Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 18, 31 August 1933 — NA UKUHOOMAU O NA LIMAHANA AUPUNI [ARTICLE]

NA UKUHOOMAU O NA LIMAHANA AUPUNI

Ua hoomaka'nka'uia ae e na kaliu o na :ikuhoomau o na limahan» o lee aupuni, e oklia ana ia mau ukuhoomau, Wahi a ka olelo ae a ka poe I kuleana raa ka haawi a haawi ole Tna ukahoomau, o ia hoi ma kekahi olelo ana o ka mana hooleo o kela haim, mamuli ka o ke oki ana o ka ahaolelo i ka haawina dala mai ka bi!a haawlna aku ke kumu o lakou i manao ai e hoemi i ka ukuhoomau o na ]imahana o ke aupuni i hoohīla i na lehulehu o ko lakou ola ana malalo o na hana o ka lehulehu, me ko'lakou uku PU no i na dala i kela aīhe keia mahina no keia puu dala ukuhoomau.e ukuia mai ai ia lakou i ko lakou wa e pau ai mai na hana mai mamuli o kia piha o ko lakou mau makahiki elike me ka manao o ke kanawai a i ole kumu kupono eae paha, m'e ka hookt> i mo pu nae oke aupuni ina dala huina like elike me ka na limahana e hookomo al ma ka paaia ana o ia mau dala mai ko lakou mau uku pakahi mai. He.oiaio ua kapae ka ahaolelo o keia makahiki i ka hookaawale ana i ka puu dala ma ka aoao o ke aupuni nona ka huina e pono ai e hookaawaleia o eono haneri kanaono kaukani dala Aole no i lokahi loa na lala o ka hale o na lunamakaainana ma keia hoomalule ana i ka hookaawaleia o keia puu dala t*o ka pono ona ukuhoomau ona llmahar;a oke a.uj>t:*: } aka ua kakoo nae ka hapanui o na- hoa i keīa mānao a o ia ke kumu j ka r.e!e ana o kela haawlna *.q eono haneri kaukani a ni. Aka, he pwi huahelu nui loa koloko 0 ka waihona 0 na uku ho'-.mau o na llmahana. a ua hiki aku ia huahelu i ka c\r,x milionu dala u a ua hoopukapukaia U\ mau daīa e na kahu o keia mea he uktf hoomau iloko o kola ame keia ano hoopukapuka I olele/loia &e imua o ka lehulehu f malamaia maloko o ke keeoa a o ka hale halawai hoi o na lunamakaainana, ua emi ka waiwai o na waiwai i hoaieia ai o kela mau miliona dala he ehiku haneri kaukani malalo iho o ko lakou waiwaiio i ka wh i hoaieia ai kela mau mlliona dals. |?olaila ua hiki loa i ka lehuiehu ke ike mai ua nui hewahewa maoli na dala i?ok<t o kela waihona. a pehea la i manao ai na kahu o kela mau dala e hoemi a i ole e hana ma kekahi ano e ae i na ukuhoomau o keia poe

He kolohe ma&popo loa maoli keia, aole e hiki ke oleloia ma kekahi ano okoa ac, aka he kolohe maoli keia o lee ano ino loa iloko o keia wa pilikia o ka aina e hooi loa aku i ka pilikia o keia lehulehu. He m'anao minamina i ka emi inai o ka puu dala maloko o ko iakou mau !iIHft a 1 ole he kumu okoa ae, no ia hē okea ae paha. Aka ina no he mea no lakou e hoaponoia ma ko lakou hoao ana e hoonele i keia lehulehu i na dala i pono loa ai e !oaa ia lakou mai na kahu aku o keia puu da!a nui, Me ke koi o!e mai o na limahana no keia ano ukuhoojriau, aka no kā manao ana o kekahi mau luna aupuni! he mea keia e pakele ai o ke aupuni mai ka hele ana o na 3imahana i na hoa o ka ahaolelo e noi ai i mau ukuhoomau no lakou, ame ko lakou manao ina na ka ahaolelo e haawi mal I na limahana Lpa ukuhoomau e oi loa aku ana ka nul e haawlla mai mamua o ka lakou i manao ai he pono, 110laila hookomoia ae he kanawai ukuhoomau iloko o ka ahaolelo o ka makahiki 1925 a o ko oukou lunahoomalu kekahi hoa o ia kau ahaolelo. a mamuli o ka hooholo ana a ka hapanui, 1110 iho la ka bila i kanawai, a o ia ke kaa o na llmahana o ke aupuni malalo o keia ano «kuhoomau ahiki i.keia la. Ahiki mai la nae 1 keia kau, mamuli o ka buki o ka waihona o ke aupuni i ke dala pela iho la i hoonele ai Hhaolelo i ka haawua o keia makahiki no keia waihoiia. Aka elike me ka mea i olelo mua ia ae nei, he nui loa ke dala iloko o keia waihona a heaha la ke kumu i hoao ai na kahu o keia hana e hoonele i na limahana o ke aupuni i na dala i pono ai e ukuia ia lakou ma ke ano he mau ukuhoomau? Mamuli o ka puka ana mai o ka man'ao e hoemiia ana keia inau ukuhoomau, nolaila hoomaleaukau iho nei kekahi mau limahana e lawe i hoopii imua o ka aha no ka hookikina ana aku i na kahu o kela puu dala e uku mai ia.lakou i na dala i kuleana ai lakou, a ua wiwai no nae ka hoao 4na o keia poe e lawe i'keia hana'imua o ka aha, no ka mea ua 101l honua ao la ka manao o ua kahu nel, a hoopuka nui mai la"l ka manao e ukuia ana no na Kmahana o ke aupuni i na dala ukuhoomau elike me ia ma-l mua aku nei I Aole paha no ka nele ana o ke aupuni ke kumu hooneleia ai o keia mau Hmahana o ke aupuni \ ka lakou! «aau dala, aka he mea pono i ke aupuni hoomakaulii m«l kana lawelawe oihann ana, aole hoi e po-wa I keia mau H<-j

mali&na i mea e pono ai kekaln mau keew;i oihana o ke aupuni. ' . Uke kanawai i hoohokna ka ahaole; • o 1925, a paaia na dalā a na limah-ana no ka ana i na ukuhoomau e ukuia aku ana ir' lakou mahope aku, he aelike ia mawaena o ke kupuni amo keia mau limahana, a o ka hoāo ana o ke eUpunl tra o ka poo i hookuluiia na lakou © hooko i ka maiiao o ke Ikanawai, e hooko ole ma ko lakou aoao ia man*o o ke kanawai, ho uhaki ana ia o ke teritore i ka aelike i h*;naia aoh- mamuli o koi ana mai a na Hmahana, aka he katfawai i onoua aku iloko o kō lakou mau puu a o ka lakou hana wale no o ia ka moni ana i na manao o kela kanawai a noho 'hana iho me ka laweia mai o na dala mahuahua mailoko mai o ko Ukou mau ukuhana i kela ame kela makahiki. <> ka hana ana me ke teritore, a penei iho ia ka ke aupuni e hana ai ia lakou. He keu.ikaoli no a ke kolohe nui wale amo ka| hakihaki i ka aellke. " He wikiwiki loa ke aupuni ma ka Impuhopu i ka poe uhaki i na aelike. ahik'i iho'la nae'ka liana o ia ano hookai i imua o kona mau liaku o keu: puu elala nui, noho mahua n'o la, e hoike maf ana i kona kok'ia i ka manao pakaha o kUa mau kahu. Me he mea la elike ka. mea I oleloia mai ke poo mai no o ke aupunl keia keikua i keia hami apiki. He uono no i na limahana i kuleana i keia mau elala e nana i ka poe i leoho i keia kanawai i hoo'iōloia iho nei e ka ahaolelo e kaili ana i keia huina o eouo haneri kaukani dala a oi ma'i ka waihjona mai mamuli o ka hookaaw&le ole ia ana o ia puu dffla niai na dala 'nai o ka lehulehu a hookomoia iloko o k.a wāihona dala ukuhoomau no ka hooko ana o ke aupuni \ kona aoao o ka aelike, a mai haawi hou i na haloka ia lakou i keia kau koho ae ē hiki inai ana i keia makahiki ae o ho'onele hou ia no auanei oukpu i ke da!a ole 'elike iho la „ae ka hana a kāi hapanui a na hoa o ka ahaolelo i hoonele iho 1a i ko oukou' waihona i. na da!a i kuponVj, ai e hookaawaloia. Ua pono no riae ka oukou i hana mai h' -i kau ka weli 1 na kahu o keia puu dala, me ko lakou manao paha aole oukou e oni aku ana ma ko olfkou aoao, nolaila mākemake ai Jakou e hana i keiA' hana lokoino n.ii wale. Elike iho la no me ka makau ana o keia poe, pela no auanei e kau ai ka weli i ka poe i hana apiki ia oukou iloko iho nei o ko kakou ahaolelo. He keu maoli no keia a ka poe nele i nei mea he puuwai. Pehea la ko lakou manao ina na lakou keia mau dala a hana ka poe ia lakou' ka mana i ka hanā a lakou i hoao iho lo e hana \<x oukou, ama kekahi olelo a , e hoihoi mai ia lakou a ma ko oukou wahi,' e hauoli anei lakou i ko lakou hana ehke iho la me ia a lakou i hoao iho Ia e'hana ia oukou, a pela hoi me na hod o ka āhaolelo, i hana'ai i keia hana a'u e olelo nei, he h&na ku ole i ke Kxistiano, a o kek.a?hi poe nae a i ole o no paha apau he poe hookohukohu Kristiano puwai eīēWle

0 lakou no ka poe i koho e i kule amf na luahine a pela pA'hoi meM wahine kanemake i ka ukuhohmau ole i kau oi'ai nO nae, ua 'hooholo mna' fa ka pi!a ukiiHōoini^a*e Ka%'£Te o~na liP namakaainana a h'»ololiia m'Ki nae hoi e ke senate e oki ana i keia poe he 51 mai ka hila ukuhoomau mai a uwe keia poe i hooneleia iho 1a e na hoa kau kanawai puuwai elele, a hookahi ka uwe pu ana o ko oukou luiiahooponopono nei me lakou, no ka mea owau ame kekahi mau hoa piha aloha e ae o ka hale ka i hoomanav/anui i ke ala a aumoe a waenakonu po i kekahi manawa e hoao ana e hooholo ke komike i ka hila haawina ukuhoomau. e hui pu ana me na inoa he 51 i Ihoike mua ia ae la-mamua. E hiki mai ana no nae ka manawa ke ae mai ka Makua Lani e hoikeia aku iii na inoa o ka poe i make ai ko oukou mau ukuhoomau i hiki ai ia oukou ke ike mai owai la ko oukou poe enemi a la ko oukou poe hoalōha. E hoomanawainui ia aihiki mai i ke wa pono!