Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 17, 27 August 1931 — HAINA NINAU BAIBALA [ARTICLE]

HAINA NINAU BAIBALA

Ufi kilohi iho la no i na kola-r-i) o Ke AJakai o Hawaii, a o • .ri manao i hoopukaia, ua lilo m i irea no'n p hauoli ai i na nle- !<■> wr>iwHi 112 IJlo ai ia i mau mea ii'»nn;»miao mamuli oka pan<> aTf* na w<»hewehe manao ana i •vopukaia maloko n ke'a waha■;i**lo Oka hapa nui o na Hawa- •< kf minamina mi) nei an i kc li kou hopu j ka olelo mall him a hoohemahema i ka olelo makaahine, E hiki mai ana no ka Tarawa e lilo ai ka olelo makuah>n" ] olelo malfhini. NoJaila.f hoomaopopo mai no kaua, he hemahema nut keia, a pehea ana la ia e hiki ai ke hoohanaia? O Ka olelo Hawaii, he oleic kumu ia I hookuniuia mat maluna o keia lahui kanaka Hawaii a ke minamina nei au i ka naichia aku oka kakou olelo mamuli o ko kafcou hoao ole e a"c . u a kA;,k; a kafccu ;i;a ha honu i iiio- ai Ka lanou olelo makualune i urea t a&lohia ole ai, < e mau peU a kau aku i na haitauna e luaj mai alia. K< Jjooii.ai.uu .ic, aole i em: nialaJo o hookah) h&neri mat haina j i)ni)kuiiioj;i ia oe nt ka iiiiifu ij.iilviia a Kalokuoka--I'iaiJ*-' •« k* hiu mulino o na Kona. a auk no hoi i loaa iki ke haina ptuoiei u keia ninau a hiki i k«'ia la. Me he mea la ms ko'u hooindopopu ilio i ka ninav he ano hookalanupua no, he anc ole ke heluhelu lho au no e manao iho ai. he wahi ninau lahiialu. e*a na«. he kiekie aku a ks liohonu iiunj ka naele launa ole a no ia kun u. koho iho la au aole paha ka ninau na ke kanaka, iiki. <- ko'u koho iho, ua loaa kfia ninau i kuu hoa uhaiiihoJo ma ka hihi'o a moeuhane paha. a ma pela, alaila, na ke Akua ka niiiau. ke kumu i huna luaia ai r.u haina, hiki ole ke /.:a\\ehei:< :u >. l:c kaulaili i hauhoai;j Kr i;a«.Kiki a he ua-ua maoh. a hik; uic ke nau iho. Vai uh h',i u kau ho'eu hou ana n a} nei i i, u kumu, eia au ko huh a :.'j .:i\ a ke hookuene hou nei i ki o ko'u wahi moku a hoi;pololei iho la i ka lhu ma ku lama pololei o ke degin la 7 if i kkau ke alahele kuponu iv'a . k>;lio iho'ai, o ke alahele poM.i ,a (i u o hookomo aku ai ilokn ,■ ka ama o Kanaana. ka am., i ka i!an,t, aia ilaila kahi : -k;ih< .1 o j:a waiu ame ka i .'-J; Ki rai'.a :.c nei l ka ouli lam a k<- uk. ;h-l e loaa ka pa '•c:..int :> «.:.t a ka makani i piha pOno j;a \>"-... a"ina au e ko-r-o , k;i : :i. ■ > Kanaana a ike aku ] ka nam lulnehu oka waokpl«\ ahi-'.a .--«i'a olj hoa e kohu a: i» kt :a kihene pua ana: aka. o kiru j -aka»naka a hoaloha maik.ii ko knk! oka Pali Kapu 0 K00r,.-. ki;-: \>-Kx kakele e uhaiaholo nt: mwua oka ninau e ku noi. Ola hci. • l"I AHA KK KANAWAI O KE ALOHA?" Oka u haina i ka ninau ponei no ia: '• O KK K VNAWAI O KE ALOHA Oil *.'0 KK KANAWAI HOV 1 KIKIIUV E KARISTO IESl". O KA HOOKOIA ANA HOI O KA \\ AX AX A A NA KAVM F I.TKI Ml IV I FALAFAI.A IA M.» KK KUOBA KAIIIKO NO KA HIKI M VI O KA MCSIA

I . ] ■F. lIITKALA AE I NA lIALA O | KO KEIA AO." Eia ka'u wehewehe anaAia ma ka Episetoie a loane Ekahi, Mokuna 2, Pauku 8. penei ka mea i palapalala- " He Kanawai Hou kekahi a'u e palapala aku nei 1a oukou, he oiaio no ia Uoko ona, a ilnko o oukou nohoJ; no ka mea. ua hala aku la ka pouli, ano la, ua hiki mai nei ka malamalama olato". E nana ma loane XIII: 34, peuei.. "He Kanawai Hob ka'u e haawi aku nei ia oukou. "E aloha aku oukou i kekaht i kekahi, e like me ka'u i aloha jai ia oukou; pela oukou e aloha juku aJ i kekahi 1 kekuhr. | Ma na heakaka /* k.< Balbala i Katolika 1 ka manao n ka Moku- .... Z Tr.u'.zu " :. 10-r.r Ekahi | eia no: Ma ka olelo Enelanl: Verse 8. "A new commandment : Viz,, the commandjnen* of love, ! which was first given in the old [ law, taut was* renewed and expended by Christ". Ma ka unuhl ana ae ma ka \ kakou olelo, penei: nn ia: Pauku 8. O ke Kanawai Hou. ,Oia hoi: ke Kanawai oka aloha i haawi mua ia iloko oka Kanawai Kahiko, ua hooponopono hou ia no ia a hoakea loaia ae hoi e Karisto. Eia Hou: Luka XVIII: 31-43. "A lawe ae la oia i ka .umikumamalua, i mai la ia lakou. Eia hot, e pil ana kakou 1 lerusalema, a e hookoia na mca apau i ka- ! kauia e ka poe kaula no ke kel- { ki ake kanaka", , "No ka mea e haawiia aku oia ;i kanaka, a e hoomaewaewaia mai, a e hoomaauia mai, a e ku- ; haia mai hoi'. "A e hahau mai lakou iaia, a e pepehi iaia a make, a ike kolu ,oka la, e ala'hou mai ia". j "Aka, aole lakou i hoomaopo- '. po ia mau mea. ua hunaia hoi ia lakou keia olelo, aole lakou 1 ike ike ano o na mea i oleloia mai'. "Eia kekahi, i kona hookokoke ana i leriko, e noho ana kekahi ; makapo ma kapa alanui e. nojnoi ana". I"A lohe ae la ika aha kanaka |e hele a* ana, ninau mai la ia ' i ke t».no o ia mea". I "Hai aku la no fioi lakou jaia. ! e maalo ae ana o lesu no NasaJ reta". I "Alaila, kahea ae la ia, iae la E le&u, ke Keiki a Davirla, e a'o- \ ha mai oe ia'u". "A oka poe e hele mua ana papa iho ia lakou iaia e noho ■malie. Aka. kahea nui hou ae la . ia, Eke Keiki a Davida, e aloha >rnai oe ia'u". < "Ku malie iho la hoi o lesu ■ hookina ae la e kaiia mai iona la, a kokoke aku la, "innau mai oia iaia'. ' "I mai la, heaha kou make- . make e hana aku ai au ia oe? I aku la hoi oia. I ike au, e ka ; Haku". "A i mai la o lesu iaia. E ike oe. oia oe i kou manaoio", ' "A ike koke iho la ia, a hahal aku la oia iaia, me ka hoonahi aku ike Akua, a oka poe kana'ka apau e ike ana. hoole'a aku | la lakou ike Akua". : Ma keia haawina maluna ae ; he mea pono ia kakou e hcomaopopo iho ike ko'itap'i maoli ' a'u no e i maoli ae ai i ka nui palena ole o ke aloha o ko kakou Haku lesu ia kakou a ke kukuhi nei au i keia ninau mahalo iho nei a ptela pu me ka'u l mau wehewehe ana, a penei no >: Ninau Ekahi:.No keaha la o Karisto i wanana mua ai i Kana poe Haumana e pili ana i Kona make? Ninau Elua: Aole anei i maopopo i na Haumana kekahi o* Kaiia i wanana ai e pili ana i na ehaoha e Ibaa ana laia? Ninau Ekolu: Heaha la ke kumu o ko Karisto kapa pinepine laia iho, o ke Keiki a ke kanaka? Nr\m Eha: No ke aha la ke kanaka makapo i kapa aku ai ia Kamto, o ke Keiki a Davida? Nm.-iu EUt-a: No keaha la o Karisto i olelo ai ike kanaka makapo: "Heaha ka'u e hana aku a: nou?

Wehewohe no ka Ninau Ek?M: J'ia no: No ka makemake no o Karisto tesu. e hoike i ka nui - aoli o kona tin? e make no ka-*-nn otfli kakou p ka-nMHo man una i ua intra aia u kakou i iini I nui ai. a mamuii o Kona make- J make e ike Kana poe haumana' i Kona hoohaliketa me he karaima ala. r e make no ka oiaio me ka manaoino ole laia; a i oleia, manao iho paha lakou he hoopunipuni ia. E hoomanaoui, ua wanana mua Oia i na mea apau e hiki mai ana ia marnuli o Kona makemake ponoi". Wfhewehe no ka Ninau Elua: Sia ka'u: "Malta paha ua Ike no lakou e make" aku ana no ola ke kumu o ko Petero hoao ana e kupale maopopo ike kunau, a no keaha la ke kumu o pilikla. a peftea la Oia e ala hou mal ai. Ua pau mua kela mea apau 1 ka holkeia e ka Uhane Hemolele mahope iho o Kona hiki ana mai. floane XIV:26). Oka malama ana oka Uhane Hemolele, he mea waivrai nui ia ina he mea e hiki ai ke hoomaopopoia na olelo a'o e manao io ai". Wchewehe no ka Ninau Ekolu: Pane: "No ko lesu Karisto makemake e hoike ma ka blelo a na ludalo, he kanaka no Ia no ka mamo a Adamu. E haahaa kakou, aole no ke ake a kauka'i paha i ka tnoa hanohand'. Wehewehe no ka Ninau Eha: Haina: "No ka n\ea o na ludaio apau, ua manao lakou, o ka Mesia, mamuli o kona ann kanaka, no ka Hale ia o Davida, e like rve ia i <va.n&naia. (Halelu CXXXI:2.»'I

Wehewehe no ka Ninau Elima : Oia no keia: "Aole no ka mana-o ana ua nele Oia i ka hoomaopopo ana i ka makemake o kc kanaka makapo; aka, i wahi e hiki ai laia e hooia' i Kona manao to ame kona manaolana ma o Karisto lesu ala e loaa ai kona ntalamalama: e a'c mail ana hoi ia kakou i Kona hauoli piha e kokua ia kakou. me ka hooia pu ana i Kona iini ina kakou e waiho me Ia i ko kakou makemake. Ke a'o mai nei keia kanaka makapo la kakou 1 ka hiki ole I ka lehulehu kanaka ke a'lai ae i Kona. tini ame Kana noi hoomau iana; a aole hoi e hool'ohe I ka hana a kakou ! hoomalca al me ka naau haahaa; a i oleia, oka olelo hooholo kaulike a ke kanaka; aka, e pulamaia, a aole hoi e hookuu wale ia kakou e alakai hewaia i na hana ino oka keia ao ame na hana hoomaewaewa hoi. E hoao pu kakou fc aloha 1 ke Akua me ko kakou baulele a kupaa aku laia ina ia he mea e kaakaa ai o na maka o kakou ame ko kakou waihona noonoo ka mea e hoolaaia ai o ko ks?kou uhane pouli i oi aku ke ino mamua oka pouli o ke kino, a aole no hoi he mea oi pakela ak« o ke ino ina aole e hiki ia kakou ke hoomaopopo ike Akua: Eia nae, hiki ole no ia kakou ke ike a ke hoomaopopo iho ike ano o ia mea o ke "ola oka uhane" a heaha la ia mea oka "make oka uhane". He mau wahi pauku pokole fcoe a'u a o ko'u hooki no ia. O ka Karisto lesu Kauoha Aloha. Aia ma loano XIV: 15-17-27: "Ina e aloha mai oukbu ia'u, e malama oukou i ka'u jnau Kauoha". "Oia ka Uhane liaio, ka mea hiki ole ke loaa i ko ke ao nei, ho ka mea, aole lakoii e nana iaia. aole hoi e ike "iaia:. aka, ke ke noho nei ia me ouktfu, a iloko o oukou'. "He aloha ka'u e waiho aku ai me oukou, o kuu alolta, ka'u e haawi aku ai ia oukou 112 aole like me ka hf,awi ana o ko ke/ao nei, ka'u haawi ana aku oukou Mai hookaumahaia ko oukou iaau, a mai makau h<j>i". Ma ha haawina t;,aiuna ae e iko a e hoomaopopo iho oi kakou. i ka nui maoli ja piha a hanini ke kiaha or ko ijakoii M»kua Karisto lesu aloha no kakou. Oia maoll no kali molia € make maluna o ke ke*a an-ie na hana ku i kn lokolno, 1 nloha ole a:ne na hnna. hoomaewaewa a r<a luadio. a aohe lua >e like aku me Karisto lesu i kahe 1 kona koko no ka holoi ana ae|i na hala se kaumahu amo na! luuluu o ko keia ao, Ua auftmcj ka Hakti i na eha?ha \w nm a uk make nc iuvkou. a uiunuiii o nu,' hoakaakn ana haawiana maluna 'ae pela av hookahua iho ai u'u l\\o m.\hma oka haina ame ni 'wehewehe

ana maraua a? nei maluna o ka ninau e ku nei, "Heaha ke Kanawai o ke Aloha". E ae mai ia'u e kuiu Jonah Kumalae i ka'u mau hoomuikai pa,'ena ole maluna ou ame kou poe oaalalo, mamuli o, kou ahonui ana mai ia'u nei e waiho hou aku i ka'u mau ole,lo wehewehe maluna oka ninau a kuu hoa fcakele e walea mai la i ka olu kahakai oka Pali Kapu o Keoua. O ke aloha no kou ame kou mau hoahana. Kou no me ka haahaa, J. K. KUPANIHI Kiekiena Pakipika, Augate 15. 1931.