Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 10, 9 July 1931 — HE MOOLELO KAAO no MELODIANA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO no MELODIANA

I Ua wahi waapa nei no paha ka ike no ko makou makemake e hoi no ko makou hae, hoopae aku la kela ia makou ma kekahi iiwapo a lele aku la makou no ka aina, a ia makou nae maluna 0 ka aina a i huli hope mai ko makou hana aole iho la ua wahi waapa hel o makou ho na hora 1 hala aku, a pela .pu no hoi me kahi uwapo, aole iho la ma kona wahi i ku ai ma na minule mamua iho, Haalee iho la makou i ua waht nei a hoi aku la no ko makou hale, aole i liuliu ioa ka makou hele ana aku hoea aku la maJ r ka hora 10 ia o ka po ; a i lolhi loa hoi makou mamuli o ka ..maikal ame ke konane o ka mahina, nanea oa makou rne ka noonōo ole ae ho ko makou paina 'ahiahi. ' ... ■ p kahi mea apiki nae., ia makou no a hoea i kauhale akahi no : a ike mai au i ka pololi, eia ka o makon Ike no apau kai pololi aole owau wale no, Hele makou e hoomaemae ia makou iho a hoea nui ana makou i ka iumi aīna ua makaukau mua na meaai, i hakalia walg ao ia m&kim I ka al iho. Aohe hookaulu?; -ana iho ke kokolo mai la ke ala o na meaai i na puka-ihu o makou e kono okoa mai ana no ia makou e haupu ,iho i na mea 'i hoomakaukauia, J ko hiuKou mao'na. ana, o kc i,';i koke no ia e hiamoe a haiawai iho lst kaua f a e hoike uku ana i ko makou poe no kou hoea a.e i kakahiaka, o ke laloha «o kou o ko niakou ma- ( ma, a 'aloha mai la no hoi keia I I kona puoho ana ae a hoo- ; maopopo iho la oia he moe uhane ka kana i a hui me ko iakou makuahine, a haule hou aku la oia e hiamoe a ma kekahi kakahiaka ae hoike aku ila oia i kona mau pokii no ka hoea aku o ko lakou mama ma iia kakahiaka, Ia lakou ng e walaau ana. ko- : īiio ana ka makuahine a hui ae la lakou me ka hauoli. no ka ; mea, ua loihi no keia mau la o ke kaawale ana a akahi no a hui hou, a no ko lakou nei ! walaau, ua ala mai la ke kana - ka opio a wehe iliai la i kona puka a īke mai la i kahi luahine e hui ana me na wahine opio a pam hou aku la i ka piika a hele aku la no ka lumi auua a hoomaemae iaia a pau hoi mai la ho kona lumi no ke komo ana i kona mau aahu a puka aku la no ka hui ana me ka luahine. I ko laua hui ana ae, haawi aku la kela i kona aloha a pela no hōi kela i panai mai ai a hele loa aku la lakou nei no ka lumi hoōkipa no ka hoohala ana i kekahi manawa mamua o ka hoea ana mai o ko lakou manawa paina oia kakahiaka o lakou, a ua hoopiha pu ia no fyoi na opio me ka hauoli, a o ka oi loa aku no nae o na wahine opio. Ua ftui loa ka hauoli i loaa i na opio wahine mamuii o ko lakou hui hou ana me ko iykou inakuaiiini hookama ia kakahlika me u\ puili aloha pumehiuw o ke keiki me ka makua: la lakou i nonoho iho ai maluna o na noho, ua kamaiiio aku la kahi lualiine i kana mau keikimahine. I kii mai nei au ia oukou e a"u mau keik'i» .ihine. no ka hoi ana no ko kakou aupuni I ke ehu o ke kai Ua ir>wa keia mau la o oukou ī hooliala iho la me ke kanak v i < >k i mea, e haalele nnu aim oia i keia wahi no ka iKHinuui ana

iku no kana huakai'no mua aku nel no na aupimi he 12 o ka lewa. Nolaila au i kii mai nei ia oukou e hoi no ko Kakou aupunL Aole oia wale, aka(, mamuli no hoi kekahi q ko'u mehameha ioa, i ahona 1 ka ieo hone o na manu ma na hora iiula o ka aluna ahiahi, a peia aku ana ua la a'u e noho' mal n<>i ahiki wtiie i ko'u hele ana mai la i kīl la oukou e hoi no ko kakou wahi O k€kahi no hoi, e hoonianao mau ana no hoi au iar,pukou; ad!e hoi o ka noho pu ana e maaloalo mai ana oukou imua o'u a hauoli no kahi naau ke ike aku ia oukou i ka maaloalo mal ma ko Kakou kakela i i ke »1» o ha pua; a i kekahi wa, :.e hoohala ana au i;na hora o ka : auirtha la ma na ai kahakal, uia !h>! ka leo ena 1« c loi e nsal ana 1 ka wa e p< j mai ai ma na ae kahakai me he leo la.no ka : hanehane e kono okoa m<d ana >o ia'u kii kok mai ia oukou. Aka, like me ka'u i hoopaa ai ,ma iiō 3a t aneane aku ana oke j kanaka opio e haalele mai ai j i keia wahi, oia ko'u wa e kii mal ai ia oukou a hoi kakou no kc .iakou aupuni Aole owau wale, ,aka o ko oukou mau kanaka pu ; kekahi i ake loa e ike ia oukou e a'u mau kaikimahine, ma ko'v ! wa e kipa aku ai"e ike ia lakou i Nolaila, ke kali mai la lakou i no ko oukou hoi aku i ka aina I kahi hoi a oukou i walea ai ma ko oukou mau ia opio mai a kc I hoea aku nei oukou i ke kanaka makua i keia wa, e hookipa aku ana no lakou ia oukou eiike me ka maa mau, a ua lkc no hoi oukou. he mea nui ioa oukou i ko kakou maii kanaka a he punahele no hoi oukou ma- ! muh o na kulana oluolu i loaa m oukou. i O kekahi ka hoi, i ko'u puks | ana mal i ke ana mai ike ana au i ka malu ana iho malune o'u, a i ko'u nana ana ae lk< ana au i keia manu aeto nui ( lele āha mamua o ko'u alaMle |a maopopo loa iho la ia'u h< |manu kela e hele ana e huli : j ka aina o kakou; eia nae, aole kela i ike īnai ia'u; owaū nae kai ike aku iaia, a i wahi nona e hoolalaii ia ai, ua hoolele aku la au I kuu aka mamua ona s a lilo oia ilaila a hele au he alai hele okoa, a hoea mai nei ianei j la'u nae ma ko'u aiahele, kt ! ike ia no au i ua manu nei, a i ike aku la au iaia i ka hoohu!j j ana aku i kona alahele he wah: j okoa loa mai ke alahele aku e ko lakou aupuni a haalele aku la au iaia, a pau aku la ko'u ike ana iaia. A ia'u no ma kō'u alahele, a 0 ka hoea wale mai no hoi koe 1 ko oukou wahi nei, malu hou ana ua manu hei maluna o'u : owaa nae kai ike aku iaia, aole kela i ike mai ia'u, a ike iho la au he mana© kona e hele nei e huli i kekahi mea ana i makemake ai, aole nae he loaa iaia ■ o ke alahele pololei e hoea aku ai i kahi ana I makemake ai, a maopopo iho la nae ia'u e hele ana oia e huli i kekahi aupuni, he wahi hoi e pili kokoke mai ana me ko kakou aupuni a he wahi hōi kela i ka'maaina loa ia'u. Aole nae i maopopo a ike na kamaaina o kela aina ia'u a pela no hoi me ko lakou haku, ua loaa mai hoi keia aupuni mai kona mau makua n|ai a ili rriai maluna o keia kupua, a he kanaka oluolu no hoi kela, a mamuli o ia kumu i hoike ai au ia'u iho imua o \ia kanaka nei, a ua hookipa no hoi oia ia'u, a pela no hoi me kana alilwahine; he wahine oluolu no hoi oia eUke me fcana kane. I ka la mua nae a'u i kipa aku ai, aia no he ano kanalua iloko 0 ka wahine, a no ke kane, aole ona kanalua, mamuli no o ka mana kupua i loaa iaia mai kona mau makua mai. Mamuli nae o ko'u hoea mau aku. uf- lilo makou i mau hoaloha oiaio a hoea i keia wa, a elike no hoi me ka pohihihi.o ko kakou aupunl, pela no kela aupuni, owau nae o makou ke hiki ke komo i ko laua aupuni, aoie nae e hiki la laua ke komo i ko u aupunl. Ma kela wahi i ninau ma ke keikimahine nui i ka m k ahine: Alaila he aupuni okoa aku no i ka kekahi i pili kokoke īoa mai me ko kakou aupuni? Ae, wahi a ka makualus\o Pela no ka 1 loaa mau ai ia'u moeuhane no kekahi aupuhf 1 ano like loa me ko kakou aa-:itmi-a nie ko'u manao loa no :i ko kikou uipuni no ka'u e ifle ana eia ki he wa!u ukoa J

īiu, a o ko'u o ko'u ni- ; nau ole atia iQ<- e ko mai kou i■ *.ha ua ho-1 ike mua m<3o|o| makou nu ! kela aupuni, ;s* w>i aku makou ia 06_ ; £flēt£ H-ikou noiuna o kela i ikt- aku u , | Noluila, uku liula iunu ia la maluna | o ko kakou iho o i ko kakou iho I keia I aina no ko.fa3Myii<.'me ame ko j , kakou mau -aia e noho j : mai la i ka aff|lkle a nauki j , loa no loihi lōa" o i i keia hele ana'&l^i&kiHi Mamuli o a keia ke- j , ikimahine, ujkJßtoi. iho iu ku i poo o ka ila-10, oi;ii, , ,aia na manao.pSftl'.;.t iloku ona no ka ae afcilßE.M a ke kei- - kimahine & o^O> ; ' *ho la oiu : no koiia 'ieia aupuni i , i kana mua .Mjpp>-<-hin& u pii! ko lakou la si|psn'-.ike e hele: iiuna o kela ai, Ua ala mai 'aau manao kanalua iloko ahi luahine nei o hoohihl keikima- j i hine i na moi o kela aupuni, noho la oia wale no imaluna o ko:t& ffiir>uni me iea i nele i kana kimahin e, a noonoo pu ihO;lsOJo hoi oia, ke ,pii pu ae la -nakahiki o ;ke keiki i ke makua e ; hoohihi ai kekahi. ! Oiai, ma ana he poe keUfl no kela a ekolu i ano jfeLjrac ka ui me kana mua aole he ; mea e hooha.la'E Ma ww Mamuli o fcsj ĒMlii loa o ka noiio mumule lakou makuahine, aku la ke keiklmahlne; _j^, No keaha ia.afeS ]fraiie ole mai nei i ka'u mau Jāāu. aia ane_i ■ he mau" iloko ou no makou ngnlß?Kekahl mau mea maluna a ke ole aū e kohiq^|^^ ; he kane no ia, a e kaia xna|lf|||roe,e ko makou makuahine a mau olelo hope a'u ae la. Auhea oe ē u makuahine? Aole e hana ehke me ko iho ke ole oe e %e o oe no ka mea nana i "ia makou t mai ko makou "opio mai ( ahiki i ke &unui ana a j kanaka f a aole no, I hoi a - | Kiake ai i hooko itjai e oe, ' a aole no hoi hanaino ia makou kau niiau j a he mau punahelk loa no hoi i makou ia oe. i v Alaila, o ka ūku kupono anei ia e hā|wfaku ai ia oe o ka hoole aku'| klujtt.au kauoha a manao ua nu--1 nui ae la no m$ Jtoij: i|a pau kou j kuleana ia ma&lu, a,f hana hoi makou elike m(*\o }fjakou makemake a makojti ncejai? Aole loa! ; r - j Elike me ka lojhi 6 fou ola ana, ! pela no ka mani i' IQM ia oe.mā- ! luna o makou jnei* |ie ka hiki hoi ia mako^ 'ke |'e aku maluna o kau mau| kai\fflia, e haawi mai ai ia niakoii kau mau keiki- | mahine nei. j ! 1 Pane mai la l|ahij iahine: He oiaio kau e ke ahine 'i ho- j Ike mai nei, afa he malua ilo- j I ko o'u no oukoju, 0 li,; elike no, ! hoi me ko et lii, pela no | i hoi kela mau keiki ane he ekolu, a he poe $ans i' ui no hoi j lakou i kulike aku n 'me oukou, a -he poe kanakk ol olu no hoi lakou i kuiike f6ā j S &oi me ko! iakou mau makba. j He oiaio ka'u b oU o aku nei, i kulike ai me na|ha* , i loaa ia'u: o ko oukou mau ho{ aku ana ia o keia hope ak*i a aa o oukou la no l\oi e ai' keia mau aupuni a lilo i h<3 )kahi, elike j me ko oukoū hijil a ia i hooka-1 hi; hookahi <na ka j uiiwai, hookahi ma ka' ifiina<S a hookuhi ma ka naau' a jhoo|ahi no hoi ■ mi ka hana 'a f!& i i 'make hoi e hookaawale i ko oii s:ou pili ana kekahi me kekahl ! —HHhHe mea ka lilo o kou kulana miiilkon o\t ma ka hoopunipuni 'aha, ' |