Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 5, 4 June 1931 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

\ No ko Wilamaiki kamallio aku i ka ike o kona ma# r ■ hoa ia mea he maliiai, nolaila aole komo o ka iloko ona he poe wahine kona mau hoa, manao iho fi no oia poe kane lakou, no ka mea o kane-wale no. k& T>oe maa la mea he maliiai ma ke ano nut Ke ae la, ka manao iloko o Wilamaiki e hoike i keia mea> i ko lakou haku, aka, manao iho la oia e kali a hui me kona mau.. hoa alaila ninau aku ia lakou i ko lakou manao no kona hoike aku i ka mea e pilL ana i ko lakou wahine aaa. No na opio wahine, aole o !akou makau i ko lakou ikeifr mai, aka, no Wilamaiki, hu inakau loa kona no ia mea, a oia no ke Tc"ūmu o kona hoāhiu i aole e hui me ka haku wahine.

Oiai ke hele loa*aku la i ke o ko Wilamaiki ma wa hiamoe ia, oiai no nae oiea wa ala aku ia o ka haku ame kona poe kanaka, noi mai la o. Wilamaiki . e hookuuia aku oia e hoi e hiamoe. Hookuu mai la no hoi kona haku iaia, a puka aku la oia. aole e hoi no kona lumi, aka, hele loa aku la oia i kahi o na opio wahine. I kona hiki ana aku.i ko lakou la wahi, aia hoi, ua pau e aku la no lako.u i ka hiamoe, a hoi nele ka Wilam&iki huakai, nola,ila, hoi aku la oia i kona lumi me ka manao, e ala kakahiaka nui no ka hele, i kahi o na opio wahine e ninau ai i ko lakou manao, no kona hoike'aku i ka haku, he poe wahine kona mau hoa. Nolaiia, i kekahi kakahiaka ae, mamua o ka pau ana o na maka o na opio wahine i ka holoi, ku ana o Wiiamaiki me ke ohaoha o na helehelena, n_o hooma.nao la ij,o oia i ka ka haku wahine mau olelo o'īeā po mamaa iho. . Kikeke aku Ia oia ma ka puka, a weheia mal la no hoi ka p ika, no ka mea, ua manao 110 na .opio wahine, o ilamaiki no kcia> oiai aole he poe eae e ho,le aku i ko lakou wahi mawaho ae o Wilamaiki. I aku la o Wilamaiki: E akoakoa m-ai oukou apau a e hoike aku ao au 1 n|,mea a. ko kakou haku i olelo mai ai ia'u i ka do nei."

Akoakoa mai la no hoi na opio wahine apau, no ka mea, hg leo alohaia ko Wilamaiki e lakou, no ka mea. ufawe lakou iaia me hē mea Ia he kaikunane a i oW he makuakane no laKou. Hai aku 3a 90 hoi keia i na delo apau a ka haku wahine, alaila ninau aku la oiaJ kona mau hoa, no kona hoike aku i ko lakou wahine ana 0 ko .lakou haku. Hookahi puana like ana mai 0 na opio wahine: "O ko makou makemake no ia. Aoie pono o keia pee me ka hoike ole aku i ko kakou liaku 1 P 169, polplei- no oe e makemake e hana >.aku i keia hana i keia po, ua makaukau no.makou' e ku, akli ( imua ona me ka wiwo oīe a e lawe 1 na ko'ikoi' p aa :nao apau 0 ko kakou haku, .ina no ka pono ai ole ia nal ka pono ole p.aha." v , . : r A V $ ka lajibp nei kuka poko^^a, mo la lakou, e hele hou e himem Ika hakm 0 kkōu, *T>#"" makemake oia ia lakou e komo aku iloko o kojia ha!er e hana n6 lakou petā. J [ Makaukau ae Ia 0 Wilamaiki ,e hoi no kona ,lumf , a ku ana na wahi kanaka i kahi o na'wahine opio. TJa. | hele mua aku la jaua i ko Wilamaiki wahi, a no k'wĀ, ' loaa ole ana aku ia laua ilaila, manao iho la 110 laua ua I hele no 0 Wilamaiki i kahi o kona mau hoa, nolaiia, I hele pololei" aku la no laua ilaila. I ko laua hoea ana, ' aku, noho hoii iho la o Wllamaiki e hoolohe i ka laua I mea 0 ka hiki ana mai. Aole no a laua mea nui o.ka* hele ana mai, aka, 0 ka hoike mai no ia Wilamaiki ma 1 i ka hauoli oloko 0 ko laua naau no na hana 0 ka po i liaia, me ko la.ua o.leio mal, he lana loa ko laua manao,, 1 aole ka haku e huhu ana i na opio wahine, aka, e lils ana lakou i punahele nana. Hookahi a laua mea makau, 0 ka liio loa mai 0 ka noonoo 0 ka haku ia lakou nei a poma ia aku na kannka o ka aina. Lohe iho la laua ua hooholo o Wilamaiki ma e hele hou e himeni i kahi 0 ka iiaKu ■wafeine, a hauoli loa iho la laua, me ka i mai, e heie ae ana laua i kahi o ka hal<u e hoolohe hou ai Ika himeni. - - • '

Olelo aku la o Wilamaiki: "|Cai no e komo pu mai ' oiua e kokua ia makou ma ka himeni ana?" j Pehea hoi. e hiki ai ia maua ke kokua aku ia oukou» ' no ka mea, ua īke no hoi oe, aole o maua ike ia mea ; nirneni. Jna paha he ike maua i ka himeni, aole m&ua ' e hoole i k<? komo pu aku e himeni rae ouko.u. Nolaila ke hoi nei maua a hui aku kakou i keia po. He nae ko maua. e e hiamoe i keia la i īuki ia au« koii ke ala a loihi i keiā po me ka haku wahine o kakou. . i0 0 na c mahuka ana i keia po mai ko i -ak,»u uaku mai elike me ku oukou mahuka ana i ka po ! iitn. uouu b,ve kakou a liui hou aku." 1 ; " v i I A hoi no hoi na wahi kanaka, ok« Wilamaiki hoi ! pu aku la no hoi ia. Hoolohe iho ia lakou apau i ka oleio a na w&hi kAin«iva. Noiaila, hooliio iho ia iakou i kekahi man&w.a q ! ia la ma ka hooluolu ana iks lakou mau mkka i īuki [ke ala aku ia po'me ka haku wahin<s ke pau ole mai lakou i ke kipakuia i kona \va e ike mai ai } he poe wahiiie \\"i*le 110 ko Wilamaiki mau hoa. A pau no hoi ka iakou ai ana i ko iakou aina aKiahi, hoomaamaa liiiii ik o la kkou i ka lakou mau hime« ni e ka-m aku ai oia p O . apau, heie nui aku la, aole n&e' me na kapuai ulolohi a hoonenene elike me ka po mamua. aka, me na kapuai ano eleu lakou i heie ai i kela po. Ahiki no hoi lakou ma kahi no a lakou i himeni mua ai ī ka po mamua iho, ike aku ia iakou i ka haku wa* ' hme e ai ana i kona. aina mua o ia la* a hiiUiiii loa iho* :a la.uni nei, no ka nu-a, \vaui u lakou, o ka wa kupoao loa la e himem »ku ai no ka haku. ■