Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 2, 11 May 1933 — He Moolelo Walohia i Haiia Mai Ma Kekahi Haiolelo Hoole Waiona [ARTICLE]

He Moolelo Walohia i Haiia Mai Ma Kekahi Haiolelo Hoole Waiona

. Ma kekāhi halawai lioole waiona, ku ae la ke v .ahi elemakule, me kona Kino loihi kioea, a o kona uniauma hoi, hanu aku la ia i ka| ea oluolu e hoopuni ana iaia ma kona mau pukaihu wiwi. la'u, wahi a ka mea nana i hai mai i keia moolelo walohia, he wahi keiki wale no, me he mea ua uluhia ia oia e ka Uhane. Hen:?Me a i ole me he "• m«ā la e ku pu ana' no ka Uhane Hemal'ele ma kona aoao, a lilo iho ta kana mau olelo i mea hialaai nui loa na ko'u mau pepeiao kamalii i kela manawa a haka pono loa aku ia ua iaia, oiai oia e ku kilakila mai ana iluna o ka awai haiolelo. Leha mai la kona mau maka mao a maanei o ke anaina kanaka nui hewahewa i piha i na kupunakane, na kupunawahine, na makuakane, na makuahine, na opio kane ame na opio wahine, na ! kamalii no hoi elike me a'u ke ano, o na kane ame fta wahine, me ka ekemu ole i kekahi huaolelo, me he mea la' e hookakaa ana oia iloko o kona waihona noonoo i na inSa e *kamailio mai ai maluna o kekahi kumuhana ano fe'ui, a he oiaio, he ku- * muhana ano nui no kana e kamailio mai aiia imua o kela anaina nui. Nana iki aku la au i ko'u mau Makua. aia hoi, o ko laua mau maka keleahi e haka pono loa nialuna. eke kanakā elemakule, me hē mea la e ake ana o ka puka mai o na olelo mua" e pili ana i kaha kumuhana liui o ia po, no ka mea, uā kukala inua ia e haiolēlo mai axt& ke kanaka wiwi loihi maluna o ka ino o k<eia kupuino.he waiona, a n& ia mea i ko'no aku i k& lehulehu o na kanaka 0 na wahi apau e hoopuni ana e hoea hui ae e lohe i ka haiolelo a ke kanaka i kāulana mā ka hōohulihuli atl& 1 ka poe i ole ai lakou e hooaikane hou me ka wāi a bo!o, a nana pu aku lā lio hoi au i ka nui o ka poe e hikl ana i ko'u mau makā ke ike-'aku iloko o kelā hālepe'& nui akea, aia hoi, ua like wale no na kanaka rfiai 0 ā o, kā haka pono o ko lakou mau maka i ke kanaka wiwi lo- " ihi e ku kilakila mai ana iluna o ka awāi ha'iolelo. Apatt leana hāha ana mao a maanel o ke anāin&, neenee mai la oia a kaia mamuā v o ke pakaūkau, a hōomaka mai la i kana haiolelo e poina ole ai ia'u apau na la o-ko'u ola ana ma keia honua. Iloko no o ko'u ano kamalii loa *i kela manawa, eia nae, ua paanaau loa .iā'u kela moolelo a me he mea la owau maoli no ka mēa e haiolelo ana i kela po, ā eia mai ua haiolelo la ma ke ano nui: . ■ . "E o'u maii hoaloha! he kahaka elemakuie au e. ku hookahi nm i ka panina o k'o'u ola mauleule ana_ma keia honua. Eia he kaumaha paumako iloko o ka pāpao ko'u puuwai i haehāeia i keia mau makahiki i hala aku la, ā ke hoopuluia nei ko'u mau papalina e na wai-.. maka hiki ole i ko'u mana ke_paa aku i hiolo ole mai ia, Ua ka%heleia e a'u na ala poeleele, muiamalema ole, na kai ooloku o ka moaim kai akea, a o na manaolana apau o keia ola ana, ua nalohia loa aku ia mai o'u āku a ua weluwelu maoli no. Eia au ke ku olohelōhe aku nei imua o keifi anaina nui maikai me kekahi h()aloha ole, a ua pono no ka loaa ole ia'u o kekahi fyoāloha~v aote no hoi he hulu makua i koe, aole no kekahi ohanā fna ka honua nei, a aia ko'u Manaolana i ka uhi mai o na hUna lepo maīuna o ko'u kino i hooauwana hele ia ihao a nxS&nei o kar loa ame ka laula o ka aina; ke pātahaiaM ame ke akea o ka hoonu,.-me kekahi hoa ōle e ohuftiuhurflu pu iho ai o ka po, aole hoi he hoa e kuka āi o ke ao! Ad!e nae au pela mamua Iko'u wa kanaka u 4 i. TJa alakai māu hanā i kahi e ku hookah'i ai au mahma o ka lepo o ka honua nei!" : ; . Aole kekāhi mea i hiki ke npho iho me pa oie 0 kona puuwai maloko o kela halepe'a, i k-eia mau oielo " hoolaua walohia a ke kanaka,etemakule. Ike la. ,au 1 ke kawa-u mai o na lihilihj maka' o kuu a hiki ole (iho la ia'u ke hilahila i Ha oiili mai o na kulia waimākā.ma ko'u mau lihilihi maka kamalii,.. "Aole, e kuu mau hoaloha, aole penei mamua. Mao loa aku o na nalu hanupānupa na lakou i holoi aku Mao loa .aku o.na ale ha\uipanupa ame na kai kupikipikio na lakou i pulumi aku i na manaolana mai o.'u aku» lie hauoli no me ka home i hoopuniia e na mea e hiki ai ke hoopiha mai i kuu naau me ka olioli e hapai ai i kuu uhane e leha mau aku i kona mau maka ike. oīe ia iluna f i.-kahi e ioaa ai o ka hauoli oiaio. Maluna o ko'u wshi * moe lahilahi, huli au i ka'u mau mea aloha, aole nae lakou, no ka mea, aole aenei lakou. Hapapa hele au ma na paiā i ka po, rae ka manao e pa aku lakou i ko'a mau lima, aole' no nae o lakou pa aku ia'u, no ka mea. ua nalohia los~*ku lakou mai o'u aku. Huli aku la au ia iaI kou maluna oko lakou mau wahi i maālai ika hiolani mai me na pifpalina me he mea la e haawi mai ana i ka lakou (mau mMoaka o ke aloha la u, aole ae la nae lakou. Kiei [ aku la'māwal\6 o ka pukaaniani o ka hale, me ka manao, e hoi mai fina la, aōle no nae. Auwe ke aloha pau ole e! "He makuahine no ko'u mamua. Me kona puuwai i akopuiā e ke kauihaha, iho aku la oia iioko o ka luakupapau. He wahine-no' ka\i Manuia, me he anela maemae luaole Ia e minoaka mau ana me ka oluolu launa ole. O kon'ā thaka, ua palupaluia me he la oluolu la e pāia aha e kekiahi makani ahealie a huihui, o kona puuwai hoi uā hoopihaia e kā hoopono oiaio i emi ole iho malalo o ka pohaku onipaa i na itau a kau o Glbrata, e lawa ai no ke kono m&i i ke kāne e ola me ka nanohano anie ka piha i na ano maikai apau o ke kane ame ka makua i piha ka naau me ke aloha oiaio. Hoonawaliwaliia aku kona mau mska nohea e na lainā luuluu i hshai mai mahope 0 kon£ W&u la o ke oia ma'uleule ana maīuna o ka honua nei, i kono ole ia e La, a o kona puuwai hamania hoi i «ohoalii maluna ona mai kona mau la kamaīii mai ahiki 1 ko'u I»we~ ana iaia i kokoolua no'u, pehiia aku l«- ia - e na pohaku o ke aloha ole, ahiki i ka lilo a:i& me he k§ula olona la i-okiokiia e ka enemi, !Je keikik&ne. mohaha maikai ka'u mamna, he e haaheo ai ka naau o k& makua, aka ua kipakuia afcu oia mai na palena aku o kona home i holoholo ai i nlau la bebe, a kē kikoo nei ko'u naau i ka loa ame kt\ !ftula o ka henua e ake ana e maopopo, ina eia no pahai oia ke ola mai nel he koena a ka hanāt lokoino a kona makualane i nohoaliiia iho eka enemi ikaika nui vf&le,o ko ka honua apau. He bebe no ka'a mamua, he ikia onaona e mgliala ae "ana iloko o kona nani; aka ua hamaino keia mau lima iaia. Mai paha'oha'o oukou, aok au he kanaka e na hoaloha ma ke ano mapli o ia mea he pepehikanakaV, K kaia ma' no 'kuu keilp' aioha ina eia no oia ke ola neiL a e hoomama mai hoi i ka niian luuluu o kona m&kuak&ne hapauea nei no na hana i aXu iaia i kipaku aku iaia iloko oke oka houua, ame ( ka puupuu nana i hoomuumuu iāia no ke % koena o kona la o ke ola ana aku i koe ma 0, e kaU mai ke Akua ia'u no na popilikia a v u i hookau ihe ai maluua o'u ame ka'u mau mea alohaP , K&wele ae la ke kaiiaka elemakule i waimaka me kona hainaka. K&l\a pono aku U kuu makuakane iaia me ka eehia nui» a ua kau iho maluna ona ka helei hel<?na haikea maluun a »w he la he helehelen* o j ka mea i hoohikilele *nu ia § i piha hoi me ke aloha I i*** t