Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 26, 24 October 1929 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

Nolalla, me na kapuai mama loa ke kapena o ka hele ana a ku ana imua o M153 Hale, a wiklWiki aku la oia i ka ninau la Mlsa Haje i kona kulana, ina he maikai paha aole paha. Me ka minoaka o Miss Haie 1 pane mai a,i iaia a.olelo mai la t *'Ke nui loa kp'u maikai i keia kakahlaka a na maikai loa ko'u hiamoe ana i ka po inei," "Pehea la e hiki ai ia oe ke īiiamoe maikai maanei, oiai a'ole wahi e moe ihp ai, O kekahl he paapu 3oa ka ea o keia wahi'?" wahi ā ke kapena I nīhau mai ■ ai. : . Olelo aku la o Miss Hale. "I paapu no paha ka ea o keia wahi i ka hoohamama ole ia o ka puka. O ka'u hana mua īoa mahope o ko oukou hoi ana i ka po nei, oia ka huli 1 ka puka makani o keia wahi, a, loaa la'u keia puka e hamama mai 1a a weheia oia e a'u." Huli ino af la ke kapena e nana 1 kahl a ko Miss Hale llma i kuh! ae al, a ! kona ike ana 1 ka puka e hamama mai ana, holo awiwi aku la oia iiaīla me ka manao e pani mai ia puka, no ka mea he okoiu wale np paha kapuai kona kiekle maluna ae o ka ilikal, a he puka wehe ole ia ia aia wale no a komo 1 ke awa, a ina he manawā ino aole weheia o ia puka, no ka mea., he komo mai ke kai malaila. Aole ],nae oia i hiki aku niajlaila } paa e mai. la.oia ia Miss Hale, a papa aku la oia i ke kapena aole e pani i kela puka, no ka mea, aole anei e loaa ka ea ana e hanu ail Olelo aku la o Miss Hāie. "0 ka'u mea i makemake a- ! ku nei ia oe e iho mai, oia keia. j He makemake au e ha'i aku ia !oe, ua kokua nui mal ke Akua ; ia kakou ma ka hoouna ana mai he i'a nui e pani i ka liu o ka moku, a i mea e pau ai kou kuhihewa, e hele kaua e ike oe." Lawe aku ia o Miss Hale i ke kapena a kahi o ka puka o ka moku, aia hoi, ua hoopulwa loa ia mai oia 1 ka ike ana aku i kekahi Nai'a e moe loihi mai ana ma kahi o ka noha o ka moku, a ku ekemu la oia 'no kekah! mau sekona ahiki l ko Miss Hale nlnau ana aku iaia, "Pehea Iho Ja kou manao no

keia mea?" Huli mai Ia ke kapena a i mai la, "He mea kupanaha maoli keia a'u e ike nei, i ka hiki ana mai a keia i'a nui a pili ana ma keia wahi o ka moku, He ulia pomaikai no paha keia?" I aku ln o Miss Hale i ke kapena, "Aole keia he ulia, aka, \s& hoo\uia maoliia mai no kela i'a e hana i keia hana." Olelo mai la ke kapena, "Nawai ae nei i hoouna mai i keia i'a maanēi?" Olelo aku la o Miss Hale, "Na ke Akua no hoi ka mea nana S haiia iaia a i hana Ja kakou a me na mea e ae a pau,'' "Fehea i loaa al ia oe kela manao?" i ninau mai ai ke kapena. Olelo aku la o Miss Hale, "Aole keia he wa no ka niele, aka, he wa keia o ka hoomaikai i ke Akua i ka mea nana i hoopakele ia kakou, nolaila, o olua a elua ame a'u e kukuli kakou maanei a e hoomaikai kakou i ke Akua i aloha mai ia kakou. Mai olelo hou mai oe i kekahi-mea," Mē he mea iho Ia o Miss Hale iho la ka mana maluna o ke'ka- j pena a he hoolohe wale 'mai no kana a pau lakou i ke kukuli ila'o a hoomaikai aku la o Miss Hale i ke Akua no kona aloha palena oie ia lakou, a iionoi pu aku la oia e oluolu ke Akua e hoomau mai i kona kokua āloha ana mai ia lakou ahiki i ko lakou pae maalahi ana i ka aina, I ka pau ana o ka ia nei pule. ! a ku ae la lakou iluna, ike aku ] la keia ua hoopuluia na papa- j lina o ke kapena ame ke kuene wahine me ka waimaka a ike Iho la no hoi oia, ua komo ka manao eehia iloko o kona mau hoa, | a kono koke aku la oia ia laua j e hele ae i kahi o Wilamaiki e j noho ana i ka po mua 3oa a ia- ] kou e noho aī I uka o 'ka aina, a ae mai la no hol laua la mej ke kanalua ole, a hooholo lhO{ la lakoii, i ka po ne o ka la n ; lakou e ku ai i ka aina ka la- ; i«v>a po e hiui āi, j

A 'pau' ka lakou nei kamaiao ana, olelo aku la o Miss Halei, "Ē hoi kakou ikuia mahop(' iho o ko kakou pani ana i ka pukd a*u i wehe ai." Kan'alua iho la ke kapenn ka haalelela o kela wahi me k«* kanaka ole' nana e kiai ku e moe lolii ana nia ka noha <> kn moku, a holke aku la o!a ia maJ-' nao ona ia Miss Hale. I Olelo mai la kela, "Heaha au-' anei ka waiwai o kekahi mea e noho al maanel e klal, no ka mea, aole he wahi hiki iaia k'; hana ina e haalele iho ana kelā i'a i ka noho ana ma kahi o ka noha o ka moku. He holo paha kona me ka maka'ii. O ke-k&h! ' aole o'u makemake e hele rnai kekahi kanaka manaolo ole 1 Akua maanei, ua like no ia me ko kakou hoike aku i ke Akua, aole o kakou manaoio iaia, Mai noho olua a hoike iki i keia mra, a e noi aku ana au ia oe e ke kai pena, e haawiia mal ke ki o ka puka e komo mal al maahei !c'u i maopopo ai ke komo o!e mai o kekahi mea maanēī." ! : Ae mai la ke kapena i keia, noi a kakou ui wiwo ole, a hoi aku la lakou nel iluna me ka hoopaāia o kela lumi a o Miss Ha]e wale no ka mea hiki ke we'ae, no ka mea, aia aku la iaia ke kl. Hoī no hoi ke kapena i koni lūmi a hoi no hoi kē kuene wahine i kona lumi a o Mhs H ' hoi hoi aku la oia nolok ) o *<\ r lumi hookipa oka moki; e d hea ai me kekahi o na ohua He malie maikai wale no kaj moana ia la a lakou e hoj hou nel i ka alna. Aole Wahi kau ao, aole no hoi he wahi āleale o ke kai. He malino maikai wale no, a he wahi makani aheahe : maikai e pa ana mahope o Ia» | kou. - ■ ! Na kela mau mea- apau i kokua loa mai i ka holo ana o ka moku, a pela no hoi i hoohikiJwaweia ai kona hoi hou una l j hope. | i Ina paha aole ka noha o kal moku, ina no paha ua hoohuii j hou no ka ihu o ka moku no ka- j ht ana 1 makemakeia ai e holo, aka, oiāl, ua ike maopopoia ka 1 pilikia o ka moku, nolaila, hookahi wale no hana o ka hpomau l aku i ka hoi hou ana i hope i |

pau ai keia pilikia i ka hanaiā. I Nolaila mau no ka ihu oka , moku no ka'alna a lakou i haai lele iho ai. i, Aole he wahi mea hou oia 'la i. a po, Hoko wale no lakou o ke, maikai e hele la. Ōiai no nao . he malie ka moana ā he aher ahe ka makani, aia nae na mak nao ooloku ke kupikipikio la lloko o ke kapena, mamuli o kela . noha o ka moku. Aole nae o ki. i noha o ka moku ke kumu maoli , o ke ooloku o na manao iloko , o ke kapena, āka, o ka lilo an?. i o ke ki oka puka e hiki ai i kele, , keena malalo kahi e hoea aki[ ai i kahī noha o ka moku. H<i , makau loa ko ke kapena ina & , hoomaka hou hiai aha ke kai o komo, feoie paha i kana mai ana, , ko Ip'*.pu pilikia, no ka mea, ho . nui maoli kela puka ana I ike ia kakahiaka, a aole no hoi ona. wahi hillnai ikl t ka mau o ks, paa o kela ia he Nai'.a malaila, A ina no ka hemo ae o kela i'a mai kela wahi mai, e hele okoa, ana ke kai iloko o ka moku, a, hē piholo wale no ko ka moku, a o lakoii pu aku hoi me ka moku. Aole he maka'u o ke kapena, no kona ola iho, aka, no ka ohua kana e manao nui īoa ana No ka nui loa o ka ooloku e. kona mau manao, hikl ole iaia ke noho malie 1 kahi hookahi a o ka hopena helē okoa aku In oia e halawal me Miss Hale iloko o ka īumi hooklpa o ka moku !a hoohele kamailio aku la e pi|li ana i k& Nai'a e moe la ma ikahi o ka noha o ka moku. Ke maopopo mai la no kona manao i.ka kakou naiia, aka hoolalau waleia Inai lā no oia Ima na olelo e ae, a liiki ole ! ke ! kapeni kē hoomanawanul. olek' 'okoa a*-u la oia ia Miss Hale e } hele laua e nana ina paha ke ! paa mai la no ka Nai'a m& kaW !o ka noha o ka moku. | Ua ike o Miss Hale aoīe kela fhe noha o ka moku, aka, he poj popo maoīi no no ia' wah! o ka i moku, no ka ina nohs

wale no, aole'e loaa he puka nui elike me kela, aka , he owa 3oihi paha kc loaa. Ina nae pela, ina paha aole e hiki ke komo keia i'a mii ma ia owa. Ke maopopo la no ia Mlss Hale ke kumu makemake kamailio 0 ke kapena no kela i'a. ola hoi, he makemake kona e hele e nana i maopepo ina no pahg. ke paa la no ua i'a nei ma ia wahl. ! Olelo aku la o Miss Hale, aohe a kaua noonoo ana i kekahi mea e pili ana i kela i'a a ke Akua 1 hoonoho ai malaila i hoopakele no kakou. O ka'kaua wale no, oia ka hilinai aku maluna ona, a nana wale aku no ke koena o na hana i koe ahiki hou kakou i ka aina maloo a manaō ae ka palekana ame ' ka maha." ; Aole he pane mai o ke kapena 1 no keia mau ; olelo a ka kakou naita, aka, kuiou iho la ko-na-poo ilalo īio kekahi n a a ke nana niai la no hol ke keikimahine koa lua ole iaia, a no ka loihi loa o ke kulou ana o ke poo o ke kapēna ilalo, e hoike mai ana hoi na manao Uke ole iloko ona kahi i hana al, pane aku la o Mlss Haie 1 keia mau plelo, "E ke nalkai, me he moa la he mea nui kau e noonoo 'soko ou i kela ma-; nawr., no 1 .,'. '.a. ke r v\ ei au. e hookuu i loaa ia oe ka manawa kupeno e hoopau pono ai oe i na mahao llokaimu" la wa, ea &e la kelpoei o ke kapena iluna a olelo "Ma kt*u nana ftoie hawahi mnnao kaunii-.l'.n a makst?x Ikl tloko ou." 1 Minoaka m|l la kt% keiklmah!rn' a p.i'iU' :tfeu ]a i kft kapena: "He oialo kau i olelo mal la, aole ia nieu V;e maka'u Uoko o'u. nmi ka inanawa o kakou i haa- k lele aī} ka iv.na ahiki i " Ao|e i pau I. : .