Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 42, 13 February 1930 — HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONAMILIONA I LAWE A HUNA MALUIA I KA AINA MEHAMEHA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONAMILIONA I LAWE A HUNA MALUIA I KA AINA MEHAMEHA

{ MOKUNA XVIII. | Lo: a ke Gula 'ia Penee j i<, , a ana ka makani me ka jvk. Li launa ole, a ma ka olapa «.ii uv īla, ua ike koli'uli'u aku | ■ J T kokahi wahi I-uono ina juu p i 1 ! pohaku, a uahoomana- ( 1 i aku la oia ike kolo ana wki maiaila, a iaia i noho pot n' Jio ai, ua ike iho Ja oia aole ( > iiO ola ka mea e noho ana > 'a wahii ua hoomaopopo iho 1 n 1 e> pue malie ana ma kona j aeao he iguana, he ano holo- ' ]:o?< un e like me ka moo, ame ; kekal' moo pali nui a i kapaia ! >1 he paikona, a e hulali ; ana r.ci kona mau unahi 1 k? wa | e obpa ae ai o ka uwila. j Ua nee pili mai la ua mau -uoo jiici Vincent, ao ka moo nui, jua nuokomo mai la i kona poo j mawaena o ke kuka o Vmc<»nti ame ke kua, a moe malie Iho la. O Kūhi mea iki iho hoi, he anoi pi-00 oia a e holo mau ana 1 0 a ianei o ka lihi pali, a mahope mai no nae, ua hoi mai lā oia a uioe nmlie ma ka-aoao o Vin-~ eeul. 1 I kLia manawa, aohe o'u maKa u iki ia iaua/' wahi a Vineenl, 1 hoakaka mai ax mahope oka pau ana o ka ino, "Ua oii aku ko makou maka'u i ka ino uiamua o na mea e ae, a no ia kumu, ua like ko makou noho aua uie ka maka'u ole aku i kekahi a i kekahi. O ka moo nui, ua hr,omaopopo iho wau ua hiki loa un ■ ke moni i kekahi pipi me iKa loa. Eia nae, no j kona t iha maka'u i ka ino ua poma oia ika hanaino wjle mai; 1 kon.i mau hoa e pee ai.a i ka mo. "Ja hiamoe iho lo wau mahepe n'iai, a i ko'u pur ho a i,a. ua m v'a' ka iiio a aohe lm; ko'u ■£s^3*B E hoao ma: aaa 0 $imon Penee e puka m:.i loko mai 0 ka lua 1 kona wa i loaa aku ai i ka ino. XJa lohe mua aku la i ka hu mai 0 ka makani a aeie oia i houlolohi iho i kona hoi hou ana aku, no lalo o ka lua, a laia i poholei pono iho ai, ua haki mai la kekahi kumu niu a haule pono maluna o kana wahi i ku mud f ai. He mau sekona mahope iho, ivia haule ma; kekahi o na kumii ! iaau nuniu 0 ku koke ana i ks. waha o ka lua a i ka pa ana i ka honua. 11 a hanee mai la kekahi aoao 0 ke ana. , Ia wa, ua pii mai la ka maka'u iloko 0 Penee a hoomaka ae la e holo i 0 a ianei o ka lua me ka. uwa pu ana a"e me kona mau lima e lele ana iluna o ka lewa. Ua ikaika loa iho la ka haule ana 0 ka ua a komo rhai M ma na hakahaka a halanaia ao la ko Penee wahi e noho ana & ka wai. I kinohi, o ke alanui wale no kai uhiia, a i ka hooikaika loa ana mai ua hoomaKa mai Ia ka wai e pii lisi. Ika īke ana 0 Penee i keia mea, ua au aku la oia iloko o keia wal halepolepo a kau aku la maluna 0 kekahi papa pohaku' nui e oioi ae ana ma kahi e kokoke an£ji 1 ka waha o ka lua. !

Maluna o keia pohaku o Penee a hiki i ko ao ana, me ka hoor mau no o ka wai i ka pii rnan ana mai a hiki wale no i ka loaa ana he wahi no ka 'wai e puka ai, a na ia mea 1 hoomau iho i ka. wai ma kahi hookahi. Ona kli hoi, ua heielei c mai la lakou mai la ka wai e pii liilīi. Ikd kai ia ai a komo iho la iloko 6 ka opala amo na pohaku i !ft\vo ta mat eka wai. Ika wa, o'kd uwlla' e nnapu ana. oia kona wa 'e ike pono aku ai i nn mea ap ui 0 loko o kahi ana e noho noi, 1 ka wa hoi a ka halaiu a ka hekili i mao ae ai» na lohe aku la oia i ka uwi msi o kekahi mau mea mawaho me he mea !a he mau uhane iloko o ka lua • āM,a ua iohe pu akn la no hoi ola i ka nakeke mai o kefcah[l mau meā ano e maiun<i iho ona me he p<,; !a e noke ana i k:|t hakakn.

Ua no'v o Penee maloko o kein lun -i Tohc i kn pa ikalkn a fci tno n waip no i ke ao ar,a o ia po r ka loaa ole o ka hin - moe i k?-v; nnu maka. I ka hooniaka mai o k«? ao. un pau loa ao U\ ke kuH ana & kn hekili, a o Ponee hol. ua las\»

kona mau lala a mai hiki ole iaia ke onioni. Me ka nui o ka hana, ua au aku la oia a hiki ma kekani āōao a kolo heie aku la a hiki i kahi e puka aku ai no waho. me ka hoao āna e lawe pu i kekalii o na kii. I koiia puka ana iwaho, "ua nōīīō iho la oia iloko o ka la a aohe no hoi.i loilii kona noho ana, ua maloo ae la kona mau l<?le pulu. Ua nee aku la oia malalo 0 kekahi kumulaau a huli inai la kona alo i ka waha o ke ana a kiai malie. Ua nui mai la kona maka-hiamoe* a aole i pokole kona noho ana malaila, ua pani iho la kona mau maka a hiamoe iho la.

I ko Vincent puiwa a ike iho la ke ola nei no oia a 1 aohe hoi i kukonukonu loa kona j mau; eha, ua hoomaka aku laj oia e imi i na kii, a aohe hoi i | 1 loihi kana huli ana, ua loaa aku i la īaia e hoomaka ana e hele' aku no ke ana, ua lohe aku lai oi i ka uwa ana mai 0 kekahi mea ma kona aoao akau, a aole hoi i li'uli.'u -Iho, ua lohe aku la. oia i ke kani ana mai o ka pu, a ia wa oia I uwa ae ai, a he mau minuie mahope rnai ua ike aku Ia oia ia Sidane Hamona ame Morton e hele mai ana i ona laJ Ua ha'i pokole aku la o Vin- ] cent i na ulia i loaa ia laua, a i' ka pau ana, ua hele loa aku ~la' lakou e imi .ia Pe.nee, Iko lakou I hoea ana aku i kahi a. Vhicentj i haalele iho ai i kona hoa, aohe j lakou i ike iki ia Penee, a ua ko- j mo mai la ka mai<a'u iloko o la-i kou ua makeia paha. He mauj minuie ko lakou huli ana me kai I loaa ole a i'pono huli wale ae 110 o Sidane a ike aku la e hiaI moe ana o Peneo malalo o ke kumulaau. t Ma. ka aoao 0 ka oi)amilioxis I Penee, ,e waiho aua, kona papa- ; ; le iloko o ka lepo, e k.iwala-o ana ' j kona mau lauoho hina kakaika-, hi mamua .pono iho o kona mau J maka, a ma kekahi lima. hoi, e I mau ana no i ka|puliki i ke kii! ana : : lav;e mal ai mai loko mai o j ka lua. O kona wawae akau hoi, e waiho aha iloko o kekahi ki'o'wai, a ma kona lelilana apau, I me he mea ka he kanaka make i oia, a ma ka pii malie 0 ko'n-a | ? hanu i maopopo aku ai e ola | • ana no oia.

| '•'lhope! Mai nee mai imua o imake!" wahi ana i hooho ae ai. i "Owau ke make mua mamua o jka loaa ana o kela mau niea ia j U ani ae la oia i kana pauku j laau a mai pa porto ke poo o , Morton, a ina aole oia i alo i ka jwa kupono, Ina paha ua opaha pu kona poo, ■■ \ | "E ala ae oe mai kou' 'hiamoe ikulipolipo ae e Fencejr wahl. a i Sidane i olelo aku ai /ne ka hopu pu ana aku, "Aol4 oe i pilikia, e ala ae oe ?nai kou mau kuhewa ana, a o ka wa kupono keia e hoi al no k& hale." I ka lohe pono ana o Peneo i keia leo, akahi na ola a hoomaopopo pono ae i kona mau hoa, wa'uwa'u ae la i kona poo a i ka ike ana mai ia Si<Jane, ua liole mai la oia e apo a hoomak;i Iho la e uwe. I ka mao ana ae o keia m;iu mea, ua koi aku la o Sidane ma ia Penee e hoi, a ua ae mai la oia. me ke ano hoonmmha 010 iho, a o kekuhi no hoi, no kona komo ana iloko o ka ino 1 kela po. ua ake loa oia e hiki hou i ka hale. a o kela po ana i hooha'.a ai maloko o ke ana. he la r;iuv.i o pō'.na ole ai a hiki \ kona irakc aua. Ho eha ae la lo lakou rui i keia wa, a ua lu'a'a pakahi uku \.\ lalīou l ki! aku la no lut',a o ka ao'o ioihi ko lakon hoēa ana, ua hou aku *la lakou maluna o ka mokupimi Hoalauna, Mahopo o ko lakou ainakak,- J hiaka, ua hoi aku la inkou no ko lakou roau lumi pa&ahl a h'.a nuH"' iho la a hiki i ia pau po?-,o ana o ko lakou maāemako hia T) na lalani ma ke Komohana IoA, ufi 110 ia l ktkowaena neAa bea f hoo!uV, a'. o na boa lEahlko, liiamna. ' i keia wa ke nalo \o& nku nel ka hapar.ui o kela ano holoholo:-.,-. a hoi aku la tna ma palena iiwwaho loa o r.a Kapaka! Pakipika