Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 36, 17 March 1932 — HE MOOLELO NO KA MAKAIKIU OLIWELA KE KAEAEA HANU MEHEU MAHOPE O NA POWA -A I OLE-Ke Ahikoe o ka La Makani, Pulupulu Ahi o ka La Ino [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA MAKAIKIU OLIWELA KE KAEAEA HANU MEHEU MAHOPE O NA POWA -A I OLEKe Ahikoe o ka La Makani, Pulupulu Ahi o ka La Ino

MOKUNA 11. Kr komo ana o na wah! KelW nti ! k< Ku!a Maha!kiu—Kona wau la mua !oa ma ke Kula— līolomua loa oia ma kana mati haawlna apau—TJlo Ttf-kah! mau liaumar>lt i enemi nr>na—Hemo mai oia malloko mai oke Kuia—Fle ano kupanaha no kona kulana.

Ia laua a elua e waiho ana 1 ka honua ua hull lioi aku la ua opio ne'i no ka halekula e ku koke inai ana iiq aole i mamao loa akū, aīa nae ke kumukula ke nana mai Ia me kona Ike muā ana iho no, ala no he wa e hoea mai ana e Klo a! oia 1 makaikm kaulana loa, a hoouna aku iaoia i kekahi mau haumana no ke ki! ana i kela mau hoa 0 lakou e walho' ana i ka honua a hul mai la lakou me ua opio nel e hoi aku ana a anehe nu! mai īa e lele mal maluna o ua kaeaea nei a kaua a i ole ke Ah! Kno n ka La Mak'iui, Pulupulu Ahl o ka La Ino, a ike koke mal la nae ke kumu i ka manao o kela poe keiki n 0 ke alu ana 1 ke kanaka opw a puhi koke ae ofa 1 kana nllll, a na !a mea 1 hookwmi hone akti J ua poe keikl nel mai ke kau ana mai 1 ko lakou mau lima maluna~o ke kanaka oplo.

Huli hoi pololei loa aku la ua keikl nei no ka halekula a peahl mai la nae ke'kumu iaia riei no ka hele loa ana aku a hoea imua ona, a komo koke iho la iloko ona na kohokoho ana no kona noke la mai l ka nuku a i ole kipaku la mai loko aku o ke kula mamuli o kana niau hana i Jiookau aku ai maluna o keia mau liOa kula ona.

| laia ! hoea aku a? kte\Ti'ā hooKipa o ka halek>.nn e noha tcax ana ke kumu me na mlnoaka malima o kona mau papallna me kona ar iluna i hol a ke pp!o J komo aku ai me. ke kulana liiehie a eleu e haawl inai la no hoi kela i kona lima no ke aloha ana a haawi aku 1a no hos ke!a i kona !tma. Mahope iho panee mai la ke kumu 1 kekahi noho a noho iho la ua kaeaea nei me keia mau olelo: O na keiki au i lumai aku nei me kau puufpuu o laua kekahi o na haumana o ka papa ekahi ma ka ikaika am'e ka piha eleu a o laua wale no hōi na haumana ō ka papa ekahi, a pela au i hoouna aku nei ia laua e kii aku ia oe a lawe aku no hope nei ok e kula no ka hoao ana hol e hoopaa i kou lima a waiho aku ma ia wahi no elua hora. s

Eia «ae ke ike nei au o ko laua ikaika ame ka eleu ua lilo i mea ole ia oe, a aole no oe e loihi loa maloko o keia kula e hemo no oe me ka loaa o ka palapala hoomaikai nou.

A ma ii. nana aku i kou kulana ame kou mau nanaina, he pioeoe malkai kou kino a ma--1 oeloe no hol kou oiwi, a he awaawaa pu hoi kou kino he Inunui' a loloa na lima o k e kanaka ul. a ke ikē e nei no au e lilo aku ana oe ma keia hope aku ke puka aku oe mai kela kul a aku he kaeaea ina aole he mea nana e hoo-liihia ia oe, me na hana lioowalewale a ewa, ke holke mai nei kou kulana i ke oolea o kou mau Jala ame ka|

o kou kino i kulike ni :iit- ka hoike a ke kauka i loaa mai ia'u ma kou wa i nana ia

Nolalla, o kau haawina mua loa o keia wanaao o ia no kou holo kuakini ana me ka mea ao ma ia ano hana no kekahi mau mile n mahope o kou huli hoi ana mai e paina ai oe, a mahope o T?ou pa!n a ana e a ? o ia ai oe ma na hana hooikaika kino a ma ka aluna nhiahi mahope o ka pau ana o kau paīna ana e holo hou aj oe, a mahope iho o kou hooluolu liilli ana e hoopaa ai oe 1 kau mau haawina. a pela oe e hana mau ai a hala nai ! mahina he ekolu.

! Mahope aku oia mau mahinā ! e 9'o ia aku ana oe ma na hana Wak- \:v ku puupuu. hakoakna r »hana ho<iikalka M. Ir r r -><■ *-r, rkolu mahina maJh ~pr '!•] U <- hookuu la " ki' n 1 ( v k :i h<v»lvi!tm ana ma nn 4: i !k< mau la ona hana WMn.;) like ol K maloko o kn!n. jne kou makaala loa nou iho mal na powa mai, a hooki iho la ua pookumu nei i kana mau olelo O keia mau mea apau ua haawi aku ua kanaka oplo nei kana mau ae ana ma na mei apau i wehewehe la mai al imaa ona me kona piha hauoli loa. T ka hāla ana o na mahina mua ekolu 0 kona a'o ia ana ua hoea mai la ka wa no ka malamaia ana o na a'o pelepele mawaena ona ame ke pookumu, a ma kekahi ahiahi i malamaia ai ia mau. hana a piha mal la no hoi o loko o ua hale hooikaIka klno nei i na haumana o loko o ke kula, a he kanaka ikia,ika keia ma na ano apau, a aole no hoi haumana nana 1 ioopa i kona mau Iwuoho, ama kela po na e kakou e ike ai.

Ala nae iwaena o #ā haumana ua mahaelua ko lakou mau manan, aka, he kakaikkhi wale no nae lakou i hoea aku paha ma kahi <5 ka iwakalua. a e lilo aku ana nae lakou i mau hoaloha no ua kaeaea nei a kaua. Ma ka hoea ana ae nae i ka manawa, ua puka like mai la ua mau moho nei a ku ma ke kahua, a i ke kani ana o ka bele tia ku mal la ke kumu a pela no hoi me ka opio me kona makaala loa nona me keia mau olelo ina e pa kuu lauoho ia oe iloko o na puni elima e lilo ia oe ke eo', me kona manaoio loa, aole he wa e loaa ai kona lauoho ? ka opio.

A hala ke ke.mu mua a hoea i ka hfi a V hwkahi kemu i koe iloko n kela wa S hoonui loa aku al ka opio i kona makaala loa ame he popoki aīa i lele aku me ka hlklwawe loa a hoopaa aku la ua opio nei ma na lauoho o ua kumu nel ana no elija manawa a kani no hol ka bele a hui aie Ia na moh 0 elua I kahi hookahi me ka, paipai ana aku o ua kumu nei mahope o ke kua 0 kai oplo iiie ka hapai ana ae 1 ka lima p ka opio iluna e hoike aku ana no ka lilo o ka lanakila iala, ./

Oiai no laua maloko o ka lina ua kukala aku la oia me ka leo nui n 0 ke kaa ana o ka lanakila ma ka aoao o k e kanaka opio, a e ike oukou e na opio oia aku ana kekahi o na kanaka ikaika loa ma ka hakaka a he kulana pu hoi kona I piha me ka eleu ame ka makaala pu a pela no hoi me ka alo ana 1 na puupuu e malo aku ana Imua ona, a hooki ae la ua kumu nei me ka hookuuia ana aku 0 na haumana e hoi no ko lakou m|u luml, 1a h e 20 nae o keia heluna i hoea mai imua 'o ke kanaka opio no ka haawi ana aku i ko lakou mau mahalo amg na akena pu ana hoi no kona ikaika a aia nae iloko o ka hapanui o na haumana o ua kula nei na manao wela me ka piha i ka inaina no ka kakou koa, no ka loaa ana o na W&omalkai iaia.

Olai o lakou na poe kahiko loa i komo iloko o ua kula nei, aole na e he wa i loaa ai ia lakou q n.a hoomaikai, oiai he Hke iio ka kekahi poe keiki i hana ai me ka keia keiki malihini, a ke maopopo wale ala no nae i ke kumu aia he mau manao pono ole iloko o kekahi o kana mau haumana no ke keiki malihini, a oia kana i pane aku ai i ke kanaka opio me ka leo hawanawana. E kuu opio maikai, e makaala loa oe nou iho. n 0 ka mea, ke ike nel.au i keia po ala he mau manao inaina o kou mau hoa mahma ou. a he poe kakalkahl wale n 0 aia me oe a o lakou no ia e palpaī ma| la, oiai ala ka hapanui o na. haumana ke hoi ala no ko lakou mau lumi. ! A nolaila, e hoea mai ana he | mau hoowalewale ana Imua ou | i piha me ka maalea, aka mal j

āe nae oe e neeu aku mal wahi aku, a mal hele no hoi oe * ūc no. aka. e iau'o oe i o kou m&u hon i mau uuu, a \uAt nt> hoj i. ka. po, aka, ma ke ao wale nō oe e hele ai. Oiai he elua mau kelkl oplea n'n 1 Ik r Ai lwsf»nft o ka'u mau iiaumiinu. aka. aoio nae e loaa aku kou 4kaika ia laua, a ke manaoio nei no au ina ma ke ku pakahi aole no laua e pakele ia o&, oial lloko o kou oplopio ua ano Uke aku tio kou Ikaika me ko'u, a ina e hoea āku ana kou mau makahiki i ke kanaka makua. h e Pulupulu Ahi maopopo aku ana oe.ma kela mua aku. a o ka olhana no hol au i koho al ua kupono loa ia no kou kulana. A ma ka'u hakilo ana i koa kulana ame l'ou oiwi kino, he |maloeloe a polglcl pu he mau kulana e hoike mai ana no ke kanaka ikaika a wlwo ole, aole io ia wale aia pu me k e kulana makaala i na wa apau, a nolalla, e lawe a malama i keia mau ; a'o ana, a hooki ae 'la.oia i kana ; mau kamallio ana. Pane aku la | no hol ua opio nel i ke kumu, o ika ike no 1 loaa la oe oia no ka jike i loaa ia'u, aka, mal hopohopo na e oe. īio'u o!ai oka makaala ke kumu e palekana ai na mea a-pau, a e hoao ana no hoi al e hoopākele no'u Iho mai na lele kimopo ana mai a ka eneml a nolaila, mahal 0 nae au i kou hoollana ana mai la 5 iko'u mau manaq me ka uīumahiehie i loaa ia'u i keia mau minule, wahi a ua kanaka oplo nei I pane aku ai, a hooki ae 1a oia i kana mau Oleīo.

Mahope iho o ka hul ana o na poe opio fce 20 me ka kakou kaeaea, ua haawi mai la 'lakou i kc, lakou jmau alofca -ma ka lululima pu ana me ka hooho ana ae o ua mau opio nei he ekolu mau leo huro me ka ikaika nana i hoopiha loa aku i kekahi mau haumana me ,ka weia, a o ka oi loa aku no. nae aia iloko o ka puuwai o kela mau kanaka opio elua, no keia mau leo huro me he mea ala" no e olelo okoa aku ana no ia laua owai la laua.