Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 15, 21 August 1930 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

Awiwi aku la ka haku, wahine | |i ka hele ana ma ke alanui. e| ake ana e ike aku i iia opip wa- ] hine, aka, oi hele waie a maanei, aole ona wahi ike iki ; aku i kekahi o t No ia ike <sle oi nei i kekahi i o na opio wahine, noiaiīa, hele ;ioa aku ia keia i ko lakou wahi |noho, a i kona hiki ana aku lilaila, ua hoopuiwa mai ; oia i ka ike ana aku i nā puka e hamama mai ana a i kona kiei ana aku iioko, aia hoi ua hooi ioa ia aku kona hoopuiwaia mai no ka mea' ike aku la oia i na ka pau o na opie wahine i ka ha&leie i ko iakou home. līoomaopopo lqdjce Uio i}b oia ua pau kela poe i ka holo a haalele iaia. Hele awiwi aku la. oia a komo i kona hale a nana aku la ī kana aniani punahele e hiki ai iaia ke ike i na mea apau e hanaia ana maluna o ka aina, aia hoi, ua kaiii ia ia niai kona wahi mau. Ka keia uiea i hoinoino loa mai i kona noonoo, ia me ka hookaulua ole iho, heile awiwi aku la 1 kahi o ka [wahine mo6 e noho. ana, a kaihea aku la Jaia, aia hoi, aole he j wahi leo pane mai. Maopopo loa I iho la iaia' ua maiiūka keia poe |apau mai ons. aku Ja, Aoie no i ; hoopilikia loa ia kona noo-' jnoo no keia mahuka o kona poe, no ka mea, ua ike o}a e hiki ana no ke ioaa kela poe iaia, no ka mea, he mana kona. i O kona huhu kai pii ae a ko - koke e pa i ka lani, aka, aole ana rrtea e huhu aku al, oiai aok iho la ka poe ana e huhu nei e Ihikl ai iaia ke hoike aku Sa kou fa huhu ona. i Hoi aku la oia i koha hak ponoi e hana ponoi ai i kaiva mau meaai. A pau kana r! ana, haaiele hou iho la oia S kona aina, a aiualu aku la i ka poe i liaaleie iaia me ka manao, ua piil lakou i ka aina o kanuka a ua maopopo tio iaia aole lakoa e iiiki ke mamao ioa mai iaia aku { Noonoo iho ia nae oia ia vva ( hookahl, aole paha iakou i i kahi o kanaka, no ka mea, maj paiia peia, ina ua loaa niai ke-1 kahi o iakou iaia ma ke alanui ] aka, olai, aole i niaopopo iaiia 1

;ka wa ī liaalele ai keia poe i ka uiaa, iiolopono. ole Iho no kena manao no kahi a ke,tft poe i holo ai. I Mihi loa iho la oia i kona hoo-1 |kaulua ana i ke amalu i kela | poe, aka, aohe ana mea e ae e |hana ai i keia wa o ka hoao wa;le aku no e huli i kela poe. a- [ wiwi aku la oia i ka p|i ana a .īiki iiuna o .ka aina o kanafea a nana ae la mao a maanei, aoie he wa>hi hoailona kanaka iki o ke alanui. Maopopo ole iho !a iaia ma ka aoao hea Ia oia e heie ai e huli hele i"kela poe.l Manao iho la no oia, ua helej pu-a no lakoii, noonoo pu! iho la oia, aole paha e loihi loa I ana kona hele pu-a ana.no ka mea, he iike ole ko lakou mau Aina o ka laweia ana mai e ia. No ka maopopo ole iaia o kana wahi e hoomaka ai i ka hele ana. nolaila, kipa aku la oia i kahi o Wilamaiki ma, oiai, oia kahi kokoke mal a iluna no hoi 0 ko Wilimalki wahi keia punawai e ku ana. oia hoi kona alanui e iho &i ilalo i kona aina a e pii mai ii iīuna o ka aina o kanaka, a no ka mea, no hoi ua maopopo no iala o kb Wilamaiki wahi noho no ia', aka, ua manao mua no oia, aoīe e iioao ana o Wllamaik! e liol i ko lakau home e pee ai i keia manawu koke, iio kn mea. na maopepo no hoi i& Wilamaiki. ua ike no oi nei i kona wahi e noho ai. Nolaila, ua ike oin, aolo he 'iana naauao na Wilamaiki ke kipa koke iho ao Iko lakou hale pee ai, aka, i\o ka maopopo ole iaia kana wahi e hoomaka ai e hele e huU i keia poe, nolaha* kipai aku la oia i ko Wiiamalki ma bale e hoowaiP.au ai i ua elenukule & maiia paha ho! ua ike' no laua i ko Wilamaiki heL 1 ana mai aiie ko lakou hele ana a loaa hoi iaia he meheu e huli ai i& la~ kou, | I Iko i|i vvi\Uu;c kipa. AUa aku I I ka lioigc. e pa\i &e aiia. ka la|Ua la kakahiaka, a kahea Kai la hpi la iaua i ka maiiliinl o Uku waioko a komo uo me ka iialo aaa o kona maiu io a ianei,

A noho Keia iuuu n n?ho uookahi wale no iloke o ka lu■m hoekipa, uiii.au inai .a u!«makv!e kane: ,r Ma: h:a niai nei keia huakai o ka hiki ana mai o keia kakahiaka?" Pane aku la no hoi ka wahi-' n£: "I hele iioloholo v.ale ae nei, no hoi au a ike mai neī i ko olua e ku hookahi ana 0 keia aina nui a manao mai la. e kipa mai e ike i ka xxo Jahs»jne a e hol. &o ka mea. i hefe _wa W£.£ waie ia niai no e a u keia k"uīs, O oltia vale nc feo. ko oluj, e nohe nei?" "Ae, n wahl a na elemakule i pkne mai ai. ; ! .Ninau hou ka wahiiie; "Alaila aole no a olua mau keiki a i oi? 1 moopuna la hoi?" Hoole aku, la laua nei me ka o!eto ana aku: "Aole a maua mau moopuna, aka, he keik' kāne hookahi ka maua, aia no nae la i ke kula/' Olelo aku la ka wahine: "He wa hoomaha hoi keia o ke kula. aole ka oia i hoi mai i ka home nei." Pane mai la na elemakale:' -Aole oia i hoi mai, no ka mea. aole ona makemake i ka hoonui liio, no ka mea, he ilihuhe mskou." ;"Aole no hoi ona hoi mai nn kekahi mau wahi Ia no hoi i ke aloha makua a hoi aku no hoi 0 " no. Malia nae pāha o' hoi mamua o kelomo an«i o ke kula e ike ta naua e kakau leka mua mai nae paha oia ir maua e hai ana e hiki mai aiu oi& manma o kona hoi ana mai." Nana aku la ka wahine a o ke fcuoo mai !a o na lulehelena o na eiemakule, ike iho la 110 ela. teei hat tnfti i Ka mea oiaio. & aole no i kipa home o WMamaiki, a nele loa iho la ka k»a laia o kekahi ineheu o kela WB- Hookahi oi nei kumu piliWa oia ka Uio aua a ke aniaiii nana ana i keia poe mahuka a *M>|iaiia, noho oia Uoko o ta pouMaiie ioa iho la koi\a manao«o ka ioaa koke iaia o kda l** UUa. Kolaiia, hooholo iho la «o uia e hoī hou no ilalo i kona e noonoo ai i kana nana e liiuia i ieua keia pue a <jj. huli ai uo hoi la iukou niaha no lakou i ka aiiia kahi i iui» pana 014 e hooiku- && i k-& huii aua miuia 0 k*aa no hoi iakou iaia iioko no 0 ka aiIMU Hoi aku la oia iiue ke kauHMihā 0 k» manao. Koonoo iho !a jno hoi oia i kaiia h&im uuikai ! kela po<> apau a peia Uio la ka hoi lakou hoehoka, ai. iaia, Noonoc> *ho ia oia n ke kuniu .0 hana v keia poe.i ke*a ha|a|L Aoie he io*a iki ke kumu aka, waie iiio la n i

t*ia n« Wilamniki pohs koiii h.iua i hooiaia a iK*orūshuka : k^L> 5 , poe ap&tt> O k& houua uei fco &akcu liua p&&, iik&. o s,a l«i«ai o-iu '&o kiiK.ou iuiepapaa y iK > »ko*i.k,Q i » i* *w. "■*""" j ." I

O k& pauleU- &&& o o na 3#e» haahw € &1 3pi, Kai^* O ka m&fc*-'u l» mau ju«« 3ss» *o»& la «K?, O ke aknha al& e be* a»i ;»0f