Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 4, 25 May 1933 — KA HOIKE A KE KOMITE KUIKAWA NO NA HOME HAWAII [ARTICLE]

KA HOIKE A KE KOMITE KUIKAWA NO NA HOME HAWAII

o na hoakaka ana a ka 202 o ke Kanawai Komisinfc Home Hawaii, o ke Kiaaina ame eha poe okoa ae e hookehula e ia o lakou na lala o ke Komisina Home Hawaii O ka. Luna Hooko a Kakauolelo na kohoia oia maiwaena mai o na lala eha. Mahina ona ke kolkol o ka hoohana maoli ana aku ame ka iawelawe ana i na hana oke Komislna. Ō kana hana o !a ka nanA ponoi rn*oli ana ame ke a'o ana 1 ka poe hookuonoono I ke ano o ka malama ana ame ka hoohana ana 1 ko lakou mau home hookuonoono, He pono ola e noeau, aloha a e makaukau mau e a'o a e kula i ka poe oluna o na aina Hmne Hawaii. He j.x>no oia e hele e ike a e noho me lakou elike me ka loihi e hiki ana, e hookamaaina iaia iho me ko lakoju mau makemake ame na hemahema a e ike i ko iakou iioopakele ponoia mai na hana hemahema a naauao ole. a e kula airu ia lakou i ka waiwai o ka hoomakaulii ame ka hoolilo kuporu> a noeau ana i ka lakou mau dala. He kuiana koikoi loa kela a he pono e hoohanaia me ke akahe'e ame ka hoopono ams ka maueaaalaia,

o ka ninau f keia manawa, ua hoohana anei ka mea o keia wa, he lala hoi no ke KomMna Home Hawaii no na makahlki ehlku a oi aku 1 kana mau hana me ka hoopono, maemae, lunaikehala maikai a makaala elike me ke koi a kona kulana? I mea e loaa ai ia m«kou ka ike kupono m-Uuna o keia mea, he pono ia makou e huli a e halo i kona moolelo. Ma ka noii ana, ua ike makou ua hoohemahema loa maoli oia ma ka lawelawe ana i na haaa o ka poe hookuonoono a ua hoohemahema pu i ka Jauna pu aku me keia poe kanaka. Ua ikeia o kona mau iuoio ana 1 Molo&ai, mai kona lawe ana i ka oihana ma ke ano lima Hooko a Kakauolelo, he pekQU wale no, no lakou ka loihi i na manawa lehalehu, he mau h<»a wafe no a kakaikahi loa ka hiki i elua a ekolu ia. Pehea la e hiki ai iaia iloko.o kela manawa pokole lol" ke ihiī kino pu me 185 poe hookuonoono? He pono e hoohaiaia ma keia mau ike ana he l>ule a eiua 'pule ka haahaa ioa, iloko hoi 0 la nianawa he marmwa hoi e hiki ai laia ke hui pakahi me kela ame keia mea hookuonoono a ma ia har>a ana, e hookamaaina ana oia iaia iho me ko lakou mau makemake ame ka lakou mau ma-u hana. He oiaio ua hiki no ke lkeia aku ua hoikeia ka pono ole ame makaala ole i kana hana. Ma na mea 1 haiia mai, a mai na .hoohalahala no hoi a ka poe hookuonoono ponoi no, ua nele oia i ka haawi ana aku ia lakou. i na ao naauao ana i ka mea e pili ana i ka lakou mau dala, ame ka hoolilo akahele ana 1 ka lakou mau kenikeni. Ma ia wahi, ke manaoio nei makou ua haawiia aku na ao hemahema i ka poe hookuonoono e ia ma keia mau mea, E nana wale a-j ku no kakou i na aelike i hanaia j me ka Hui Hoolehua ma ke ano i hoolilo i na dala, a makou i ma-1 opopo ai ua aponoia e ke Komi- ]

sina mamūli o kana ā'o. ua ike i ka pono ole a kupono ole o kana mau manao. E lawe mai i kumu hoohalike i ka aelike jpe ka poe mea kaa kalaka, he kuhihewa nui loa keia, o kona a'o ana i ka poe mea kaiaka e kakau ia aelike. Heaha ka hopena o keia hemahema' nui ma kona aoao, he poho i ikela ma ka aoao 0 ka poe mea kalaka ma kahf o umi kaukani dala, he huina hoi, 1 hoololiia no fca Hui Fageol Motors o Kaleponl a Kou Hanohano no hoi i hoao ai e loaa ma ke noi kino ana aku 1 ka Peresidena o keia Hui. Ke manaoio paa nei Kou Komiie ke haawi nei ka Peresidena o ka Hui Fageol Motors j 0 Kaleponi i ka noonoo akahele ana maluna o keia mea, a he kanalua ole e kaupaona ana oia 1 ke kwpono o ke koi a keia poe hookuonoono no na dala a lakou i kuleana maoli ai no.

I ke ao ana 1 keia poe hookuonoono e kaleau, ua olelo oīa i keia mau huaolelo — "E kakau oukou e keia poe keiki i keia aelike, ina au i manao aole he maikal keia no oukou. aole m e koikoi aku ia oukou;" a mahope mai, hoohana oia i ke!a mau huaolelo, "Owau ma ka aoao o ke KomiMna, ma'kemake au e knkau oukou 1 keia aelike, ina aole kupono j ko oukou mauao, ua hiki no \& kākou ke hoopono-| pono." Well, kaS;ay makou " — 1

«HeLoike a ka Imn&hoomalu o ka "poe mea kaiaka, Aoaa 34,0 na Hoolohe ana ma Hoolehua",ma ka haiawai makaainana o Nowemab& 5, imua o ke Komite). Ma kana ao ne> ua hoomakaukauia &e aelike, i aponoia e ke Komisīna, malaila hoi e loaa 6le ai i ka poe hookuonoono ka hana mawaho. Ua kakauinoa kekahi o ka poe hookuonoono i keia mau aeiike a 0 kekahi poe aole i k"akauiiioa, O kekahi keia o na hft.tm «aauao ole ame ke aloha oie, rw3 ka o ka manao o ia, .ka hooneleia o ka poe hookuonoono mai ka loaa ana ia lakou na mea e pono ai keia ola ana a e kokua ai hoi ia lakou me ke n»\'A c malama a e hoohana aku iai'llEO lakou mau aim hookuonono.

Ua kaohiia mai makou no ke kainailio hou ana aku maluna 0 na aelike me ka Hui Hoolehua & makou hoi i haawi iki mua ae inei i kekahi mau olelo pokole. t Ina e eleu ka Luna Hooko a Kakauoielp i kana hana koikoi a 1 kana, mau lawelawe ana ina ua ike koke oia o ka hipuu ana i ka poe īhookuonoono me keia Hui he mea ia e ala mai ai na aku i ka poe hookuonoono. Ua hooia loa ia mai keia mea mamuii o ka huikau a ka poe hoo-

iuonoono i komo iho nei a lakou hoi e ike nei, a i olelo mua ia ae nei ma ke ano o ia ke kumu nui o ka hoohaīahala ma ka aoao o ka poe hookuonoono. Ina i | piiiiauna pinepine ka Luna Hoo~ ko a Kakauolelo me ka poe o ,Moiokai, ina ua ku oia ma ke kulana e hoopakele ai i ka hemaiiema nui o ka lilo a hoopau o ka poe hookuonoono. Ua hiki anei ia kakou ke olelo ae imua o keia kulana ua hana ppno ke i kana hana me ka maemae a no ka pono o ka poe hookuonoono, & i v ie c lawe anei makou ike kuiana a ole'io ae no ka makaala Oie a i oie ka makemake ole anei i ka hana i hoea mai ai keia kulana pilikia o na hana ma Moīokai? Ke manao nei makou 0 ke kli hope a ke manaoio nei makou ua kakooia mai makou e na moolelo i kakauia elike me ia i loaa aku ai ia makou.

Ke olelo nei Kou Komite no ka pouo o ka hooniakauiil, e holo ka Luna Hooko a Kakauolelo ma ke kai, a ma ka mokulele hoi i ka wa wale no o ka ulla e aia mal ai. Ela hov,e kaupalenaia kona mau hooiilo kaahele a e anaāa ma ke ana e haiiaia nei no ke kaahele ana o na luna aupuni Federala iloko o ke Terilore o Hawaii, a e heopauia iia iioolilo otomobl!e, . Ke manao nei Kou Koiiiite he liui-ka runai no ka hooi ae i

ka maikai o ka hana ma ka lawelawe hana ana o ke keena o ka Luna Hooko a Kakauoleio; 0 ka hoohanaia ana o ke keena e ka luna aupuni o keia wa ua hala loa ia mawaho o ke kupono» a ina aole e oi ae ana ka maikai iloko o kekahi manawa kupono, pono oia e kapaeia a e hookohuia kekahi mea me ka noonoo aj loha a maemae a e kia i keia 1 hana ano nui loa, Ke koi nei makou i keia no ka, mea ua ika- | ika ko makou manao e hooha- | naia na mea apau e holopono | ai o keia Hana Hoopulapula a o | ka poe i like ole ka manao me I keia mau mea ame keia m&u manao aole pono e haawiia ke- ; kahi kuiana iloko o keia nee ana aku e holom.ua ai.

KA LUNAHOOHANA AME KE KANAKA IKE MAHIAI AME KE KOKUA LUNAHOOHANA AJUI KA HOPE KANAK4 IKE MAHIAI.

[ Ua hoomana ka Pauku 219 i o ke Kanawai Komisina Home Kawaii i ke Koinisina e hoohana i "mau iianaka ioea maiiiai" a ma ka heluna ana i ike ai he kupono, no ka uku aoie e oi aku i ka $6,(KH),00 o ka makahikl Maiaio o keia man#, hoohana ke Konuaina he 'ioea mahi&i" no ka uku mahiua o $250.00 o ka maiiina ahiki i lanuari 1, 1928, a o ka wa ia i paniia ai keia ioea e kekalu loea hou no ka uku mahina q $350.00, ahiki i tob& 24, 1929 haawiia he inoa hou i keia keena, o ia txoi, he 'lunaiiooiiana ame loea lualiiai", i Aperila 8, 1930, kukuluia ke kulaaia "kokua lunahoohana a ioea mahiai" me ka uku mahina paa o $200.0a Mawaho ae ua loaa i keia'mau luna aupuni na liale, na kaa, na hooHlo no keia ] mau kaa ame na keikl malauia , »a, (Aole e l*au) j