Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 16, 20 August 1931 — HE MOOLELO KAAO no MELODIANA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO no MELODIANA

I O ka hoomakaukauia mai lā jno ia o na meaai no ko lakou ipaina ahiahl, a i' hakalia no a l pau ko lakou nei ai ana, o ko f iakou iiuliu a6 la no la no ka haj alele ana mai ika halealii huli jhoi aku no ko lakou home, a ha- ; awi na* aloha mawaena o lakou, ' a ia lakou no a hoea iHee awa, e ! lana mai ana kahl' halelana o l lakou me he mea la e kali mal I ana no ia iakou nei o ka hoi aku. ! I lawa no la lakou nel a kau i aku o ka aku la no la o i ko iakou halelana; aoie no hol i j emo hoea .ana lakou ma kekahi ! aoao o ka muiiwai, a pau nui afku la lakou nel no ieula a ike : koke aku la no lakou nei i ke ku j mai o ko iakou hale. O ka lakou | i manao loa ai, o kahi hale mua i a iakou i haalele iho ai ka lakou, ' e ike ana, eia ka o ko lakou hale . ponoi no. .

Komo nui aku lakou nei iloko me ka hauoli piha o ko lakou mau naau no keia huakai a lakou no keia mau la elua a ioko 0 na punawai a kuho, ana no ka hoomaemae ana ia lakou, a mailaila aku no ko iakou mau lumi a hoea loa aku Ia no ka lumi hookipa, a hui hou ae la lakou i kahi hookahi a kamāilio no ka 'akou huakai me* ko īakou piha hauoii nui'. ' Mahope iho o ka pau ana o 1 ka lakou pawia ana o ia ahiahi, a ia lakou maloko o ka lumi hookipa, ua kamailio akū la kalīl"j iuahine i ke kanaka opio i keia j : mau olelo: j ! O kou ahlahi hope loa keia ma i keia home, a o keia no hoi ka panina hope o na home au e hoo- j i aumoe ai ma ka honua nei, a o! ! kou home aku ana md keia hope I aku oia no ke kua o ka lio, a e j ahaiia ana hoi oe no loko o ka i uiu iaau no na pule elua a hoea i ko oiua wa e hoea ai ma kekahi j i muiiwai a ua lio nei e komo ai : l me kona manao loa malaila oe ! e hookuu ai i ka puliki anaiaia a i ko oie kou makemake. i Aka, mai no nae oē a haawii pio aia me oe lie nui o koa mau i kokua nana e kokua la oe ahiki i kou lanakila ana, a e lilo aku l ana oia i hoaloha msaikai loa mahope iho o kona piula ana a moe malie, a mahope iho o kona maha ana e ku hou no oia ilu»na me ka ae ole e holo mai mua aku o kou aJo, elike !me Ita-na. i hana ai, no ka mea. o oe ka mea nana I hookuu aku iaia me ka ianakiia. Mahope iho o ke 'ala ana mai o ka lio, e anai ae oe i, keīa komo au e komo la ma kou manamana lima akau, a i ka oi|i ana mai 0 na kauwa e olelo aku oe no ke kukulu ana i hale nou a me ka hoomakaukau ana mai i mau meaai nau elike me kau i makemake ai. • t i 1 ka hala ana ia oe he mau la ma kela wahi a ma ke4iahi ka- ! kakahiaka e ike aku no oe i ke- ! kahi manu mamua o kou liale, ! he mau hoailona e hoike aku ana la oe, no koiiTtoomakaukau ana nou iho, ho ka mea, ma kekahi kakahiaka ae « haalele al oe ia wahi no ka hoomau ana aku i kau huakai, a o ua wahi manu nei kou kokua nui. E lawe aku ana oia ia olua a hoea i kahi o na planipuka e komo aku ai 1 ke aupunl ekah! a haalele aku kela manu ia olua. a na ka lio keokeo ka hana aku ma ia wahi aku o ko olua aiaheie. !.. Ina e pohihihi oe i k)ekahi mau mea, e ni«au iloko o | kela wahi aniani liilii a'u i haajwi aku ai ia oe a nana e hoike mai ia oe 1 kou aiahele ina paha ua maopopo ole ia oe ke poloiei mai ke alahele mua a olua f heie ai njanvuli o hoolalau ana a na kiai mamuii jo ko lakou manao e huna i ko l|akou aina mai kou ike aha aku ji kou alahele pololei. I Aole oia wale no, aka, e kupaa oe mai puni wale 1 n«i hoowalewale ia oe ma kou aiajiele, e ho-; omanawamn a e pauajho o!e hoiahiki ika pahu hopu kau hua- j kai kahi hoi e hooko )a ai o kou j iini maiuna o ka Hita johla o na; aupuui ht» umikumamalua o ka; lewa, kahi hoi a na kanaka opio a tia kupvia ē ake ne»f e loaa ia lakou ke aiahele e hoea aku ai īlaila. nole nae he Utl ia lakou a hiki i keia wa |a kakou e kamaiiio nei. he hookahi nae ii

aneane loa aku e ioaa ke alaheie e komo aku ai ilaila. Aka. mamuli o ka ike ana o na kiai o ua mau' aupuni nei i ke kupua e hookokoke aku ana i na ipuka, ma ke alahele pololei loa, ua punohu ae la kekahi uwahi mamua o ua mea nei a nalowale- koke iho la ua aupuni nei mai ka ike ana aku a ua kupua nei, a ua like loa īho la oia me he pinao la ka hookui'ku'i ma na panipuka o ua aupuni nei, a he kupua no hoi keia

i maka'u loa īa e kekahi poe I kupua, a ua hakaka pu no hoi ,au me ia iloko o na hora loihi' ioa. , , . .. j Mamuli o kona nawaliwali ana. ua noi mai oia ia'u e hoopakeleia oia me ka hoopaa pu ana mai e lilo maua i mau hoaloha kekahi me kekahi, a he mau wahine no hoi' maua.a elua. a pela au i ae aku ai, aka, ua ike mna no nae au aole oia e hooko pono ana i ka aelike a maua i hana ai, no ka mea, ua iini loa oia e ioaa iaia ka īanakila maluna o'u, otei o kona lanakila maluna a'o ka mea nara e haawi iaia kekahi fnana i oi aku mamua o ka mana i loaa iaia.

O ke kumu no hoi o kona huli ana i kela aupuni. ua loh( j oia aia ma ka umi-kumamalua o na aupuni' e noho aria ka hanai a kekahi kupua i kapaia kona inoa o Lameka, ke kupua i kau nui ia ka weli no ka ikaika, ka mea nana i ulupa i na kupua o ka iewa a o ke kakaikahi mamuli o ko lakou mahuka ana ma na wahi like ole o ka honua nei a maloko o ke kai-, a o kekahi poe 0 lakou ua hooliloia i mau ako'ako'a ame kekahi mau mea e ae. He mau makahiki mahope iho, hoouna mai la oia i kekahi o kana mua elele me kekahi leka, a ma ko'u nana ana iho, maopopo iho la ia'u e aa hou mai ana °ia e hakaka rne a'u me ka maopopo ole nae q ke kumu, oiai nae he mau hoaloha hoi maua 1 na wa i haia aku, aka, i keia wa he mau enemi maua kekahi i kekahi, eia nae, aole au i hoole aku i kona, niau manao, aka, ua haawi aku a u i ka'u ae imua o kanaelele.

Ua maopopo iho la nae iau' oiu no kona ake :nui e lilo aku kela mana i loaa ia'u iaia, a ke loaa iaia he mea maalahi loa nona ke komo anai iloko o ke aupuni he umi-kumamalua o ka lewa. . r • ■

Aole i emo iho, ;ua"hooillla he īhakaka mawaena o muua aine Kona niau kanaka no kekahi liom a paapjo hou oia ame kona mau kanaka, a .mi'hi mai oia iniua ou. aol,e nae au i ae nku i kana. ua aku au l'Ain an;e kona ma'u kanaka, aka, iua hoonoho aku no nae au iaia rr ■; kona poe ma ke aupuni ako*ako'a, a oloko b na ako'ako'a ko lokou wahi e noho ai, a hoea i ko lakou msiu la hopo, a eia iho n« no a' he ;nau mahiv.a i hala ae nei.| 1 hoea aku ai au ttnua ona a la,una pu me ia. a kukai olelo nie ia, a hoike mai oia i kona po:raikr.i,o ka noh ••a m keln aupi^il. Mahope iiio o ko v;auo Uuv a tia a hoonaha iki no liol malaila no kekahi r. !;u ia a ; v. .m no ko'\* aupuni a noho aku "o oia no kona aupuni me kona mau kanaka. a hcj>ike pu m.u hoi oia i ka nui maoli o kona' makemake i kela \v.ihi i ka olu ' olu ame ka maikai pn o ka no^o 1 ana. aohe nu-a na!:i.\ e hoepu.. ! niai i kona huurse ua la'i a he'

maiKai pu hoi kana noho aua uie kona l.ah-ui maluna o keia aina. . Hoike pu aku la no hoi au ia oukou ia'u mau keiki, aohe mau naea i nalowale aku imua o'u t~ao kela wahi aniani liijyi a'u i haawi aku nei ia oe a oe e ike ai a ahuwale na mea a pau ia pe i ka ikeia, a he manaoict.no hoi ko'u o oe wale no ka , iuea i kuleana e malama i kela I wah'i amani liiiii, a no kou mpu- | kaikuahine nei, aole e Mtr| ive [ wahine, lakou, a .o oe ka mea i } kupono loai - — -