Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 45, 6 March 1930 — ME HE HOLOHOLONA LA HOI LAKOU I KA PAPA OLA [ARTICLE]

ME HE HOLOHOLONA LA HOI LAKOU I KA PAPA OLA

He kalaima anēi ka loaa ana o kekahi mea i ka ma'i lepem? kapila o Kalihi? $ lawelaweia anei ka poe o kela haukapila me he poe kalaima a hakihaki kanawai la? He pono anei ke kauia na 3ula i kupono ole no ka poe hakihaki ole i na.Kanawai o ka aina maluha o na makaalhana i hoopaaia ma kela haukapila, oiai, aole no lakou ka hewa i kau mai . ai ka ma'i lepera maluna o ko lakou mau kinō? E apono anei na makaainana 0 keia teritore i ka hana a ka papa ola i ke kau ana i kekahi rula kalikiano ole a aloha ole maluna o lakou? He nui wale aku na ninau kupono e ninauia ai no ka mea e pili ana 1 ks hana a ka_paj)a ola 1 hana iho la ma ke kau ami. i keknhi lula i ike oleia ma Hawaii nel immna a he lula ,nn naha i ike ole in na ka honm holnoknn. n ko k Vou r.la nne naha I mawn ai he nnHiiPO Inn. ?ci a lr»Vnii } h.on"hnlr> p- r> mnlro. yy\9.Vrc\ mno TmnTn>ia i Tnoa Vn nH3 rwiiric, o hplm' i'nn n. mo'i malun loVrMi wpm Virtr>. He hiki no ke haawiia aku keia ninau i na lala o ka papa ola penei: Hauoii anei lakou ina o kekahi o lakoti ke pp.a nei maloko o kela haukanila a hooholo ka.papa ola i me !a a lakou I hooho'n iho la'ē kau maluna o keia mnu hoa khnaka e noho nei ma kela haukanila iīoko o ka Inea ame ka luuluu?

Mamuīi ka o ka mnhnka o kekahl o m ma'i i na wa i ha.Ta ae nei mahope o ka hnik<-]a ana aku iā lakou e lawoia ana 1&kou no Kalaupapa ke kumu o ka hooholoia ana o keia lula hou a kā papa ola i hana iho la, a o!a" lula wahi a ka oleloia mal. o!a keia. Aole e hoikeia ana i ka poe ma'i e laweia ana i Knlaupaoa ka lohe no ko lakou laweia aku, aka, aia no 1 ka wa e lawe ia ai ka ma'i kona wa e ike ai e laweia ana ka oia. Wahi ka a ka olelo a poe na lakou keia lula.. he mea ka keia e niahuka ole ai na mal, no ka mea, aole lakou i maopopo e laweia ana lakou, nolaila, noho no lakou me ka nanea a hlki ana ke kii no ka lawela aku no Kalaupapa. Anwe no ka hoi ka lokoino maoli 0 keia hana a ka par.a ola! Ē aho ka mea pepehi kaiiaka, he maopopo laia kona wn e llia aku ai, aole ma ka hai maoli ia aku, aka, ma na mea no e hapaia ana īaia. a i ole ma ka haiia aku paha e ke krshunapule. Heaha mai nei keia o ka napa ola o knkou i hana mal nei i ka lula elijfee c T~o maImkn no oa -Paaha o a k"knu } lohe maa iho r>ei i 'a 5 hala. •a i ka loheia a» e hUiu-i kekahi pafehao mahukn V- PnkoIlko, ala ae lg ko ke kuln-akau-hale nei a aīu like nr 1 i na īuna aupuni me ki wi' » ma he hatia naauno ki V! V- - kela naahao, nana i ' - ■p , en paa o ka •halepaah" ■ 'kn. ai a luhi na makai i k- huli iala. a ,1 ole ka -\na o kona huliia loaa ai -n'.alalo ae nei o Kaneohe. Nul ke alohaia o l"-- 1 - a mamulī o ke alu a* o ' - tikaainana o Honolu!-: - • 11 e oia I liillla i ka hu : r .' "ie \ % ;Ia ma'a ir.au o * - ' o ji o a I.'nn ma'i *" , I„ o Kalihl, r.rV-T-• iho 11 v.\ mea lie aloha Me he mea la :r • tia > . rau apau e kar : : , . i , na keonlm.M*,.'. •» . • \o ae wale no k,-. 1.-' . ::van h:»ir.a ia mau «iiuo. no ! sa mea. ua holke nui k, \ k m

hār.a ia loko o ko laki"i nau itaau. O ka' meia polplei maoh ke mn-'homo-ka baL;]-T7irn ihcr nei o ka loio MiHs me ka papa ola maluna o ka laweia 'o kekahi mau ma'i i Kalaupapa- ke kumu o ka lioonolo anu 0 ka papa ola i keia lula puuwai eleele, no ka mea, hooholo pu iho la ua papa ola nei o kakou i lula e papa ana i na loio aole e hele iloko o ka hnukapila o Kalihi e hui ai me kekahi o na ma'i oiviiia ke ole e ioaa mua ka ae meu ua papa ola nei Mehemea la aa eha ka papa ola i kela hana a ka loio Mills a ua nuha. ■nolaila hooholoia keia lula. He keu maoli o ke kuponp ole o na lala' o ka papa ola e noiio mai 1 mau lala no ia papa, no ka mea, aole ka noonoo maikai Jloko o ko lakoo mau naau, a ua hoike mai lakou ia loko o lakou ma keia hana a lakou. He ma~ nao no nae ko 3»eia wahaolelo, ua hoopilimeaai wale aku no kekahi mau lala o ka papa ola malalo o na alakai ana a kekahi ?. kona oiau 4fejoa. , - —-—— Aole pono na lala o ka papa ola i poe iwikuamoo ole, no ka mea, o keia kekahi o na papa ano nui loa iloko nei o ke teritore. a i ole oia no paha ka papa ano nui loa iloko nei o ka aina, a he pono o kona mau lala i poe iwikuamoo wale no lakou a pau e hana ana i ka lakou'mau. hana mamiili o Re alakat ana a ko lakou mau lunaikehala, ao'e hoi e alakai waleia me he mau pipi Pake palau loi lalki la o ka paa o ka lina ma ka ihu a malaila e alakaiia ai.

- Hcx>kahi mea aloha o na ohana piawaho nei, no ka mea, ,mamu)i o ka m&ojwpo ole t na, mai he manawa Kapoiio mam'ūa ae e laweia ana lakou, aeāe e hiki ia lakou ke hoike aku ia mea i ko lakou mau ohana ame na hoaloha e noho awa mawaho «i€i i hel« aku ai 3akou e ike lakou manma o ko lakou laweia ana no Kalaupapa a nalowale loa aku ko lakoū mau helehelena mai ka ike hou ia ana .aku no ka manawa pau ole paha, Aoie anei e hiki i ka papa. ola ke ao kanaka iki ae a hoihoi iho i ka naau a kua kanaka a aloha mai i na hoa kanaka. Ke heie no paha keia poe i ka pule aole paha. Ina lafeou he |>oe hele i ka puie, aiaila, e nana i ka ka Haku mau hana e pili āaia i ka poe i loaa i na pilikia ma ke kino. a e ike no atianei lakou o iia hana aloha wale no kana i hana aku ai i ka poe i loohia i na popilikia ma ke klno, a e a'o mai ana hoi ia mau hana a ko kakou Haku igi kakou e aloha aku i ko kakou mau hoa kanaka a ua a'o maoll mai no hoi kela ia kakou e aloha aku kakou i ko kakou mau hoa launa. lia a'o pu mai no hoi kela ia kakou e aloha pu aku kakou i! ko kakou mau enemi. Ina pela iho la ke a'o a ko kakou Haku e aloha i ko kakou mau hoalat|ina ame ko kakou mau enemi, pehea iioi kakou e hana aku ai i ko kakou poe I loohia 1 ka pil)ikia a ka ma'i !epera? Aole anei e hana aku hoi kakou ia lakou I ka hana aloha? E hoomanao, ua hoola a huikala'no ka Haku i ka poe i loaa i ka ma'i lepera. : A ina peia iho ia ka hana a ka Haku o na haku ame; ke Alii 0 na alii, p<~" eu ho la hoi kakou, ka poe < 3 •>kuljkoioia i ka jla nooki.ii: 'i nui o ko ke ao ['nei? E !u. . -,01 kakou i tia hana ko aloha ole? 1 Ke nui <.ki -oi Ke Alakal i na iala 0 ;i oia, e noonoo akalielo v < pono oko kakou mo.l ■ 1 . i\ laka iloko o ka hiva v i.,ikui Aole hoi o ka 1.? k < * ,na haawe hoop.': 1 . 1 1 - aka. oka hoao ma na in'» .• e mamja ae ai ka luulw. ke kauihaha o kela ri.v anaka ame ko I&koa mn. •>! u, ■' | Ina '• hiki e kapae ae 1 ke\. 1 \n a oukou a e h. n-i ih< • u k > aloha. Ua hoo'v.\ 1 u ka miklni kikokiko i K .< ke ftila rtk.i n vi no ka paakiki o ka noonoo a: a