Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 2, 8 May 1930 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

A pau hookahi mlnuke, "Kooho ae la oia, "akahi minuke." ĪEīoo'mau iho ia-īK)-oīa namr ana | ! ka uwaki, a i ke kokoke loa ana e pau na minuke elua, oakā ae la lea waha o ka wahine moo a 1 i?-iUI lar"ke~ae nei au i .kou manao. E hookomo iho oe i kau uwaM lioko o kou pakeke, a e hai aku no wau ia i ka mea huna i papa ioa ia mai ai au, aole e hoike i kekahi mea, a i hoohiki pu ai no hoi au aole au e hoike i keia mea, Aka, i mea hoi e pakeie ai au ia oe, a i mea pu hoi e hemo io ai kakou mai aku, ke ae nei au e hoike la oe. i keia mea. Aka, mamua aae o ko'u hoike ana akju i keia iaea ia oe, e' noi mua aku ana au ia oe, aole e hoike iki i keia mea i kekahi mea e aku, no hilinai ko'u e hamau ana oe, aka, no ka nui o na wahine o keia wahi a o lakou no paha apau, aole e nalo ka mefi ,huna ia lafcou, no ka mea, aole wahi mea ano hou onei, akā, o na mea kahiko; wale no i kamaaina loa i ko makou ruau maka ame ko makou mau pepeiao na njea a lakou e, kamailio ai, a i i hakalia no a iohe kekahi i kekahi mea, o ka pau aku la no ia 1 ke kamailio ia. Ē hoomaōpoiK» pu mai no "hoi kaua; o ka nalo o ka'u mea e hoike aku ai ia, oe, ola ka manaplana no ko ; kakou hemo io aku mai keia aina aku. Aka, ina ē puka keia mea a lohe ko kakou haku, e hiki dl£ ! ,ana ke ko ko kakou makemake, no ka m€a ? .he Iku* al.ua.oM ko'u ina e alqi Jseia me& 'a. lohe ka o e kakou i ka j>ei?eh|ia'a i.ole hana ,ia mai kekahi, tiqp& maluna o , kakou a ) ole ai e 'hiki oie ai ia kssou k.e hooko i ko 'kakou tnakejnake. E hoomanao pu iho kauā ¥ie mana ko ko ka- : kou haku e hiki ole ai ia kakou 'k# kv aku imua ona e palo ai !me ko kakou ikaika kanaka." ' I ka lohe ana o Wilamaiki l nei mau oīeīo a ka wahine, ku malie loa iho la'oia me ke kulou ana o kona poo ilalo a hala he ■mau minuke n?e ka ekemu ole, E nounoo ana oia i na oleloa ka wahine. Ike iho ia oia, ua hai mai ka wahine-moo i ka mea pololei e pili ana i ka pono ole o

ka lohe o na opio wahine i keia mea a ka wahine moo e hai nei lohe io aku ko lakou haku a pau o lohe io aku kolakou haku a pau hemo nku mai keia wahi aku. Ua maopopo io-no ia Wilaznaiki he mana ko ko lakou haku, a o kana i manao. iho la e loaa iaia mawaho ae o ke ala e hiki ai ia lakou apau ke hemo mai kela aina. mai, oia ka m.ea e pau a e lilo ai ka mana o kela wahine a o ko lakou haku hoi mai ona mal. Hoomanao ae la oia i ka mooleio e j3sli ana i ko Kan:ekona ikaika lua ole i hoikel.i iioko o ka palapala hemolele a me ka loaa ana o ke kumu o kona ikaika i ka enemi a akola ai kona lauoho a nalohia aku ai kona ikaika mai on.a aku la. Maopopo pu no hoi iaia, aole e hiki iaia ke hookokoke imua o ka haku wahine a niele aku i ke

kumu o kona mana. Maopopo pu no iaia. aole tea haku e hoike ana ia mea i kekahi mea.

| Mahope o ko WHamaiki nalu jana iloKo ona I kekahl mau majnao no Hekiihi mau mmuke me ike kulou ana o Kona poo. ea ae

1& oia iluna a olelo la i ka wahine moo • "Heaha ki mea huna au i oielo niaī nei ia'u? Mai kinalua <.>e i kia holke ?n&i ia'u ia mea, no ka mea. aole hoike iki ana ia mea i kekahi o na uahine oplo q piHHa auanei kakou me kau i olelo īn Aole q ka pilikla ko'u ■"lakePMki', Hka, o paleko.na mokeniake. aole no\i mile 'hn, a'K.ī kskou :k- apau iua he -ea Ukl Vo Kma, EU\ kaou iloko - ]ka pilikUi, a i piU'?{n hrr, uIJ ;>ku hot ia £ han;-. l ; n N'ola;;,:! ''---i e hoike ns;\: "■a ki\! i mea.hima, ;> laJio e pono ai, jwa m\X\i aole nwa r 'ah;" wna i-.\ !nea." %-alUne moo,Ke luiinai t ak'a nei au U oe, nc a;ea. kc |uoi&e auoH «mi iw

kOu hplehelena aia iloko ou k'-i hoopono kahi i noho "ai. Elua a'u mea-hmna e malama hi- na ka haku mai o kakou \ hki mai ia'u .a oia ka yii ana mai nei aku ahiki i ka aina o kiinaka, a o ka"Tūā, na u ponoTW i 'imi a loaa me ko'u manaoio maoli aole i ike ko kakou liak'i ia mea, a oia ka'u I manao ai oia ko kakou alahele e ai mai aku, no ka mea, in* aole i 'naa ia mea nuna i k? haku o kakou, alaila aole kukou e loaa ana iaia ke huli mai oia ia kakou.'' - Hookuene pono iho la o Wila--maiki i kona kulana me ka haka pono loa ana o kona-mau pepeiao e lohe pono loa i na olelo e PUka ;nai ana mai ka waha mai j o ka wahine moo me ka hoihoi loa o kona naau, no ka mea. ko- j |jiio mai la ka manaoiana iloko no kona ōili hou aku i ka aina o kanaka a ike i kona mau makua ame na hoaloha. He iini nui no hoi kona e ike aku ia Miss Haie oiai he manaoio kona aia oia ke inoino mai la kona n,oonoo noi nei i keia nalowale hpnua ona. Aole no i awiwi ko-1 k|6 mai ka wahine moo i ka pane, aka hookaulua iho la oia me he mea la ua mihi oia i kona ae ana mai i ko Wilainaiki manao. u.No kona uiolohi loa 1 ka pane mai, ninau aku la o Wilamiki i ke kumu o kona pane ole mai a i mai la oia: "I hookaulua iho la au i ka pane aku ia oe no ka mea e noonoo ana wau ina paha lne pono ia kakou e kali a hiki wa e hele hou ai«ko kakou liaka elike me keia hele ana. a l ole e hana koke no paha kakou i ka kakou hana 1 keia wa " I aka ia o WAamaiki: i: Kai no hoi o ka hai mua mai kau i ka imea a mau mea huna au i oMIo |wai nei alaila hoi kaua nnonoo li 'ka kakou mea e hana ai**" ■ 'Pane maiMa ka wohi-e moo, "ae tta pololei oe, a eia mai. Ma kieia wahi a kaua e noho nei a ma keia punawai hoi, he elua alahele maiiaila aku; hookahi no ka pii ana iluna i ka aina o kanaka a hookahi no ka iho hou ajna aku ilalo a komo iloko o ka 1

opu o ka hohonu o ka moana. i O ke aiahele e pii ai iluna o kahi o kanaka, oia ke alahele a* ko kakou haku e hele ai ahiki i ika aina o kanaka. a ma ia ala- ' hele no hoi kakou apau i laweia imai ai i keia wahi. O ke alahele «lua, oia hoi ke alahele e iho ai Halo ahiki aku i ka opa o ka hohonu, he alaliel? ia a'u i manaoio; aii aoie i ike ko kakou haku. Ina, upa ke alahele mua kakou i ma- J huka ai, e hiki ana no kakou i ka iiina o kanaka. no ka inea, aoie ->o htj kiekie ioa n.ai nei ae ahiki aku ilaila, aka, e loaa ana no kakou iaMa aia ke huii ?y.a;. O .k|e alahei« hoi e ii>o ana ,jiaiv>, j he aia no ia ixo kakou e hiki ai |Uie mahuka mai iaiu mai, aka, |he manaoio loa ko'u, aole oia i 14'e i keia alahele, noiaila, aoie I ■ia e huli n>ai ana la kakou ma |k,«a aiahele. no ia mea f e hele [a(na oia e huii ia ke | -ilaheie e pii ana a i ! <>oke ar.a aku i ka īuih ia kakou

mea inaopopo aule kakeu e i>aia ana ia;a, Nela'lw. ke manao 1 5,01 &u oke aluhele, īho ilalo ke \jlahele a kakou e luwe at i ole e loaa niai ia a i ko'ik'i huli ;;na ui kakou ao ko ka%jou loaa oU\ e kH nna oia I poe jkoa t no k\ ; u.-a, uole e hiki iaia %■ waiho N\,iie i kei,a aina nani ka poo ole iu I:\kou e m«hlji o pU\a loa :a i ka aa~ jelehe'e a )pau kona hie ac*e ka | . ■ .■ ■ 1 ! Hoolohe akahele le-a mai la e \yilamaiki i nei uiau oleio a ka, jviliine moo ;i»ai ku mua iUiiki > i i».-.», hope n;c ka noouuo pauo »u manao a ka ' iu<w. I, ka ana, /i ka \\ahiiio iuoo s kana oHlo] iaUu viku la o Wilauuūki i\ iuu.a« <i luiu :djio ia ni<? kt« 1 jv.uka a i nu\i la. 5 "Ke itiahalo_ ;; u &iiu uei au ia: oe uo kela uu, a v kA uo i koe ; oia ku Uooko aku k&faMi no ko> k»-J yji.i palekaua. Mauma ua « 0 ko] \akoa lioao ana i mea ( hei i)Aktfiru&e au ti Ue, u:ua i

i;\&u aīa a\i i oielo inal ael." i PiUie {*_&; iu VvSht>io ;roo aok i>aluv e lnk: uke v % iVcikeiKO m oe « ue; luiiu aia. ;aiiufc\ du auei oe i it.o kaaa %. ' o fcui $i ilum o ka aiua o kiunUa? E hoo:n*upo4>o ilio Uua. i e maliuka :v.a>;oi>c ote,'u ho- , .kme ar.ii U e-e ī keui Aia. e .}** ] >popo ole ,i»M ia u ka „ k. . &kou liaka e rj,ai īu. ;a ®ea, e aiaopopu uo m*a e *e ca;u i iah&uki \& -- * &£ fe.e cmh o i«i hni( O'A.u; \\^ c .. C kc\j ;;\vU ula;