Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 36, 22 January 1931 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

Emo ole no "hol hemo aiia ralrā ~!~'KS~haltu" wahlne no lca~ mea, € kal! ihal ana no oik ō wilamalki hoea &ku.'|£ah.Qpe no iioi o ka haawl ana i ke aloha eakahiaka, hookipa aku 1& .oia t ka kakQu koa iloko o koiia luhookipa. līe neoneo wale no jloko a,ole wahi kaniilka ikeia aku. He meha pu no lioi aole loli'e leo ia aku. A noho lauā nel iluna o na noho, ninau koke mai la no ka haku wala|ge i ka kakou koa: "Pehea oe e Mr. Wilamaiki?" Pane aku la no hoi ka kakou boa: "Maikai.-no au e ka haku wahine maikai." Ninau aku la hoi o Wilamaiki: "Pehea hoi oe e ka haku wahine malkai?" Pane mai la no hoi &a haku wahine: "He maikai no ( au, a o ko'u lula mau no ia he maikai." Ninan mai la ka haku wahine: Pehea kou mau hoa i hiamoe ai i ka po nei?" Pane aku la o Wilamaiki: "Aole au i halawai rne iakou. Aia no paha lakou ke h<>onanea la iluna o ko lakou mau wahi moe." •'Ua manao ae nei hoi au niamua © kou kikek-e #ha mai pei \ ka puka e hele i ko lakou haie, a hoe» e mai hoi oe." Na kela olelo a ka haku wahine i haawi īho no 1a Wilamaiki i kona mahalo iaia iho i ka eleu 0 kona hele koke ana mlti i ka hōme o ka haku wahine, no ka mea wahi ana, ina aole oia i hele e mai. ina ua hele kela i ka hale o na opio wahlne a o kona ike no ia he poe wahine ko Wilamaiki poe hoa. a o ka hull no paha auanei ia o ko iala manao e huhu iaia a ia lakou no paha apau loa. Pohihihi loa iho 1a o WiiamaiKi i kana OWO ? kamailio noīi aj, īiolaila. iit&o mule w&m iho la r-p >>in «hiW i ke komo ana mai » ke kuene a olelo mai la ua /Wk&ukau ko laua nei aina kakik&ka a ku ae la no hoi laua mamuli o ke kono a ka haku wahine e hele laua iloko o ka lumi aina e hoonuu ai 1 na mea ono o ka papaaina o ka haku wahine. A noho laua iluna o na noho* 5 i mai la ka haku wahine i ka kakou koa: "E ai oe elike me ka nui e hiki ana la oe, no ka mea, aole he ai hou ana o kona hale ahiki ia po iho, no ka mea, ua kokoke mal kona wa e hoi ai e hooluolu i kona kino." •Pane aku la ka , kakou koa : "E iawa ana oia a koe na mea ai. no ka mea, ua oi k>a aku na meaai i wathoia raai imua o kona alo." - I mai la ka haku wahine: "Alaila, aoie oe i like me na kanaka liiiii o *ko'u aina 1 ke ai nui. He unku wale no ko alkou kino eia nae he ollakou a o ke ai nui wale. He makemake no nae aiv ia lakou e ai nui, no ka mea, he nui loa ka ai ma ko makou aina, a he manao no ho! ko'u oia no ka mea e loaa al o ke ola maikal ia lakou. Pela no au e manao nei. e ai nūi oe i mau ka ikaika o kou kino."* Hene il.. iho la ka Wiiamaiki ska a pane aku'la: "He like ole 'ee ao a ko makou |K>e loea tna

ne! mea he ola kino. O kā iakoū ao iamakou, o ke ai iml ana o kanakā, ho mea īa e naWallwali ai o ke' kana'ka, a oka pa-_ ] kiko ma ka ai ana ka mea e ikalkn. a £ hīa'i ole ai .ke kana- — ka." Aa ae la na maka q ka haicys, , wahine a'i mai la: "6ia no Im paha ka mea e ma'i mau ai % ko'u pae kanaka. Ke kuhikewa ioa nei au la o ka nul o ka ke kanaka mea e ai ai oia ka nui ■" ae o ka maikai." ■ Olelo aku la o Wilamalkl: "B hoomanao iho oe e ka haku wahine maikai, o ka hoopiha loa ana i kekahi holohoiona nauna me ka ukana a loa aku mamua o ke kupono, he mea no ia oia holoholona e piula al a hiki ole laia ke hall i ka hooiliia maluna ona." , . Hamau iki iho la ka haku wahine. me he mea la e noonoo a e kaupaoha ana i ka Wilama&i mau olelo naauao a pane mai !a: "Ke manao a6 la au rf he j>o-' iolei īnaeli kau i olelo mai la. Ke naua aku nei au ia oe tie nui kou kino a he 'uuku wale no kftu mea i ai aku nei a o kou maona ae la no ka ia a he malkal .ma- ] oli kou kino me ka ikaika pu; & ' 0 ko'u poe kanaka hol, he'nui' ka lakou mea e ai, ēīa nae, !ie ma'ima'i pinepme lakou a he"ikaika ole no hoi. Aole nae lakou la ka hewa, aka. no'u no ka mea. he hookikina au ii vv lakou e ai a nui i maona a i no hoi ka ikaika, Pomaikai ma-"* oli makou l kou hoea ana . ko makou wahi nei." ■ ' -j :.Ke hauoli loa la o Wilarr.aikt 1 ka lohe ana i keia ,mau oleīe haueli a ka haku-wahine a nuu Jho 1:! <?-e. iny e kuka' .ile'o an: »\ £■■ Ku waīūīie P-*-, o loai» - -ai:i kī» nauoii I ka i tu&\x 10, e pono ina paha kona maii'" hoa na wahine opio, no ka o lakou, no kana poe inanao nul loa anie na wahi kanaka pu hoi kekahi i huli piha ka o Wilamaiki-ko laua haku, hoi o ka haku wahine o ka na a na keia mea i hooikaika loa ae ia Wilamaiki e noonoo I na olelo f. hapai mau ia ai na nao hauoli loko o ka haku wa- ' hine Oiai ua pau iho la ka laua paina ana, ku ae ia laua mai ko * laua mau noho ae a hoi aku la iloko o ka lumi hookipa. Ua we- . he loa ae la .ka malamalama ja olela mai la ka, haku wahine: kala mai paha oe ia'u e Mr. Wilamaiki no ka mea, ua hiki mai la i ko'u wa hiamoe. Minamina ao au i ko'u hoi aku e moe

haalele iho ia oe. Aka, e hele no ~ palia oe § makaikai' i ka aina a i ole e hana no hoī i kau Tnea $ _ makemake ai, a i keia makemake no au ia oe e hou mai no oe ianei a e paina pu hou no oe me a*u, Aole no hoi -v pilikia kou mau hoa, no ka wea. ua kauoha au \ ito'u poe x kanaka e hoolako i ko iakou hAle m« ua meaai like ole apau e pono a e oluohi ai ko lakou noho aita. Ke makau īiei aae au»tj& oi ioa paha fea nui o ka late>u meaai i .laweia aku al mamua o ka mea e pau ana ia lakou i' ka ai. >na no ua !ske ko lakou ai ':Uii me kou. Aka ; aole no īa he . mea e hewa ai, no ka mea, . r.ut loa ks ai o ko'u ntL 0 * ke .aloha «o kon a hui hou taua i keia ahiahi Maiia 0 loaa in'u lje \ca c kele aī e Ike 1 kou l kekgthi nawa 'ō krin ahlahi." Mela niatT" knha aku U k;\ haku hina ho'. no Xona luiiii aioe, & 1 kaha Aku la i\o h-oi ka kakou koa, he\c i kahl o kona nv4u ai, , •, ; Aole _ i uau . J

i U& kohoia aia maliina aku o aiilioiiā ka r.ai o n& poe kAuwa kuapAii e na&ia n*t ■iioko o aa umii ana a ,4 fc«i* au n<wu6o a piuii k& &olĀUA 4ici. u na &mi e Ui«u u«i 1 U **a& &i;sk i a& m Oia O Ah..«inifl i Q.Sm\, i>ic-i.re i [bww» Buruia *»r-» |feg^r