Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 10, 3 July 1930 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

Aolf i vs iho ia- hf-Hihc-Ia nna a Wilamaikl oka. nolio alii mai lurtA ona a hlolani aku la oia me luna ona a hiolam aku 5a oia Niolopua iluna oka noho paipm a poina ae 3a oia 1 via me.fi apau a hodkahi ana hana oka hookani ike oeoe; aole o ke oeoo — puktiihu Aole no hoi I kana ma ; - o ke kani o ua mau pukaihu ne' oka kakm koa no ka ua men oka ikaika loa oka hiamoe oia: akahl no a pill na maka. Aole' oi nei lohe ae, aka, oka opio wahine nana i lawe mai i kana mau meaai o ia awakea, oiai ' hookahi no moe ana a Wiliamaiki oka hiki no ia I ka wa aina ahiahj. Aole oia i ala ae e ai i kona aina awakea. Ua manao no hoi ka opio wahine e hoala iaia e ai i ka aina awakea i kana lawe ana mail ka aina awakes, aka, manao iho la oia hp hana pono ole ia ana e hana ai oka' hoala aku t ka hiamoe oka malihini. Nolaila, hookuu aka la no oia iaia e hiamoe a hiki warlri kana lawe hou ana mai i na meaai oka. aina ahiahi Ua hoopuiwa loa ia kona wa-na-o i kona hiki ana mai me na meaai o ke ahiahi e waiho ans no na meaai o ke awakea aole " i hoopaia. Ulu ae la kahi manao koloh'e" iloko ona e waiho i na meaai o na aina a elua I ala ae la o Wilamaikl.' e waiho like ana' ns~m£aal o na wa elua; hookaawale ae la nae oia i na meaat o ke awakea mai na meaai mai o ke ahiahi a waiho iho la oia he "maiPapana pepa elua. hookah! jna'Sahi o ha meaai ft ko awakea me na huaolelo e olelo ana. "na meaai oka aina awama k.. puka aniani e kokoke ana ma k\ Wilamaikl wahi e hiamoi ana a hoonoii mai la i Kekahi'aoana pepa i owiliwili in a I keia hoolel ana a kc-' opio wahine 1 keia popo pepa pololci aku nel no ka lele ann ■ a pa ma ko Wilamaiki iha o ko ia la puiwa ae la no ia. Aole oia. i hoomaopopo i konr. pa ana i kekahi mea. aka, hookah) ana mea i hoomaopopo oia kona puiwa ana mai kona hiamoe ana a i"nana aku kon?. hana ia waho e hoomaka ihr t na kc poeleele. Aole i maopopo iaia ki»la kumu oka poeleele. no ka uhi mai paha oka main po a i ole, nVfc'e poluluht wale mai no paha! Kiial ae la oia i konr, man maka, no kona manao aole paha i pololei ka ike a kona mau maka i keia ano poeleele mai, aka, aole no" he oi ae oka malamalama. Hoomaopopo iho la oia aole oia i at 1 Tcona aina awakea- nolaila wahi ana 5 noonoo iho ai, ela no keia wa ike hele ana ike awakea. Hoomaopopo pu iho la nae oia i ka mr oka pololi o kona opu. Na ka' pololi oka opu i koi iaia e hek iloko oka luml aina, aole no kr manao e loaa ana iaia kekalr meaai malaila, no ka mea. ma- . nao loa iho la no oia aole i hik*

ae i ka airta awakea 1 kbna kle| ana aku' no nae iloko oka lumi alna aia hoi ua hooputwa loa Sri mai nisi i ko. ike ana aku ua papalua ka mil ana meaai e kan mai una iluna o be pakaukav a komo koke mai la ka mana<iloko ona he kokoolua ana kr. paha kona e ai ai ia awakea. Kiei pono aku la oia mavah.-. ka puka o hope oka lumi aina ike aku la oia ike kino oka opio wahine nana i lave mai i kana mau meaai e nalownle a ku ana iloko o na mala pua c kahi e hele ai ik? hair kukj Manao iho la oia e uluaUi -*to\ mahopc oka opio wahinc e nlnau ai xaia ike kuvui oka mil loa o kana matt meaai i la we. mai ai i kela wa, oiai ua polol'' ia oia, a aole hoi ona !t»ake:nak« e kali hou aku. aka s ao> nar o na makenr.ake e har.a na oic ma ka a* e ana mamr.a oka noho pa ana, mai v kona iua ma ka papaaina. H'Jl mai la oia iloko oka hai - a oiai k<» poeleete loa, iho In ha upu koke iho la oia ke poeloelmaoli mai nei a he.ho'ft -vale no]

ka pono Ike kukui. Ho'a io aku ■ 3a oia i ke kukui oka lumi aina, l a.l kona nana pono ana iho i\ na ala hoi. Ike Iho la J oia i ka palapala i kakaula me kein mini olelu, "na r;»eaai o ke . awakes." Na keia mau olelo lj hai maopopo mai iaia ke kumu Trki tkatka j '.a f«pu, a hoomaopopo iho la j ;»ia ua loihi loa ka kona hia-i moe ana a ke poeleele io aku ■ net. Tke pu iho la oia ua hookaawnle ia kekahi puulu meaai mai kekahi puulu meaiai maj, ndle.iw ka mea he elua laua e ai aku nnn ma ka papaaina, aka, no ke awakea ka Jkekahi mau ■neaai a no ke ahiahi hoi kekahi cp?.u menai, oiai ua loaa pu aku la iaia ka p'alapala e olelo ana, "na meaai'*'o.ke ahiahi" Ua piha koke mai la oia i ka hilafcila, no ka mea, ike iho la oia ua loaa pono oia i ka opio wahine i ka hiamoe, aole no ho! o ku hiamoe mai a lohe mai i ke ao aku, ua hiamoe oia nnamuu loa oka aina awakea a hiki : ka wa oka aina ahiahi a ina paha aole oia i puiwa i ka hooKouia ana mal.o keia apana pepa <■ ka opio jwahlne kuene, nuc hoi i ike ole ai, ina pa- \ ha o kana moe no ia o kekahi la ' ae ka pak-na. No ka nui loa o ko Wilamaiki poioii, ae la oia i ka noougu ana no kekahi mea e ae a i\>ho »hu ia oia § hoopiha I ka iua \* m maina. A maona oia, hoi aka I* oia a ka lumi hoo- ( kxpa. a noonoo iho la oia i kanp. inta t hana aku ai o ia po, oiai,, .oka po no hoi ia ana e hui «tku ai icfc ka wahine moo. Aole j i ona wahi noonoo hxi e ua ikeia ( S^* llll1 * J k° e kamai-; mea' ma kah? oka moo a ka . i lohe ai iaia f] [juanao ai aole c Wilamaiki hoa lis %m e komailio ana aka oka j iwahine moo no, no ka mea, ua , .Aaopopo .-'ia aulc kekahi mea] ,j att hookokoke ma kahi oka. ;-,valaUic mooOka opio wahine nae i lohe ai ia i nei t kainailio ana ia po ho, ua hoike oia i keia mea i kekahi o na wahine opio o 1a..0u, a o laua like kai hooholo t hookokoke lic-u ma kahi oka wahine moo Sa. po no ka manao c hele hou ao ana no ka kakou koa opio malaila e kamailio ai uit- ka \vah;:-( n.ow, a ina pela 3 lohe an,, p.dia laua i ka laua la mea c kamailio ai. O kd laua hana nui p ia ahiahi mahopL- u ku napoo ana p ka ia a pj.u ho; ki laua hana maa Lnau, hele h,u: la iaua a manope |0 ka Ixak o Wilamaiki e pee ai ii ike laua * kona wa e haateie ai ( .> ka hale ala Hi* hahai mamao ■ ,uku laua iaia. Ua iiuiiu no ia pee ana o laua me ka haakle ole o Wilamaiki i Rona hale, aka. noho loihi iho ,1a o Wilamaiki i ka hale a a no hoi kona mau kukui; a manao aiaoli na opio wahine ua kuhihewa paha ko laua kakali wale aku no. Hoeu mai ia kekahi o laua e hoi laua, aka, ka-ua aku j la hoi kekahi o laua e hooma-

nawanui iki huii laua ike kali *t»a, malia paha hoi o hele _io p Wilamaiki a loaa ka hou e hai ai i ka nui o Jakou ke makemake laua e hana pela. A ma hoi i ku laua paupau&ho e ana a hoi take me ko koi a kek*hi o laua a i hele o Wilamaiki ia po e kamailiu me ka wahine raoo. alalia, ua polio loa na hora a iaua i kali iho la. Nolaila, ho;>ikaika lwa mai la kekahi 0 na wahme opio e pee ana mahope , ko WUamaiki hair e hoomanft>uinui iki Uou iaua ike kaU una Ae mai la ke kokoolua a ■ioontau hou laua < ke kali ana. Oi kali aku no hoi lauu a nuxikihiatpoe ko laua mau oiv he w»h» i:iea a hele iki o. Wiiamaiki. O laua nei kai uiais;- <i aka, no Wiiamaiki hoi, ua holo ia mea mai kona mau maka aku, oiai ua [ "iioiatii pono oia iluna o, ka no-. j « ; io paiptu ta la a po. , | Oka hoao mau ana e, hocillic. lae ta oe, s mk-a mua nmmu* ! |o ke Akua. a »■ hoolilo ia oe Jlv. ( 1 1! hope. j