Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 13, 30 July 1931 — HAINA NINAU BAIBALA [ARTICLE]

HAINA NINAU BAIBALA

Mr. Jonah Kumalae, Lunahooponopono o ''_ ' _ ;KE ALAKAT O HAWATT"— . Aloha oe:— ' Oluolu mai oe i wahi keena o ka kaua hiwahiwa. ka nunu lawe ' ahaHono apuni o Hawaii nei, no | ka*u wahi haina o ka ninau Baibala a ke kelki 0 Kona kal opua i ka īa'i, heaha ke kanawai o ke aloha? Haina: He ola mau loa, Me ka mahalo mu loa, Joseph Keanini, ; Kalihi Ho-spiati

Mr. Jonah Kuma]&<ē, liUnahooponoponO 0 KE ALAKAI O HAWAH, ' Aloha kaua :— Ehi mai au he wahi malihinl hou akahl no a haawi i ka'u haina o ka ninau a ke keiki lae 00 o ke kai mallno o na Kona kaiopualkala'l, e hoopuhili nei 5 na puniu 0 ka poe lae ula. Ku iho la ka ninau a ua kae'ae'a nei Heaha kē kanawal o ke aloha? HalnaKupaa ame ka malama ana i na kanawai apau o ke Aleua. ' Elua mahele o Keia ninau. • Mahele 1. Ka hakihaki ole ana o ke kanawai o ke Akua ame ko |ka aina nei. Oia no hoi kou hoIke ana he aloha ke kanawai. * 2, Ka haklhaki ana 1 ke kaj nawai apau o ke Akua ame ka. l ahia nei. ■ He hoike aha ia aole oe i a'loha i ke kanawal. E ka!a mai. Aole au e kaena ana ua hemolele au maluna o keia ninau kanawai. aka maluna o ke kaona o ka ninau, pela kakiou e huli ! nei i keia ninau [ Ua hal maopopo" mfti no ka buke a Solomona, ke kanaka na-! auao loa, he mea naiii i ke Akua j ke huna i na "mea pohlhlhi, a'! he mea nani ho! i na kelki aj kanaka ke huH aku. I Ela mai ka poka p&-hu a Ka j Naniwa, ka mea nana e wawahlaku i ka paM paa o Keoua ke ku na'e i ka piko kahi mo»nona, II-

Mha wale ke moinoni aku. i Generala Togo ka Akimalala 1 Oka poka no keia i hukihaki '■ ai ka 'wawae o ka manu hulu melemele a ke kelkl o Kahuku. i hewkolo aku ai i ka nui manu no ka inoa o ka manu }ana. j Nolaila, 0 ka'u hain,a keia a ■ i me kona wehewehe ana inaluna i o keia ninau. wahi kā puniu. j |He manaoio ko'u, weluwelu Uiffi{ aku la ka paa o ua pali hookala j

! kupua nei ! Ko huli hoi aei ke kelki o ka ua Lililehua, ke Iho mai la ka n&ni o ua aina nei e hoopulupe ana i ke kamaīiele e kunonl hrl? ana 1 ke ala. Malui?a o ka Lunahooponopo - no Jonah Kumalae. ke kapena o fca moku imna e kaapunl ko Paeaina. koli welina Aloha nui kakou apau loa, Na lehova ke Akua. mann loa e kokua 51 kakoo mal l kau hahtt

Amene. Jsio jio ;i-.v ka oīa'6*. E —9t|i Avc. P;-aolo, |lono>j]u "~Mir. Jonah Kumalae,; y Ha ! tTa ītlo ka ake )celk| oUa kapu o Keoua i mea'hooiia--Inea i ka noonoo o ka poe bul i ka halna o ka nlnau, eia nae, £htē loa' hē mea a loaa iki. oiai hoiklkahi mau hatna'\u-' H*u o ria wehewehe maiāula ana l ■ hoolahala ae maloko o kela #Shaßfefo. fee ole au e kuhffiewa, Iwaena o na ha)ina 1 ma* opopo 1 kela ,wa, aia nO'he mau haina i Inanao al ua kuj¥>no loa l h!hau. O kekahi kumu

nuf nana i liooMhl loa i ka Iml Htift 1 treia nane, mamull no la o ka laula soa o ka ninau, aole t' ponoia a' apo'i'a līoko o ke apo kaupalenala, aole no nae hoī 1 ife, e manaoia ua pau-

pauaho na poe ike a loea i keia ntea o ka noii l na nlnau pohlhlhi. Mamua o ko'u olokaa hou ana aka l-ka'u ulu-maika, e ae' ia mai au" e waiho aku L mau J manao hoakaka e plli ana malima ō kela kumuhana, Malia aia no he kumu i kukniu mai a! ke keiāei o ka pall fc»pu o Keoua i kela nane hoouiu noonoo. a maluna o kela kahua i makia iho ?I oia, a oia kela: Ke hoomaopopo nel au, malwaena mai o na Ike elima o ke kanaka he hookahi Ike, ka ike rlohe" aole 'ia ? maikai loa; aka, aia he wahl ki-na 1 hoomaopopofa. A o keia ike ae la, ola ka'u I hoomaopopo al ala he wahl hemahema malaila, a pela au e manao' nef mamull o »k)ii hemahema ! loaa aku ai i koha lke ,v lohe*' pela iho la oia i kukulu āl i keia ninau. Ina he "kuII" ka pepeiao o kuu maka*rtaka a hoaloha maikai, o lsft "lohe", ola ka inea e' pono ail Ina tio} ha prta, alaila aole Jhoallke kupono e ae ē kohūkohu pono M ka nane a ua k'eM hookalakuppa nei Ao ka nin#U, e i ana,—"Heaha ke kanawai o ke aloha?" O ka haina kupono, he "HOOLOHE". O ka hoolohe ke ola, a e ka ka make. Eia na m'inao' wēhe>ejhe: O kā L ."lfpolohc' ; wahi a Hlklkokl' o kana buke unuhi-oleīo, -he malahia kauo|ha kona ano. | Ma ka Anaru v, ehewehe, - E ,hana elike me ke kauwa, - E ma-|lajr,a,-Ēlike. me kekahi e mala'ma I kekahi. | Ma ka Wefcgter, oka huaolelo i Obey he hoolohe no. Eia keko.ht mau wehewehe ana: 1 -Ka hana t h<K>lohe ai, a i ole, o ke ano o ka hoolohe ana; ; he kauoha np ka hookuu ana ae i na kpi Jcupono. E hoo- ' malu. 1 2. -He huaolelo, e hooie, ana i ' ka loaa Oi'ka noho.'na maluhia i ke aupuni. 3. - He poe e hahai like ana,-e--like nie ka lioolohe # Icā Ekaies!a Roma i ka niāna a me ke ala&ai a ka x Pope. 4.-Kekahi o na hoohiki paa a na Moneka; 5. - He kahea l kimi paa mua ia. 6. -He nila paa i kakaula e kekahi 1 luna kiekie o ka Eka•lesia. a i ole- ia, o ka Aha Luna pahk mie nā Hoahanau. Manao au 6 kekahl kumu nui nana i hooloihi loa aku i ka naele o keia nāne. 'mamuli no ia o kou hookomo ole ana Iho ma ka palena pau o fta haina-nane he mau wahi manao e hoohauoli ae ina hai-na-nane— e laa paha na huaollelo hoomakeaka o ke ano like iha paha e I ana— "atie oe i lihi launa mai la. Eia oe 1 ke ano pillpili' aina iki mai la. hoomanawamii mai, ke pili iki iho Ia aole ' E ae hou npuw ia'u e paku'i] sku i keia «iau wehewehe hou| a*u I ke ano hiaOli o ka manao 1 hihuaolelo loa o'ka mae- | '■•ae nme.ka riaoi,jua.oli„a pei*eT"j I awela m&i njai ka buke lioaka- ( ka manao a ( Tryon Edwstrds, F!a k.i Montajggue manao no ka, hu.aolelo "Hoolohe." Oia ke ka~!

»»wai mua Akua i >.aaw ai 1 na hj? kanawui maikai kupoiio, a' he maikaī hoi, hf moakaka loa 'e hiki kc kanak« ke Uni § ke huliAku, a no ka mes, he lc4ena ku«hv> hx tu> ka Vh&\\Q e koojia an» aia hc | mea klekie um kk laal he hooia, A ka "hooiohe" an>e ke aka | hsU S puka b| ai ka i ku i H# ai iv t īĒ hewa 4 oili aej mailoko ponop at? ou 'aane kou lunalkehala. , i I

Wahi a H Gl!es. Aole l'.ana :tupono a "i aku o ka h<inohano .i hemole-le mamua o kfi hm'ohe f> k'i Kliot \-v.i 5 1 .' c ' hoojpililny ka haaleM- i ka har.n i. ke Akua i wailio tn;ū a' ia k.i ■;oa i imi aku i"ka iiani pa!er.a ■> <• ko kakou hu'.i ana akt( i kohi loa» ai ona mon ia, aka, e loaa no_ta H<>kn o ke al-h.i mne k:t hwloln' ?«fai ia ?>i !, :ans mai- O k" ho , i r-.,\ ka?mwai p.; i ke Akiia, ni,t ka lioik? oiaif. :u':r ole o ka ha-ahaa anie k- r! v.~r. ki-ekie Nona liLa hoi ka r!" nlolne laftou ina aoīe e hiki 'n

lak'ou ke hooponopono Spoor:i, T*a heii'iau' i in ii kakou I ix»f h«H>lohe. ?T< i>aU:i-i ole Kona aloha. O ka 'imw i »iaita l kela. «ia kal i.:in Iho, no ka niea, llnl];i ka iiian>w>lajia ame ka hiiuol' ArlslotV Ona ka)iak-i '■ ,tna lakuu t-. -.il' •' ka maka'a inai a o i'i.i V. u;..k.. pono. ma o ke aloha la. Aeschylus,—O ka hoolohe oka makuahine ia o ka hnlo.-i.aa i awaiauiu pu ia hoi o k.i rtrahihia.

Mai īa Quarles mal, —E lilo Ka i hoolohe i olelo a'o kapono no na hana c-kalesia apau e k;; ai, j e iini ! -ke kumu i kauohaia ai pela; a c hoomaopopo hoi i k.e kumu o keia kau h L i. O ka: hoolohe oiaio. nl 'iln niea e kanahm ai. a ~. le ~,> hoi ; |ia e lilr» 1 n-pa e1 op | i. l!Ta O. Mn.r;don§,ld, —O ka hooilohe ame ka hooko ana 5 ka o!lel(b a kr Akua he ia e |hUtl ai 4tetī ke kapy <: I"' kona makemake. ' !_ 6 kn o na imh- ' kahiki he knnakolu o ke ol f i •'o ieo kakou Haku, o ka hcflnhe kaka i a'o nui aku ai !■ Kana poe : haumana ma kana , mau ha'i ! eu&neMo ana. O keiti iho In K'm; j 'kah.iii i kukulu al. kp-ia man hoike ■> wW <■- • wehe manao ana a keia poe kui li'ii o ka noeau e 3ke a 'e liooniao!po}x> n;rij ai no kakoii i >-f ku*lFiii niaoli no o keia walii hua- | olelo o ka hoolohe. He nani ma- , olil, a he pookela inaop'ipo h<>i i-e ioaa ai he pomaikai mailaila |mai O ka hoolohe i na kanaw;» . o ke Akua, aia ilaila k£j n-ole o | kej I£ristiano oialo. . ' O ka hoolnhe* i na kanawai | o ka aina, aia ilaila k'a ma&aaiInana maikal, Aole no hoi 1 nele |ko|u makemake e paīeu'i aku i jkejtahi mau pauku haihala mai !ke Kauoha Hou mai i'ualana no o |keia huaolelo o ka hoolohe, j a e ike like mai ai no kakou i . ke kupono, mikioi a ' me ka pololei maoli o na wehe- | weiie nianao ae la me ko ka paukja hoi o ka olelo a ke Akua, | nana ina Mat, 11:15. O'ka ' r.;ea pepeiao la, e hoolohe i-a. | 8:8. Aia ma ka hapa ho|pe!o keia pauku e laaal ana keia' ' O ka mea pepeiao lehe. e hoolohe , ia. j ikoikeana 2:7, 11, 17 ame 29, a jpenei: O ka pepeiao la, e hoo|lolje ia i ka mea a kji Uhane e iolelo nei i na ekalesia; o ka mea laiiakila, e haawi no'au lal<a e 'ai \ ko ka laa'u o ke ola, ka mea ' msjloko o ka Paredaiso o ko'u ' Akna. —O ka mea pe|pelao la e : hoolohe ia i ka mea a' ka Uhane ! e ilelo nei i na Ekalesia, a ka ! niea lanakila aole loā| ia e ēha !i ka make alua: ' 1 Oka mea pepeiai la.[ e hoolohe ! 'iū 1 ka mea a ka Uhane e olelo nei i na Ēkalesia. o kla mea la--1 naifila e haawi'aku aili iala e āi ji k!a niane i hānaia; a e haawi •no'hoi au iaia | ka }>ohaku keoīke<i, a maluna iho'o i,ia pohaku ! 'la ■ua palapalaia' ka [inoa hou. ' āōlie '." ;ea i ike ia inoa' o ka mea 'waie no iaia ka poha'ku. O ka ' r.-ea pepeiao la, o hoj>lohe I ka 'r. ea a ka Uhane e melo nei i ' na ! "Ekaltsia ! 4ia nia na pauku 6.' 13 axnc 22 o ka mokuna 3 o Hoikeaua. ua like !oa na manao mailuna no r keiii ninau hookahi. U-a hoi o ka !irea pepeiao la, e ia i*-k;k men a k.! Uh;Tno l olelo ne'. i v nk ekalwia. ! O ka lawa kela o k;ji'u manae no ikela hunolelo hoolohe a'u hol e oiai\ao uoi e keia sht la ki hoe

! kapono e 'kohu ai nmau a lktn| hoa ih \ o ka InWau I hoohnn 'k 'ko Iknnawni o ko nloha? 1 ' oe e K::r-alrto writr,n Imaimn». ' i- i Kou no :r.c ka haiihna, ' 1 J K Knpanih! ! ' Kiekiona P«klplktv Honoluhi. I ! 000 ! Nu Ke Alakai o HakaU: \ t|a hotk€ mai ha na maiu[na'e ua nui maoii lea! huM ann

a ka* hoakiha nana ka haina \ kokuaia mai e na hoaloha mai- ~ naauao. Ke haawi aku nK ku luiiahooponoponu i ka mahaia. v,c e ka hoaloka, aka c kala ,;,ai ao uae ia'u i ka hai aku

'a oe aole 1- ku lta piko ia ne i kela haha ana. Mp][ B ' paha 5 keknhl hauna mal au e ' lMaa j.nno ana i kuu Ihe. Hoopol'tU i •>,, ka ilie a <j kaaa, no hoi ■ ;i oi.