Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 40, 30 January 1930 — KA HUAKAI A KA MOIWAHINE KALELEONALANI NO ENELANI. [ARTICLE]

KA HUAKAI A KA MOIWAHINE KALELEONALANI NO ENELANI.

(Kakauia r George Pooloa) O Hawaii ka oi he mau kahakai kaikamr bine ka palupalu o ke kai ma ! ;nna hoohalike ana. E laa ke pi: a luna o Puowalna a nana aky i ka waiho kahela mai o na kihakai o Waikiki me kona mau nalu e knakea niai ana me he nau anuenue ala, kahi hoi a ria :nalihin! e plpilī nmu ana me 7ie mau ipo nianuahi ala 1 ko iakou kipa ana mai i "Hawaii v rI; kahi oka nani \ nohoai Ke pii hoi' oe a hik! luka „ -i, na nio'ku ak&koa > ktikūf mai ' ana a ha-lo aku hoi oe 'ma na pali hauliuli o ke Koolau he nani okoa no hoi ia a ka ohu e halii mai ana i na pali o ua kaha nei me kona mau aekai e popo'i mai me he hehe hone ala a na me-i 10-dia. A ma ka nuku hoi o Nuuanu kahi a ka Na'i Aupuni Ka- j mehameha I i kaua ai me ke Alii Kaianikupule o Oahu nei, I ma ka makahiki 1795. j I kona nana ana i na mokui kaua Pelekane he- nui hewahewa ta ina e ku laina mai Honolulu ; nei a Hilo, ua hiki ia oe ke hele : a hoea i Hilo maluna o keia mau imoku me ka malkai a pae ma !kela aoao. He nui no na wahi ! ana i hele makaikai ai ia aina I malihini. | Ua loihi no kona noho ana j ma Pelekane. 3 i kona liuliu ana e hoi mai. a e ku ana ma, ke awa !he moku-kau.t Amerika o Van- ' derbilt, a maiunh 0 keia mokukaua oia i hoi mai ai a ku ma : Amerika. Aole nae oia i loihi ; loa a hoi loa inai no Hawaii nei jke one hanau, I kona nana ana . ma na aianui ua nui hewahewa 'na makaainana. e haawi mai a iko iakou aloha a kau iluna k\ moku no ke ono hanau nei. Ilne% 1 na uekal o Hamiii nei, lele mai a pili ma ka halemah -»e a nmi laila aku no kona H n ma H;uiaiakamalama. B kuku ana na men-a! no ka hooklpa ana aku i ka MMwahine Kaleleonalanl. e iike me ka mea maa n«a\i i keia lahui Ke makon-.ako oia 0 hele i ka auau kal a me ka lawai'a i kahak:ii. e ho'o an« ola i Kapuaikaula. he halelaau nui e piīi ana i kahakai. o Puuloa i kela wa |e kahea i.i a ola mau kahaka! a pau aia i ke Aupuni Mskua 0 Am?rika. Ke ku ae kona makemake e hele c au.v,t w.ū hulhul. e hele ana oia no ka muliwai o Aualiu«u me kor>a mau ohua n\a!alo o Waialua, Oahu nei 0 ka muliwai keia a ka Moiwahine Kaloioonalani i lawe ai 1 kana nv\lihini kiekie ke Keikialli Duke Edmbur*ih o Pelekane me konA nuui ukaii, a ua komo pu aku kekahi ra;iu u'i o Hawail nei r .va:va p;; :ne ua Dute nei ma k; rr, lihwai o Anahulu e kokoke - ka Hrkele Haleiwa. 1 ka r..,; 0 ka auan ana, «a hoi ua hov>niak«"ikiV.i "• ,v, la he i\Y : v..v.na u a iiie eeo

keia mau mea-ai i meā nana nui ia eke Duke. Ona ku-1010 lio} nunui, no ka mea, pela e han;) ai 1 ka wa' kahiko, a hoea ma! na kini āila mahu a ilaila e hoomo'a ai. He nui ka hauoli, a ina ia po iho he hulahula a hnla rTa v.^:: no hoi no ka hoohauoli ana i r ? mallhini. Hc mau 1a ka noho ana : Waialua, ua huli hoi ma! 1?. ka huakai Alii a noho ma Qtu>en iEmma Hale, a he.mau la ma ia i hope iho, ua haawiia .he mau' 'hookupu e na makaaiaana Fc,i waii i ke Duke, e ]ike me ka maa |mau i keia lahui. A he ma'i lp Imahope iho i haalele mai ai ke Duke i na kapa kai o Hawaii nei ma kana huakai makaikai honua. NO KE OLA O KA LAIII l HAWAII.

I ka Lunahooponopono 0 KE ALAKAĪ O HAWAĪI Jonah Kumalae, Aloha Oe:— "* E oluolu oe e liookomo iho ma kekahi wahi kaawale o ka kaua waha-olelo, no na mea e pih ana i ka ninau, No Ke Ola O Ka Lahui, 1 puka mai i na heiu 0 kela imahina aku la. | Aole kela he ninau hihi: ma | e noonoo pono ia kona ano atve j kona waiwaiio. j Wehewehe, Kumu Ek&lvi: I Ua make kakou i ka heua (maī na kupuna mai. \ Hoohikiia o lehova. oia ]•:< afk«a oialo. mahopa ho» hope ,ion * p - iUa.ila'w'a. O i*u>o6 i Jiar„i • ;ii i ka Lahni Tsaraela. ono i T.n wai; pa'e mal ka leo o ke Ak ; 1 ia Mdse, e-o-ak\? i kona kookeo t ka pohaku i loaa ka wai. 11 a hookoia; e uhau i ke kookoo 1 ke Kai Ula.. ua kaawale 'kekalii aoao me kekahi aoao, hele aku la ka poe Isarae!a, he nui wale aku na hana mana a ke Akna ī hoike mai ai ia Mose. aole nae i manaoio kela Lahui Tsaraela. kaniuliu, hoomaloka. hoomnhnakala; a hoi hope hou lakou h.oomana i na kii a pela aku. a pehea hoi kakou i keia la? Ua like me na kupuna o kakou i ka manawa 0 Kaahumanu ke Aliiwahlne i kukala ai i na makaainana mai iHawaii a hiki i Kauai, e hoomana aku ia leho\\\ ■ke Akua oiaio, hoomana no iv-. kupuna o kakou anv; na Alii o kakou, mahope hoi hou 110 a hoomana i na Akua-kli Noiaiia, luku ke Akua i na Alii na Makaainana» a oaa iho la ka piiikia o keia lahui e hok>r.;o- - nei i ka make. I mea e paii ai k;% luku a ke Akua, pehea kakou e haua al" Haina: E mihi Lahui kakou. 0 kahea na Kahtuiapir..e i ekolu h'» e miiii ai na maka.Unana nuv' Hawaīi a hiki aku i Niihau EUke me ke Inalanakauhale 0 Ninewa ī ko lakou mihi ana. hoopau iho la ka iuku a ke Aku»W kela kulanakanhale, r,o ka mea, ua paa ka olelo a ko Akua o ka hewa a ka mak\n\ kau akn: ke keiki i ke kuakahl kus'iu; \ ka poe e inaina mai ana ia'v. i.\ leliova, 0 ko\i manao kevm«uuna o keia ninau I-ahu;. D. K. KUPIHKA Waianae, lauuai- 3, He kanakolu mak,\h\ki i V.: ■' ae nei, ka hoomanAwain*-: 0 kekahi kahunapuie e ;r.i'v. kekahl w ahi »vikn i\o k;* īw: '- ana i kekaM auo hau ! kap.\he Con Shucart, \.\ h 4 v.makr. oia e w&eie i ka naheleheU' ak.. iloko o aa makalnki he <v:v> 1 ka hoea aua msi i ke k,v,; .vv hoomaka hou ma". Ia vo k . nahelehele e uhi, a 0 k:nvs h.v.-, no o ka i>aīau, Mainuli 0 ke o ka nui o k;\ luhl ua ki : . akr. oia i kokua no«\a a ; wah.i <■ h..--ai ke uku ia kona kokus k,v- ■ cda*i kekahi ms\i m» s uln k.; v aku īio ka nku ans i kona kok,;. 1 ka makahiki ; haia ;u\ k.v '.a he 14 eka tv,e ke'a nv.v.; ~v o k;\ hovx-na keia i> kr» h.w.ma k;\ h;?na k\ "" 0 ka iuhi • e oht no oe i k > - 1 ka wa jkhkv