Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 35, 15 January 1931 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

| T ike ana. mai 'o ka haleu I wāhlne i ke kolo aku o Wllama-|-j«. ku koke ae la oia niai : kosa noho ae a hele mai la a lalau i ko Wilamaiki linia akau a 1 mat la: 'Ke ike nei au he lamakii oe I Ike 1 ua rula o Kt! Ulu alll. manao nei au i keia wa no kou ike i na rula o ke alo alli, e hooiilo ia oe i a-ipuupuu oe na'u. He a-ipuupuu no ka'u, aka, ua ol loa ae la ko'u makemake 'o oe ko'a a-ipuupuu. Nolaila, e noonoo oe no keia manao o'u a hoike koke mai oe ia'u i kakahlaka 0 ka la apopo." Aole he makemake 9 Wilamaiki e lawe i keia kulana, aka, ike" Iho la oia, o keia hiki mai ona i' ke kakahiaka 0 kekahi 1a ae ka mea nana e ka-ua i"ka haku wahine mai ka hele ana \ kāhi o"" wahiw; e ike ai ia lakou oia hoi e hoao oia e hoea i ka hale o ka haku wahine 1 ka wa k££kahiāka nui loa i ole oia e hele i kahi 0 na opio wahine e noho ana a hiki koke, no i kona wa e hiamoe ai. Manao pu iho la/no hoi oia, o kona- Ulo aku i a-ipuupuu no ka haku wahine, he mea paha ia e hiki ai iaia ke hookaulua loa aku i ka hele ana o ka haku wahine i kahi o na opio wahine e noho ana a hikl paha i kona hana°ana a i ole loaa ana paha o kekahi mea e kaa ai ka" mana o kela aina iloko o ka poho o kona lima.' Ke hoomanao la no oia i ka hai ana mai o na kanaka iaia i ka i mea e pili ana i ke komolima jmana o ka haku wahine. Kau Inui loa kona manao e ike oia i ! kela komolima a i o!e e lilo paiia komolima iaia i pau ka"mana |o ka haku wahii\e a lilo mai hoi liaia \ū ■ | \ Xi£v- La <; !. . hL' 1 wahim- : ' '^/iia;i •' m-w.'ik» la. Wiiuaa.i.; 4 a-ipuupuu nona, mahalo aku la ■rio hoi ka kakou koa i kr. hakn wahine a noi aku la i ko iala hanohano ame kona, aloha e hookuu mai iaia e hoi e hooluolu i kona mau maka ame krma kino no ka mea, ua lulii toa ia oia. Ae mai la no ka haku wahine me ka hookakanahiā ole iho. Mamua no nae o kona hookuu ana ia Wilamaiki e hoi e hooluolu. olelo mai la oia i ke anaina kanaka e~noho aku ana likia 0 kela lahui kanaka, no ka hoole a malama ole i ke kanawai 0 ke Akua, a'pela no hoi kakou e hoomaopopo i'ho ai, o k.e kumu pilikia no. o ko kakou jlahui, mamuli mai no o ko kakou hoole a malama ole i ko ke A[kua mau kanawai?'E hoomaoIpopo iho no kakou ua haawiia" kakou no ke Akua Ola, a ua pau pele pau mano kakou no ke Akuā 0 ka lam elike no hoi me kela lahui manma, a o ko lakou pilikia ana mamul}' o ko lakou hoole a malama cfle an'a i na kanawai o ke Akua, oia no ko kakou pilikia hōokahl, Nolaila, ] hookahi wale no o kakou laau' lapaau, oia jko kak&u hoi ~po7io I ana ae a nalama'piha i ko ke Akua maii kanawai apau. He mama wa le no keia mau kanawai ke malama aku, ke■kmaono nae ka manao me ia nfau kanawai. aku ina ho kulike ole ka manao me ia mau kanawai, alaila. e 1 hana nu) ana no ka malama ai:a 1 a me ka hiki ole iho 110. Aole no ka hiki ole maoli. aka, no ka ma- : kemake ole niaoll no e malanni Olelo mai no ko kakou Hakii, L« s maii'.a \vale no nuaino P» oiaio no ia he mama wale no kana auar-> ke iokahi kakon mo kana. nka. j like iho la me keia. aole i kana mai o ke kaumaha I 'kaumaha no nae I ka hookaumahaia Aiai e Satan», akn. inu ,no hoi kakou e mo ko kakou Haku ka i)raika i ke k?~ paku'ia Sat»n»- / mnhopf\ e ilfo ana no auane» kakou i ka holo o ka paakik» e malama 1 ko ke Akua mau kanawai a v no!i,> alii mai no auanei ka m.mu anie' ka maalahi. O na Ia 1 pihi I be alohn o« ■ aku r:nmuu i 1 ka naU'wale ana. - j

|!m«a ona: "E kuu mau makaaipana aloha, Ke haawl aku nei mi ! hoon'iaikai 'amrWi aloha ta oukou no ko oukou akoakoa ana wai 1 kela mau hora I hala lhō Ta, no ka' mea, lie wa oukou hoolohe kauoha no paha nolalla, ua nana ole ae oukou i iko onkou wa hlamoe, aka, ua [hfele mal la no oiikou e hoolaukanaka ia'u 1 ke!a po, a,e hoīke no h'ol ia o ko oukou makemake e hoohanōhano 1 ka mallhini a kakou. Ua hiki mai i ka wa kupono no ka kakou' Aiillhlni e hoi a4 e hooluolu i kofta «riau maka, no ka mea, ua luhi kona mau maka -a ua luhl pn no hoi me kom klno. He makemake ko l u e hookīpa aloha oukou iaia ame kona matr hoa J ko kakou aina aloha nei." ~ Aole i maopopo i ka haku wahlne ka manao hoowahawah'a 5loko o kona poe kanaka no ka kakou koa, aka, e ike anā 'ho nae ola mahope aku. Haawi mai la ka haku wahine i ke aloha ahiahi ia WHamaiki a hookuu mai la" iaia e hoi e hooluolu iaia no ke koena aku o .na hora o ia po. Hauoll loa iho la o Wilamaiki, no ka mea, mamuli o keia hoi ona e hiamoe i ka wa kupono e like me keia, e hiki ana iaia ke aia' i ka wanaao o kekahi la ae a heie mai 1 ka home o ka hakir wahine e hoike ai iaia i kana pahe no ka makemake o ka haku wahine e lilo oia i a-ipuupuu nona. * " Ike ole aku la ka kakou koa, i ka hana a na kanaka mahopē kona hoi ana mai, aole np ,hoi oia i ike i ka hana a ka halni wahin* akā, hoo&*hrme**"Y v.a- -| Wnr.marki, kt - \-i Xr ai.n iinopono 0 1 - ana : \ hnao <■> aeie |ole ka haku'wahine I kahi 0 na i opio wahine e noho ana T7a paa Ikona manao a hiki oia 1 kahl o 1 ka haku wahine I ka wanaao ae" ! e hoapaapa 'ana oia iaia' a hiki ! i kona makahiamoe ana i ole °ia e hele i kāhi o na opio wahi- , ne e noho ana o ike koke auanei oia he mau opio wahine kona r~au hoa. Auau aku la ko Wilamaiki mau kapuai wawae me ka maikai o kona noonoo. O ka inoino q kona noonoo mamua aku ya' kaawale Joa aku la 'ia mai iaia" aku, a nohoalH mai la ka malu- j hia iloko qna. Ua ike mai la no ] wahi kanaka i ka loli ana-ae la ] 0 ko Wilamaiki nanaina mai ka ] inoino a ka maikai, a na ia mea i 1 hoohaunli py niai i ko laua noonoo. ] A hala aku la no hoi o Wilar:aiki, hookuu mai la ka haku ] v,ahine i keia ame keia e hele i kana'hana iho, oiai o ko lakou v;a hana ia o ka po. Aole i hele na kanaka i ka lakou mau hana elike ;re ka makemake o ka ha,ku wahine, aka, hele aku la lakou e ohumu «o Wilamaiki ame na wahi ki'.naka elua. He wahi ] okoa no ko na wahi kanaka a okoa no ko laua wahi o ka hana. Heie aku la no laua i ka laua hana maa maiu mamua o keīa po 0 liiua i umii i% ai e Wilamaiki a kuiyhewa ,loa ai lakou apau he n apu ka mea nana laua e paa ana Aolei no I poina iki keia mau wahi kanaka I kela umii! paa ana a na iima punahele o | Wiiamaiki ia' l:\ua. a na ia mea ] no h'.ii kekahi i I;ookor.ui i ka' anao ilokn o laua o Wilamaik! j ko laua haku no ka :nea he nui' loa ] ki-.iu iknika. j ' c ke k. ale o kahi o ka na , w..h: kanaksi wahi ha\ia ai,; iv..uUv. hiki oie ia laua ke ike; 1 k.' hele oU' o kefe poe kanaka [ ; ka hana, a aole no hoi laua i ] huohuoi iki ala ka lili iloko o ke- 1 la poe kahi i hoopa ai. Peia no; h.-o: :::e ka hqkU wal)ine s aoie oia ; : īki ua kotfv ka m&nao •. o kon?r pdt" kanaka no.j k.i'tvci: kok &nvina wahi ka-' , i.ka pu. nal&Ha jkia nanea pu | waie no oia.; | • j lioko o ka nmn®va pokole loa, mahopo o o ko Wi- 1 lamaiki iho o ka uluna, hiolani kftke aku |a no oia me j

aii s in' kt> k-.u,i āru 1 moa ka pahu hopu i £a hora līaneo ihe _ la nae o)e īōā 'la' wa.ana e Kele iku ai i ka home o ka liaku Vv-a aine. nolaila, haule hou aku lr. lilolani m"£. Niolopu a I ka hora 4 o la j?ai\aac> puoho ae Ia ■iīa, knmo kahi 1o!p n tcau&|iu no ka hele ana aku i k? b&r\e o Trfl wahinp T kn l«Qra t:30 kikek^^ipu Po o ka hāle 'o ka haku wa- — | . iaoie i pauj.