Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 44, 19 March 1931 — KA AHAHUI KOHO BALOKA O NA WAHINE O HAWAII NEI [ARTICLE]

KA AHAHUI KOHO BALOKA O NA WAHINE O HAWAII NEI

Mainuīi ka nui ona ninau e hoeai mau mai nel ' lala o keia Ahahui Koho'Balolca 0 Wahlne, e pili ana tto 1 Ke kupono o na wahine i ka oihaiia kuire,»ua hoomakaukau la ē ma-" kou na ninau ame na halna, inalalo iho, i -wahi e maopopo n i rJ > o holookoa o Hawaii nei i na kumithaft% ~" ■ , i- Heaha na hoola ana, !ua kupono kekahi mea, \ ka la;welawe. apa i ka oihana Idure ne3* > 1 Pane He kupa Amerika Hui[puia_£me Jreia teritori ( a he 21 'kona mau makahiki, a ua lewr iiaia ka mana koho baloka, a he I o= maloko fi ka af waeia ai oifT i lala no kf ie: he niea i loaa ke kulāna ola maikai me na kina'una*» ole maluna o fcona kino; a e kau i ka pane ana 3 na ninaii" me ka naauao: a e makaukau hoi i ke kamailio, i ka heluhelu, a me ke' kakau ana xns ka olelo* Beritania, a e waeia, a e ia ka palapala kii kauoha a !ka" aaa ona, a" e hoohiM la ia mea me ka ninaninau ole ia e pili ana no kona lahui'a me kona wahi i.hanau ai, Ninau 2. Heaha na kumapale" i ae i& no ka hookuu ana a ka aha? Pane 2. Na kumupale i ae ia: He kanaka i oi aē maluna 0 (60) kanaono makahiki; he kanaka oihana loio; he kanaka e .phi ana i kona uku mahina rnai ke keena o na aha kau kanawal, oīhana kiwiia a i ole. oihana koa o Amerika Huipuia, a i ole o keia teritore paha; he kanaka e paa' ana i kekahi oihana me kona uku malalo o ke kalana, kūlanakauhale, kaona, kulanakauhaleiki, kaona-iki, keena - apau. a wahi koho; kahuna lawelawe i na olelo a ke Akua, a i ole he kahunapule o kekahi Ekalesia e lawelawe ana i kana oihana kahu; kumukula iloko o na h&~ iekula me na hookohu kiekie. na haiekula n,ui, na halekula kuokoa, a i ole na wahi e a'e, a home paha i hookaawaleia «o ka hoonaauao ana i kekahi poe; na kauka lapaau, na kauka-oki, na k|iuka huk'f niho, a he kaAaka lululaau ua paa i leana oi - bsum- 3uh»ifcfc-," ha mafo;{ "a he iuna paha, a he ::ar.a!r.a hana no kekahl home ilihune a iole haukapila o na'pou mai a home o na uoe pupule; he makai a i ole ne kanāka hana no leekahi hale paahao o ke teritore a i ole o kekahi o na kaiana, t isulanakauhale, a wahi e hoopaa ai i **a paahao o ke kulanakauhaie, na poe paahana o. na moku e hooholoia ana, ma *jta, kai mawaena o na mokupuni o keia tenture, a i ole maluna o na. moku e hooholoia nei ma ke ano he moku. kalepa, mawaena 0 na awa-ku-n'ioku o Anierika iiuipuia ame na.awa o na aina e; akena no kekahi hui lawe ukana, a i ole, he kanaka lawe leka, a i ole he lunanui, a he kanaka hana paha, a he kanaka nana e i na laina kelekalapa a i ole kelepona paha a ka iehulehu a i ole mikini kuka-oielo me ka uwea ole; lala ka oihana koa i na manawa kaua, a i ote--he lala makaala i.loko o kekahi keena o ka oihana [j(ānaiahi iloko o kekahi kaona a Ikulanakauhale a kekahi wahi e bae paha iloko o keia teritore; na 1 lunanui, wiliki, mea ohi dala, a kia kaa p&ha e hana ana maluna o mahu holo alahao a i ole kaa uwila iiolo alahao o ka iehulehu; na lunanui, na kanaka i wae kuokoa ia no ka hoohana ana i kekahi mikini, a

i ole he poo iuna e lawelawe ana i na hana aellke iio na hana aupuni a pau, no ke aupuni Amerika Huipuia, ke t«ritore, a i ole paha, maioko o kekahi o na apana' kalalaina kpiloko. e lawe «oa i na manawa kuinupale la, no na hoopai ana | Ninau a. Heaha na oleio Uoko [O keia kanawni i hookahuiila. iina ka. hooponopono ana a fca i Ahahm Koho Ealoka o na Waf- • hkie o Hawaii nei? . Pane 3, Ma kahi e oleloīa ana iloko o ke Kanawai Kan;;i. ka huaoklo 'maie" "Kane" e hoikeia nei ileko o ka Pauku &S» e pih ana no n» poe kiure, e wehe a e kapae ioa ia kela hua-

nlelo Ma kj;ia hcopy:iupono anj, e 3te imle^n^Oihana Klure" J na elīke m.e ke fedea»a i loaai na kane, Ma ka r wenel^ M asa o ,keia huaolelo e„iyifci, al i ko kCko"u a&aolelo teritore, e ticx'hoto 1 $$ im k.umuPale e e llfkē me ria kanawal i ae ia no n§ kanē» a e hooholō pu ia i mau kumupale no na po-•BB-:JsSiso o-aa .^ - " 7 Ninaii 4 V O n.a aujpuni h«a kai ! mu , Pēlekane, Kelemania, Canada 1 (koe p^nalaau);. Notewal; '; Kekbkelevakia;' a 1-", 'loko o na panalaau Ke 22 k& nui, ] p ko kafcqu, aupuni AmerikaJ l&ulpūia, ka apana 'o Kolumeliia* anie ke teritpre o Alaska. - ' 5 : pnnalaau hea Huipula 1 loaa ke kukana oihana kiure? 5 t lioke o 22 panalaaa, ola hoi:,Jy£ansas; l?e--l'awea;' iihioē; Indiana, Alowa; Kentuke; Lukiana; Maine; Mīehikan; Mineaota; Nevada;, t)akota Akau; Ny. Jer|v; Ohaio; Oregon, Pencylvania; Mokupunl Rhode; Utk; Wakinekona; W%eonwn; lloko o ke gTeritore o Ālaska me ka Apana ō Coiumefjla Ninau 6. He kanawai hoopaa anēi ko keia oihana iloko d kfel£ mau Panalaan a pau? ' Pane 6. Hoko o eiwa Panal&a-u," ua kulike ke kuleana 'ku: hana o na wahine elike me ko iia ne: iloko o elua Panalaau, ua haawila kekahi kuleana hookut kuokoa 1 na waljlne, a lloko o na Panalaau J koe ua ae ia no na wahlne ma ka oihana klure e kulike ka manawa" 1 loaa 'ia w&hine. (10) Ninau 7. Heaha ke kumu i noi ole ia ai i kanawal fciure »o,Rawqll nei i kulike me ke kahawai 0 keia mau panalaau he umi? "Pane 7. Ina he kanawai h<x>kuu ko H&waii nel, e hoolllo ia ana ke kanawai klure i mea. oie e na wahine i hookuio ofe I ke kulana k&'iko'i o keia oihana a na kiipa Amerika e auamo al, a lilo ae la keia oihana no ke kakaulnoa walfc no o n& wahine 1 makemake e hooko I ka oihāna kiure no ia manawa wale no; ma kela, Ke'kupono ole kela, oiai e kau ana ke ko'lkol «ialuna o na wahine manaolo ē fia&wf piha : ko lakou manawa no *ka pone i- AMiiK» <>Ica tio' h.03 «■> tiUi foa« iīna ka hfiijn.-i o n;. wahlnē e noho ma ka o'hana kīure no kekahl nmnawa wale no & laleou l tĒ&nao al e pale a e'lftte paha i fee - kahi hihia, a ma kela ffiau hana. e hopohopo ia ana ke hoopono o na wahlne'no olhana kiure no na wahlne; a" 0 ka hopena o keia hooholo ia ana o keia ano e hoopanee ia ana k"a hooholo ana 5 kanawai kaullke ho na waMne, '■ī pau i ike a maopopo le*a o ka oihana klure, he kumuh&ha ko'iko'i a na kupa AmeHka e auamo ai. 8. Heaha k:a nul o ka manawa o kela anie kela- mea i manaoia e noho kiure? Pane 8. E kulike ai me ka mea kupono, hookahi manawa i kela eīua aine keia elua makāhikl. Ninau 9. Heaha ka uku no keia hana? Pane 9. Ka uku o ka poe kiure iloko o na'aha kakau a no ka •uanawa i ai inea e hana.'no ka hele ana i ka aha a hoi ana he $4.00 o ka ia hana hookahi, a no ka uku mile he uml keneka o ka na4le : iwokahi. o na poe apau e noho" aha he umi mile a oi ka mamao ] mai £a hale hookolokolo mai, He umi-kumamalima keneka no. ka mile hookahi; a o ka poe a ipau i waeia no ke kiure e noho |ana ma ka apana hookolokolo ekolu, keneka ko ka mile hookahl. Nuiau 10. He matf hoolllo no anei ina e hookuu la ana ka aliii 1 na wahine? l Pai*e 10, Ae. he wmu hooiilo iki no. K hooponoponoia ana kekaln mau hale hookoiokolo, n\a ka paku'ila ana i luniii.no nk kiule wahine. _ . i Ao!e p >irttikai e loaa ' ka mes j auamo ole t ka ufeana ! He niea h!M wale no ia o ke piliolo ana lloko o ke opilopllo J o keia ola aiia ma«rtW o ka p!l < «nr a« mai Inllapial. j O ki» llke no iaj 'no ks HckuJ o k#A*kau, aole e! I\tki \a oe aku iala. J aka nao he 1 mMfst o!a no ka: hookele