Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 13, 27 July 1933 — MA KE KAUOHA [ARTICLE]

MA KE KAUOHA

KANAWAI 169 (B. S. Helu 172) HE KANAWAI E HOOLOLI ANA I KA MOKUNA 132 ONA KANAWAI HOOPONO HOU IA O HAWA- 1 II 1925, ELIKE ME IA I HOOLOLIIA AI E KE KANAWAI 173 O NA KĀNAWAI AHAOLELO O' 1925, A E KE KANAWAi 100 O NA KANAWAU AHAOLELO 0,1927, MA KA HOOLOLI ANA I KA PAŪKU 2169, 2£02, 2205, 22"7 AME 2208 A' MA K*A HOOHUI ANA AKU I EOXO M AU PAUKU HOU E KAU HELU IA 2202-A AHIKI I KA 2202-F, KOMO PU IA MAU PAUKU A ELUA, E PIU ANA I KE KOMISINA O NA HANA O KA LE^HULEHU. E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Terltore o Hawa.li; PAUKU 1. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 2196 o na Kan«*wai Hooppnopono Hou ia o Hawaii 1925, ma ka hoohui ana &ku ma ka pau ana o ia mea i na inamalaolelo malalo iho nei: "E malamaia na halawai apau ame na hoolohe ana a ke komisina ma ke akea." 2. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 2202 o na Kanawai. Hoopx>nopono Hou ia o Hawaii 1925, elike me ia i hoololiia ai e ke Kanawai 173, o na Kanawai Ahaoielo o Hawaii 1925, ma ka hoololi ana e heluhelu ai eiike me ia malalo iho nei: ""Pauku 2202. Hooppnopono i ka uku hoolimaiima, a aku, na hpopii hoohalahala. O na ana © ka uku,'na yku, na kaki, na ka.u papa ana, na ruia ame na hoōmaamaa ana i hanaia, i kakiia, a i ole, i momaomppia e kekahi Mihanu o ka lehmehu, a i ole e eiua £ ōt aku mau oi&ana o ka lehulehu i huiia, e kupono īa a e oluolu, a e kauia ma ke kauoha a kekah 1 Komisma, a aole mau aiia, auhau, uku, kaki, kau papa la, rula a ī ole hoomaamaa e haaleleia, hoololiia a ī oīe hoopauiā, me ki: ap';no mua ole o ke komiaina. E Ip#a no ka mana i ke komisiaa, mahope iho p. ka hooloheia ana ma ka®01 ponoi iho, a «ialuna paha o ka hoohalahala, ma ke kauoha e hoeponopono, e kau a e hoololi i na ana o apau, na uku, na kakī, na kau papa ana, r.a ruj|„ ame na hoomaamaa. ana, i lilo ai Ia ī mea ?'upono .9 |nea kaulike, a e papa ana i kekahi mea hoemi ana tf ...ft,ano kaulike ole me ka hoopilimeaai mawaena o ke&ahi mau wahi, a i ole mawaena paha o ka poe e hoolaana ana, malalo o na kulana liKe; e kau i na hooponopono ana ma ke ano i waiho ai ka waiwai o kela ame keia oihana o ka lehulehu i hoonanaia ai, e pili ana i ka palekana ame ka malama pono ia o ka lehulehu, e hoakaka i kona ano ame ka malama ana i na inpphelu waiwai, na buke, ame na moolelo, ame kona ano o ka hele ana, e hooponopono' i ka hoi hou ana ma pa waiwāi o na oihana o ka le-huiehu.-ame kona waiwai, ka hookomo ana na aie e piK ana i ka oihana o ka lehulehu; ame kana īawelawe pili dala ana, a e Iawelawe i n4 hana apau, mawaho ae o na mea kupono, a ma ka lawelawe i na ha- ■ na apau o kona māna ame kona mana hookolokolo, o lakou apau ua leauohaia, ua hooponoponoia, kauia a ua hoololiia, e poioīei ia a e kupono, e loaa mai ai he uku kupono maluna o ka waiwai o na hana o ka lehulehu i hoōhaha inaoli ia na na hana o ka lehulehu. No kela ame kem leāUoha mai ke komisma mai, malalo 0 na manao o keia mōkuna, e hooh,aIahaIaia no i ka aha kiekie o Hawaii mā-ke ano like, me na hoohalahala mai ke kauoha mm, a i ole ka olelo hooholo mai a kekahi hmakanawWpeaapuni mai ma ke keena. Aole e kaohi ia hoohafa|nal&, i k.a. hoohana ana ia kauoha i mai, alea e hiki no i ka aha kiekie ke kaohi ia mea, inahope īhc> o ka hoploheia'ana o ke ::oi no* ia mea, malun'a. o ha"*kuIajQa elike me ia ana i ike ai ua kupono, ma ka haawi ana i bona, ame ka malama ana i na moōhelu kupono, a i ole, ma kekahi ano e ae, i wahi e loaa māi ai he hoihoi hou ana i na kak: nui hewahewa, ina he mea kekahi o ia ano, i hanaia ai 1 ka wa e waiho ana ka hoohalahala, ina nei e kakooia ana ka hoohalahala ma ke ano holookoa a i ole kekahi hana paha," PAUKU 3. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 2205 o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, i oleloia, e heluhelii ai elike me ia malalo iho nei: "Pauku 2205, Ka hoopai; kauoha papa, O kekahi kue ana i na oihana o ka lehulehu, a i ole, hoohemahema, a i ole hooko ole paha ma kekahi ano e hooko a i ole e hana elike tne kekahi o na manao o keia mokupa, a i ole, ! kekahi kauoha ku paha i ke kanawai a ke komi&lna, e Iilo wale i ke Teritore aoie e oi aku mamua o hookahi kaukani dala no kela ame keia kue ana i ke kanawai, hoohemahema, a i ole hooko ole paha, i wwhi e loaa mai ai, ma ka hoopii la e laweia mai r ma Va inoa o ke Teritore e ke lonmina, a e kauohaia no e ka ah$ knapuni e kaohi ana mai ka laweIawe ana aku i kaha mau ->ihana oiai ia hakihaki kanawal ana, hoohemahema a i ole hooko ole ana e hooma>j $na, M .PAUKU 4. Ma keia ke hooioli hou ia nei ka Mo- . kuna 132 o na Kanawai Uoononopoiio Hou ia o Hawaii 1925, eīike me ir» i hoololiia ai. ma ka hoohui ana i eouo

• mau pauku hou, c kau heluia na 2202-E,! 2502-G, 2202-D, 2202-E ame 2§o2_-F r e heluhelu Dakah! ia ai elike me ia malalo iho nel; * "Pauku 2202-A, Ka hoopuli&jina i na mea hoopaa. Ua hiki no i kr. oihuna o kaīehui.hu, ma ka loaa mua ana mai o kv apoao ana'jl £» a aole ma kekahl ana e a<\ e hoopuka aku l ou mahele ame na palapala hopia mahel«, na ame na'bc-na ame kekahi hoike e ae o ka aio, e ma ka manawa i.ol aku mamua aku o (12) mahina mahope aku o ka la o ia na hana. mahope ae nei, a aole no kekahi hana e q 3;t hoi: 4 No ka imi ana i !<>aa maf ai ka wa|\vai, a i ole no ke kukulu anarj§* hoopau pono ana/'Xa.hJoloihi ana a i ole, ka ho6iffaemae ana i i kana'mau hana, a i ka hookuu hahoi hou ana i na dala r .fcyj£,<. ke kanawai,-o kpna jnai: mea hoopaa, a i ole hou ana i na dala* i hoolilo. maoli ia, mai na l«Bl|piaJcahiki mai, a i ole „mai kekahi dala e ae waihona puuku,.apje i lioopaaia, a i ole i loaa |>aSia mumuli o ka hO9JM:a3a ana o kona mau Ictin!iuwfCfwai a i uKi na hooia mahele, a i ole na bona', na noka aie, a T oie aa J j-:ilapala Looia mahele, a i ole na bona, na n °kaj& # ele kokahi muu oleloike e ae o ka aie, no kekaq£V.tfa h;ma, koe wale no ka malama ana i ka hana, ka hiiMohk l hou ana, ame ke pani ana, aole i lilo, i, kumupCCiliooliloia ma na hana, i lilo ai ka hui i hoohuiia, i maliima ai i kona mau mahele no ia mau hoolilo, ma. ke ,;.nn e hiki ai i ke komisina ke hooiaio i ka huina dgiā ehooliloia, ame ka hana nona ka hoolilo i hanaia Ime na wahi o ke dala maloko o ka waihona- puu3ēi 1 hoopiliia i ua hoolilo nei. ,v3|4 "O n6. kumuwaiwai apau a Q*fc|īfi ame keia palapala hooia kumupaa, ame kela ame keia bona, noka aie a i ole kekahi hoike e ae o ka aiē* no o na hana o ka lehulehu, aole i ku i ka ukuia maloko iho 0 umi-kumamalua (12) mahina, i me ke kauoha ole a ke komisina e hoamana ia mea, e ma- - na ana ia manawa, e lilo no i mea maaa ole." ' Pauku 220 Ka loaa ana naai o ke kumupaa mai kekahi hui okoa mai o ka lehulehu. Aole kekahi hul o ia hana o ka lehulehu, e kuai a i ole, e in.i aku i wahi e loaa mai ai, lawe a, 1 ole paa pahā, 1 \ekahi hapa o ke kumapaa o kekaihi hui okoa aka o na hana o ka lehulehu, i & i ole e ku ana malalo o na kanawai o keia Teritore, me ka hoamana mua ole ia e hana pela, ma ke kaupj.,ā a ke komisina. O kela ame _keia hoolilo ana, hoololi, no ka'hoolilo ana, a. i ole hoololi ana i kekajhi kumupaa e a i ole ma o kekahi mea la, a i ole kekahi, hui i hoohuiia, a i ole ma kekahi ana e ae p'aha.e kue aaa i keia pauku, e lilo no i mea mana, ole; a aole ia hoolilo ana e hanaia maluna o na buke o kekahi u ka oihana o ka lehulehu. Aolē kekahi wea maloko nei .e manaoia he paa kanawai ole i ke kumupaa nei." 2202-C. Ka hoopau ame. ka hoohuihui aria i na hui o na oihana o ka lehulehU- Aole e kuai kekahi hui i hoohuiia o n,a oihana lehulehu, hoolimallma, moraki a i hoolilo paha i kekahi waiwai hihia ma ke ano holookoa a i ole keka|ii hapa paha 0 kona mau alanui, laina, oihana a waiwal e ae paha, 1 ikeia ke kupono ame ka waiwai 4 ,ma ka V,welawe ana i kana ,mau v hana o ka lehulehul a i ole 'palapala - X>aha, a I olē k<rkahi j»ono p/»ha olaila, aolo hoi malalo o ka hoohuihui ana, me kekahi ahahui aie ka loaa mua ole mai ke komi,sina niai i kekahi kauoha e hoamana ana iaia e hana pela. .0 kela amp keia kuai ana, hoole ana, mora'ki ana, hoolilo ana, a 1 ole hoohuihui atia e hanaia me ke kauoha a ke kpmisina e lilo no i mea mana ole." . Pauku 2202-D. Kupono ka palapala hooia no na hana o ka lehulehu. Ke l:ukalaia nei ma keia he hana kue kanawai no kekahi k:ia e hooiianaia ana maluna a ē hoohana ana i na hana mai lulai 1, 1933, me ka loaa mua ole mai ke komlaina aku o.'kekahi pala : pala hooia, e hoike ana o k& halihali :ana i ka lehulehu, ame ke kupono o ka hana ua koiia mai ka hoohana ana. E loaa no i ke koinisi«a ka piana., a e lilo i hana iho o ka hooloheia ana ma ke akea, ka hoopuka ana i ka palapala hooia i noiia mai ai, a e I hooleia aku ai ka hoopuka ana ia. mea; a i ole ka hooi pukaia ana ma ke ano hapa walē no, no ka pono i ai keia aku ai e loaa mai, a ua hiki no kē hoohana i na pono i haawiia e ua;'palajpala hooia nei i mau kumu aelike ame na kulana, elike me. ia a.na i hōoholo ai, ua koi mai ka lehulehu ia mea, koe nae, o ka oihana o kekahi oihana o ka lehulehu, e waih.Q mai ana i oleloike o hoohana maoli ia, ma kaJa .aJemanaka mua o ke kau ahaoleio ma ia kau i hoohploia ai keia kanawai, e manaoia ua kupono ia no. ka'poho o ka lehulehu. Aole e hoopukaia ia hōoia no ka manawa i oi aku i ka eha makahiki. Ua hiki no i ke kolhisina ma kekahi manawa ke kitpaf, hoololi i kekahi palapala hooia i hoopukaia, a mahope iho o ka hooloheia- ana no kekahi kumu, ke hōopau i kekahi palapala Hooia. E hoohanaia no ia ka4» a e waiho aku i kulike ai'me na manao o ko lakou mau palapala hooia pakahi o ka halihali ana, koe wale no ma ka hana pilikiu « hoakakaia ma na rula i |kauia e ke ke misina." : ■ ! Pauku 2202-E. bona ame inisua no na . O ka palapala; hooia o ka pflapala kuai, e hoopukaia aku.no ia e ke komisina i kekahi o ia mau kaa, a e waihoia ae me kekahi bona e na hope kupono e aponoia ai e ke ;komisina, o ul§uia ae i ke Teritore, ka mea e hoopaa 4na maloko otyila, no ka uku ana i ka olelo hooholo e.kue ana i ua, k'aa nei, i ala' mai mamuli o ka make ana, a i' ole ka' eha ana paha o kekahi ohua a i ole ohua,, a i oid, ka poino ana paha o ka waiwai, a i ka poino una, paha i kekahi poe okoa aku a i ole ka waiw*,i paha. a i!oie, kekahi hana a i ole ka hoalo ana e jpili na i ka hophana ana i ua kaa nei, o ia bona ma ka huiua ku i ka hoopaaia, elike ipe a ko komisina | manao āi uajkupono, 110 ka hoopakele ana i ka pono; o ka lehuiehu. Ma kahi o ua bona rei, e apono no ke komisina o hoopuka ana al ole, kekahi aelike e ale ma ke kakau, i manaoia eia ua !aw ? a, ma ia mea :cj kekahi hui inwua i hoamanaia, e lawe ao i na keikoi apau i hoakakaia ma ka bona i oleljoia. I ka ana o ke komisina i ka huina o ka hoopaī o keikhi boua, loina a i ole kekahi aelike, e la,wo ia a n< o|oo i ka huina o ka poe ame ka ka huina o ka owilil?. ai amo ke koikoi pili dala o ke kaa." "Pauku 2202-F. Ka waiwaii.\f |E loaa no ka mana i ke komlsina, ina.ma kana uoLpoiUM» a i ole 4 ma ka hoopili aua i kek ;l;ti hana o ka*jehulehu, no kekahi kauoha, ma kahi a ke komisina ilmanao ai he kupono, no ka pono laula lehui, hu. ame ka hana o, ka lehulehu ma keknhii an?\ waivi aiio e hanaia, no ka hooiaio ana no ka manao i kuhikui.īu pialoko o keia

niokuna, o. ka. waiw.aiio o ka wai\va\ o kekahi oihana ° lehulehu, ame kela ame keia mea oialo o ka waiwaiio, ma kona hooholo aiia, ua pilikia T .vaiwaUo. Ua loaa ka maīia i ke komisiiia' e hana hou ai i ka waiwaiio, a e hooiaio i ka maluna o na pakui, mau hoeloihi a mau waiwuj-i loaa mai o k\i waiwai o kekahi oihana o ka lehulehu." PAUKU 5. Ma kei;\,' ke hoololiia nei ka Pauku 2207 o na Kanawai Hooponopono llou ia o Hawaii 1925, e heluhelu ai elike me ia m.iialo iho nei: Pauku 2207. Na pili dala, 0 na uku mahma apau, na uku, ame na hoolilo, e komo pu ana na _ hooiilo : kai.nele, o ke komisina, kela ame keia komisina pakahi ame kona mau luna oihana, na kokua ame na limahana, i komo ma. ka lawelawe a i ole ka hoohana ana i na mana, a i ole na haina i koiia ai e keia mokuna, ua hiki no ke uleuia mailokp ae o kekahi bila haawina i hiki ke loaa no ia hana. E pili ncr |a Pauku 2542 i ke komisina a i kela ame keia konusina, pela uo hoi i ka aha kiekie ame na aha kaapuni, a o na lvmakanawai o ia mau aha, a o na koina ame na uku e ehiia ana malalo nei, e hoahuia no maloko o ka wailuna puuku o ke Teritore pono o kekahi waihona kaokoa e kapaia "k& waihona IvOmisina o na ha'ia o ka lehulehu' i hookumuia no keia hana. E ''ku pu ia ae ike ko~ miaina maloko pakahi o na mahina o Maraki ame Sel>atemaba, iloko o na makahiki pakahi, e. na konjisiria o na hana o ka lehulehu, e kaa ai malaio o ka noii pono ia e ke komisina, e kauia ka uku, e kulike ia i ka. hookahi hapa iwakalua o hookahi pakeneka o kfi. huina ]oaa makahiki mai ka oihana mai o ka lehuP lehu, iiawelaweia e na hana o ka lehulehu māloko o ke Teritore, iloio o ka makahiki mamua aku, hui pu me hookahi hana kanalima o hookahi pakeneka o ka waiwaiio o ke kUmupaa, i hoopukaia e ke komisina 0 na hana o ka lehulehu, e ku ana i Dekemaba 31 o ka makahiki mamua aku, a ina o kana oihana ano nui, a no ka lawelawe ana i na hana o ka lehulehu maloko o ke Teritore, a i ole» ina ua lawelaweia ka oihana e kekahi mea, a i ole ahahui paha aole he hui i hoohuiia a i ole mea paa hoolimalima, kahu, mea hooponopono, a ma kekahi ano okoa e ae paha, e kekahi ahahui .. hoohuiia, ma kahi o ke koi ia uku, e hooholoia elike me ia i olelo mua ia ae nei ? he uku makahiki o umi dala, e akuia ma ka hapa-makahiki ia elike me ia i olelo, mua ia, a koe wak no he hookahi ha-pa-umi o hookahi pakeneka o ka huina loaa makahiki 01 aku mamua o umi dala> m'a ia ano o ka uku makahiki i like me ia e hookahi hapa-umi o hookahi pakeneka o ua hUina loaa maWiiki nei. E hookomoia no hoi ia uku maloko o ka waihona puuku no ka waihona. Ua hookaawaleia ke dala no ka uku ana ina uku mahina, na uku, ame na hoolilo i hoamanaia $ i ole i kuhikuhiia e keia mokuna." PAUKU 6. Ma keia ke hoololiia nei ka Pa.p'ku 2208 o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii 1 1925,.e1ike me. ia I hoololiia ai e ke Kanawai 100 p jna Kanawai Ahaolelo 6 1927, e heluhelu ai elike me ia malalo nei: ' *"]" "Pauku 2208, Na wehewehe ana. (a) Oka manao 'na hana o ka lehulehu' elike me i'a i hoohanaia maloieo o keia mokuna', o ka manao a e komo ana kela ame keia mea, hui a i ole hui i hoohuiia, e ona ana, hoomalu ana, hoohana, a ī ole hooponopono ma ke ano he ona, mea paa hoolimalima, kahu, mea hooponopono, a ma kekahi ano e paha, ina malalo o ka palapala hoohui, laikini, na pauku o ka ahahui, a I ole, ma kekahi ano e ae, o kēkahi lako, a i ole kekahi hapa paha o ia mea, ma Se ano pololei a pololei ole no ka hoohana ana o ka lehulehu, no ka halihali ana i na ohua, a i ole ukana paha, a i ole ka halihali ana i na nuhou kelepona a kelekalapa paha, a i ole no ka hoolako ana no ka hoohikiwawe aiia ma ka uwila maluna o ka aina, a i ole wai paha, a i ole ka ea maloko iho o ke Teritore, i ole m-"waena o na wahi elua maloko iho o ke Teritore, a i ole ka hoohua ana, ka halthali ana, a i ole ka hoolako ana i ka malamalama, ka mana, ka wela, ka huihui, ka wai, ke gas a i ole ka a'ila, a i ole, no ka hoahu ana i na waiwai; koe nae, nona manao o keia Kanawai o na kaa e hoohanaia ana mālalo ona palapala ae mai ka Oihana Koa ame Qihajia Kaua mai o na Mokuaina Huiia, ame na kaa ma ka hana hoolimalima e hoohana holookoa ma na kahea mai na wahi hoolulu kaa mai, aoie e manaoia ma !te ano he oihana no ka lehulehu, a i ole he kaa halihali ohua elike me ia i weheweheia ai maloko nei." "(h) O ka manao 'na kaa oto halihali ohua', elike me ia i hoohanaia ai maloko nei, o ka manao, a e komo pu ana kela ame kqia hui i hoohuiia, ahahui o na kumupaa huiia, ka poe, ka mea, hui, ahahui o ka poe, poe paa lioolimalima, na kahu, mea hooponopono, a i ole kahu, e ona ana, hoomalu ana, hoohana a i ole, e hoohana ana i kekahi kaa ma ke ano pololei a i ole ma ke ano pololei ole, no na hana o ka lehulehu> ma ka halihali ana i na ohua, a i' ole ukana paha, no ka ukuia malūna o kekahi. alanui a i ole alaloa mawaena o na wahi elua, ma kekahi mau alanui maamau I hookumuia, maloko iho o ke Teritore o Hawaii." "(e) O ka manao 'kaa otomobile halihali ohua', elike me ia i hoohanaia ai maloko nei, o ia kekahi kaa otomobile, kaa kalaka, kaa bus a.i ole kekahi kaa hooholoia no eia iho, a i ole kekahi kaa e hukiia ana (komo pu na kaa apau e hoohanaia ana maluna o na alahao paa i hahaia) i hoolnma pololei ia, a i ole ma ke ana pololei ole paha no ka pono o ka lehulehu, ma ka halihali ana i na ohua a i ole ukana palia jio ka ukuia maluna o kekahi alauui aupuni a i ole aialoa paha mawaena o na wahi elua, a i ole ma kekalu mau alahele i hookumula, maloko o ke Teritore o Hawaii. ,f . , "(d) O iia huaolelo 'ua wahi' ame 'na alahele i hookahuaia', elike me i hoohauaia ai maloko nei, 0 ka nianao iia wahi, a I ole na alaheie mawaena olaila a kekalii oiomoMle e hoohana mau ia 'ai. oiiii nae, aia he holo ana mai ia mau wahi mai ma ke ano paamsu ole," . .i 0 ka manao elike me ia i hoohanaia ai maloko nei, o ia ke o na hana o ka lehulehu, o ke Teritore o Hawaii." PAUKU 7. E mana no keia Kanawai ma ka la 1 o lulaī 1938. . ■ Aponoia i koia la 28 o Mei, A. D» 10SS. M. JUDD. V _ _ Kiaaina ok« o Hawaiu