Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 45, 26 March 1931 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

t Ke aloha nei-lauā: i na opio wsehine, aole e hikl ia ke alo ae, oiai, ua ike ilio la laua, o ke alahele wale no keia e cilc inai 3,i O- "Wii elii 1 el.il*vi kela mau kaiihale mai a pela e kaawale loa akū ai kela mau kauhale mai ia Wilamaikl aku. Aole i maopop'o i na opio wahine keia piinda a na kahea nei, aka, hookahi mea i kau iho maluna o lakou, oia ka maka'u. I ko lakou ike io "ana mai i na wahi kanaka e hooikaika naaupo ana i ka holof manaoio loa iho ia no lakou. he pilikia io nō ko lakou ke mama ole lakou i ka holo. No>ai!a. hoomau no lakoū i ka ikaika o ka holo ana. a hiki i ko lakqu kahea okoa ana āku 1 na wah'i kanaka e oi la mamua o lakou e kali mai ia lakou. I mea hoi e hooi loa ia ae ai "ka makau o na ho©mau no laua la i ka holo mamua me ke ani mau ana i ko laua lima ia lakou e holo mahia mai. nae la-_ 1' hoonui Kqu mai na 'wahine opk>T no ka, mea~ uC"makau laua, o niakaii loa ,auaiiei na opio wahine a hoopau i ka holo ana ā noho ilalo, & o ka ikeia no ia o ka laua hoopunlpuni.

j Pela ka Ig.kou nei holo. a jnalowalc loa o Wiiamaiki mai jka ike aku a ko iakou mau ma|ka,. a malo t eloe loa iho la hoi |na o na wahi kauaka a aneane hiki ole ia laua ke hoomau hou aku j. ka h.olp a,na, aka, i.mea e hiki aku ai lakou i ko lakou wahi, hoomanawanui wale aku 'la no laua. Ke pili ioa aiai la na wahine mahope o laua. Pela aku ahiki i ko iakou like ana laua. A hala he mau minuke pokole wale no, bi aku la na wahiiie mamua o laua. Ke 'kokoke loa aku la nae lakou i ko lakou wahi.

hifei lako^i ko lakou wahi, Iwle loa afeu la lakou e huli Wilamaiki, aia hoi loaa aku Ia o Wilamaiki ia iluna o kommoe, ua pulo'u a paa i ke kihei -

ī kona lōhe kna mai i ko ia_kou kahea ana aku iaia, ala oia a noho iluna o koiia moe a ninau mai ia: "Pehea, aole oukou i poinq mai nei ni'a ke ala?"

Iloole aku i% no hoi lakou, me ka 'olelo ana aku nae a na wahi kanaka: "Mai piiikia paha ka-

;.ou ina aoie "kakou 1 mamā mai nei i ka holo, no ka mea, o ko nakou i "kela mau kauhale ina e kokoke loa mai e;lke n-e ia a kakou i ike aku ne! 0 ka puka mai koe o.na kiai olailp a hopu mai i kekahi mea a ko lakou haka i makemake ai 1 e hoopaahao. a o k" "o ia o kona ike ana iwaho ne\. O kona lv\le paahao •'•>, noho m-au at." "E kahea akvs ana no hoi au ia oe e hoi >nal, hoopu'pu aku no oe. a mai pilikia kekahi o kakou la?" . "Owaī la ka iako\i mea e kii i -nai ai ina aole kakou i holo mama mai nei' > " «rahl a V,'i';rnaik : 1 ninan mai a? i ■- "O tx ka wea i !<>a ia maua i truike!nako '.a e ka haku o kela m;V.i kouM\\ v,> k,>, fie wahīne oia s a oLv wMe no ka • ■>. .p-e e. ai >» m v. % Matta ]V;- 's;.v,:\va vvale xxo lakou nana." taki :;.:u>!i k.'. iv : .vj :a oiua.

Tna aole olua ina penei aole k;akou e hui hou. E pono aole kakou e hele hou.i kela ' ! Aole no hiaua i makemake e lieie i keia wahi, aka na oukou no ke koi, a mai pilikia kākou-la". | Aole no ;e piUkia ke hookokoke i aku i kela wahi, aka, o ka pilikia, oia ka hookaulūa loa aku ma kahi e kokoke ana ilaila, no ka mea, he*mau kauhale lewā wale iho no kela iluna, a he nee i kahi a-ka haku wahine e makemake ai. He kapu n'ae, aole e hiki i k§U haku wahine ke hookokoke ioa mai i kalu o ko makou haku. He palena na haku" a elua. ,Aole no hoi e hi&l i ko makou haku ke a'e aku ma!una o »a palena mawaena o laua a elua, koe. «aje no o ko ia nei aiaa hoi he nee iluna o ka ilikai, a ko ia la hoi, he hiki ke nee iluna o ka ilikai a he hiki pu ke nee iluna o ka aina el&ē me ia a kakoWi ikp. aku nei." + "Akahi 110 O At& paakiki eHke me ,a'uL Jiol. o'u ninau „ ia. wahi, 4 pehea xna--i*ao tti he wa kupono ke&ahi e hele ,i kela mau kauhale.? Ina iho la penei ke ano, aole paha e pono ia kakou e hoao o hele ilaila?"

"Ae, o ka pono maoii ia kakou ea, aole e hookokoke ilaila, aka. ina oe e hoolohe i ka maua, e hiki no ia kakou ekolu, na kane dke hele l" ka wa a maua e ike ai. a o na opio wahine hoi, e noho no lakou, Aole pono o- lakou kekahi e hele. Aka, mjsti uhu no nae oe e hele aia na maua e hoolale a£u iā oe i ka wa a maua e ike ai o ka wa pono ia."

'Ua po]oli lakou nei, nolaila. hoi aku la no hoi na wahi kanaka i ko laua wahi e ai ai, a hoi aku la no hoi na wahine opio i ko lakou wahi e ai ai, a o Wilamaiki pu me lakou.

A pau ka na opio wahine ai ana, olelo mai la lakou ia Wilamaiki, e hoi oia i kona wahi. no ka mea, he makemake ko lakou e hooluoiu iki ia luhi o ia holo nui ana mai a lakou. Hoi aku la no hoi o Wilamaiki no kona wahi, a o na opio wal>ine hoi, helē lakou e auaui A pau ka iakou auau ana, haule aku )a e hiolani 'me Niolopua. Aole a kana /nai o ko lakou hiolani ana aku me Niolpua ia hana ana. O ka hiamoe no ia ia la a o kekahi la •1e ko lakou ala ana. Aole no nae me ka hauoli ia .ala ana at

k-M. , i— ■icna o kola holo k ana o lafcou i ka la maniua ae he mau mile loihi, he hapa hoi a lakou i ha-;-.a ole ai uianiua uku Eha ma> Ia n& ulu o na wawue o lakou l aku ā' lou-ii in.ai kefc\hi i na wawae o kekahi. nie ka mih: ; \?f> Ukou hana i|aau{sa' ana i - hoV ?Va 1 kelu wahi a lakou i hele ai ia la. r W ' no kekaiū e lo nif la i kona mau au, O ka poe haniau o lakou ka poe luii o ka haiia ke hana. O ka inoa r.iaxkui he atea i. i■ s'-i k.;a i:.v o na alalal. He mea hiki wal6 no ia o. ke | ■ s v'o Ana !?oko eke opilopilo j " f!'a -na 'nauuia o k-A pii . na ae mai laila maL