Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 31, 30 November 1933 — LOAA KE KEIKI I MANAOIA UA PIHOLO A MAKE I KA MOANA [ARTICLE]

LOAA KE KEIKI I MANAOIA UA PIHOLO A MAKE I KA MOANA

! Puhlia he moku a ili Uuna oke j kapakai pohaku o Sekokia e ka Imakani Ikaika. E paluku ana ka ]makanl ame ke kai i ka moku no ka weiiiwelu Uiiii aku, Iloko o ka paa pu o ka aekai 1 ka ehu kai e paklla ana e ka makani r aia hoi ike aku la ha kela hpopakele o uka o ka aina' i ka pilikia o kela moku, a puka iwaho ma ko l&kou waapa ē hoao ai e hoopakelf i ka poe oluna o ua moku nei. * E hu ana ka makani me he poe daimonia la e uhaehae ana , 1 na mea apau e ku mai ana 1- , mua o kona alahele, a o ke kai ! hot, me he la iia uluhua 1 fee ku | mai o na puu pohaku mauka, e : po'i ana I kona mau nalu me ka I ikaika lua ole me he mea Ia e i hoao «na e wawahi ia mau pohaku a weluwelu. Aole he manuhe'u o na pohaku aka o ka moku ia e hele Oio la i ka pau i ka nohaha. Ua nui maoli ka pilikia no ka poe oluna o ka moku aine ka poe e hoonana aku ana j mai uka aku o ka aina e hoopa- | keie i na ola o!tma o kela moku, . aka lloko no o ka nui o kela pi- ] iikia e ike maopopoia aku ana, | hoonahoa aku ja no na kela i ! waeia no ke kiai ana i na moku ['o keia ano me ka makaala foa : i ka wa e pa ai o ka ino a pahu aku la i ko iakou waapa iloko o ke kai a hoe aku la me ko lakou ikaika apau e hoao a nfl e hoea koke aku i kahi o ka moku e paiukuia ana e na nalu o ke kai ame ka makanl ikaika iua ole. Ua hele a kani na likini o ka moku me he mau oeoe kani wila e hookiokio ana me ka ikaika, a o kahl waapa hoi o ka poe hoopakele ola, aole ikeia aku e ka po« e ku ana mauka o ka aina i ka o ua mea o ka nunui 0 na nalu e pol hooniau ana me ka hoomaha ole, a ua uhi paaia hoi ke kai ame ka ea e ka ehukai. Ku aku la ka poe 0 ka aina me ki: '„kemu olelo oie o kekahi 1 kekahi, e uuini ana hoi i ko lakou hanu i ka ike iihi ana aku i kahi waaim i hapaiia ana ae e ke kai aku la ilalo me he mea la no kona manaawa hope loa e ike ai i ka maiamalama o fca ia a lawe aku i na kela apau &iduna ona ilalo i ka papaku o Jca iioonu. Aole i ike houia kēia waapa ahiki i kona ikeia ana e ka poe e nana hoomau ana i ka ili o ke kai e ake ana e Jlf| hou aku i ua waapā Ia i maopopo ai ina paha ua piholoia i kona wa i ike hopeia aku ai e hooihoia ana ilalo e kela nalu nul nana i hapai ae iaia iluna a hooiho ai ilaio. Me ka leo nui i hooho mai ai kekahi mea e nana ana me ka ohe nana: "Ua pili ka waapa ma ka aoao o k? moku poino, a aia ke iho la na oluna o ka moku iluna o ka waapa." A hala he mau mlnuke, aku ka oili ana ae o ua wahi waapa nei iiuna o ka ilikai a I poiia aku la e kekahi naiu nui, : a auwe iike ale ka poe apau e ku ana mauka o ka aina me ka mana ua pau loa ka ikeia ana o 1 ua wahi waapa nei, aka olelo la kekahi wahine aoo; "Aole o'u makau no ka palekana ole o kela waapa, no ka mea aia-iiuna o ka waapa ke pailaka i kauiana no ka ike ame ka makau ele i i ka nui o ka ino o ka moana." I Uumi ka hanu oka poe apau | o uka, aka a hala he mau minuI o ka moku e palukuia ana e ke |kci huhu ame ka makani ikaika, a no ka ikaika o ka ike o Ikana ohe mamua o ka ka poe I e ae e nana ana i ka moku, ike | aku ia oia i ke kanaka i koe aku o ka moku ua pinana ae aiuna 0 ka i-a o kekahi kia p ka moku a e ani mai i kekahi welu keokeo, ma ke auo e kahea mai a- | na e heleia aku oia e kokua, I ka hoike ana o ke kapena i t keia mea i ka poe, aia hoi hoio

mai ia ke kiaiioa o ka waapa a honi i kona maleuahine, a i mai ke -1-e houia aku la ua wahl wa-ap-a nel e hooleiia ana e na nalu ō ka moana me he wahl apana papa la, a ike pu ia _aku la ke klahoa e ani mal ana i kona lima hema, e ho'Ji.e inai ana hoailona hauoli no ko iakou lanpkiln nmt mahana o ka maim 0 ke kai a eia oia ke hoi.mal la me kona mau hpa me na ola mākamae oluna, A pae ka waapa iuka, helu aku la ke kapena i ka nui o ka poe oluna o ka waapa a ike iho la he hookahi keia i koe aole i kau hiai iluna o ka waapa, a ma kana hoomaopopo ana, aole kekahi o kona mau kela i poino mnmua o ko lakou kau ana raai iluna o ka waapa. _ la wa hookau aku ia ke kapena 1 kaiia ohe hoonui ike no kahi la: "E mama, ina e loaa kekahi kokooiua no'u e hoe ai 1 ka apa i kela moku, e heie no au e hooko i ka'u hana i ae ai e mo?ia i ko'u oia no ka hoopakele ana i ke ola o ka poe apau e hiki ana ia'u ke hoopakeie i komo iioko o ka poino." Puliki mai la ka makuahine i kana keiki a paa ma kona poii a i mai Ia: "E kuu keiki, aoie ioa oe e hele hou ana. Ua hele aku | la no ka moku hookahi manawa no ka hooko ana i kau liana a ihea no kela kanaka kahi i iaiau ai a kau ole mai nei iiuna o ka waapa? Ua ike no oe, i ke kai no i make ai kou makuakane oiai he kapena moku oia, a holo no hoi kou kaikaina e hana maluna o kekahi moku he

wa loihi loa i hala ae nei, a aole i lohein mai kekuhi mea nona, a oe hoi kela e makema&e nei e hoio hou Hku iloko o kela ino nua niahope o kou molia ana aku nei me kou mau hoa i ko oukou oia. Aole i ola ka ehūeha 0 ko'u naau no kou makuakane a loaa hou no ka mea e pili ana 1 ka naiowale a iohe oleia mai o kekahi mea e piii ana no kou kaika.ina, a ina oe e hoomano a e hoonalioa aku iloko o keia ino i oi loa ae nei ka i ikaika mamua o ka oukou manawa i holomua aku nei a i poino mai ° e » pehea ana ia e hoha ole ai ko'u puuwai. E hoomanao oe e kuu lei, o oe wale no ka'u i koe; o oe wale no ko'u oia ame ko*u olioli." Olelo aku la ke keiki: "E mama, e ae mai oe ia'u e hele e hooko i ka,u har.a:" Pane ;,iai la ka' makualiine mn ka ninau ana mai: "Xna oe e poino, nawai auanei au e malama?" Olelo mai la keiki: O ke Akua no ka mea 'nana i malama ia kaua i'.na la loihi i hala o ko kaua ola ana Nana no e malama mai la oe e kuu mama dear." Me ia mau huaolelo hope i puka aku mai ka waha aku o ke keiki, lele mai la ka makuaiiine a puliki i ka a-i o kona makuahine a olelo mai la: "Ūa pono kau oielo e kuu lei, o hele a o ke Akua pu no me oe." Hookahi wale no kanaka i aa e holo hou me ia nei i ka moku no ka hoao ana e hoopakele i ke ola o ke kanaka hookahi i koe iluna o ka moku, a huiil, elua

wale no laua i hoomanawanui e hoe i ka waapa i kahi o ka morku e wawahiia ana e na. nalu 6, ke kai e poi ana iaia a i hui piu ia hoi me ka makani e haJ»ale iho ana maluna, , Ua ikeia aku ka emi maiie iho O: ka moku, he hoaiiona hoi .e ua komo ke'kiii luanawa pokole wale.. no. koe a piholo loa a,ku iloko o ka opu o ka moaana, me ka iawe pu ana i ike oia hookahi i koe iluna ooa. e puliki ana i ke kia o ka moku, ma ka manaolana no paha iloko ona no kona kiiia aku e hoopakele, a i ole he manao paha koiifi, o kona pii ana iluna o ke kia o ka moku ka mea e loihi iki ai o kona hanu ana i ke ea 0 ka aina a e,ike ai paha i ka" heleheiena o kekahi lihi o ka hj|>nua. lioko o ka hakaka nui o na kaopio elua me na ale o ka i plli aku ai ko l&ua waapa ma ka aoao o ka. moku a kau mai la ke kanaka hookahi 1 ikoe oluna o ka moku iluna o ka waapa. I ke kau ana mai o kela kanaka iluna o ka waapa, ike aku la ke kianoa o ka waapa aole kela he kanaka okga aka o kona kaikaina ponoi no a kona makualnne i olelo mai ai iaia mamua o kona haalele ana aku i ka uwapo, ua holo hana maluna o ka moku a aole i lohe hou ia kekahi mea nona mai i» wia mai ahiki i kona haalele ana afcu i kona makuahine iioko 0 ka lima o k,e Akua, a hoe mai i ka waapa no kai o ka moku poino.