Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 10, 6 July 1933 — He Moolelo no Aukelenuiaiku [ARTICLE]

He Moolelo no Aukelenuiaiku

A make ua manu nei o Halulu, huhuki ae la ia i na hulv§ma ke poo o ua manu la, a kiola nia! la i lalo. O keia hulu i huhuki ia ai o Aukelenuiaiku, lele mai la ia a ma ke alo o Namakaokahai, ike iho.la ia, o na hulu i ke poo o ka manu, o Halulu. Maanei, e kamailio uuku kakou no ka manu a me Namakaokahai, i ko laua pili ana ma ke kumu. He kaikuhane o Halulu manu, no Namakaokahai, ke lii wahine o fca aina o Kalakeenuiakane. A ike o Namakaokahai ua make o Halulu, kona kaikunane, kahea aku Ia ia 1 kona mau kaikuiiane, ia Kanemoe, Leapua, Kahaumana, Kaneapua, I aku o Namakaokahai ia .lakou : | "Eia'o Hinawaikolli, na hulu i ka lae o Halulu, ua make, uā pepehl ia." A loht na kaikunan olelo aku la ia Namakaokahai; "Ua pono no ia ke make, no ka mea, he hana ino kana, he ai i ke kanaka." Ma keia make ana o ua manu nei ia A-ukelenuiaiku, okioki iho la lakou i ka io, a kpalā aku la i luna o ke ahi, a ai iho la lakou. Mahope o laila, imi iho la lakou i alanui e hoi ai 1 lalo nei, āka, e noho ana la wa, ko Kalulu lua, he manuno, inoa. Haawi mai la ia ia Aukelenuiaiku i alanui. Oia ke anuenue poomuku, ekolu ano, he lenalena, he ula, he omaomao. A malaila lakou i hoi ai a hiki i lalo. Ma keia mau hana o pau a Au~ kelenuiāiku, ua mahalo na kanaka eha laia, no kona, malama ana 4a lakou i īoko o ka māke, a me ke alanui kahi o lakou 1 hoi ai i laio, a ua aloha lakou ia la, Ka hoi ana o Aukelenuiaiku i Lalo, me na Kanaka A hiki o Aukelenuiaiku i lalo me na kanaka, lawe la o Kiwaha i ke alanui anuenue i ka pali, mahope o <aila, ninau aku o Aukelenuiaiku i na kanaka: "Heaha ka oukou mau mea ono?" I mai iakou: "He ko ka'u, he uwala ka'u, he maia ka'u, he kalo ka'u." Olelo aku o Aukeienuiaiku ia lakou: "He kapu ke ko na kuu keiki, ina e ai, o kona manawa ia e make ai, pela ka uala, ka maia, ke kalo, nolaila, mai noho oukou o ialau i keia mau mea a pau loa ke hele kakou *aa ke alanui, o make ou~ kou." A pau ke ao ana o Aukelenuiaiku ia lakou, aiaiiā, hele aku ia. lakou. Ma kēia hele ana aole iakou i malama i na oieio a Aukelenuiaiku. O ke kanaka puni ko, lalau aku la ia i ka puna o ke! ko, a make iho la ia: pela lakou a pau ioa eha, ua make lakou, mamuli o ka lakou mea, i

ono ai, a papale i na olelo ao a Aukelenuialku. A pau lakou i ka lilo i kā make, koe iho la o Aukelenuia?im, hoi aku la ia a hiki i ka hale, ike mai la ka Wāhine me na kai"roeke, uwe mai la, a halawai ae . lakou me ka oluolu aloha. Mahope o keia halawai ana, noho pu iho la laua, he kane a he | wahine, ma keia noho ana ua uhi ia ko laua mau manao i ke aloha a me ke manao, a hala ka wa īoihi o keia noho una. Ua uhi ia ka manao o ke'lii wahine no kane, a ua pau kona manao maluna o Aukelenuiaiku. Nolaila, haawi mai la o Namakaokahi kana wahine i ka eā o ka aina, a me na mea a pau loa i loko 0 ko Aukelenuiaiku lima, a me kona mau kino ano akua kekahi. I kekahi la, komo aku la o Aukelenuiaiku i loko o ka hale e ai ai, ia la e ai ana' wehe malu ae la o 'Namakaokahai i ka pahu o ke 'kua o Aukelenuiai-j ku, a nana iho la i loko, e waiho! ana ke koi a me ka pahi I loko lalau iho la ia ma ka oi o ke koi a hamo iho la, moku ae la ka lima, a kahe ke koko, 'nolaila, pane iho la o Namakaokahai; "Kupanaha! he mea maikai no ka hoi ka kuu kane e huna nei," a pau kona nana ana, huna iho la ia. A pau ka ai ana o Aukelenuiaiku, hoi mai la ia a noho. Hoomaoe aku la o Namakaokahai iaia: "Eat kau fbau mea maikai o ka nele ana mai?" Lalau iho la o Aipeelenuiaiku I ka pahu a wehe u" la, lalau iho la i ke koi a me k» pahi, a haawi aku la ia Namakaokahai, me ka olelo aku: "O keia mau mea elua, na mea maika/ a'u 1 lawe mai ai mai ka aina o Kuaihelana' mai, a oia mau mea elua a, me kuu akua, akolu mea maikai loa." Ninau mai kana wahine; "Heaha waiwai a me ka hana a keia mau mea?" "He oki 1 ka laau a moku, a pela ka-MM, he mea okioki no na mea uaua a pau loa." A lohe o Namakaokahai i keia mau olelo a Aukeleolelo a'iu la ia i kana kane: "E! o kau mea maikai, o ka'u mea maikai, hooili na ka kaua keiki."

Ma keia wahi aku, e ike kakou i ka mana o Namakaokahai, a me kona make ole i nei mea oi o ke koi, a e maopopo no auanei ia kakou he ano akua no kona. A pau ko laua kamailio ana no ke koi a me ka pahi, olelo aku o Namakaokahai i kana kane ia Aukelenuiaiku: "E oki mai oe ia'u i ke koi." I aku o Aukelenuiaiku: "Kupanaha oe! o oe rio ka'u wa-

hine ponoi, a pehea la wau e ooki aku ai ia oe, a make iho: e aho, 1 ke kanaka e au e ooki ai t ke kōi a moku, a i ole ia he hōā hakakā, aole o oe o ko'u io ponoi." I mai ka wahine: "Kahaha! e haawi hoi paha auanei oe i ke koi ia hai, lilo hoi ka mea maikai a ka kaua keiki, nolaila, e hoan mai n'o oe ia'u." A no ko Namukaokaliai paakiki ioa, ae aku kaiia kanef ma keia ae ana 0 kana kane, ua lilo ia 1 mea oluolu loa ia Namakaokahai. Mahope o keia ae ana o Aukelenulaiku e ooki aku ia Namakaokahi i ke koi, hoolei loa akmla na wawae o Namakaokahai o pololei, ooki iho la o Aukelenuiaiku 1 ke koi., (Aole e Pau) .