ana no ka palēkana o ko lakou ola iho." "Olelo mai la ke alii moku, "Pehea i maopopo ai oe keia mea?" "E kala mai oe ia'u," wahi a Miss Haie i olelo aku ai, "aole au i naku hele mai nei i keia wahi e hoopau manawa ai ma ke kamailio ana. E lawe koke aku oe ia'u i kahi o ka pilikia a e hookuu aku kaua I kuu pailaka e hoi me ka maikai."

"Oleio matja ke alii moku: "Ke nienemene loa nei aU i ka iawe ia oe i kela wahi." Olelo hou aku la o Miss Hale me ka pahu ana aku i ke alii moku e nee ae ma kahi e a hopu aku la kona lima 1 ke kukui a ke alil moku e paa ana.

*Hoao iijo la keia aīii moku e au'a i ka ipukukui, aka. me ka !jkaika ame ka eiexj nui Miss 1 Hale i kaili aku ai i ka ipukukui a ku iho la oia i'ka hokahhka, a hoomanao ae īa kou mea kakau i keia mau wahi īalani. Ahu iho 1& ka hoka i Kapakai, Ku iho i Kauakai ka mea haku ole. Lele ae no ka manu 1 Hoea, Hapapa waie iho no i ka hokahoka. A haia aku ia o Miss Haīe me ka ipukukui, a e poeleele iho ana ke nlahele. nolaiia awiwi aku la ke alii moku i ka hahai aku mahope o Miss Hale i loaa iaia kahi maamaama e hele aku ai. Aoie hookahi mea o kahi e paumaia ana o ke kai i nana mai i keia mea e hele aku nei me ke kukui liele po, no ka mea» ua manao no lakou» o ke alii moku uo ia a ke kapena i hoouna al e he!e e nana i kela mea I pa-hu mai ai ma kahi poeleele a kahi kuke i pa-hu al ilaio i ka Miss

Hale hopu ana lala ma ai o kona palule. No ka nana ole māī o'ke kapena iaia nei, nolaila, hele los, aku la no oia a ku imua ona, a oīeīo aku la: "Heaīia ka me«, hiki ia'u e hana no ka pono o kakou e ke kapena?" Ua puiwa loa ke kapena i ka, loAe ana mai i ka leo kamaain?, o ka kakou lede koa iua ole $, ea ino ae la kona poo iluna me _ke paha'oha'o no ko ia nei hoes, ana aku i kela wahi i ike mua, oleia o ka heīeia e kekahi lede mamua aku, aole no hoi mahopo mai i ka manao o ke kapena.

J I kona lohe ana mai ika it, inei ninau, ua ano hikl ole iai?. Ike pane mai. Ano hohe wale lla oia. Hoi mai īa ka noonoo iīoko ona no ka laua puīe ana mei IWk Hale ia kakahiaka, a ikeis; ai ka paa ana o ka liu o ka aoku, a i keia liu ana hoi, poīns. iho īa oia I kela pomalkal mua. Mahope" ō" kā"lrōāā" ānā i kana pane e pane mai ai, olelo mai īa oia:"Heaha auanei kāu e hani mai ai oiai ua lawa no hoi i h«f, kanaka o ka moku

Olelo aku la. o Miss Haīe: MaUr paha pela kou manao l keia wa; aole nae oe I inanao peīi i kakahiaka nei. Polna koke iho la no ka paha oe i ko ke Ak-ui kokua ana ia kakou i k kah' aka nei. Ha'i aku au ia p ko ke Akua makemato kou e make kakou mam ia liu, aole hana hlki ia 1 k hana e pakele al kakou. E hoomaopopo oe, aia iloko o ka poho o kona lima ko kakou ola i kej ia wa. He mea ole ka ikaika q na kanaka e pauma ai i ka liu» a he "mea ole ka mana o ka mikinl pauma i hanaia e ka Hmi o ke kanaka, aka, he mea loa ka mana o ke Akua, no k# kokua a no ka pepehi. Pehea j paa ai ka īiu i kakahlaka nei? Ua maopopo anei ia oukou?" Olelo mai la ke kapena: "a| ole i maopopo iki ia makou a-J hikl i keia manawa ke kumu o ka paa ana o ka liu i kakahiakā ■nei." ■

Olelo hou aku la o Misa Hale: "Ua huli anei oe a i oīe o kekah', kanaka e ae paha malālo ou?" Pane mai īa ke "Aole makou i hoao iki e loaa ke kumu o ka paa ana o kela Hu." "Oj ua hemahema loa oe amt> kou poe malalo ou, wahi a Missi Hale i olelo aku ai, "kai no paha e hoao oukou e huli; no ks, mea, he mea nui loa kela. Mahea, kahi o ka liu o ka moku ia wa?"

"Ma keia wahi no," wahi a ke kapena i pane mai ai. *'A ia oukou a pau e puuluulu nel maanei, aole oukou i hoao Iki e huli i ke kumu o ka paa ana o kela liu? Manao au znea hiki wale no kela' e loaā. ke huliia, E ae mai ia'u e hana ia hana i keia wa, malia o loaa ia'u aole wale ke kuinu o ka paa ana o ka liu, aka, o ka mea e paa hou ai keia'liu a palekana kakou apau, Aole keia he wa e hooponopono a e hoou'iu'i ae aka, he wa keia no na mea apau e paiekana ai," ■

I keia wa, unuunu mai 3a o Miss Hale 1 ka lima o kona lole a hoomaka aku la e hele ma Kahi o ke kai e komo mai ana, I ka īke ana o ke kapena i keia lele mal la oia e kaua i ke keikimahlne mal ka hele ana ni& kahl oka liu, no ka mea, he makau wale no lakou i na wa apau a lakou e noho ana ma kēla wahl o ka moku o hele īoa mai ka liu i ka nui elike me kela manawa mua a he oi aku o ka pilikia, no ka mea, he po keia wa a ke hele aku nei i ke aumoe. No ka nui eieu no o ka kakou ieeie opio, ua kapalulu aku la kona mau lima iloko o ke kai e komo mai ana iloko o ka moku, a hoomaka aku la oia e haha hele mao a maaiiei a pa aku !a iaia kekahi mea nul ano pahee. HWKiau hou aku la no oia i h&mo ana i kela mea nui i pa aku i k rm lima, no ka mea. ki loa iho la no iaia ke hoomaopopo, aole ia o k.\ papa o ka moku i pa aku la iahv, aka, he mea ano malihi?\i kela i kana hoomaopopo, Aole no hoi he palahalah» o k.Mn mea, aka. he wahi ano poepoe kona. laia e hoomau ana hamohamo 1 kela

i mea, āia hoi ijce iho la oia i ka oni iki ana &p. o ua mea nei, | Hoemau hou aku la no oa i ka haha ame hamohamo ana i ua mea la. U$ u.lu ae la ka hoohuol iloko ol ijiei he i'a nui keia mea i pa i kona luna. I mea e maopopp pono loa ai iaia ina paha kela mea hc i'a a i ole. like aku la ko| nei mau lima a elua iloko o kai e haha a e hamohamo ai 3| kela mea f me ka manao a i oni'hou ae, alaila he i'a io kela, a 'e hoao no oia e kokua i kela i'i l ka hoopaa ana t ka liu o ka inoku. Ike pu iho la o Miss Hale, he nui .maoll kalii o ka mokli 1 noha oj>\\x lilo maoll ka apaila o kehfv;\hi ō ka moku. \ 1 I keia a pau lil nei e halia nel. ke ioomau 11 no iw kannka i ka nna i ka !iu o ka moku,. I'.^u na maka o kapoe apau .Ao'e ho nao ofkona ,wahi lole. aksi, aole ia h« mea nui 1a ! Kale. HooKahtVaJe no niea nuif iloko or.n oia ko lakou paloka- 1 I | AoM i p,\u