Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 10, 6 July 1933 — KA HOIKE A KE KOMITE KUIKAWA NO NA HOME HAWAII [ARTICLE]

KA HOIKE A KE KOMITE KUIKAWA NO NA HOME HAWAII

Ua haawi mai Kou Hanohauo ia maUou I ka manawa e hui pu ai me Jk.o makou poe kanaka; ke noonoo nēi makou 1 ko lakou pilikia, aka ke manaoio nei no nae ma ka lioonmnawanui ka lei o ka maikai afiie ka pauaho ole o ia ka mea e loaa ai o ka iamkUa, ka maluhia ame ka hauoli a o ia aku ana ko iakou hopena: Ua hiki ke toaa ka poe mahiai maiwaena mai o ka poe hookuonoono, a ua hiki ke hooliloia ka hana Hooplapuia i mea hoiomua lua ole ina o na alakai» e hookahuaia maiuna o ke kahua o ke aloha hoahanau a e loaa no ka makemake ame ka Unt nui i makemakeia ai. Ua kokoke ioa keia hana i k& puuwai o na kanaka Hawaii, a e pono e loaa l keia hana na hoaloha apau e pouo ai ke loaa. Ke hoopaa nei makou ia makou iho huiia a pakahi nō keia hana, a ke haawi nei makou i ko makou manawa ame ka makou hana ia oe no ka hana ana e loaa ka pono o ka poe liookuonoono a-;

iric'fe Kwpaula a6iJ t> ka hana a ke KomlsJna Horr Hiv. iii Ua ike pihe fce Knm k ika nui o ke koikoi ame ka liula o na hana e pOI ana i ke Klaaina o Hawaii; peia hoi me ka poe hookuouoono, e pono ai e haawlia aku e na iala o ke Komislna Home Hawaii e haav?l' a,ku ai, a o ka hana like ana me ka lokahi, he oiaio no e loaa no ka hopena olaio o keia hana, Kou o kou ka puuwai i ike, i ka hoomaopopo e alakai ame ka lima hoi nana e hooko. Kou no me ka māhaio, ABiOAITj W. KAWANANAKOA CHAS P. CHĪLLmOWORTH JOHK C, LANE OS€AR P COX LANO AKANA

rfonolulu,Hawaii Januaiy 16th, 1932. Kiaaina Lawrence M. Tudd Lunahaomalu, Komisina Home Hawail, Honolulu, T. H Kou Hanohano: Ē hoomaopopo no oa ma. ka'u mau hoakaka maluna o ka hoike a ke komite e hoopa wale ana au ma na mēa ano nui a e hoopololei I ka meaX piU ana ia mau mea ano nui \ia-waM a'u 1 manao ai aole 1 ike ke komite i ka mea oialo. E hooanaopopoia aole au ekamailio ana ma ke ano hoopaapaa, aka ma ke ano he mea kauiike i.ka poe apau i kuleana. KA HOm KALANIANAOLE. O ka poe hookuonoono o keia Aina ua noi mai lakou'i ke Komlte e lawe mai imua o ke Ko~ ml«ina Home Hawail i ko lakou iini e paa i hookahi eka rria Kalanlanaole i alna home e noho ai a e la lakou i 39 eka o na aīpi o Palaau maluna no ke komp ana aku iloko o ka mahi painaapala, a ma kela ano e hlki ai ke uku i ko lakou ale i ke Komisina.' Ua haawi nui mu&ia ka ana malui? > o Tkeia mea e ke. Komisina, a no keia hopena ke palauia nei he hookahi haneri me umikumamahiku eka a hoomakaukaula aku no ke kanuia ma ke komohana o ke kahuai mokulele ma ka alna o Palaau. O ka lawe ana o ka poe hookuonoono i kela mea imua o ke Komite ua lilo ia i mea hoopuiwa !oa mal, oiai ua ike mua no lakou ke hoomaopopoia nei ka| papahana a ke hoomakaukauia nei ka aina no lakou. O ke noi e aeia aku lakou e paa i ko lakou home ma Kalanianaole ame hookahi eky alna, ua noonoo akahele loa la la ahikl i kela manawa aole he oolelo hooholo i loaa. Olelo ke Komlte o na aina mahiai o Kalanianaole he aina maloo ia aole he poloiei o keia. 0 na loea mahiai i hele e nana 1 ka. Mokupuni o Mplokai, me ke Komlslna Home Hawaii pu, i Novemaba, 1921, olelo lakou o ka aina mua he ainajiookahekahe waiia ia, ō ka mahiai maloo ana he hana paakiki loa ia. Nolaila, huli ke Komisina Hwne Hawaii i wai, hookaawale i na iaau kiawe, a wehe i ka aina mua ma ke ano he aina hookahekaheia i ka wai^ O na rula ame na ioina mua a ke Komisina Home Hawali e kau ana ia 1 auhau no ka .wal o ka poe hookuonoono no ka hookahekahe ana i ka wai. Ua anala keia kaki maluna o ka lilo o ka huli ana 1 ka wai, ka pauma ana ame ka hookele ana mao a maanel, e mahelehele ana hoi nō ka loihi. Mamuli p ke kumu aole he mau oo a i ole meakanu i holopono malalo o ka hookahekahe wai, aole*i kaula aa kaki i manaola. Nui na ame na hooikaika ana I hanaia 1 maopopo ai ka meakanu kupono no kela wam ame Kona mau kulana, aka he holopono ole wale no )fea mea I ikeia. He mea hoopau manaolana loa keia. Mawaho ae, emi iho la ka hoihoi o kekahi poe noi lehulehu, a komo aku la 1 kekahl ano hana okoa aku. O kekahi haaleie i ka hana mahial, a ua loaa na hana mai ke aiipuni mai ame mau wahl e ae. O kahi hoihoi iki i koe iloko o ka poe hookuonoono o Kalanianaole e hana ma keia mau aina mahiai haahaa ua lele loa aku la ia mamuli o ka pi]ikia dala o ka poe hookuonoono mahi painaapala o na maluna. Mamuli o keia mau mea, hoopaneeia_ka ukuia ana mai o na uku liilii ana maluna o ke kumupaa ame kā ukupanee o na aie o ka poe hookuonoono Kalanianaole, ma ke kauoha a ke Komisina Home Hawaii eliko me iā i hoam&naiā e ke Ki\paWā! NANAKILI. Elike me k& hik f .wawe o ka loaa ana mal o na hoohalahala «a hoopiliklaia ka wai e ka aila o ka pauma uwila ma Nanakuli,

va holKe koketa ia m«a I ke Keena o na Hanahou, ka Papa Ola ame k.a Hui Uwlla Hawailan, i Kaupalenala. a hoike mai ka lakou noil ana e hoaoia ana ma na ano apau e hooponopono i kela piiikia. Ua holke pu mai oe ia'u, i lanuari 14, 1932, ua kauoha ponoi aku oe i ka !unanui o na Hanahou e hooponoponō i keia pHikia. No ka mea e pili ana 1 ke kukulu ana i halekula, ua malamaia he mau halawai me ka iunanui o%a Oihana Hoonaauao, a 0; ka pili ana i ka wehe i haleleka. e hooloaaia aku ana ia mea 1 na mana pololei no ia mea. N'A AINA O WAIMANALO. O ka mm i pW ana i na afna liookuonoono ma WaimanaV» ei'i, ia ke noonoo akahele loa ia nei eia nae aole niea i hanala. Ina e hooholola e hoihoiia aku no ka manawa malalo o ke Kulanakauhale ame Kalana, kete aUia no ka paka he 58.7! eka mai ka Apana "W* mal, e kaa no ia malalo o ka hoomaopopo maoli ana ua hiki no kela akia ke unuhila mai ka mana mal : 0 ke Kulanakauhale a Kalana īna e makemakeia no ka maheieheleia aku i mau home hoo-1 iuonoemo. * | NA AINA HANAI HOLOHOLONA LAULA. / V ; Mahope koke iho o ke kohon ana o ke Komisina Home Hawaii, hoohoioia na rula ame na loina e pili ana 1 na aina hanai iioloholona laula ma Molokai. HooiolUa ia mau rula ano koke aku nel no ma ke kaupalena | ana kanaono poo Ka. netuna o na pipi e aeia iloko o ka* alna hotohoM»a laula no ka mea hookuonoono hookahi. X kaulike ai 1 kd poe apau he mea naauao oie ke hooponopono i na ruia no ka pono o ka poe hookuonoono kakaikahi, oiai no nae ua kuaiia-na hulu kulana maemae e ke Komisiha Horrie Hawali no ka hoohanaia aku ma kela mau aina hanai holoholona a ua hoolimalimaia ka poe malama aina hanai holoholoiia e nana 1 ka hele o na holoholona he hana paakikl ioa ka ohi ana mai 'ina no o ka hapa-kolu wale no o ka huina uuku o ke kaki elike me ia i hoomaopopola ma na rula ame na loina. Lehulehu ka hoaoia ana e hoopaa I ka poe hookuenoono na lakou na pipi e hele ana maluna o ka aina hanai holoholona laula, 1 huki like ai nse ke Komisina Home' Hawail ma ka hana ana i hanahou kupono, a laa na pa, ke kanu ana o na 'nua mauu/ka uhukl ana 1 na nahes leheie ame ke oki ana i na laau, . Hookahl wa ae ke Komisina e hoolako i na laau no ka pa me ka i hooma-opopoia e kokua mai ka poe hookuonoono ma ka haawi ana mai i ko lakou manawa e hana, eia hae kakaikahi waie no ka j>oc ' hoike mai 1 ko iakou manao a hele 1 ka ia i makemakeia, a o ka hopena ua hoolimalima ke Komisina i ka poe hookuonoono e hana i ko lakou mau pa ponoi iho.

KA HALL AME KA LUMI NUI O KA LEHULEHL 1 •Mai ka hookumuia ana o ka hana ma Hoolehue ame Palaau aine ka mahuhua ana ao o ka U&Lwaa, ]feanaka, ūa ikeia ke £upono aole wale e loaa kahi e akoakoa ai ka pōe hookuonoono aka no na mea hooikaika kino pu kekah} kahi e hele ai ha keiki a ka poe hookuonoono malalo o ka nanaia. A ua'kupono pn lumi hooīaulea me na makemāke o na opio o ke Kula Opio Kiekie o Hookfeua me na haumana i oi aku Wamua o eiima haneri ka nui, a k'e hoomaopopo pu ia nei hoi iloko o kela hale i wahi no ka hana a ka mea malama ma'i o ka lehu- j lehu. * KA HANA KANU PAINAAPALA.: Ma ka nana ana i na. me.i i waeia ua koiia mai makou e ua nui loa ka pauleleia maiuna ona ninau aua kuhihewa loa iS ka lawe ana i ka poe ma ke āno I poe hookuonoono. Oka ike 1 ioaa ia makou ua ao mai ia. ma keia mua aku e akahele loa la ka noonoo ana e loaa na ano kupono maoli iloko o ka poe e makemake ana e iiio i poe hookuonoonō. O na manao iloko o na aelike 1 hulila e fee Komisina Hame Hawaii mawaena o ka poe hui painaapala ame ka poe hookuonoono ua manao māieou ua kupono ia no ka poe apau i kuleana, He pono e liio ka aelike i mea e pomaikai ai no ka poo hookuonoono kejbahai nae lakou I nn ao i haawi mua ia ia lakou e ke KomMna Home Hawaii, a e kona poe haoa a e na kanaka e iike me Klaalna Parrington. Rueioiph Dunean, Kiaaina L. E. Arnold ame kekahi poe lehulehu e ae Si makemake e holomua

keia h.ana a ka poe hookuonoOliO. Ua hoolohe olela 'keia olelo ao maL lie ano nul oia! ua manao ka poe hookuonoono e mau ana ka pomaikai i loaa ia lako\i i na makahi 1929 ame 1930. o na ioaa mai ke oo painaapala o ka 1931 ma kahi ia o ka liapaiua o ka loaa o ke 1930. O keia eml ana ūa loaa mai ia mamali o o ka pilikia o ka honua. nei i ike mua olela e ka poe hookuonoono aole hoi lakou i iioomakaukau no ia mea, O na hui 3 makemake no ka holomua o ke kanaka hookuonoono, i manao e eml mai ana na loaa, ua ao mal lakou aole e hoolilo naauix)ia na dala. Pineplne k& haawlia ana o na okloao 'ame na kauleo an% e na luna o Libby, MeNell & tibby no ka hoolako o ka poe hookuonoono i na mea e aku ai i ke komo ana mai o na mea hanaīno l ka painaapala, Kakaikahi wale no ka poe i hoolohe.

<Aote e Pau)