Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 9, 29 June 1933 — MA KE KAUOHA [ARTICLE]

MA KE KAUOHA

KANAWAI 35 (B. :S. Helu 80) HE KANAWAI E HOAMANA ANA A E KUHIKUHI ANA I KA PAPA O NA LUNAKIAI O KE KULANAKAUHALE AMĒ KALANA O HONOLULU E HOOLOM ANA I KA PAUKU OLELO 0 KA PAU'tCU 4,120 O KE KAN/.WAI KALANA HELU 490 AME KA PAUKU 5,215 O KE KANAWAi KALANA HELU 503 O KE KULANAKAUHALE AME KALANA O HONOLULU, E HOOPONOPONO A E HO 4KAKA MAOPOPO ANA I NA PALENA 0 KA APANA PAUAHI HELU 2 AME KA APANA OIHANA HELŪ 17. • E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaiu PAUKU 1. O ka papa o na lunakiai o ke kulanakauhale ame kalana o Honolulu ma keia u4 kauohaia, hoamanaia a ua kuhikuhlia e hoololi i ka pauku olelo o ka Pauku elua o ka Pauku 4.120 o ke Kanawai Kalana Helu 490 o ke kulanakauhale ame kalana o Honolulu, e hooponopono ana a e hoakaka maopopo ana i na palena o ka apana pauahi Helu 2 i komo pu ka hapa o ke kulanakauhale o Honolulu malalo nei : "E hoomaka ana ma kekahi kihi 100 kapuai mauka o ka palena mauka o Alanui Eeretan ; a ame 100 kapuai waikiki o ka palena o Alanui Emma; mailaila aku, mauka a e moe like i ke Alanui Emma ahiki i kekahi kihi 100 kapuai mauka ma ka palena mauka o'Alanui Kukui i hooloihiia ; mailaila aku moe like i ke Alanui Kukui'a hiki I kekahi 100 kapuai waikiki o ka palena waikiki o Alanul Lililia; mailaila aku, moe like i Alanui Liliha ahiki i kekahi kihi 100 kapuai ijriLauka o ka palena mauka o Alahui Yinia; mailaila aku, moe like i ke Alanui Vinia ahiki.i kekahi kihi 100 kapuai ewa o ka palena ewa o Alanui Liliha; mailaila aku, .mo.e' like makai i ke Alanui Liliha ahiki i kekahi kihi iOO kapuai mauka o ke pialena mauka o ke Alanui Moi; mailaila aku, moe like i ke Alanui Moi a i Alanui Palama; mailaila aku, holo ma ka laina mawaenākonu p Alanui Palama, i hooloihiia, ahiki i kekahi kihi 100 kapuai makai o ka palena makai o Alanui Moi; mailaila aku, moe like i ke Alanui Moi ahiki i kekahi kihi 100 kapuāi ewa o ka palena ewa o Alanui Muliwai; mailaila aku, moe like i ke Alanui Muliwai ahiki i kek.ahi hiki 100 kapuai mauka ' o ka palena mauka o ke Alanui Beretania; māilaila aku, moe like i Alanui Beretania ahiki i ke kihi o ka hoomaka! anā." PAUKU 2. O ke kanawai kalana i kuhikuhiia ae' la ma keia kanawai aole e hoololi hou ia e ka papa o ria lunakiai i oleloia ma.kekahi manawa maloko o elua makahiki mai a mahope%ku o ka la o kf. aponoia ana o; keia kanawai. PAUKU 3. E hiki no i ka papa o nā lunakiai i oleloia, raa ia kanawai kalana like, ke hoololi i ka Pauku 5.215 o ke Kanawai Kalana Helu 503, ma ka hooloihi ana aku i na palena o ka Apana Oihana Helu 17, a oia hooloihi ana i oLeloia i komo pu. ka hapa o k'e kulanakauhaie o IIoaoIuIu: ~~'V , "E hoomaka ana ma kekaJii kihi 100 kapuai waikiki o ka palena waikiki o ke Alanui Puowaina a 100 kapuai mauka o ka palena mauka o Alanui Beretania; mailaila aku, mauka a e moe like 1 ke Alanui Puowaina { ahiki i kekāhi kihi 100 kapuai mauka o ka palena mauka o Alanui Vinia; mailaila aku, moe like i ke Alanui Vinia ahiki i kekahi kihi 100 kapuai waikiki o ka palena waikiki o ke Alanui Liliha; mailaila akvi inakai a e , moe like i ke Alanui Liliha ahiki i kekahi kihi 100 kapuaimauka o ka palena mauka o ke Alanui Kukui; mailaila aku, moe like i Alanui Kukui ahiki i kekahi kihi 100 kapuai waikiki o ka palena waikiki o ke Alanui Emma; maiiaila aku, makai a e moe like i ke Alanui Emma ahiki i kekahi kihi 100 kapuai mauka o ka palena mauka o ke Alanui Beretania; mailaila aku, moe like i ke -> Alanui Beretania ahik'i i ke kihi o ka hoomaka ana." PAUKU 4, E mana keia kanawai ma kona aponoia ana. Aponoia i keia la 13 o Aperila A. D. 1933. LAWRENCE M. JŪDD, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI 36 (B. H. Helu 40) ' HE KANAWAI E PILI ANA I KA LAIKINI ANA I KA POE lALOA KINO MAKE, POE MALAMA KINO MAKE A I OLE NA LŪNAHOOPONOPONO HOOLEWA. E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Ter!tore o Hawah: PAUKU 1, E laikiniia e ka papa ola. E loāa ī ka pspa ola o ke teritore ka mana, ma o ka hookaaia ana iaia ka uku o ka ninaninau ana o umi dala (510.00), no ka ninau, a i ole kauoha ana e ninaninauia e kekahi mau kanaka e lawelawe ana i ka hana ialoa, malanīa klno, make a mau lunahooponopono hoolewa aole e emi iho malalo o elua, i kekahi kanaka nohopaa o ke .TeritOre o Hawaii i oi aku na makahiki mamua o ka iwakalua o ke kulana maikai, he kanaka i emi ole iho malalo o elua makahiki kona ike hoomaamaa ana malalo o ke alakai ana a kekahi kanaka ialoa kino make a i ole malama kino make makaukau a i hoopaaia' maloko o ke Teritore o Hawaii, a i ole he kanaka hoi i lawelawe a 1 : loaa ka ike mamuli o ka hana ana hookahi makahiki I : pau hoi kona aoia ana maloko o kekahi kula ao ialoa ana i ikeia. O kela ame keia o ia ano kanaka e aponola ana ma ka ninaninauia ana e haawiia ka laikini ma ke ano he mea ialoa kino make. O na hinaninau ana, a pau ma ke kakau ana a o kokuaia ia e ka lawelawe kmo ana a maluna hoi o na kumuhana elike me ka rula hooponopono a ka papa i hoomakaukau ai. Eia nae s o kela ame keia kanaka e hoohanaia ana ma ka hoomaamāa ialoa ana, malama ana i ke kino make, a hooponopono hoolewa ana no elua makahiki e hiki no, ma o ke noi ana ae i ka papa ola maloko o na la he (30) mahope o ka hooholoia ana o keia Kanawai, e laikiniia oia me ka : ninaninau hou ole ia'ma ka uku ana ae i ka uku laikini' o umi tlala ($10.00). I PAUKU 2. Hoopuka ana i laikini hou. 0 kela

ame keia mea ialoa i laikiniia a i ole kanaka mīilama Jvino make i laikiniia a i ole lunahooponopono hoolewa, e lioopukaia aku m i laikini hou nona, mawaena o ka la 1 o lulai ame 10 o kela ame keia mak&hiki ma o ka hoopaa ana ae me k& papa ola, a ma ka uku ana ae ika uku Uikini o elima dala (|5.00). O kela ame keia laivkini iiioopuka houia e pau ma ka la 1 o Augate a aole e hoopuka hou ia koe wale no ma ke hookaa ana ae i iwakalua-kum&malima dala ($25.00). PAUKU 3. Hoopaa ana i ka ,niea ao hanalima. 0 kel» ame keia kanaka o umikumamawalu (18) makahiki he palapala hoike o ke kula kiekie kona e paa ana, e hiki no ke hookupono iaia ma ke ano he me& a'o hanalima malalo oke kanaka ialoa mau i laikiniia. E pono e hoopaa ae oia iaia me ka papa ola, a ma koiia uku ana ae i ka laikini o hookahi dala, e hoopukaia ae no he palapala hoike " Ma a i ole mawaena o ka la 1 o lulai ame 10 o kela aia# kela makahik» e kii ae oia i palapala hoike hou o ka hoopaa ana a e uku ae i hookahi dala. Ina e hookaa ole i& ae ka uku laikini i oleloia maloko o kapakolu la (30) mai ka la aku e uku hou ai, he hoopai o elima dala ke |ioopaaia no ka haule hope a e ohi,a e lilo i hapa no ka huina dala laikini i aie i ka papa'no ia hoopuka hou ana. O kela ame keia kanaka ao hanalima, a i ole kekahi kanaka e aku e lawelawe ana i na hana a ke kanaka ialoa, a i lawelawe hana mau malalo o kekahi kanaka ialoa, mea malama kino make a i ole lunahooponopono hoolewa maloko o ke Teritore o Hawaii, no elua makahiki ke emi loa mamua aku o ka hooholoia ana o keia Kanawai, a i ole hookahi makahiki ma Hawaii nei a hookahi makahiki ma kekahi mokuaina, a i ole hookahi makahiki ma kekahi kula a'o ialoa i ikeia, a i ole e paa ana paha i kekahi laikini ma ke ano he mea ialoa kino make majoko o kekahi mokuaina, malia he mea kupono jia e haawiia i laikini ma ke apo hē mea ialoa kino make me ka ninaninau ole ia, ma ke noi ana ae i ka papa ola maloko o kanakolu (30) la mahope b ka hooholoia ana o keia Kanawai ame ka uku ana ae i k& uku o ka laikini he umi dala ($10.00) huipu me kekahi palapala hoike i hoohikiia e .kona hakuhana e hooiaio ana i iia mea i koiia ma ka Pauku 1 o keia kanawai ame ka loihi o kona hana ana ika hana. E waiho pu ae ka mea noi he palapaH'. hoike i hoohikiia, e ekolu mau makaainana i kamaaina iaia elua makahiki, e hooiaio aiia no kona ano maikai. PAŪKU 4. Na hoolilo oka papa. Ona hoolilo a pau o ka papa e pili ana no ia mau ninaninau ana. ame ka hoopaa ana e ukuia mailoko &e o na uku laikini i loaa 1 ka papa malalo o na manao o keia Kanawai, oia mau uku laikini a pau e paaia e ka Puuku ma ke ano he dala kuikawa no kela ame keia hana i ->leloia. PAIIKU 5. Ka hoopau ana ika laikini. O kela ame keia ano laikini e hoopauia e ka papa ma ka hooiaig. ajia i kupono i kona m'anao no ka hahakiia ana.o kekahi kanawai a rula. hooponopono a ka papa m.a kekahi aao i pili ilaila. O kela ame keia kanaka i ho9piiia i&a ia ano e hoikeia aku iaia jna ke kakau no ka hewa a mau hewa i hanaia a no ame kahi, ka manawa ame kahi o ka hoike oiaio e kakoo ana ia hoopii e hooloheia ai a e lo'aa i manawa e waiho mai ai i oleloike'oiaio a e hooloheia ma kana olelo pale ponoi nona iho. PAUKU 6. Na mana oka papa e hoopula i mau palapala kii h'oike, etc. E loaa no ka mana ika papa e hoopuka i palapala kii hoike a e ninaninau i na hoike malalo o na oleloike i hoohikiia a pau maluna o ia mau ano hoopii e like me ia i kuhikuhiia mamua ae, a o ka aha hookolokolo Kaapuni o ka Apana Kaapuni maloko olaila kahi i hooloheia ai ka hoopii e hooku aku ia i na hana kupono mainua ae o ka akoakoa ana mai ame ka hoolohe ana i na oleloike a na hoike i kauohaia ma ka palapala kii hoike. PAUKU 7. Hahaki ana; ka hoopai. O kela ame keia mea ma ke ano he mea ialoa kino make a i ole he mea malama kino make i hoopaa ole me ka papa e like me ia i hoakakaia maanei, e pili no ka hewa mikamina iaia a ma kona ahewaia ana e hoopaiia oia aole e.emi iho malalo o kanalima dala ($50.00) aole hoi e oi aku maluna o elua hanen ame kanalima dala ($250.00) a i ole e hoopaahaoia pia no ka manawa aole e emi iho malalo o kanakolu (30) la aole hoi e oi aku maluna o kanaiwa mau la (90) a i ole ma ka hoopai dala ame ka hoopaahao a&a. BAUKU 8. E mana no keia kanawai ma ka la I o lulai, 1933... Aponoia i keifMa 14 o Aperila A. D. 1933. ĒAWRENCE M. JUD»IX Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI 37 (H. B. Helu 97) _ HE KANAWAI E HOOLOLI ANA I KA MOKUNA 209 O NA KANAWAI HOOPONOPONO HOU IA O HAWAII 1925, Ē PILI ANA I KA UKUHANA O NA KANAKA HANA, MA O KA HOOHUI ANA AKU I PAUKU 3617 I PAUKU OLELO HOU. E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Haweui; PAUKU 1. O ka hapa mahele (b) oka Pauku 3617 o na ]Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, ma keia k<j: hoololiia nei ma ka pakui ana aku ilaila mawaena o lqa pauku oielo eono ame elimu hapa liope o ia pauku i pauku olelo hou a e heluheluia e like me ia malalo iho n^i: "Ma.pa poino i.loaa ma kalu hana mamuli o ka ulia i ka ManamanaUwa nui ame hookahi a oi aku mau manaman4lima o iipui, a i ole i ka nuuiaiuanawawae nu| ame hookahi a oi aku paha mau manai ianawawae'mlwaho ae o ka mamuuunawawae nui o ka pakeneka olea eha hapa ;>aamau hiki ole ke hana a i ka huina <> kl eha ol* i ka lima ameka wawae ke hoohana akig) hoakakoia ma keia mamua ae nei, elike ia me ka paf{eneka no ka lima ame ka wawae hiki ole ke hoohana 4ku." PAUKU 2." E mana no keia Kanawai ma kona wa e aponoia ii. Apon >ia ma keia la 14 o Aperila A.

"V JL»AWBENCE M. Kiaaina o ke Teritore o Hav4l|< . - ,-i ■■, .--•w- - ,<«p =r-" •' * 1 ' ■•-*-■• KANAWAI 38 '■'.■•■■i ■■•' i."4 „ t sjHP»=- - ( • . (B. H. Helu 144) | HE KANAWAI IS.HOOLOLI ANA t KA PAUfej O NA' KANAWAI HOOPONOPŌNO l?0UIA A HAWAJI 1925, E PILI ANA I KA XJKU O KA LOIO. E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritofe o Hawaii: PAUKU 1. Oka Pi uku 2551 ona Kanawai Hooponopono Hoy ia o, Hawaii 1925, ma keia ua hoololiia a e heluheluia e like me iā malalo iho nei: "Pauku 2551. Ka uku oka toio ma ka hoopii koi aie. Maloko o na'aha hookolokolo a pau, ma na hana; a pau o ka hihia koi aie aia no he auhau e kauia ma ano he ukuhana no ka loio,,nia ka hui ana aku i ka uku oka loio i hiki ke auhauia m.a kekahi ano eke kanawai, ( . a e ukuia e ka aoao i haule a e hoōkomo pu ia maloko o! ka huina no ia hooko ana e hoopukaia mai ana, he urfti. pakeneka, maiuna o na huina a pau ahiki i k;a haneri dala, a he elua ame hookahi-hapa pakeneka ma- 1 waho ae maluna o na huina a pau maluna aku o hookahi haiieri dala, e heluia maluna o ka oi aku maluna o hoo-. kahi haneri dala. ,0 ka' uku i hoikeia ae la maluna e| auhauia maluna o ka huina o ka olelo hooholo i loaa i , ka mea nana ka hoopii a maluna hoi aka huina i Koo-, piiia ai, ina o ka olelo hooholo i haawiia ma ka aoao o ka mea i hoopiiia, eia nae, o ka-.uku i hoakakaia ma keia pauku aole e auhauia ma kekahi hoopii ma ka.hi i loaa ai ka pono o ka olelo hooholo ma ka aoao o ka mea' hoopii e komc> pu ana me ka uku o ka loio maluna o kekahi notf, aie a i oleJkekahi mea hoike oiaio e ae o ka aie ana, i ku manawa o ia nota aie a i ole kekahi mea hoike, oiaio e ae a ka aie ana maloko olaila kekahi mana.no ka, hoihoi hou ia o na koina no ka oihana a i ole ka uku o' ka loio." PAUKU 2. El mana no keia Kanawai ma kona apenoia ana. ! Aponoia i keia la 14 o Aperila A. D. 1933. LAWRENCE M. JUDD, : Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. . KANAWAI 39 T <B. S. Helu 25) ~~~. HE KANAWAI E KAUOHA ANA I KE KOMISINA MOKOMOKO O HAWAII E UKU AE ILOKO O KA WAIHONA O KELA AME KEIA I NA DALA A PAU LOA E,LOAA MAI ANA 1 01 AKU MA- . MUA O NA HOOLILO O KE KOMIBINA. E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii; IPAUKU 1. Ona dala a pau e loaa mai ana ike komiana mokom.oko o ke i oi mamua o 'ka hui- , na i koiia no ka hana no ka ukU āna aku \na, hooliip. e,■ hoahuia ae me ka puuku no ka pomaikai o ka waihona', dala o kela ame keia o. ke Teritore. Ma ka pau ana o ke- ' la ame keia elua makahiki. ! ■•• • ■.•. :•* . ■>■ ' ■•'=%■• : i • PAUKU 2, E mana no keia kanawai ma'kona wa e aponoia ai. \ I Aponoia i keia la 18 o Aperila, A. D. 1933. ...■■-.■:': ... ■■ ■- ■: i LiAWBENCE M. JUDD, Kiaama o ke Teritore o Hawaii. j ♦: . " ——- ~.v . KANAWAI 40 (B. S. Helu 26) HE KANAWAI E HOOLŌLI ANA I KA PAUKU 3685 O NA KANAWAI HOOPONOPONO HOU IA O HAWAII 1925, E PILI ANAIKA HOOPAA ANA 0 NA ENEKINIA AKAMAI, NA KANAKA KAHAKII AME NA KANAKA ANAAINA. E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke o Hawan: PAUKU k 0 k;a Pauku 3685 ona Kanaw&i Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, e pili ana i jk;a hoppaa ana ae o na enekinia na kanaka kanakii* anie na kanaka anaaina ma keia ua hoololiia ma ka pakui ana aku mahope o ka hopunaolelo elioia, i ua olelo malalo iho nei: "Ma ka msnawa e pau ai ko kela ame keia elua makahiki e hookaa ae ke kakauoielo o ka papa ola iloko o ka waihona o keia ame keia o ke Teritore ia hapa o ke dala i hoahuia aku nxe ia ua hooholo ka papa ma kekahi olelo hooholo o na dala i oi aku mamua o kona mau hoolilo no elua makah'iki e hookaaia ae." PAUKU 2, E mana no keia kanawai ma kona wa e aponoia ai, Aponoia i keia la 18 o Aperila, A. D. 1933. , LAWRENCE M. JUDD, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI 41 <B. H. Heiu 20?) HE ANAWAI E HQOLŌtt ANA IKA PAUKU 2492 0 NA KANAWAI HOOPONOPONO HOU IA O I ka manawa 0 , *?., XA IiOOPI I E KUE INA rONO Ll .N'AHOOPONOE Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Tei itor« « I' Qka Pamku 2492 on& Kanawai Ho*>ponopono Hou ia o H&waii 1925. ma keia ua hoololiia i heluheluia e like m malalo iho uei; Pauku 2492, oaa hoopii eae ua hooniaiaUai ika \\& hea. Aoie ua Lunahookv| «.uuoha ame