Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 38, 16 January 1930 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

No keia hi> keke ole mai o k:i ilamuku 1 noi c > la o Miss Hale e hele 1 ke _keena o ke poo makaikiu a hele aku la oia me ka pane ole aku i na ninau a na kakauolelo o ke koena o ka ilamufcu i ninau mai ai iaia, no ka mea 1 iJ?o la oia iloko iho ona, aole he waiwai e loaa ana iaia nia ka hookaulua ana iho e pane i na ninau a kela poe. O kona makemake oia ka lohe koke aku o kekahi mea ma ke kulaua e hiki ai lee hoonimu kokeia na huiia o ka oihana makai o ka neie aiia aku e hanu mahope o i. ' n ka kakou opio i nalowale a kona hoaloha hoi.

I ko Miss Hale hoea ana aku i ke keena o ke poo makaikiu. e n-' io mai anā rio oia me na he-'i-e 1 aa ohohia, a i kona ike a--1 mai i ka kakou u'i nohea. :<•" koke ae la oia n:ai kona noh" af ana e hōoliuleilua ana, a hele mai a kokoke ma ko Miss Haie wahi e ku ana a haawi i la i koiia limu ak ui u K:e aichfj a haawi aku la no hoi o Miso Hale i kona lima akau o ke 'lolui. Ikaika no ka iimn ana o 'na manamana I;ma o ke poo o makaikiu, a ikaika no ka l'umii ana o na manamana lima o ka kakou u'i, a hoomaopopo.l iKo 3a ke poo o na makaikiu,' [aia iloko o no olona o ko Miss; |Hale lima ka ikaika. he ikaika | I hoi ana i manao ai he kakaikahi | loā na kane o ka nui klno like! 'me ka kakou v,'ilune k;i | ikaika, a i iho la oia iloko ona, i 'ina o Miss -Ha-Ie h° kin r , ina ua | ,~oi <"'io iaia e lilo oi r i l'< 1: ihi o kann mau makaikiu, p.ka. no ko-1 • i \--ahine ana, nolaila. aole ia-i ni!:a;j kupono e noonoo ia ai e ja a e heopa aku ai hoi i ka !ede onlo i

A pau ka hiln Hma aloha ana, komo koke mai la no ka ninau a ke poo o na mik.nk'u ne ka hōopau manr.v. -■ olf- ?<-: mu'una o kokahi mau nalaau e ac, no ka mr-a, ua ike r s .ii la no oin ma ke ano o ko MKs holehelena, aīa iloko o kona pumvai kekahi hana ano nui ana i makemake ai iaia, nolaila, haawi ma'i la oia i keia ninau: "He manao nui keia o ka lede o ka hiki aiia mai nei iniua o kou hoaloha?'"Ae," -wahi a Miss Hale ī pane aku ai. Oielo mai la kc poo o na makaikiu: "Ina pela, e komo mai oe iloko o ko'u keena malu a e hoike niai oe i kou makemake me ke kanalua ole, a ina he mea hiki ia'u ke hana, e ha:īoli ■ loa no au e hooko aku me ka 'hakalia ole, a ina he nlea hiki ole la'u ke hana aku, e ha'i aku no au i ka lede opio." I keia kono, e!eu koke akr, !/■ ka kakou u'i a komo la\m iloko o ka lumi malu o ke poo m---kaikiu. a ninau koke mai la no ke poo makaikiu: "Heaha keia hana nui a ka lede o ka hiki ana imua o kona hoaloha nei?" I aku la o Miss Hale: "Be hana mai hoi kau a koe *vku. Ke hoomanao la no hoi paha oe i kela hele mua ana mai a'u ia oe e pili ana i kuu hoaloha ia Wilamaiki?" "O ua kukuni paa ii ii. mj ka papa o ko'u waihona nouioo He oiaio, ke hoonnniao rei ?u la

hoea ana. mai ou imua o kow hoaloha nei. a. healia ka hiea e pili ana ia halawal ana au i makeniakr, ai ia'u. mai hcfpohopo i'ka hōike'mai-?" I I aku )a o M'iss Hale; Aole no, ia hele mai a no kekahi mea e piii ana ia hele atiia a'u a aole no hoi no ka hanU o ia wa ka'u i'hiki hou mai !a, aka, : hx.u i li uo at: imi'a o kwu haīi'*h'"o ha'i aku ia oe, i t^u ,' • '\riiua hou no ua honlolm iu-i o kiiua." k T'th.a " «ah; .a ke noo raa~ kaika' i '"'Olo - ai ai aie ke i;a iv \ hooaa aha ae k.' . "\a ■ U . • '■'( 'ioii no aa hoan V..'- $ ka po :ncj. a i ! i 'i* ' lt > o Ki «u 1 v. . I > V ' > ' o r ' ■> ■ n:th:i i i!>, • uoO'aka n i <,'K' I V ' k K. \ T X " m oi ' i \ !V i o ta i ai.nvalo o WUamaiki.

i Olelo aku oe i na elemakule ke hni hou aku oe me laua, aole. e hookaunlaha i ko laua noonoo no keia mea, no ka mea, oial ,ia nalowale mna no keia hoa]oha o kakou mamua koke aku noi a hol hou mal nn nolaila, aole e hiki i kekahi mea ke hooki aku i kekahi noonoo iloko o kona poo, ■■■na.la.ua. i hoomahuka a i ole i hana i kekahi hana maiona o Wilamaiki a nalowale aku la oia.'' "He manaoio ko'u e lilo ana keia oleto au i mea hoolana loa aku i ka manao o na elemakule. a ke pau ae ka kaua kuka ana e hoi koke. aku. ana au i ko laua hale e hoike aku ai ia. iaua i keia mau olelo hoolana au." Ninau mai la ke poo makaikiu: E hai mai oe i kou makeniake i hiki mai nei e ka lede maikai." "Ae, a eia no ka manao, ua nalowale hou ia no ua hoaloha nei o.kaua a he makemake makou n;e na elemakule e loaa hou oia."

~TThu iho !a ke poo mkāikiu a" T~mai Ja: "Ma ka'u ike. he kanaka hookalakupua kena. O ke kanaka wale no keia i hoopohihihi ia'u a i hoopahu'a hpi ia ma- i kou, a ke kanalua loa nei au ii kona loaa ia makou ma he po-' iolei ka'u e koho nei he kanaka . kupanaha a hōokalakupua kela" hoaloha o kakou. Heaha la auanei lioi e hoao no makou elike me ka hiki ia makou." ' ,

Haawi aku la o Miss Hale i na mahalo ame ka hoomaikai hui i ke poo o na makaikiu a haawi pu aku la i kona lima akau 'o'ke aloha me ka mino aka 'aiia' sK'.! i ke 3)00 makaikiu a kaha aku, la e puka ma ka puka o ka lumi malu o ke poo inakaikiu i weheia mai la nona a haalele iho la i ka liale o ka olhana kai no ka hele' ana akii e hoikp i ka olelo hoolana i haawiia mai iaia no na elemakule.

Aole i manao na elemakule e: hoi koke aku ana o Miss Hale i ko laua h.ome me ka olelo hoolana ;io laua mai ke poo makaikiu mai, nolaila, mahopxj o ka noho ana o na elemakule ma ko iaua home no kekahi maiiawa. uiha ihō la kahi elemakule i ka noho i ka hale no ka mea, aole ona maa 1 ka noho i ka hale i na la hana o ka hepekoma, oiai o ka Lapule wale i no kona ta noho i ka hale, a noi aku- la oia i kana luahine wahine e hookuu iaia e hele hoioholo no kekahi manawa poko!e a hoi koke mai 110 hoi, a ua ae mai no hoi kana wahine iaia e hele holoholo, Hele holoholo s,ku la. ka elemakule kane ma V:ekahi wahi me ka maopopo. ole 0 kana wahi i makemke ai e hele holoho!6, aka, ma kahi a koria n:au kapuai wawaē i kai ai iaia. analaila oia i hele ai. Aole i emo ksna hele pna.aku, hoea ana no o Miss Hale i ko iaua home, a ua waiwai loa keia hiki koke ana o ke kelklmahine 1 ka hale, nq ka mea, oiai no ua ano maha iki ka manao o ka 'u 1 no ka mea e pili ana i i\\ ri aiki nalowale honua aI i. i ka nalowale ana j kt kane mai ka Kale. uk . i 011. ka mai la kona noot i. k vu.naha ioa no Wilamaiki a :rno Kupikil maoli kona noonoo. - I kona lohe ana mai i ke kiki'ke ana aku o kekahi mea lina ka puka o ka hale. puiwa koke ae la kona noonoo a komo ko'"e mai ta ka manao iloko ona, he iuiK'i pahi kei«i e k»kv.ke .n u t ■ 'un \h ) e kii nuu ana nhi i k i liak w. i lh U i K . . i t ī .i .nt ke k u nnh i L 1 i »-> ik l i i. vt ki 1 i > pu Ki ! vihi o kt mau kt nuu v; \ *. \ l kon v v»ehe \v !ie n.n.i aku ī ka puka me ka niMuao iki' ajvU anu Oi;v 1 i\il (vii i ' oohjK»Me loa i» k> n u 1 i k. ike ana aku i tv.:hi i' k;i .luakiil. O ILile ki ]■ i i x mo 1 heYl e' i.vi i i V ,i » k i i oon i . " \M » i ol t 'lil 1 1 M v ' » m hekhe'e * 1 \ku li t i t -s i KiiKunahmo a honi im 1* i;ua nu' ka piha li&uim.

Nawai no hoi o nele ka hauoli 0 kekahi mea l piha i na manao kamnaha ke ike aku i na heleo ka kakou koa wahine >pio. me kona mau maka onaona ame ka minoaka hohonu ma sona mau papalina. "He mea hou maikai ka'u nau 3 mama," wahi a ka oplo i olelo mai ai me ka puili ana 1 ka luahine. 1 Ninau koke mai la ka luahine: "Heaha keia men hou mulkai au na kou inama nei'."' i Hookuu msi la o llale i ka pmli aiia i ka hmhine a 01010 r.u la: "K hoopau loa oe i ke kaunuiha o kou noonoo. no ka niea. ua olelo mai noi ko poo 'n;\k:Unui. aolo c h;ki i kokahi ■lea ko Invkonn» ( k:: manao e "\ooiU i ka hewa o koia nalowale o Wilamniki maluna o olua. no ka mea. noio 'koia o kona nalo-i'-!e L uu, iika, ua nalowa'o mu \ o ; :; i kola r. au la koke vale aku īu-». po a oiM h(>u ma! no oia " I 1 . ' , i ; lohe < k,'v„i ,-\io hoolana •v>ai kela koA.ik.i ku'ana klekie ,n.vi o ka eihaiu; :,:.:kai A ' ' M oo i ka •lanimi! ina ē hoa ia kr ke■ki. e nu;.u! !.iij : wahl i hele ai?'' - Aole 1 pau