Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 12, 24 July 1930 — HE MOOLELO HAWAII POKOPOKO O KELA AU KAHIKO O HAWAII NEI. [ARTICLE]

HE MOOLELO HAWAII POKOPOKO O KELA AU KAHIKO O HAWAII NEI.

(Kn.knuk mau KawāiH MOKUNA VI. NO KA HOOLEĪA \.SA MAI ACLE.E LOAA KE t> KAWELO ĪIOŌUN A KK ALII T KEKAHĪ POF KANAKA E PEPEHI I NA KIAI—KU PAIO O KAWELO A HAILUKU iiANAKĀ i ĪS.A POHAKU A HO■QKGMA HOOKAUĪ J AHAiLONO JMUri O KE ALĪ7, A 1 u<i"kattal<a 'nei e iv V aha 4 . liikl 1 k > hulr 0 ke Ali', a mam.a ana no ke Aiii. E> Mama no ka hoi kau huakai o ka pil ang> aku nei o9&ia ioa'-? Olelo aku la keia i ke .AHi: "Ht: pii pono auanei. Kai no L v i .. . j,.. : h i.i i a hiK-i ii vi aku.no hoi au e hookuu mai i ke alau ]~ua 'la hookuu.niai.' Ha'i mai na« keia i ka iala huao 1 ' k'- iieia mau olelo: "Anle e hookuu ia aku 1„ -ip T - T i T; 0 a mC Ka ueaika aiaiifi, mki i",ura o ka puu itu a.<t i'&e hnn, i l&e 'īino ,0 Kaweio. Oia-iho la kana. i olelo mai nei la e kuu lani Alif." Oielo koke aku la ke Alii: "O a keiUei sku i na e kii e pepehi la laua a make, "Af, M wahi a kahi kanaka." Holo aku U itu .ahl kanaka )ui nie- kn plh.i \u-,i I ka hauoli a,ho'ja :ii.a •> 5 a kanaka a pane mai la na kanaka: ' lieaha mai nel k;>j? T kauoha mai nel ke Alii ia'u e kii kakou p<-pehi inu r.~ni'd nana 1 -nialama i ke kino kupapau 0 Kawelo. d ua kipi mai rri." O ka liulii* iho īa no ia 0 ua poe kanaka ner n, hoomakaukau ne lakeu iho. ja i.r i" 'kauleau ana 0 na kanaka e pīi. olelo aku !ro Tj/ ri v,i;io 0 Kpnewnhīneikiaha ♦a Alkanaka:

"A Mf> VfVnp p m Vr>lf> - ; pnil -r" ; kr Kawel^* no ka mea ua ha'i mua aku wau op ina e oia mai kuu kane ma' o keia make. aiaila, e pau ana kakou i ka make aone pnaiimio i •* ,i>c kau Ulsiu iiuuin -i\ tiit, 1 iV«JL i'ūiīU. i na kanaka a me na makua o t •;,..; f : . ii-'\ ka O" ik3 oipin nku īa ke Alii Aikanaka' "E~ōln hoi ka iwa i ma':r- prHnhf- nku la pnha kOna !'o. in liln nku i.i paha i mea ole." ■ "Pela paha" wahi a ka wahine t>lp i akaka. na ka nee irm f?ku paha e hoike ma l . A liuliu wnie. o ka hoeu aku tir» i?* o na kanaka e rii e pejehi i ua niau wahi £:;ea nei a eia ka he ekolu lakou ala luna o ka n;m : O ke aikane no nae a ua o Kawelo ke alakai o ka huakai, no kei uia ka pu-kuua u;a ko Aikar»ak:t auao, ki ho: a ua o Kawelo nei i ka va - liilii-;}-e i oaa k<ihi hu;i,i-nvi!r la lakou e hoomaka ana e pii. ••He v« P j ]?> n?» kaikoeke nei \ KPi:i auakai nui e pii aku ii>aopupa e v»aie mai la no iaia, a kuiou iho ia oia ilalo a hool:i u Ki welo a ninau mai la oia: "TTp fiīvt hoi ke-īn?" Ha'i koke aku ia keia: "He ;iwe n>ake : ka pau aKu o nei ,uau iwi i ku ii^k'iio 1 . ei a« K.a huak.n k " "* ".ni nel la'u īie kuu wahine Olelo aku la o K.iwelo. ina hoi ii 1 np!-i e i nr oo- mahope o'u a e nre aku au mamua, a. h<>. t ia ua KaiKotkt; nei mahope. i*iiu *«a n--.i e Waialeale a hiki ma ke kaekae o ka pali, a ku na 110 ka huakal "ialaio o ka puu. A kahea ana no ke aikane iane!. hookuuia ira ke ala-

olua na ke Alii 1 hoouna mai nei na makou 110 ko uiua hooie kau- , oha a ke Aiii. i>ke. e liookuu ia aku ke aīahaka f > Hi mai keīa poe ihma nei, a !he manawa o!e kr. u;ia ki' haka ilaio. , ik. iva •' ...• • 'O, e k 4 'n .' Ak.i i •: 3" . v\ ; k "e koī., ;i w.i',"» "ī'V. ln «•■ iKlawelo a ike l ke aikane. kuiu ho īa ianei nm .1 waiiuaka. *t kuu aku uv i ke .a--.. - haku mua ai: > «V.« « iv« U I". IUI ' ' Xe hoouiao ia mai la e K.i 'n. "k<- !.t !!n!!.im:ibi *Ce H':i naie 'la m> ka E aloha oe! Vtoha k.i k.rua heloho!.' .i»,' Uoha Ka n:-,fu lu-t o \\ '<'•». ' ''i.i i V,» ,ū h''o ,^? i> 1 mahua.

A pau ka ianei mele u,rr& nono ua aiisaix€ nei a ike pono īa e % ākn ana iwiūa aku laleein mē ka manao p|ha ē p." 1 - kese ?<ku ana., v ' V J?ane £ku ia na koa; ,"E kuejni hope ana ka. hpi jjK£aha n '' , Kai no hoJ o kg i *r.ake kcra 'ianaka hoonana mū vale ji. inai," - '.'#«»» I >..telw# l '. "Aoie kakou e pakele nti£ _e paiL ana kakou i k's n.iajj,e r « kela e lV ka iioi mea aloha.^, 9 J£ml MWU % Kaunihi" )a" āe "īimm o ka iaa<; o'oUkou he pt|)f?Ki la iho ®Sh'd i& 0 t£if'#hl?bu iya*at. M • "' * mal 'a ha ka&akai kō lakou alakai: "Owal Koi ia" Ka- i Weto ola ae 0 'Keia fnake nuP Maiia r>-»ha na "Iku'lT>hfwa 1 ;ku la or i ua walii kanaka nei"] 0 Kawelo *' \ "Aole, 0 Kawelo no ī<ela,'" ! la maiiawa 'ku wahi kaikoeke nei 0 Kawelo a olelo haanui aku la me keia mau oīelo: " - ; "Hookih! waīe rio dtukoif'p&- . kele ia'u, he hoi aku no oukou 1 ihope, aka. hoaano rnai onkou ■e paakiki ai e pii iiel ; o:ko'u apaa, pau oufeoifT ka ifia,ke aohe ahailono e I!lfei imtia o ke Alii." \ ,• \■- . : Nui ioa iho la fea ona kānaka i kelā^mau" dIe!o. hoonana a keia a i pakela loa aku. pahā jwffiKīi3li o kona ike ia 1 "jca Ikaika. I ua ma-no kaf'ak]a s ne| e pii i mai ana no luna cTk? hopu j iho la keia he hookai}i pohaku nui a olokaa aku la no &afti' na kanaka e pii mai ana, a i ke! kaa ana aku o ua pqhaku„neij pau aku ia he umi T ka heieleL iialo, a hoio aku la ua wahi "ka- ■ iiaka nei a pih mahupe _ o feaI'oko 0 kela wa i ku aku at o Kawelo a hoomaka e piilumL ia !r.kou apau, e heleiel āna mā. o a moanei o ua puu tiel* rne he air? 0 heleleī mnkawalu ana i ka wa e loaa āku ai i ka iima 0 ua o Kawelo, ,a hookoe ;a aku la he hookaH 'wahi leanaka i ahailono aku ana imua o ke alo ft Aikanal:a ua hele a na-e iki i ka ua mea.O ke kuuoau i kona mama i psakele, oia ia hoi, a'o no ke koa a'o pu 'no ka holo.

"iīea'ha mai nei kau > "feeia kanaka o ka hoi ana rtiai nei a haalele aku la i kela poe o oukou?" wahi: a ke Alii. lar>i "Alli e' Heaha : i)ai ka hoi kau. O' h ->kou ua ■■■>au i ka make īsi Kawelo n owau wale tK> koe. ī hookuu ia mai nei paha wau i ahalloAo e hoike aku ai i keia lono no ka pau loa aina o ka £oe o makou i ka mafefc D. KAMAKEA. O keia ae la ka hopj; o kahi i loaa o ka moolelo o Kāwelo i ka "iea-kakau, aole nae i pau keia .loolelo.