Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 17, 4 September 1930 — HE WAHI MOOLELO NO NA IWI O PELE. [ARTICLE]

HE WAHI MOOLELO NO NA IWI O PELE.

I H-_ nui kem, eaa Keia puu Euinu Maui nn' o ka mea |l k;-iwis rii o k i o keia pv.o I'KA IWI O PPXE' ! r„a ka hele !' ai,a inai o kt-kai:i kmuika o Naiuakuelm koiiii inoa, mai Kahiki iiKi! k. j j c . kanakn « hnle mai ai j H halawai me Mahinahina, pane jaKu o Namakaeha īaia, no ka jincH. he wahine maikai oia, o vxa. o Kapapauoa, uu. i koke.ke n<\ ia ma Puuheie ma j Hana o Maui nei, oia ka mea > i fjirioia e ka poe liaku ikeie O "alu o Pnuheie." a: pela uku. mnau aku o Namakaeha ia Māhinaliina: "E aho e uhaeie kaua, nia neia mwu .wjjii-i aku, o oe hoi ke kaiinaainn ,» nina mau j wahi aku."

1 1 . ... • : : _l I ru.iie raai iit u Āinainuhlna: j [ "E ae aku ana au i kau kgi niai, j eia ka mea hewn .» ko laua hui i pu ana, no ka nna. he kane oe no ka aina e, a owau nei he wahine au no keia wahi a ,he kamaaina nō hoi no keia wahī, inalia paha o kii imii oe ia'u i wahīne nau," Pane mai o Namakaeha ia -Muiiinahina; '>tj .u ma£e~ make e hana ia mea o kaua, no ka mea. he wahine no auanei ka'u aia no i Kahiki. ' ' ►'e ' j . ' KA iiUl o | , -) ir( ■ ') i-i ka ni'i|icaiKai, noiana, au i hele mai , T ■ * , \ , ~1, • i > i mai ne» ii i iil ''i; n pe. ik;i a loaa oe." Ae-mai la o Mahmahuia i ka iiinoi oleio. o ko i-i> nei hfle aku la no īa a halawa? me Kanahaha a oielo mai la o Mah'.nahina:

."A k Ja iwahine maikai la, no ka īke wale ann no la Puu|heie make ai oia. O ka uhane'nae kela< e noho mai la o kela : nae. ka 'wahine kahiko o keia wahi." » I ko-latia nei he]>- ana aku a kukoke,' ike mai Jr ua wahine nei la laua nei a oielo mai ua «īno uha-ne nei: "Hiki mai ka malihini a me ke kamaania. Aole o ka ea mai ki.no maoh e. nuliu aku.ana, o ke Kinu eepa ne: e noho nei, aohe o ka iu:ho ana, no ka mea, ht uhane v;ale no au e aka nei, uo k« nui o kuu nilamia ih Huuheie. make iho nei au.'' '■ y.

Pane aku la o Namakaeh'a ia mui ::.u: "I na k<aia,"o ko i.«,ua if- h-le al:u la no ia a ike mai la o Lehoula, o' kona hele m u U i o ia a hiki ma kahi oioina, i uo o Lehoula e ani peahi arm, kani mai ia ke niele a ua uhan.e nei, a penei:

Hiki mai, hikī mai e ka la—e! O ka iini ana o ka ikaika la—e? A loaa ka 4au o ka hau i ka makaiii, E i mai ana paha ia'u i hoa nona—]a! O keia imi ia ka ikaika, Ina Ih' makemako no ka ikaika, & hele no ma ia aoao, AloHa ka leo o ka ul'ūi i ka—l mai—e, ua make ®e. A pau keia mau mele ana, o ka oleio mai la no ia o ua o Le • houla nei: "He huakai aha kav y. ka heie ana mai nei?"

Olelo aku la o Namakaeha: "He huakal ;uakaikai ka'u i hele mai nei. aoie he huakai hakaka a hoike ikaika. nolaila." hele loa mai nei maanei." ōieio hou aku ia o Namakaeha ia Lehoula: "E aho e hele kaua 'i ka makaikai," o f ko. iala ae mai la no ia, o ko laiua hele ikn la no ia e makaikki i na puu nei, Mamna o ko laua hele ana. oielo mna mai la o Lehoula: 'ī iieie a e mai o Peie ia ka— ua, aiaiia, make kaua, aka, ina' na kaua ka ike mua, make '.a kaua."

O ko laua nei hele aku la no ia a ik< «-u 'a o Namiakaeha, aieio ai i L<. houla: "Aia ua wahine noi ia. o ke kau aku lu no ia i i » p» i'iOi ka pul'ana ak » % unakAoha no\ liaiii k.( U.< I K<* lut»:v kioi opua. Eaule ka *nauia hookalū Ka ua, Ka n:t ! kii k;s »;i i Jāni nei. Ke aha lani kuku ka ua maawoau. A pau ka iaīiel pulo ami. o ko Ftūe eu ile ul UO id /, ..i kt kiiO /iāia aua. a pa«e mai la ia Na~ niakaeha, a ike e mai la nae ia Lehouia e mw ana ilaio o kio: 5 mai ana. s kau aku ia ua PHo «ei i keia melo: HE wahine, auhoa, ke ku hanal mai tu»i, Ina !a iiaki ko alo. niai p^pehia a mai hokholehia. \ 01 ka i*a I k.i makau 1a i malu ; !na lili m e mah» ai, i kaul? oo|

| e malu ai« ! Ninau hou mai la |ua o Pele inei: "He haak'ai aha ka hna[kai?" [ "He huakai niakaikai a >tie ka imi ;Railca 110 hoi kekah.," "wnhi a Namakne'na Pane maMa o Pele: "Kai no he hnakai 110 kā pono, eia ka he huakai no. ka irio.' ! Ia laua nei no e kaihailio ana, to ka nalo aku ia no }a o LehoI Ia Lehemla no a nalo aku, o !ko laua nei hoomaka' iho ia no~ '«'o g hact hilri { l'walī ana o Pele. O" ka lawe- ia [aku ia no.ia o ke kiho o ua o [Pele nei a holeholeia m iwl", [lawe ia aku la na iwi a huna ilalo o ka lepo a hu-eia e_ na ilio, hoopwipuu m ino ia na iwi a ka ke ahua, iu<Mlai3a mai ka mea i llehole ia ana o ka iwi o Pele. NA WAHI PANA O KEIA PUŪ.

Aia ma>una pono" o wahi na iwi o Peapea i puhiia ai i ke ahi ma ka aoao hikina o uā puu nei, na iua pa3au a Kane ame Kanaloa. aia ma ka aoao komohana no, na keiki kilo Paoo kokoke no ma ia wahi, ka Noio aukal, a oia iho Ia na wahi pana i loaa no keia puu. Malia he nui aku no. 'o na mea no keia ī hoikeia mai ia'u. : NO KA HELE HOU ANA O NAMAKAEHA

Aia ia Namakaeha i hoomaka hou ai e h<-lr i ka makaikai, | i:.)lav,«.i oia i *p Pihehe, he wahino niHiku.P a no ka ike ana mai ia ,ianei e hele ana, kamaiho e mai la kela; "Minamina īno i ko make mai. īa Wakiu, he keu aku kena a ke "kanaka huhu."

Pane mai la ō Namakaeha: "I hele mai nei ka hoi no ka make;" o ko ianei hele aku la no ia a hakaka me Wakiu. Make" ua o Namakaeha nei ia Wakiu, he kmo lau nae ko Wakiu, oia ka mea i make ai iaia, ina o na kino hookahi o laua, ina aole <• pakele i kr keiki o Kahiki. Oia iho la. ka moolelo o keia puu. JOHN MOO.