Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 18, 31 August 1933 — He Moolelo no Aukelenuiaiku [ARTICLE]

He Moolelo no Aukelenuiaiku

A paa mea make a kupuna\vah*ne, alaila, pH ae la o Aakelenuiaiku a noho iho la i luna o ka uha, nj nau ae !a |ke kupunawahine: "Na wai ke kupua o oe? M ; jnaf' Āl f a e olelo kakou no ka pau ana o na tne: m&ke a ka luahine i& Aukelenuiaiku; a me na olelo hope. Mum(, e wa'i'ho kakou i na olelo o ka iauna ana o Aukelenuiafku me ko kupunawahine, a kona kupunakane I aku o Aukelenulaiku: "Nau no." "Na'u?" "Owau no 'k<* k«iki a Kāpajpfliakea a 'm<- Tku." A lohe ke kupunawahine, wielo la ia ia Aukelenuiaiku: "O ka moopuna no oe a.Kapoin» laua o Kamooinanea?" "Ae," aku o Aukelenuiaiku, "ae. M Ia Wa ninau mai la kona kupunawahine: "He&līa ka huakai nui a kuu haku o ka hiki ana mai ianei?" "I kii mai nei au i ka wai ola loa o Kane» no kuu keiki a me o'u kaikuaana." Ninau aku ke kupunawahine ia Aukelenuiaiku, M ua pau loa nae paha?" "Aole," "E ka moopwia e nana mai oe ia'u, aohe maka, uā makapo, aohe Ike aku, aole paha auanei e loaa ka wai ola loa a Kane"

Ma kefe mau olelo & kona .kupunawahme, ua kome iraf fce kanalua ia Aukelenuiaiku jiō ka hooko ole ia'o kona makemake. Nolaiīa, noonoo iho la o Aukelenuiaiku a maopopo ia ia, i aku la i'a i ke kupunawaliine: hele kaua i waho" a ]ohe ke kupunawahine, ae mai la ia Alakai aku la o Aukelenuiaiku a hlki i waho, hoomoe iho la i ke'kupunawahine malalo o ke kumu niu, pl! ae la o Aukelenui&iku i luna o ka niu, a loaa elua muo hou o ka niu. 'Mahope o ka hahaki ana a Aukelenuiaiku i na muo niu elua, kahea iho la ia i ke kupuna%vahine: "Ē Luahinekaikapu e! nana ae ko maka i luna i ka lewa." Ia Luahfn«Va!kapu e huli ana ke alo a nana i ka lani, ia manawa i kio!a al o Aukelenuiaiku m<» ka ikaika loa, i na muo niu eīua i na maka o I/uahfnekajkapu, alaila, puoho ae la la a uwe iho la me ka leo nui ; "Auwe kuu make!!" Kahea iho o Aukelenuiaiku: "Maf uwe oe, hamau, anaanai ia ko maka, malama o mohala a ike ko maka,"

A lohe ke leupunawahine i ka olelo a kana naoopuna, a Aukslenulaiku ; ana i koke ae la ia i na maka, Ma keia anai ana, ua loaa mai ka ike i kona mau maka e Ilke me mamua. K«hea iho la o Aukelenuiaiku: "Pehea ko maka?" "Ua ike au,*' Mahope o laila iho iho la o Aukelenuiaiku malluiu iho o ka ntu, a hiki i lalo. Olelo aku o Luah!nekjaj|apu ia i&: "E kii oe i ka pohuehue 4 me ka akoko/ 4 a loaa mai la la mau mea i hana ia, eia ke ano, he me§ ham<> i ka lima o Aukelenuiaiku i !ike me ko Kamohaliilim^, Mahope o keia'mau mea, pena iho īa o Luahinekaikapu o,Auke!ehu}Mty.a loa, i like me ko, lima ehele, rnea, oka poe nana fj kiai ka wai ola a Kane, Ua maa hlkou i ka eleele o ka lima, no ka mea, o ka wai ua paa i ka pulama ia me na kiai, a o*3£a Hma i paele ole ia a lalau, aole e loaa mai ka wai Mahope p ka paele ana i na lima o Aukelenuiaiku,i oieio aku ke kupunawahine i ka moopuna: "Maanei kaua' e noho ai, a pau ka hana ana mai o ka awa, alaila, hele| aku oe a ka puka, A hiki oe ma ka puka, alaila haawi maii ka wai ia oe, he wai aumiki ia, hoolei aku no oe, nanao hou aku no ko lima, a i haawi hou mai auanei ia oe i ka wai i loko o ka'heuwai, alaila, o ka wai ola ka hoi ia a Kane, lawe Cs" Ma keia mau olelo a ke kupunawahine i olelo ai i kana moopuna. hana aku la no ia e like me ia mau olelo ku-i A hiki o Aukelenuiaiku ma ka puka o ka waii ola, noho iho la ia a liuliu, nanao aku la na lima ona, i! loko ma keia nanao ana, ua haohao loa ka poe e iiohoj ana e kiai i loko o ka puka, no ka mea, aole lakou i ike ia mea m#mua. I 'Ma keia haohao o lakou, noonoo iho la i ka mea e| pono ai, nolaila, lalau lakou i ka ai a kau mai la i luna o na lima; kiola ae la ka Hma o ia nei i ka ai. Haawi mai la 1 iakou i ka ai, a kau i ka lima o ia nei, kiola ae la no ka lima o ia mei, haule i lalo; nolaila, noonoo iho la lakou i ke ano o keia lima paele e nanao nei. I mai kekahi kial: "Malama paha no ka wai ola a Kane keia lima e nanao| nei." "Ae/' mai la kekahi, "ae," wa lalau aku Ia lakou ia Huewaiakaula, kahi i waiho ai o ka wai o.la a Kane, a haawi iho la ij|a lima o Aukelenuiaiku. ! A loaa ka huewai ia Aukelenuiaiku lawe ae la ia al luna, hahaki ae la ia i ka nuku o ka huewai, ninini ihe la i ka wai i l'oko o Kona huewai, a mokumoku ae la i ka aha, o ka huewai oia o Pale^ikaahalanalana. Mahope o keia mau mea a pau loa, lele ae la o Aukelenuiaiku i luna ma kahi e,- aole hoi i lele aku ma kahi o kona kupunawahine, o Luahinekālkapu. Aka, ua ike iio nae kona kupunawahine i keia lele ana, nolaila, uwe iho la i ka wai iloko o kona huewai, a mokumoku ae la i ka Lonoikoualii, ko laua kaikunane. Nolaila, haku iho !a ia i mele aloha no kona kaikaina. Penei ua mele la: "Kuhi aku au i Papill I ke ala a Kanemakua i hele mai al, Ka haku, ka lauoho o Kuliliikaua, He kanawa no o Lono e! He hopu manawa no Ulaula \ ke ahi, He kaua ia Kuluhelua, Make ai ua loku, Hee ai na paka, O ka ua kilikili ka. O ka ua hoomau | Hoomau ka ua i Kamakalana, PUi i ka hulu i Maui, Poowai o Ikumailani. He kau he kau hoowillMli, He kau he kau hookookoo, O Okl ka piko moku ka ewe. O oe ka ia, e ala e Lono. f ; Ka h<mua au i luna nei e Kane e, ! K| omo wai o na paiwai, Keluia ae ia e Lonowaima

£ ka m, © ka ua, Aloha olua e lele la o, r Aloha ka n|akani keh \ 1 x > K n helani e p&u)