Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 24, 10 October 1929 — HE MOOLEL O WALOHIA NO NA ONAMI LIONA I LAWE A HUNA MALUIA I KA AINA MEHAMEHA [ARTICLE]

HE MOOLEL O WALOHIA NO NA ONAMI LIONA I LAWE A HUNA MALUIA I KA AINA MEHAMEHA

MOKr>*A IX KEKAHI MAF LAIVEL4,H V MAKAI KVC BanaXui. Mei 7 ī ka lunahooponopono o ka Nu loka Hera)d: O ke kanaka 1 hopma a i mr<naoia o L. Sylve»ter Vincent e 1 kou akena, ua maopopo anel o Rev. Hilelona Wesele ia o Kikako. Mahea e loaa ai kou ak^na* 5 P, Sulivan, Alli Makai. "Ke manao nei Wau ao'e oia | e loaa ana," wahi a Chaimers,! "E kelekalapa aku oe I k*> alil makai he hoopunipuni kela kanaka I oleld aku nei no makou oia. Mahea la e loaa ai o Mr. Beneda Simoa. M "Aole no nae i loihi kon& kali ana. X ke ko£oke ana I ka hora 'o līe aūmoe o ia po, u'a loaa ma! la keia kelekalapa:

Kaaahi Kikowaena, Kelu 47, ma ke ala o ka Hema, la Wiliiam Chalmers, poo lunahooponopono o ka Nupepa Nu loka Record. M&hope wau hoakaka aku. Aia wau mahope o ka meheu. Hoouna mai i $500 00 ma ka hokele 51, Kale, Nu Olina.

i BENBPA BIMOA ; j "Ke hauoll nel wau ala kona ihu no Nu Olina i keia manawa/' |wahi a Chalmers. "Ua hiki la | kakou ke haawl aku i hana m na, ' malaila Ēia ka mea a .kakou f hana aku ai: Aohe wahi pala 5 loaa i kou poe i iieonoho aku ai ma Wall Street. S hoomaopf>po oe ua pololei au I n& mea e pi'i ana i na buke o Street & Bogfcrs. Ua nana la ko lakou mau buke i keia la aua hooiaioia ms ; ka'.i mau me'a,! manao al. Ai» k'.?a mau mea'.mĀ ka inoa t,- k. hui, E wawahi aku.ana wau i ke pakaukau o Heseka i keia po i mea e loaa ai ia'u kekahl mau mea e hooia rnai ana i ka'u mau ; kohokoho ana. Ina aole kana mau buke kikoo daīa maloko olaila, alaila, he mau kumu ia e hooia mai ana i ka'u mau mea e manao nel. Ke haupu wale nei no au aole e loaa ana ia'u, O ka'u mea wale no e manao; nei i kela wa; oia keia: E imi oe ina ua kau aku kekahi mau i papa kukulu hale maluna o k'a ! Mano. Iā manawa hookahi no j hoi he pono kou mau' kanaka e | hele aku e ninaninau i ka poe j kukulu hale ame ka poe 'kukulu hale o ke kulanakauhale nei o Nu loka, a t huli aku ina ua ha« i naia kekahi hana no Heseka l na j makahiki elua ae nei i hala." "He hana nui maoli no keia," wahi a Klwini.

"E hoouna aku i mau no Bokekona ame Pilakelepia no ia'kumuhana hookahi no, E kelekalapa aku ana au ia simoa ma Nu Olina e hana aku oia i

mea. Ipa pela, e hookuu Ēakou i ke Akua e kakau mai oia 1 kona mau kanawai apau iloko o ko kakou mau naau, Pehea ke Akua e kakau mai a4 i kona mau kanawai )loko o ko kakou mau naau. i ole ai kakou e hakihaki ia mau mea, a hāna hewa kakou imua ona. Nolaila. maopopo loa ilio la ia kakou o ka berita hou, oia ke kakaula o ko ke Akua kanawai iloko o ko kakou mau naau Ina o ,ka berita hou ia o ke kakauia o ko ke Akua mau kanawai iloko o ko kakou mau naau, alaila, heaha ka berita mua?

Oia ke kakauia ana o na kanawai ma na papa pohaku elua, a ko ke Akua poe kanaka o kela au kahiko i hooia waha aku ai imua o ke Akua, o na mea apau i kauohala mai ia lakou e hana e hooko no lakou. Pukaana 24:3; "Hoi ae la o Mose, a hai aku la 1 kanaka 1 na olelo apau a lehova. ame na kanawai apau; hooho mai la na kanaka apau me ka leo'kahi» 1 mai la, o na olele apau a lehova i olelo mai ai, e hana no makou." Pauku 7 iho o keia mokuna' no i kela mau olelo no a keia poe UanaKa. "A lawe iho la ia i ka buke o ka bcrita <kanawali a heluhelu ms na pt'pt'iao o m kanaka. Olelo aku la lakou. 15 hana no makou i na mea apau a lehova i ol?lo ma! ai. s e hooloht no." : Aole i pau

'keia-mea malaila. E hgpuna aku i eha a elima pa!&Jj|īnaka no Nu ame Galaveskma i keia po. E kauoha mau kanaka apau e aku ] na mea pau i loaiJf| hana la lakou mal ia Heae&a mfti no ke kukulu hale ana, keia mea me ka raatu.l<j!a7|l hele aku ana wau e hui me Ha~ mona i keia po 'ma kia home o Carmody.'' . "Aole wau i maōnapo loa. Oia ka'u mea e ake nef? maopopo," wahi a Chalmers. "Ha ka'u nana ana ( me he me.a'la ua komo pu oia iloko o keia.hihia. Aole

no nae ou maseiftaKe pela. He wahi keiki &idane." I ke ahiahi ua hiki aku la o Ohalmem ma kahi o ka ona milīona <||j;mody, Mamua no nae o hiki ana aku, ua hoolala oia me Hiss Carmody no ke koi|o ana ia Miss Hamona e me ia ma ia ahiahi. ~\ t "E Miss " CarĀ^3y" ( " wahi & ChaJmcrs i kona ana aku. ;He mea hou ang nui ka'u e makemake nei e tsmallio ak u ia oe ame Miss Hamopa, e kala mai no nae i ko'u ano mahaoi L ke

aoi aku he makemake ko'n i luj mi e hiki ai ia ke kamailio mt ka malu 4 i njea hoi e lohe ole ia ai ka kakou jtamaillc ana," ! - Ua hookani o Miss Cajf- ■ mody.no Kamīka. "E hele aku oe e wehe i ke keena ponoī o Mr/ Carmody/ : wahi ana i kauoha aku ai. "E hoomakaukau oe. ī ka lumi no . makou.' Ua kunou hoomaikai aku la o Chainaers a ua hele aku la īakou ma ke keena i hoomakaukauia. I kona akrKa aaa ae .ma na paia ; o ua iumi nei, ike iho 'la oia he nani maoli no aohe mea a ka maka e ai. Ua no~ ho iho la oia ma ka noho nui | o ke keena, a ua noho iho la na i leae opio nialuna o kekahl koki. "E Mi&a Hamuīia, o ka mea j hou a'u e kamailio aku ai, e ano pili ana no ia i kou kaikunane, ia Sidane Hamosa," wahi a ■Chalmers i kamaiUp aku ai. I ka lohe ana o keia li|e. opio i keia mea ua hoomaka,„ae la oia e puiwa, a ua ano liaikea ae la kona helehelena, a'hoomaka ae ia e uwa. "Mai pi|aoihoi oe no keia mea, aohe o'u hilinai oia kekahi i komo iloko o keia hana. E hahai aku rio wajj. i l:a moolelo pololei holookoa a uau i& e noonoo mal a i ole e hoike mai p&ha i kekahi mau ike paku'i e pili ana i keia kumuhana pohihihi." "He hapaiua hqjra okoa ko

I Chalmers i ka mo|oleio i ulu. mai ai Jp#a hoohuoi ia Heseka. I kona wanawa e kainailio ana, ua apo ae la keia mau keikimahine i ko laua mau 3ima. I ka lone ana o Miss Hamona i ka olelo a Chftlmers, l ke kauoha ana o Hesek.a e hoolahaia iloko o ka Rēcord e hele pu j ana o Sidane Ham<ma me ia t a ua ano uwe iho Ia bia v I ka lohe ana o Miss Carmo«iy i keia mea, ua hookuu mai la , oia i ka lima o jMJgjs Hamona,. a Ihoomaka aku la neenee ma ikahi e. Hoomaka tho la o 011ve e uwe liLlii.

"Aole loa « hlki la Bkiane ke hana t kekahl tn«a <elifee me kela," wahi ana i pane akii a! "O, he manao huhewa loa kfta ( he kanaka malkai ko*u kalkunane, aole ona hana i ! na hana lapuwale. E kuu kailkuhane, heaha ila kou mea ! hiki ole mal al maan?! e pale ai nou iho?" I ka ike ana <> Mlss Carmo<iy | keia mea, ua j|au mal Ia ota 4 kona mau a-i © ke keikiniahine e uye |na. Aole he hiki ia Carmo<Jy ke kamailio mai i kekahi Ui hoao ae la oia e noi mai e kalftia mai.oia, "Aoie oia J hewa,, ke maaaonei wau ao|e oia 1 h|U'a," & Miss Cfrmo<!y i jpane imai ai nte na mika hunii | naipa pono mai I» |a C«hAimdp M ūa oleio aku hel jrn? v-iU4 sto'ie oia i hew&Aeeiihi a Cha)mer 1 pane ieo nmiie, "0 a'oie i pau pono ka*u n&owlo, pu!y»a e eiua. Malin pal\a]ul "komo o Mi Haniona Uoko 0 4 lH i Im* i kekah! pcMjjf |jw."

"Aole i maopopo ia Sidafte e ie ana oia ahiki wale no he mau hora mahope iho o ko lakou hoio ana ma ka moku no Europa," wahi a Miss Hamona, Ua pau loa ae la kona ano plhoihoi. "Mamua no nae o kona holo ana, ua hoouna mai oia i kekahi keie--kalapa ia'u e olelo-ana e hele ana oia me Heseka ma kekahi huakai awiwi no Europa. Aole loa oia 1 maopopo mua i kekahi mea e pih ana i keia mea ma ke kakahiaka o ka ia ana i hele aku ai. Ua hootela maua e hele i ke keaka i ke ahiahl, a ua loaa no ko maua mau kikiki. Pehea ia i manaoia ai ua ike oia i na mea i hana ia ai? He kamailio mai o Sidane i kana mau mea apau e hana ai ia'u." "He nuhou maikai keia," wāhi a Chalmers i hooho ae ai me ka nanaina hauoli. "Mai hoinoino ia kou manao e pili ana ia Sidane. Malia no paha aia no ia oe kela kelekalapa i keia manawa." "Aia no me a'u i keia inanawa»" wahi a Miss Hamona i pane koke mai ai. Ua heluhelu akanele iho la o Chalmers, Ia manawa no hoi ua iaiau aku la oia i ka mea hoolohe o ke kelepona. "E haawi mai ia'u i ka helu o ka luna nui o ka Hui Postal Union." wahi ana i kauoha aku ai i ke kikowaena.

Ua maopopo ia Chalmers na hana apau e pili ana i ka oihana telegarapa ua hooiala koke aku la oia e hoouna ia mai I kekahi kope oiaio o keia telegarapa ma ka haie o Carmody ma ka lima 0 kekahi elele. īa lakou no e kaii ana no keia mea, ua kamailio ae la lakou no na mea ano kupaianaha o keia hihia. "Ua hiki anei ia oe ke hooiaio mai aole o Heseka i kamailio 1 kekahi mea e pili ana i kona hele ana no Europa ma, ka po ana i haawi ai 1 kekahi ahaaina ia oukou?" wahi a Chaimers i ninau aku ai.

I "Aole au i lohe i kekahi kamaii lio ana e pili ana i keia kumuhawahi a Miss Hamona i pane mai ai. Ua kamaillo o Mr. Heaeka. a me Sidane no na mea e pili ana 1 na hui alunu, Ma ke poo o ke pakaukau ko laua wahi i noho ai, a no ka manawa loihi aohe laua i hui kamailio mal i me makou. Aohe no hoi wau i ke kamailio ana a ko makou poe e iho, a ua hoolohe aku la wau i ka Heseka mea e kamailio ana, Na Hesek£ i kamailio ae he mea maik&i loa 1 na e hui ka poe hookele waiwai i |a pau ioa.o ka aina nei no ke i kuka ana me ka hooponopono a- j | na i ke kulana kupilikii i ulu ae 1 i mao aiakai ana a ka poe hana- ; lima. Akahi no wau a noonoo ae i ua hoopuka ae oia i ka inoa o Koekweii, Mort©n, ame Haven, a ina aole wau e kuhihewa, ua hoopuka ae no i ka inoa o <Jarmody. Ua oieio ae oSldane aoie e hiki i keia poe kanaka ke haawi i ko lakou manawa no ka noonoo ana i keia kumuhana, Mahope mai olelo aku ia o Heseka e hoala ana oia 1 hui aiunu nona ponoi iho, Ua akaaka o Sidane e!a" nae ano kuoo ol Heseka. Mahope koke iho ua | pau la ka makou hut ana a hoi nmi !a no kauhale. U»a hele aku o Sl<U\ne no Kikako a hoi mai la i ka Poaono oia puie no.'' AOLK I PAU O ka 'hamau ka meie o ka m&-; iuhia. . *

Mr. Jonah Kumalae, Lunahooponopono o KE ALAKAI 0 HAWAII, Aloha nui kaua:— E oluolu hoi oe no keia wahi ikamu, e loaa hoi i wahi lumi kaawale nona. O ka 3a 14 īho ia o keia mahina, oia kekahi o na ia 1 īKe mua ole ia mai mua mai e like iho ia nie keia. O ua la ala, he la ia no kela ame keia mea,he holoholona piula kona, e nui pu aku ai e hoohuli i na holoholona piula & piha ku'i ana i3oko o ka pa ma Waiu. Mamuli keia o ke kuahaua a ka Haku Aina hou o Kaupo nei, ka mea nana i kuai iho nei ka waiwai o ia kamaaina i hala koke iho nei, oia hoi o A. V. Marciel, a o Dwight Baldwin hoi keia Haku hou, I ka pau ana iloko o ka pa, po-ha mai la ka leo o na Hope e i mai ana, o kela ame keia mea e hoihoi ana i kona aina i ko lakou pīula, o keia ka manawa. Ina e manao e waiho, alaila, e kuai ana ka haole ia poe pMa ma ka $2.00 pakahi o ke poo. Ua lawe no k?kahi he hookahi a elua. O ka nui, ua waiho no ka $2.00. E aho ka ia nei, he loaa kau-wahi mea liilii Ika poe. Aole e like iho nei me kēkahi Haku Aina, he hele okoa no ka iala i ke kula e ki-ki ai me ka pu, me ka loaa ole mai o kekahi wahi hunahuna.

Pau keia, hoi e ai, ua makauna mea ai i ke kuke. Pau ka ai ana, poha hou ka leo. Apopo ho'a ka piula i kai o kahakai. Hoi kela ame keia. Me he mea ala, o keia nul kanaka no apau.a piha ana kahi 0 Mrs. Ipokekiwi, hui pu me Dwight Halawin. He papaaina luau piha makahiki no ka pepe home. Papau aku la makou apau ilalla. Ke pii 'la, ke iho 'ia, 01 noke aku a haaleie pu. la makou e aiapohu nei, aia na niaka ame na pepeiao i kahi e kahi i liio ai. Oiai hoi na keiki e hoolele pau mai ana i ka leo hōnehone o uwe-hone. Ina opio maka palupalu hoi e hooleilei kikala mai ana. He u'i mai hoi kau, ka hooku'i wale ae no koe o lalo ame luna i ka ua mea o ka lewa naaupo. Aka. he maikai na mea apau, ua ai a lawa a hoi wale no i ka home.

' I na hora kakahiaka ae o ka . lapule, hiki hou ua poe mea piu- ' ia i koe aku ame kekahi poe e * ae, no ke ake e ike maka I na ; hana ki-ki plula o ia la. Lawe ! ka poe i koe i ka lakou piula, o ke koena iho, ho-a la aku la i L kahakai, O ka huaolelo i iohe - ia aku mamua iho o keia, lawe ; ka piula, 110 ame ka hoki. Aole hookahi i koe. I ka hiki ; ana i kahakai a akoakoa i kahi hookahi ka hoomaka iho la no ia o ke kaiii o ka pu; He paa- ' paalna mai hoi kau. Aole nae kou mea kakau malaila ia wa,' ua ko-peki mua mai la o Kaua- j noe. No ka menemene i ka ike aku i kesa luku ia mai o keia nui i hololiokma. 1 O na keiki na lakou i hooko keia hana, he mino-aka wale: j no ka niea ike ia aku maluna o! { iakou A o ka hopena iho la 3a j |o na hana o Uk kakali'.aka. a hoi] kela ame kei.i, j j O k«rhuuiu nui a kou inea ka- j I kau ,i ike aku aj. oisi e uiwe ta | ana no ka make, he 46. Ke IS, ms.waho ae o keia i pau i ka ia- j we ia ma na home. No ka Pua kekahi mau keiki i hoi me j na piula, koe nae. he manawalea ; ia mai paha aole paha. ! ; Aono I pono :c- 4 i ir.ai na.; * piula o kf kuk, aka. e ki-ki ma- 1

oii ia ana no lakou maluna o aina o lakou e loaa aku ai. Peia ka manao. He loaa mua no keia haawina i na poe o Kaupo nei iie |wa loiUi i haia, a i na wa no apau, ina o ia Makua i hala koke.iho nei no o A. V. Marciel a he like me neia iho la. ua pau m H a ke kau lio a piuia ana ona kanaka o keia aina. O ka iala he' haawi aku i aina mahiai no ka poe aina mahiai oie. o keia hoi, he hoomaemae. He nui īoa na holoholona aoie i poloiei, Atoh& no. ia kamaama a ma« kua hoi me kana mau hana inaikai palena ole. Aloha no. Nou ke aloha ame ka hoomaikai nui e Mr. Lunahooponopono ame kou poe lima hei o ka kaua Ahailono 'Ke Alakai o Hawaii." MEA KAKAU. Kaupo, Maui. Sept. 17, 1929.

Ilopmahuahua ia ae ia na ioaa ■j ka Eanako Lahui o Amerika a L ka $2,500,000,000 i ka makahiki' i hala.

Ma ka hoike a ke Komislna Kivilā o ke Aupuni Makua i ka pii lmahuahua o na wahine e paa

nel' t na hana o ke -Aupuni maloko ona keena, Maloko o Wa,klnekona he 62,000 mau limahana 'e hana nei, a mai loko ae o keia heluna he 24.000 niau wahine.JA ma na apana e ae o na hana A«puni, he 500,000 mau limahaiiia, a mai īoko ae o iakou he 55,000 mau wahine. Wahi a ke Kothisina, o ka hana \vale no i koe ola ka hoohana ole ia o na wahlne ma ka malama ululaau, ka lawe leta mai kahi puka a kah! puka, a pela hoi me ka nana ana i na holoholona pipi. A o ka hope loa oia no -ka hoonohoii o na.kane i kauhale e malamia bebe a kuke. a o na wahnv ke'hele i ka hana.

K!e makemake ne: o John L ■Rōkefera Opio no ka uku ana $115,000 ma ka waiwai o Wak" fielf e waino ne-i ma Viriguii,nca\a ka. nui o 257 eka a he 11 e feelsi mau eka e ona ia nei e ke Aupiuni, Ina nae e kulike ana ke kumukuai a ka Ahahui Wakefielti Memoria.i. ka mea aana f

'paa nei. i keia wahi. i ka l.ike-j [kumukua'i me kar_a, a e waih.. • aku "h'-ū" lakoa,: ka ui mau kumukuai ma ka 7 lanu.i:; 0 keia makah'ki ae. O k:t«i kahi o Keoki Wakmekona i hanau ai, 'lKa Makuakar.e o ka Lahui Amerika ka mea l'.oi :uip.a i K»-v wi siku i na Atiierika i uialama lam«v i keia Ja. O ka manao n kela opio oia no ka hoolilo ana 1 kela wahi i Paka no ka lehulehu. I . .. i Na kanaiwa makahik: i ha'.r j ae nei k& hooiaia ana o Amenk-,; j Huipuia »o ke kapiii ana ī alaj wai iua Nicaragtiu no ka hookiip& ana mai i kela a me keia moj ku. ;ka malūna ō Sepatema - j ba l hala ua hook.'hu aku ka Pcjresids&& Hov?\'c;- Lo poe [no "kp aua ana i ke alawa. e ok: | aku iii. He elua :;;au mea i h.oe,xuaopopoU, O ka mua, ka hoehiklw»we anai na hana kalepa , mai alawai o Paiia:r,a Oka iua» »o ke paie aua aku k.iuo, * pela no hox me ka ao ke kaua € ana ia Amenka ke hoonee \ koua mau auiuokuk-u.. aiai .moaua Atclau;ka :i : kr. Kc r.;oku ke.;. alaw& $ hoenūia ;;;». aua mile he SCK) mamua o ke o ka Lat:tu aka;;