Ke Alakai o Hawaii, Volume V, Number 51, 20 April 1933 — KA HOIKE A KE KOMITE KUIKAWA NO NA HOME HAWAII [ARTICLE]

KA HOIKE A KE KOMITE KUIKAWA NO NA HOME HAWAII

lIELE KE KOMITE 1 MOLOKAI. Oiai o Molokai ka aina i hoomaka mua ia a1 ka hana hoopalapula, kahi i luia ai na dala he nui, aoke kikowaena hoi o na kulana kupillkii, ma ke ano, malaila ka hoolilo'nui ia o ka noonoo o ke kornite. Ua hele'kou komite malaila no na 3a he lehulehu, mai Nowemaba 5 ahiki 1 Nowemaba 7, Ua malama he mau halawai akea a he mau halawai ma-lu ma ka haU o ka lehulehu ma Hpolehua a haalele aku, me ka hoonaauao nui ia ma kekahi mau mea e pili ana i ka hatia hookuonoono. NA HOME KALANIANĀOLE MOLOKAI O na Home Kalanianaole ka rrrua i wehe mua ia e ke Komisina Home Hawaii. Aia lakou ma na aina haahaa o Kalamaula a ua hoonomoia ka poe hookuonoono maluna o keia mau aīna i lulai 1922. He 25 poe home iloko o keia inahele no lakou ka heluna he 25 mau aina hanai holoholona o 25 eka pakahi a he 18 mau apana pahale o hookahi eka pakahi, me ka heluna kanaka o 247, Maanei i malamaia ai' ka mahi maloo ana 5 ka ama.

Eia keia poe hookuonoono iloko o ke kulana oilikla i keia wa i loaa mai hoi mamuli o ka nui o ka lilo i ka hoomak t ana 0 ka hoamaemae ana J?a aina 1 na kiawe e ulu ana maluna o ka aina ame ka 'uuku- o ka aina kupono i ka mahiai no na maekanu like ole. O ka pllikia nui o keia poe hookuonoono v ir. ka uku ana i ko lakou aie i ke Komimna Home Hawaii, i ke koena o ke kumupaa ame ka ukupanee maluna o ko lakou mau home hookuonoono, a ke pii loa ae nei ia l.na huahelu nunui launa ole. O t»a kumukuai i loaa i ka lakou mau meakanu ame na holohol<Mia kakaikahi i loaa mai ka aina a mai ka lakou hanai ana, ua emi loa iho ia, aole loaa o ka makeke, a hui pu hoi me nā poko na lakou i hookueml hope i ka nsanaolana a pau ke kaniiia ana o ka oMa kn mea i kau rmi ia aku ai na manaolaiiu ?na. Ua noi m&i lakou i ke komite e waiho aku imua o ke Komisina Home HawaH } ko lakou makemake e paa i hookahi eka ma Kalanianaole i home, a e loaa hoi i 39 eka mā ka aina kiekie o Palaau no ke komo ana iloko o ka hana mahi halakahiki a ma keia alahele e ukuia ai ko iakou aie i ke aupuni. Ke noi oluolu aku nei makou i ke Komisma Home Hawaii e haawiia ke koena o ka aina r Palaau-luna no ka poe hookuonoono Kalanianaole me ka paaia o hookahi eka malalo ma Kalanianaole i apana noho. KA POE HOOKUONOONO O PALAAII AME HOOLEHUA» MOLOKAI. O ka weheia ana o na aina j o Palaau ame Hoolehua no ka hookuonoonola I Okatoba 24, 1924, lilo iho la ia o ka lua o nā aina i kohoia no ka hookuonoonoia, he mau aina momona keia a kupono no ka mahiai ana. O. keia mau aina apau i oleloia aia ia iluna ma kahi he 550 kapuai kiel'ie a he ili hoi o 5,3701 eka, i hookaawaleia ma ke ano i he aina mahiai helu ekahi. Ma keia mahele he 128 nau apana' 0 40 eka pakahi, 10 nau apana! hookahi eka-pakahi no ka poe : hana o na home hooluonono, a! he meu apana o 10-e ta pakahil 1 hookoeia no na hana a ke Ko- j misina. O ka heluna k&naka oj Palaau ame Hooiehua aia ia ma kahi o hookahi kaukani poe Hawaii. KAPAAKEA, MOLOKAI. Ma Kapaakea he elua mau apana o 250 eka pakahi a ua h">oiimalima pakahi ia i na Hawaii. NA AINA MA KEAUKAHA, HAWAII. Kaumaha ka noonoo o keia komile i ka pokole o ka manawa 1 loaa iaia ahlki t)W ; iafe ke hele e lke i ka poe hookuonoono Kuhio ma Keaukaha, Waiakea, aka ma ka ninau akahele ana i kekahi poe hookuonoono a ia Kev. Stephen L. Desha o Hilo, he hoaloha oiaio o ka hana hoopulapula, e hoike mal la he kakalkahi wale no na liemahema o keia poe, a ua nui ko lakou ahonui O ka aina hookuonoono i hookumula ma Keaukaha he 312 mau apana pahale ia o hookalii eka pakahi. Ua hanaia na alanui a ua loaa no hol ka wai i kela ame keia apana pakahi. Aole ! aeia ka heiaie ana i.kolaila poe hookuonoono O ka*heluna kanaka malaila aia ia ma

1 o hookahl kaukani poe Hawaii.

O kela poe i kamaalna i ka ana ma na wahi haiki o. ke 'wUanakauhaie ua loaa. Ia lakou he mau apana aina rre na hale nn laimu pnnoi iho kahi ā lakou e hauoli iai 1 I;:i palekana ame ke ola klno maikai Ma na hoike apau. he kii ka Home Hookuonoono ma Kuhio, Keaukaha no ka hoohauoli o keia mea he hookuonoono. NANAKULI, MOKUPUNI O OAHU. Ma Nanakuli, Mokupuni o Oahu, ua haawi ke Komisna Home Hawaii i na apana hapa-eka. pakahi i na Hawaii i mau pahaie, me ka haawi ole i mau dala hoaie o kekahi ano,- Ma kahi o 250 mau apana i haawiia i na Hawaii, ma kahi o 52 p lakou ūa.nohola i keia wa. O ka heluna kanaka o keia wahi aia rra Kī'hi o 300 kanaka.

. Ua hanaia na alanui a ua loaa pu me ka wai. O ia hpi he hookahi pauma uwila hana nona īho, he mau kula wai o 200,000 kalani, me ka laina paipu i hookomoia na mita i na apana apau; o ka huina lilo o keia hana he $60, 000. I ko makou hele ana i Nanakuii, ua iawe mai la kela poe hookuonoono imua o ke Komite i ka mea e pili aha i ka aila o ka wai, ahiki ole ke kupono no ka inuia.Ua manao keia komite he pono e loaa ka waieinu inaikai no ka pono o ke oia kino. Nui na hoohalahaia i wailioia mai i ke Komisina Home e'pili ani no keia mea, aka ma na hoike mahope mai eia no ka aila ilok( o ka wai i k keia wa. Ke oielo nei makou e pono e iaweia keia, mea maopopo a noonoo e ke Komisina Home Hawaii elike me ka hikiwawe e hiki aXi&.

Ua noi mai ka poe hookuonoono i ke Komite e waho imua o ke Komisina Home Hawaii i ka manao he pono e loaa ka pono lawe leka maalahi no ka mea hele ka poe hookuonoono he mile e kii ai i ka lakou leka. Ua noi pu mai lakou I halekula nui ole o na hoolilo o ke kukulu ana.

Ke manao nei ke Komite iia kupono keia mau noi, nolaila ke waiho nei i ka manao kokua no ka iioonoo oluela ia mai i ke Komisina Home Ilawaii.

NA AINA 0 WAIMANALO, KOOLAUPOKO, OAHU,

Ma ka olelo hooholo Helu 18, i hanaia i lanuari 2, 1931, ua wae ke Komisina Hōme Hawaii i kona mahele o na aina o Waimanaio, he 190.70 eka e kokoke ana i Kahakai o Waimanalo.

Ēia ke hoolalaia nei e lawe he 58.71 eka mai ka Apana "E" mai o Keia aina i waeia, nona ka ili he 67.90 eka, a koe iho he 9.19 eka iloko o kela apana, o ka manāo e hui aku kela mau eka he 58.71 i ka Paka Waimanalo. Koe iho i ke Komisina Home Hawaii he 131.99 eka. '

Ua waiho ae ka papa lunakiai o ke Kalana o Honolulu he noi ma o kekahi olelo hooholo Heiv: 432 i haanaia i Sepatemaba 8, 1931, e haawiia keia aina no na hana paka. Ke olelo nei nae keia Komisina, aole e unuiiiia kekahi mahele o na aina o Wainianalo i olelo ia iloko o ka Olelo Hooholo Heiu 18 o ke Koirisina Heane Hawaii, ma kana wae ana i na %uia kupono iloko o Waimanalo, a hoihoi hou ia no ka hoonui ana i ka P.aka Waimanalo. Aole loa!

AINA HANAĪ HOLOHOLONA HUI. MOLOKAI. Ua kukuluia ekolu mau aina hanai holoholona hui no ke Komisina Home Hawaii, no lakou kaili he 8,000 eka jpl aku a emi mai paha, hookahi o ia mau aina aia maluna aku o ka palena o Ka aina Hookuonoono Ka-. lanianaole iloko o Kalamaula, nona ka Jli o 2,500 eka, a o ke kolu o na aina i hookaawaleia aia ma Kapaakea, Kamiloloa I ame ĪI ame na aina o Makakupaia I, nona ka ili he 2,500 oi aku a emi mai paiia.. (Aole i pau)