Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 27, 31 October 1929 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

Olelo. iīimila "Sē icapei|a-: "Fehea la 1 komo ole ai ka manao maka'u iloko ou?" Olelo aku la o Miss Hale No kē aha hoi ka mea e noho mai ai iie manao iloko o kekahi maluna o ka moku?" I mai la ke kapena: "Owai fcol ka mea e maka'u ole i ka Ike i ka S loaa ia kakou?" Ninau aku la o Miss Hale: "Heaha hoi ka poino i loaa ia o:» *'> •';-i Ju kf kapena: . "Kai. no hoi o kela noha o ka moku?" Aka aku la ke keikimahine a i aku la: "O ka moku hoi ha kiai poino» aole o kakou?" "Ae; o ka poino hoi e loaa a&a i ka moku ō ko kakou poino pu 'no hoi wahi a ke kapena 1 pane mai al.

' "KuWhewa loa oē e ke kape- : na maikai. Eia no hoi kakou me na ola kino maikai, a e pae aku ana kakou i ka aina i ka la apopo me na ola kino maikai, E pono oe e hoolana j .kou manao." I mai la ke kapena: "Aole au i 'ko ' k'kahi mea elike me oe ke koa a maka'u ole." Olelo aku la ke keikimahine: "Heaha la ka'u hana i hana ai au e olelo mai nei ia'u i ke koa a maka'u ole?" Pane mai la ke kapena: "Kai no hoi o keia rnau hana no au e hana nei iluna nei o ka moku. Me kou ike iho no I ka poino o ka moku, aole nae he wahi mea a kaumaha iki o kou mau helehelena, He minoaka wale no ka'u i na manawa apau."

Qleio aku.la ke keikimahine: "Heaha no auanei ka waiwai o ka ae ana aku 1 na helehelena' 'kaumāhā e kaū mai ai iluna o'u oial ke Ike nei no hoi au I ka iima o ke Akua maluna o keia moku?" Ua hoopaha'oha'o loa mai ka kakou naita i ke kapena, a oleio iho la oia iaia. iho, aoie oia i ike iki i kekah mea elike me keia ana e ike nei i keia keikimahine opio, Aoīe ona ljia elike ai wahi ana iioko iho ona, Ninau mai la oia ia Miss Hale: "No keaha la e kau ole nei ka heiehelen'a' kaumaha m-alu-na ou?" ' Pane aku la o Miss Haie: ."No ka mea, ua waiho au i ko'u ola apau iloko o ka lima o ke Akua, a he hilinai nui loa ko'u, aole oia e haaiele mai ana ia'u kana wahi kauwa," Olelo mai ia ke kapena: "Alaila, mamuli ou i ioaa ai ia kakou keia pomaikai a paa ai ka liu o ka moku." Olelo aku la o Miss Hale: "Aole mamuli o'u i loaa ai keia pomaikai ia kakou, aka, mamuli no o ko ke Akua aioha wale mai no ia kakou. He pono nae ia kakou e hoamanao mau i ke Akua no keia aloha ona ia kakou." Ia laua no 'e kamailie ana kani ana ka pele aina awakea, a hoi aku la kela ame keia mea e hoomaemae iaia iho no ka lioomakaukau ana e hele i ka papaaina. O Miss Hale no hoi kekahi i hoi aku no kona wahi'luml e hooponopono ai i kona lauoho me kahi aahu a heie aku la e ai t kona aina awakea. A pau ka aina awakea, hoi aku la oia a kona lumi, heluhelu ;i kekahl o kana mau buke, a hala he manawa haule aku la oia e hiolani me Niolopua.. Aole oia i ala a- kokoke wale i ka wa o ka aina ahiahi, I Pau no ka aina ahiahi, haule no oia a loko o kona lumi heluhelu ahiki waM i ka wa ona i hiamoe ai. Aole hoomaalo hou; mai o ke kapena, No kona ike ; no paha aole ē loaa" kana mea i | makemake ai oia hoi ka weheia 0 ka puka o kela lumi malalo, oiai, eia kē ki ia Miss Hale. I kakahiaka nui ae, ikeia aku la ka aina a pauapau na ohua apau i nana i ka aina, Hnuoīi ] iho 1n kekahi poe no ka hiki hou tina 1 ka ama, a o kekahl poe' hoi, aoie lakou i hauoll, no ka he wahi okoa ka lakou l' makemake ai e pae aku mahope j iho o ka haalele ana i ka aina 1 kela mau la aku la. Nul ka poe i ninau nmi i ke kapi'na'i ka wa e holo hou al o k.i i-.ioku, aka, aole e hiki iaia V,- hi! aku» no ka mea, aīole i maopojio lala ka nui o ka hana | e hanaia mai ana maiuna o ka

jmoku mahope o kona "hukiia ana īhina o ke alahukimoku. ! Mamua oka aina pili 'oku la ka moku i ka uwapo. j Aole he oleio uwea ale ola wa e hiki ai ke haawiia aku ka iohe 1 ka aina mamua o ke komo ana aku o ka moku, aka nae, na ke kanaka o uka o ka aina e nana ana i.na moku komo naal 1 hoIke aku i ka lohe i ko ka aina poe i ka huli hoi aku o keia mo~ ku i haalele ai no i ka aina ia mau la koke aku la no i haia, a manao loa ia iho la no ua loaa keia moku i ka poino. Ku'i aku la lohe iuka o .ka aina a piha mai la no hoi ka uwapo i na kanaka. O Wilamaiki no hoi kekahi 1 hiki mai ma ka uwapo. I kona lohe ana aku ei ae ka moku o Miss, Hale i kau ai ke hol hou mai nei a ua manaoia ua īoaa keleāhi poino iaia, hoomanao iho la oia i ka moeuhane i loaa iaia i kekahi mau po mamua aku a olelo mai al ka wahine o ka luawai iaia aole e kau maluna o keia moku. Ike koke iho la oia ī ke kumu o kona; papala ana mai aole e kau maīuna o kela moku. oia hoi no ka mea, e loaa ana iaia ka poino. I ka pau ana o na ohua oluna o ka moku i ka. lele i ka uwapo, o ke kani koke iho ia no ia o ka faele holo o ua moku nei» a e holo ana keia 1 ke alahukimoku no ka nanaia mai o ka pilikia a hoopau aku ia pilikia. Ua hai koke no hoi ke kapena o ka moku i ka aleena moku i ka pilikia o ka moku ame ka paa aha o ka liu o ka moku mamuli o ka pĀli ana mai o kekahi Nai'a ma kami noha o ka moku. Ake loa iho la ka akena o ka moku e ilee i keia mea kupanaha a koi inai Ia oia I ke kapena e lawe koke iaia ame kona mau hoaloha i kahl o keia mea kupanaha, a oiai, ua hoihoi mai 0 Miss Hale i ke ki o ia wahi i ke kapena oiai ka moku e hookomo ana i ke awa, lawe i'o aku la.'oia ia lakou la no ia lumi, oiai ka moku e holo ana no ke alahukimoku. He kokoke mai no ia wahi i ka uwapo o keia moku, a he mau minuke pokoie wale no e holo aku al a hiki llaila. I ka moku e holo ana no ke alaliukimoku, i ke kapena e lawe ana 1 ka akena āme kona mau hoaloha no kahi o ka poino o ka moku e ike ai i ka Maia kupanaha. Aole nae lakou i ike i ka mea a lakou i lia nui ai e ike, aka, he mea okoa ka lakou i ike a i halawai al, np ka mea, i ke kapena no a wehe i ka puka, aole e hiki ia lakou ke komo aku iloko, oiai e kahe mai ana ke kai me ka ikaika a kiolaia aku la lakou llalo o ka papahele a he holo ko lakou pakele. Me he mea la i ke l»u ana no paha o ka moku i ka uwapo, o ka wa no pahaia i haaleie aī o ka Naia i kona moe ana ma kahi ana i moe ai a paa ai ka liu o ka moku no ka manawa a i kona haalele ana i kela puka hoomaka koke mai la ke kai e komo ahiki i ka piha ana o kela lumi a i ka wehe ana aku o ke kapena i ka puka me ke ano' paakiki no oiai ke kai e'hooke mai ana maloko, o ka hiolo mai la no ia o ke kai me he waikahe Ia a pau ana keia poe i ka walawala ilalo o ka papahele. Poho iho la ko lakou nei mānaolana, aka, hauoli like iho la nae lakou ua hiki ka moku i ka aina a e huklia aku ana iluna o ke alahukimoku no ka hoopau ana i keia pilikia. Aole e hlki I ke kapena ame iona maa hoa ke huna * keia pilikia o lakou, no ka mea, ua

pulupe loa lakou i ke kal Ku'i kok« aku la ka lohe mao a maanei o ka moku, \ia liu hou ia tfla, a awiwi loa la iho la kona hukila ana iluna o ke alahukimoku, X ke kau am o ka moku ilutm .o ke alahukimoku, a nanaia kona pilikia, aia hoi, loaa hou aku la kekahi wahl « hoomaka ae ana e liu, Na keia mea i koi ikaika loa mai i akena e huli ia na wahl pilikia apau o ka :uokuae hanaia iā mau wahi a paa maniua o ka holp hou ana o ka moku. No ka ikeia ana o ka nui o ka pilikia o ka moku, hooholo ia iho la, lie ehiku la mai ia la