Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 15, 13 August 1931 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

Mamua o ka hoi ana o haku wahino e hiamoe i kr j kaßi 1a ar. kahea aku la oia i na wahi knnalea a i aVti la ia laua e hele e olelo ia Wilamalkl, ua makemake oia e ike ia lakou apau loa ia ahiahi mo ka hakalia 010. Tīo!e aku Iw no hoi na wahi ■kanaka i ko Wilamaiki lumi ē hoike aku al iāia i keia manao o ka haku o lakou. aka ; au Lu'-a rt .." J .iku i.iu ; ko Wilafn«v : l i V.:mi. o naa ( mai ana no ka a maopopo iho !a laua, aole oia ; ala. nolaila. hoolu lo iho la laua e noho no laua e kah' ahiki i ko iala ala ana mai. no ka mea, noonoo iho la iaua ina laua e hi!f- ana a hoi hou mai. malia paha ua ala ae 0 Wilamaiki a hele, a nui ka laua hana e huli aku ai iaia, a oiai, aole o laua makemako e_ haule keia

kauoha a ko laua haku, nolaila, o ka noho no ka pono p kali. I.i'uliii' no ia kali ana o laua a ala rr.ai o Wilamaiki. Hoike aku lā laua i ka makemake o ko lakou haku a pau ninau aku !a i ko Wilamaiki manao no keia kauoha a ka haku o laknu. Aole maopopo ia Wilamaiki o ka mea kupono e hana ai, nolaila, noi mai !a oia i na wahi kanaka e kokua pu mai laua iaia nei ma ka noonoo ana 1 ka mea kupono e hana aku ai, he mea ano nui )oa keia ko lakou ku aku imua o ka haku o lakou me ka wahine hapa moo a īakou i maopopo o!e ai heaha ana 1a ka manjfo o ka haku ke ike mai iaia, no ka mea, ua manao no lakou, aole paha e nele ana kn hoohuoi mai 0 ka haku i keia wahine a manao mai paha he kupua 1 oi?», a i ole ua hookauia mai paha keia haawina maluna j ! ona e kekahi kupua, a e uhu ana paha kona manao e ! j hu!i i kela kupua, a heaha aku ana la ko Wilamaiki ma| hopena ina e hoea io aku ana ia wa. | Hooholo iho la o Wilamaiki ame na wahi kanaka, ; i ponō a pono ole, e hele ana lakou apau imua o ka haku l'o lakou elike me kona makemake. Nolaila. olelo aku o (■WHamaiki i na wahi kanaka, e hele ana oia e hoike i ! keia mea i na opio wahine a e kuka pu lakou no keia I mea.malia paha hoi he manao kekahi e lona mai ana mai na opio wahine mai., mamua o ka'waiho a !ohi loa hoike aku la 'lakou, a loaa ole ka manawa kupono e kuka ai. Hoi aku la no hoi na wahi kanaka i ka laua hana, a hele koke aku !a o Wilamaiki i kahi o na opio wahine. I'ka-hoea ana aku o Wilamaiki, e paina ana lakou !a i ko lakou aina kakahiaka, a e kamai!io ana no hoi no ka mea e pili ana ia lakou iho ame ka haku o lakou Ime na manao hauoli no s aka. i ka hoea ana aku hoi o IWilamaiki a hoike aku !a i ka manao o ko lakou haku, mimlhō Toa iho la ka manao hauoli ō'na opio wahine, n' ka Wattffte"hapa moo, 01eT<£jn. i !a oia' i kōriff* 'oilk'ou H ho|j<jhnViO f)oi ? A 010 O 01lpilikiā inft e makemake oV ana ka haku o kakou iiO ko'u hapa moo ana, aka, owau no o kakou ke pilikia ana?" 01010 mai la kekahi o kona mau hoa opio wahine: "Malia paha o oe 'io wale ana no o kakou ke pilikia ke mnkomake ole. ko'kakou haku ia oe no kou hapa moo ana. aka, he a!ohst no hoi paha ko makou ia oe, a aole 0 makou makemake e hookaawaleia ko kakou pili aloha' ana O kekahi no hoi, ma!ia, i ka makomako ole ana o ko kakou haku ia f oe, o kona hoowahawaha pu mai no ia ia kakou?" ; 1 Olelo mai la ka wahine moo: "He manao loa ko'u, ua oi loa aku ka maikai o ko kako'u ku aku apau imua ;o ko kakou. haku'i pau keia manao hopohopo iloko o ' kakou. īna ia he inea e pono a pono ole ai paha; e ku aku imua ona i keia po. a na keia po no hoi o hoike mai 1 k-o'u a o ko kakoU pono paha ame ka o!e." "Olelo aku la o Wilamaiki: "Hookahi no paha a kakou !aau lapaau, o ka himeni aku no imua a i ko le'a auanei o ka kakou|.himeni ana aku imua ona ka mea nana e hoopalupalu* ! i kona manao." . "Pela no ko'u manao," wahi a ka wahine hapa moo i olelo mai ai me ka hoomau anai mai. "īna he makemake io ko ka haku o ia mea he himeni, e hoopoina ana oia i ko'u ano moo hoolilo oia i kona noonoo nui mā ka himem'. Ina o keia ka mea e hiki ma'i ana i keia .po, alaila aole ana o kakou pilikia. Aka, i lilo mai ko iala noonoo maluna o ko'u ano'moo, alaila e piīikia loa ana kakou." Me keia mau ōlelo a ka wahine moo, hoolale koke mai !a oia i kona mau hoa ap'au e hoomaamaa himeni lakou oiai ua pau ae la ka lakou paina ana. He himoni hou no kekahi a ua wahine hapa rrroo nei i haku ai, a oia kana himeni mua o ke kula ana ia lakou, aka, no ke ano inoino paha o ka noonoo' o kona mau hoa, ulolohi !oa iho la ka paa ana o kaioo ame ka olelo o ia himeni ia lakou, a ua lilo ia i mea hookaumaha loa mai i ka noonoo o ke kumu himeni, aka, aole oia i haawipio i •ke-.a'o~ana ia-ia3fou nle ka ka mea, ua'manao oia. ina e lohe ka haku i ka olelo ame ka leo-o kela himeni. o hehee ana kona mau apan mai ona aku. Nolaila, haawi iho la ka wahīne moo i kona ike anau ame kona ikaika apan i ke a'o nna i kona mau hoa i ua himeni la. O Wilamaiki ma no kekahi i makemako loa i na olelo amo ka leo o kela himein, eia nao, aole !oa§ koke iki ia lakou ka !eo o ua himeni la. oiai no nae aole he paakiki loa o ia leo. a o na olelo pu hoi ke--1 r»hi oamnnu o!o ia WMamaik? ma. Pau pu lakou me na opio wahine i ka piMkia i keia kakahiaka a lohi maoli ka paa «na o ka himeni ame ka leo ia lakou. ī ke kumu Ipmeni no ka ike ua lawa ka hana ana a kona mau hoa. oiai he .makehewa wale no ka hookikina aku, no ka moa. aole ia he mea o oi ae ai o ka pono. nolaila olelo aku la oia i kona mau hoa e hole Ukou i ka holoholo. a malia hoi o mohala pono ae ko lakou mau lo!o a holooono hoi ka hoopaa ana'aku i kā himeni ia iho. ' J A pau ka lakou holoholo ana ialeakahiaka k ;ua ,ino hiki ae no i ka wa e kokoke akvi ai i k& a ; tia*awakea, pai m,r 'a o Wilamaiki i kona mau hoa e hoiJakou no ka halo e ai. Aoīe he makemake o ka walime moo «s a? Inkou i fea aina awakea ahiki i kgjakou toao hou ana i ka himeni hou a lakou. īa lakou i noea &i i |ro lakou hale. hoea nu ana no me na wahi kanaka/a hiuoli !oa iho la ke kumu himeni, no ka me». o !ai|a na.lfeo kane- .■* . ■ I