Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 32, 10 December 1931 — HE MOOLELO KAAO no MELODIANA -KE KEIKIKAHUHIPA I HANAINOIA AME KA HUA OHIA O NA AUPUNI HE 12 O KA LEWA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO no MELODIANA -KE KEIKIKAHUHIPA I HANAINOIA AME KA HUA OHIA O NA AUPUNI HE 12 O KA LEWA

I ka ia e wawalo anu keia mau leo, ua haupu kuke ae la ka wahln** a ka Moi, .malia ua hoea mai k<. kanaka opj 0 rna ke aupuni ekahi, a 0 & hoi keia e palo mal nel me ko laua mau kji " aUā ia oia me na mamo .anoe no kela mau leo hahila aim, e lohe nei, a n 0 ku :th)r,H o\m> hoi ua hoopiha ia ine ka hauoii nb keia mau .00 nakolokoio mt he ma« leo tUU no ka hekj]j, a ua hoolaleiale | pn hoi me k.o laua nmu kiai.l makaiikau. lakou no ke kupa-' ie ana aku i ka enemi. Ma keia wahi ua ninau aku ia oia i kana kaikamahine, oiāl hoi ka makiiahine e noho- ana me na manao anoiiinoni o ke kaumaha no na ieo wawalo me he mau pu-kuniahi alu e wawaio ana iloko o kona mau pepeiao, me keia mau oieio I E ka maua kaikamahme, he \ wahi mea liilii anei keia ia oe, a i paha ou noonoo ae no ke-; kahi mea? t | .I'hm: aku ia no hoi ke kaikai;.aJui/c-, o na l&o .hauwawa wawuio a'u e j iohe nei, me he mau h o uia iakou .no ka hanehane <■•■ kupinai mai nei Uoko 'o ko'u mau pepeiao, m e heala e ike : aku ana no au i ka mea a kuu puuwai i aloha ai, a malia he mau hoailona no keōa e hoike mai ana no koaa hoea mai, a kuu puuwai e hauoli nui nei ina oia keia aole no hoi e hiki ia'u' ke alo ae i ■Ny ka mea, e kuu pama, aloha J nana i malamā ia'u m. hoea i■■ keia wa, e kaia mai oe iau,!

uif ike no oe ia niau me&, a ua maopopo h,oi ia oe, o aioiia i . - ssv» jjuuwai s ao ka me J v * u < s'ol"u. al, ao?.e loa ia e mo-| waj foihe he nul, maJ — v» «o i ka wa e hoolokahi ia ai kakou ma3tJna 0 keia kumuhana Noiaila, « kuu rnarnu aloha, f- iike no nie na huai luiaia maiuna o ka iepo maikai, no ko lakou h-ua me na hua ohaha maia o na hua hoi i lulu ia maluna o na pohaku pupaakea, kupu mai no lakou a mae walfe iho no, no ka mea, aohe wahi' a na aa e paa ai, inalia <j keia paha ka mea i oieloia he n&ia, ke kanaka a ka la e hoohua mai ai hua . mai no oia, e «ke mq na hua 1 luluia, pela no hoi ia e hua mai ai. Aole nae hoi au e huki ae ana ■ ma ko ' u mau makemake waie no, aka, he mea hiki ole ia u ke alo ae, oiai na aa o ke; alohā e lalama ana maloko o j kuu puuwai no ka mea a'u i! aloha ai, a 0 keia iho la ka panina o ka'u .mau olelo e waiho aku nei imua ou e kuu mama aloha, a he mau mea nb hoi keia nana e hoohamli mau nei i kuu puuwai o koke mai iloko o keia mau Ia aku. I ka ohe ana o ka makuahine i keia mau hoakaka a ke kaikamahine, ua kulōu iho la kōna poo ilalo no kekahi wa loihi* a 1 ke ea ana ae o kona poo iluna a naha aku la i kana kaikamahlne a pane aku la*me keia mau olelo. © ka mea au i ike ai he |K>no ua pono like ia ia kaua, no ka mea,. he wāhi a i liiīha io n 0 ke alolia e hiki ole ai ke alo ae, aole ta oe wale no, aka, i kou mama pu kek&hi i loaa ma ia haawina hookahi no kou makuakane, no k& mea, aole no he makemake o kuu mau makua o ka'u kane keia e ai. a mamuli no o ke aloha ua hoolohe ole ia aku na kau-a a na makua. aka, ua hana aku no au mamuli o ko'u makemake. oiai hoi ke aloha e lalawe ana iloko o kuu puuwai no kou makuakane, oiai noi e noho paio ana ko'u mau makua nie makua o k»u makuakane, a i k<> maua wa i hohui ia ae al a mahope mai, ua loaa kn noho lokahā ana i ko'u mau makua «se ka maopopo ole ia maua ko lakon waln e noho mai neī a hoea i keia wa. a pela no "hoi oe e ke Kuki e luhai mai nei ma

!. , I ( r<-' k. ' . L, Lt.i o j ka mea a ka makua e hana ai | e ill aku no ia maluna o na keiJki a hoea aku ina raoopuna | ' ;,n r i;-??? J* '/ ' •1 ila "t ai< « u ima a :nhi ;i ;i i.'iīi.u *• e halahala ai, o ka<i*a 55ke ma ia ■ aiaheie, na'u i waele he hele ] wale mai no kau. he hoo-' Kani, wale no pui/ .uui uana e : kēakeā, aia nō ma ka aoao o ko makuakane ka paakiki,, a ma ka hakaka wak no e loaa ai •lima i fce -kaiiaka ōpio - Oial no hoi malokō o ka uhane i ioaa al ia'u a hui mau maua me kou makuakane me ka laun*i kin 0 ole, a na ka moe uhane i aiakai ia maua, mai ka UiUi mai a iux'a wale i ke kokolo ana mai o ke aloha o kou makuakane iloko o kuu puuwai. a malaiīa iho Ia no i hooko aku ai i au i ko'u makemake mawaena \ o'u a me kou maki}akane, , a o! keia ka lawa o ka'u mau olelo,) a hooki iho la oia, a aole nae o { laua lohe hou aku i ua mau leo ■ aei. j j Aoie nae i loihi loa ua meha | j iho ia ua mau leo nei a pio loa I jme ko lakou lohe hou ole akuj a noonoo iho I, lakou he mau < leo hauol ia no kona rnau hoa i kiai e haawi ana hoi i ko lakou aloha i ko iakou haku no ; kona huli hoi ana mai me kona , mau ukali imua o lakou, He mau la mahope iho ua hoea' mai la ko lakou haku me I ; kona mau ukali a laulaha āe! ! ia na nu hou iwaena o k<kna j ; mau kiai g hoike aku ana ia i iakou i na paha lakou i lohe i I :na leo hooho me he mau pu-1 kuniahi ala .e kuplnai ana. mall ke kileo mai no ia o ko lakou I mau hoa kiai, oiai iakou ma Jco lakou alahele huii hoi no ko lakou aupuni a hui iho ia lakou. Nolaiia haawi ae la hoi na kiai o ke aupuni umi-kuma-malua he mau leo hulo hauoli, n 0 ka panai ana aku i na leo hur 0 a ko lakou mau hoa k;ai, e hoi ka leo o na liona, na tiga,~a rnp ko'nw k:iii,tka, a wawalo aku ia ko lakou mau leo ma.na aupuni hke oie he umikumamalua.

I ka meha na iho o ua mati ieo hooho hauoli nei o na kiai nawe ole o ke aupuni umi-ku-mamalua, ua komo loa aku la fetaf Moi TiPi no 3okr/ 0 kona lumi no ka~wehe ana i kona aahu,. a hoea Joa aku la oia n Q ka lu~ mi hookipa kahi a kana wahMe 1 ame ka laua kaikamahine € hoonam-a ana r ko lana ikr- ana mai ua ku ae ia laua iluna a haawi niai ia i ko laua mau kunou āna imua 0 ka Mpi me ka haahaa no ekoiu manawa, a panai aku la n 0 hoi bia me na helehelena piha hauoli e pahola ana maluna o ua Moi nel t>o kana mau mea i ike ai ma kona alahele iwaena o ko laua mau kiai mawaena o na aupuni iike ole he umi-ku-mamalua, a nonoho like iho la iakou maluna o na nohō i;o-ki pulu nelunelu me ka piha hauoli, oiai a ia no ia wa i na hm-a o ke kiikahiaka I ka hoea ana mai o ka hora ai, ua Jqilike ae la lakou iiuna a hele aku la no ka lumi-aina no ka hopiha ana i ko laua mau !ua o ka inaina ame na kukai olelo mawaena o lakou n 0 ko lakou mau" kulana pakahi a hoike niai la no hoi laua la he maikai no 3aua, a ninau aku la no hnjoi iaua mau mea hou ma kana huakai hele, a pane aku la n 0 hoi ua Moi nei, aia a pau ka lakou ai ana alaila hoike aku au ia oiua no kau mau mea hou ma ka'u huakai, a maloko hoi au o ka lumi hookipa e hoike aku ai no ua mau mea hou nei, a he mau mea no hoi e hoohauoli ai i ko laua mau naau n 0 ke kulana o ko laua mau kiai 1 ko iakou maona ana, ua hoi nui aku 3a lakou jio loko o ka lumi hookipa : I ki> lakoii nonoho nuiana iho iluna o na noho a iloko o hapalua hora. haule pono aku la ka iakou aī ilalo o ko lakou na-ai. ua lioike mai la ua Moi iiei i ke ano nui o kana huakai ia lakou i hele ai, ua hele aku hoi lakpu nie ke ano hoomakaikiu } ko lakou mau kiai e noho ana ma kela ame keia o '■40 lakou nuui uupuni pakahi. la'u i hole aku nei a me; ko*u mau ukiili ua hele aku makou na ko ano malu e hoomaka ana mai ke aupuni umi-kumamakahl ■iku a hoea i ke aupunl ekahi, 'ne ko laki".. i)>H>maoi>opo ole ua hoao mni poe klai e lele !«ai maluna o makou, aKa, i ka

' . wa i loaa aleu ai ka hoailona ia lakou mai ia'u aku, *ua pau nui i aku lakou l ke kuemi i hope: •,me ka mihi iun ana mat no ko < kuh!h> '-, „ i iU 3i3au makou, au '.'k-lo kofce uu, aole| Mukou ! h< u .. uii kīui oukou me! Va mukaala h-.t no ku kakou laj ndkila malunn y ku enemi Nolaila, ki. haawi nei au i ko'u | hoomaikai piha la' oiikou jiq Jta I "nui o ko Oukou makaala no Sco ? kakou lanakiia, a ua anehe aaaiJ na kiai e _ hooho .no ka hauoli,: aka. h'awi e aku au i ka hoailona ia lakou e papa aku lakou mai hoao lakeu e walaau. Mamuii o ia mau mea ua kuu wale iho īa no ka manao o ua, mau kiai nei mt ka hoi ana aku o keia auK- kt>ia no kahi o ka lakou mau hanu pakahi 1 hoo--nohoia ai e ko lakou jsxsdx poo no! ke kiai ana me ka makaala loa ' o komo inai na enemi e a'eku I ! i kō lftkou wahi ' j .; Mahope oka pau ana o ka 1 ; makou pa£na ana, ua haalele! iho la makou ia aupuni malalo' jo na aahu huna 0 makou, a ua | 'like no na haawina ame ke au-| > puni mua a hoea no hoi i ke ! a ma keia aupuni l ! 110 M T akelekelē loa al makou, | ; e ole wale no ka ho#a koke ana mal o ko lakou, mau poo, pakele l al. makou ina m pau loa i ka halawai me na piiikia. a na ka ;Jakou mau o-Ie i hpike aku ia , lakou no ka hooki ana iho i kā ilakou =mau hana, oial o ko lā-. j kou haku no ia, i fke hookuu ana.iho ona pio- [ loke a hamau hoi zia leo hau~ [ wawa, an 0 na kiai hoi iku mai je paio imua 0 ko lakou haku a j me ko «a mau ukai ua hoopiha loa ia lakou me ka makau nui a I heaha la na hopena e kau aku ; ana maluna o lakou, a ke noho ala hoi lakou me 'ka haalulu nui P ko lakou mau kino, a o ka owe mai o ka lau o na laau e puiwaiwa wale ana h 0 lakou. Aole no hoi o lakou hookokoke mai i kahi o ke Alii e ku ana no ua ike pono mai la lakou i ka hoailona o ko lakou haku, mamuli o ka hemo ana ae o ko lakou mau aahu huna e huna ana i ko lakou mau ano oiaio a lakou i maa mau n6 kekahi wa loihi, a o keia no hoi ka wā mua loa ij hoao ai ko lal?ou Alii e huna iaia ih 0 mai a lakau 'mai, akji i

h3.0., rr.aopopo iho Ia no ia laieou ke kumu mamuli uq ia o feona hele ana mai e hoomakakiu i k6 lakou makaala aine ole, la lakou n& e nune nui ana ' 3ohe ,'iku la lakou i fc a !er o koi lakou poo e kahea ana ma ka' ole no ko lakou makemake ia e hop a aku imua oka Moi, a hele aku la lakou nei me ke ano hoopēpe o ka piha me ka makau nut no hopena e kau mai ana maluna, o lakou mai ko: lakou haku mai, a maopopo pu iho ia no ka hopena e kau a3ca ana maluna o lakou he make, eia nae hg kuhihewa loa ia mana<> ana o lakou - 1 ko lakou akoakoa ana imua o ko lakou haku, ua poha mai la kona leo me keia mau oleio moakaka imua o lakou nana - hoohauoli piha aku ia lakou me ka noke ana t ka lelele i ko lakou lohe pono ana. E ko'u mau kauwa kupaa a hooko pono i ka oukou maulhana i hookauia aku maluna o oukoū ke haawi nēi au t ko'u mau manao mahalo no oukou ko'u mau kauwa no- ka mea, ua kiai oukou me ka makaala loa no ko kakou lanakila, oiai ua hel e mai makou ma ke an'o e hoomakakiu.