Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 23, 8 October 1931 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

Ma-lsa moe, aoia mai la o Wilamaiki e hele c i ka wahicyt "hapamoo, e olelo aku oia i leo laua haku, e noho no o.a i kona aina a o ka wahine hapamon wale no' ke hele ita ka huakai mua. Nolaila, i hakalia no i ke ao ana a&.noho ana o Wilamaiki i kahi o na opio wahine. E moe ui|i mai ana no lākōu; nolailā" hoomana\vairr.i iht> ! la ka kalpu koa a o ke ala koke olē mai o 'lakou la, kikeke oko| aku la oii; ma ko lakou la puka o ka lumi hoojkipa a mai la lakou la maloko i keīa kikeke ia aku o ko ,jakou puka i kakahiaka nui. Ninau mai la lakou maloko mai i ka mea e kikeke aku .nna, a hai aku la no' hoi o Wuamaiki oia ia e kikeke aku ana. Nolaila, ua ala mai la la me ka jnanao ua loaa ia paha oia i ka pHikia a J ole he mea o ae paha ke kumu o īeo Wilamail|i hoea ana aku ,ia kakahiaka ponipoili. A pau nui lakou la i ke ala, wehe mai i ka puka. a ninau mai la i ke ktnryj o kona hooa kakahiaka ana aku, a hai aku la iio hoi ke|a he makemake oia e kamiailio pu me ka wahlne hapamoo; lloike aku la «k> hoi o Wilamaiki i koiia manao. ma k«t olilo. .ana aku: "ī hele mai la au ia.oe e 6Ie!o aku, e hooika|ka oe e hoonoho i ka wahine haku o kakou aole e hele kela. huakai kaua ana e makemake «ei e hele a o oe w|tle no ke hele ma kela huakai." I 01el<> mai la ka wahine hapamoo: "Kupanaha no J ka hoi keu manao. Owau ka o ka mea mana ole ke hele ,e kaua kela kupua, a o ka haku hoi o kauii ka mea j he mana 'kona ola ka kau a hoonoho.ai. Heaha ka'u wahi j pala ke fui aku au me kela haku mua o kaua?; Lilo mai lau i 01* ala. Poina ka paha oe i ko'u hooliloia j ana ei i wahine hapamoo, ame ko kakou pau ana i j ka paah%> ia iaU?" i Olele aku la o Wilamaiki: "Aole au i poina iki i ko j kakou piiikia. ana ia. iala.. aka, ke manao nei au, ma ka noho aeao ko kākoū haku i ka ainalnei a hele hookahi aku qe, liiki koke mai ana ka manawa e kuikahi ai nei mau ke kahe ole 0 ke koko." Pehēl hoi oe i manao ai pela?" wahi a ka hapamoo l ninau mai ai. "Pemi," wahi a Wilamaiki | pane aku ai ka hoomau ana aku. Tna o olua like ke ?tele ana, ua paa ka manao 0 keia haku 0 kaua e hakaka me kela haku mua' o kaua a hiki i ko iala pio ana. Ma ia alahele, he kahe ,o ke kok > ka'.mea. e ikeia ana, ina no ko ,a i ole ni» ko iala lanakila paha. Aka hoi, ina b oe wale I no ke he e a.ria, alaila e a'o aku ana au ia oe, ! oiai aole e hiki iaioe ke paio aku me kela kupua, he hi|ki n5 nae , ia oe ke/ hoohaehae aku iaia a hiki i ana , mai in oI kona alualu aria imai ia oe a poholf> oe iloko 0 kela pjjnawai au i noho mau ai ke alahele hoi a kakou 1 hiki mai ai i keia wahi, e luu pu mai ana oia iloko o kela punawai, a hahai mai ia oe. I kona hahai ana mai ia qe, e hoea Joa mai ana oia i'kff kakou aina nei a oia kona wa e paapip ai ia kaua, oiai e hele 'aku ana au e hiakaala i ko olua wa e pae mai ai i ka aina nei, a paa oia ia'u, no' ka mea he mea maopopo, aole oia e hele pu mai ana me . kana mau pono kupua, nolaila aole e hiki iaia ke lanakila mai maluna o kaua, nolaila e lilo ana oia i pio ina kaua." - . Olelo ,mai la ka wahine hapamoo: "Ma ka hoolohe ana aku i kau hoolala, me he mea'la e loaa io a)na ka'hookoia o kou makem.ake, e kahe ole ke koko mawaena o keia mau kupua. īna no hoi no'ko'u make mai ia iala, 1 ua hiki no, no ka mea, heaha no hoi ka waiwai o ko'u ola ana elike me keia ke ano. E ahona paha la iha ua lilo' loa au i moo mamua o keia hapa i ka moo a hapa i ke. kanaka." ■ i . I Olelo.mai la 0 Wilamaiki: "}le mea hikli.loa kena! ke mahope o ko kaua lanakila ana ma-l iuna 0 kela kupua, a mahope o kona ike ana 'i ko kaua hana aloha iaia, e lilo ana oia i hoaloha maikai loa n'o kaua, aole no kaua wale, aka no ko kana poe a}pau a hui pu ne me ko kaua haku hou. Me kou wi%vo ole riae e pono ai kela hana." Olelo mai la ka wahine hapamoo; "E kāla mai oe ia'u a e hookuu mai oe ia'u e hele i ko kaua haku. oiai ua kauoha mai oia ia'u «»■ hiki aku i-keia I akahidka." Olelo mai ia o Wilamaiki: "Ke manao i»of au owau pu kekahi e hele me oe i hooikaika pu aku ksua i ka'u nianao i olelo aku nei 'a oe. Malia paha 0 maltu ole mai kel'a ia oe,_aka i ka'u kokua aku hoi i kou maiiao, e loaa ana paha m iala ka ae mai. Ina ka hoi ,-ia e ae mai ana e noho a hookuu o oe wale no ke hele ko no ia o I<a'u i hoolala aku ai imua ou." 1

Me ia mau olelo haele like aku la » Wiliimaiki mei ka hapamoo ahiki i kahi o ko laua haku. E moe" mai ana no oia. īīele !oa aku la no ka wahinei hapamoo o ho ila i ko liiua haku, A pau ka iala-hoomaenui'e ana iaia, ))Uka tra« la oia a.ike mai la o Wilamaiki kekiihi e noho aku ana me ka wahine hapamoo. Ninau mai ja oia: "O oe mai nef no ka hoi kekahi?" i "Ae" wahi a W lamaiki i pane aku ai me ka hoōma.u ana aku. "No ko'u aloha no i kuu haku ko'u kumu 0 ka hoea ana mai la " ■ i "Hoikeia ana ke aloha i ko haku." wahi U ka haku 1 olelo mai ai. ■ | "A penei. \yahi a ka kakou koa i pano aku ai me ka hoomau ana IVi. "I hole mai la m- au e fcoi aku ia oe. aole e hele m| k ia huakai kaua ai 1 hoolala a;. aka. e hookuu mai oe t n tua wale no ko he!ē ma kela huakai, a e hoohiki aku fo : u imua ou e IHo pi> ana Ula wahine la mauavJCi.s na« k mi manao ia oe.J»,a e Hlo pio k«la wahine o aoi aku ana au ia oe, ma;i kau oe i kou iima maluni ■ 'iia apau Ua'u noii ana i maopot>o ai ke pili hoaluuiau paha olua nole paha. no ka mea.. ua 1

ikaika loa ko'u limaileiiiala' 1 ka hawanawana mau i!sfco o u, he mau hnaihanāu olua mai ke kinnu hookahi mai, ?.ka. o ko olua n'oho kaawale ana k*4;nhi mp kokahi no' | ka manawa loihtj ike ole ai olua kekahī i kokah] Nolaila, e oluolu oe e k£ 'malkai e hookuu mai na' mana e b*»na i keia hana a e noho oe i ka aina noi me ka .hauoli me ka manaoTSna, ua kokoke loa mai ka manawa e paapio ai kela kupuala kakou/' I Kulou iho la k« poo oka haku iīalo- niS kekahi mau ' ™ e . e n Qonoo ana no keia mau olelo |a Wilamaiki a mahope ea ae Ia kona poo iluna a ninau I mai la pehea la o Wilamaiki i manan n.i e pio kala wahine j ku|.»ua, i-d laaa, Hoike aku la o Wilamaiki i kana alahele j i mānao ai a apono mal la ka haku ia māu hoolala ana ka o]e]o ana mai i ka nui o ko Wilamaiki naauao. I\ \ } n '•> Wilamaiki aole nona k;i. na.au ao, aka. r,a kona | * wvU " mai, aka oiai, ua lohe oia i ka hoole Akua o kona |bftku, nolaila aole oia I hoopuka hou aku i kekahi olelo «' i>ili ana i kona Akua, no kona makau o loli hou atianei ka. manao o kona haku, aka ua paa no nae kona manao ē hoao e hoohuli i ka naau o kona haku ame kg„ kona p .°®, a ,P a " ike Akua oka laiy, aka wahi ana i «ilolo iho' Uf ona i 'ine ktt akaliele <unc ka h'oomanawanui no oia e hana al ahikl i ka huli ana o keia poe apau i i'ona .Akua." ■ Mahope o lfe apbno anu o ka haku i ka Wilamaiki hoolala, olelo Ia oia; "K.e waiho nei au i keia hana noko o ka poho o kou'lima, a o ka moa au i mauao ai he pono, oia kau e hana aku ai." Me ia inau olelo hookuu maf la oia ia ma e hoi a e haiia aku no keia mea elike me kana i manao ai he pono.