Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 40, 1 February 1934 — KEKAHI O NA HANA HEMAHEMA A KA AHAOLELO I HANA AI I KELA KAU MAU AKU NEI [ARTICLE]

KEKAHI O NA HANA HEMAHEMA A KA AHAOLELO I HANA AI I KELA KAU MAU AKU NEI

He mea i Ike mua oleia I na kau ahaplelo a'u i noho j ai ma ke ano he limamakaamana mai ke kau mua loa o ka ahaolelo Teritore 1 ka 1901 ahiki wale mai i ko'u kau 0 ka 1925 i noho ai, o ia hoi ka haawiia o ka m.ana hoopil a hoemi uku o na luna aupuni na.limahana o ke Teritore iloko o ka lima o ke kiaaina ame kona kanaka pila haawina, malalo o ke poo, ka hookupono ana i na uku, aka i ke kau kumāu aku nei i noho ai ka makahiki 1903, hooholoia iho la ka pila haawina o ke aupuni Teritore me ke komo ana o kekahi manao, e waiho ana na ke kiaaina e hookupono hou i kela m'au uku me ke kuka ana me kona kanaka pila haawina. 0 kekahi keia on» hana "hemahema lna i hanaia e kekahi ahaolelo, Aole i maopopo ia'u ina paha ua hana no na ahaolelo mamua aku i keia hana hemahema, no ka mea, .oiai aole au he hoa no ia mau ahaolelo, nolaila aole au i huli a noii 1 na lawelawe hana ana a ia mau ahaolelo, aka i keia noho ana aku nei a keia ahaolelo kumau, hanaia iho la keia hana a'u i ike mua ole ai i k,a hanaia e ka'u mau kau ahaolelo eha i noho ai mamua aku mai ka 1901 ahiki i ka He :<aiiaka hookahi wale no ke kiaaina a me kona loea pila haaw T ma ; alua wale iho la no laua e hana ai i ko laua makemake, e hoololi I na uku o na limahana ame na luna aupuni elike me ko laua makemake. Iloko o Na La He Kanaono i Noho Ai Iloko o na la he kanaoono e noho ai ka ahaolelo, a i kela ;:au kumau aku nei, h.e kanaiwa la a.ka ahaplelo i noho ai, a hooholo lakou i ka pila haawina elike me ka lakou i manao ai ua pono, aole nae o ka hemolele loa, aka, ua hooholo nae ka hapanui, a iloko o na la ppkole loa, pau ae la ia laua nei i ka olepeia, a hanaia elike me ko laua makemake. . Ua kohoia na lala he kanakolu o ka hale o na lunamakaainana ame o ke ke kenake e na manakoho he lehulehu, a o ke kiaaina hpi he hookaha wale no mea nana oia i koho, o ia k;a pēresidena, a hookahi no hoi mea nana i koho i ka loea pila haawina, p ia ke kiaaina, eia nae, ua hiki īoa la laua elua ke olepe i ka hana a na kanaka he kanahakumamālima i kphpia al e ka lehulehu a lilo i mea ole. aia nae paha hoi ka kahiko i olelo ai i kela olelo kaulana e kamailipia nei e kakou e na Hawaii penei: "Puali ka hau nui i ka hau iki," a elike no hoi me ka a o ke ahi i ke kuaiia o ka hau nui e ka hau iki, pela iho la ka a o ke ahi o na hoa o ka ahaolelo i ka nohe ana iho la i ke kau kuikawa no ka hoemiia o ka uku o kekahi mau limahana lehulehu o ke aupuni Teritore a han.piiia hoi na uku o kekahi pee. Hala Loa Mawaho o Kie &aulike O ke oki ame ka hoopii uku ana a keia mau kauwa 0 ka lehulehu, ke kiaaina ame ka loea pila haawina i hana ai, ua hala loa aku ia mawaho o na palena o ke kaulike* no ka mea, ua okiia na uku o kekahi poe a kokoke 1 ka na uku e loaa ana ia lakou mamua aku, a »o na makahlkl lehulehu a lakou i hoomanawanui ai i na hana o ka lehulehu mai ko lakou wa ppiopio mai a elemakule, a o na uku hoi o kekahi poe, he poe aole i loihi loa ka hana ana malalo o ke. aupuni, hoopii loaia ae ma na huahelu nunui a kokoke" loa i ka haneli dala hoomahuahua houia iho. v Ua hiki no ia oki ana i keia mau la pllikia, aka o ke oki mai no nae a īohe mai I ke ao, aole hoi o ke oki elike iho lame keia a laua i hana īho nei, o ka hele no ia a kokoke i ka hapalua o na uku' mua i loaa i kekahi mau limahana f na makahiki leliulehu mamua aku. O Mr. Isaae Harbottle oloko o ke keena auhau t no na makahiki lehulehu ka ioaa ana iaia he ekolu haneli dala o ka mahina, a i ke akiia ana o na uku o o ke aupuni he umi pakeneka, haule Iho la kona uku mahiiia i ka elua haneli me kanahiku dala. aka i ke okl hou ana iho nei a ke kiaaimi ame kona "loeo" (paha n ), haiiie loa iho Ia !a i ka haneli kanaono a oi. He poe hou aku kekahi i okiia o na uku ma keia pakeiieka iiul >k\\ iht sa no, aka ua ]

lawa keia e iHe|mai ai oukou i ke kapakahi o na hana a keia mau kan^ka. Ū« Ae Maluna q Ka Ahaolelo I ke kaua kliniuu aku nei, hookomo aku ko oukou lunahoopoiiopono iie kauawai e hoopau ana i ka loaa ana i ka loio kuhm#j, ka puuku ame komhina o na aina aupuni na uku i haa'.aia ;a lakou e ka ahaolelo o ka 1i)25 o hoikahi haiie'i dala pakahi, i hoemiia hoi ! e ka ahaolelo kuikawa o ka .1932 ma o ke oki o umi paken.>ka mai m uku mai o na Uaiahauf apau o ke Teriioro a koe iho ai ia lii),kou he kanah a dala j>akalū o keia uku kaulele, 110 ko lakou lilo ana i mau 110 ke komisina hoaie Teruore. Ilooholoili kela kauawai e ka mau. noiaila la ka loaa aua o keia nuitL.jy|pLmaiiuahi i }veia msy\..lana aupiuū uku nunui o ko kulaaa paa maj* &ka i ke kiaaiua mai kiia ame kgpa "ioea", hvilioi ho.uk ae ki keia mau dala manuahi 1 keia poe, lie .uhauha.i.he-kue maopopo 'lpa kt i ia i ka SiflJluo ame ka, maken\§ki£ o ka ahaoieU), a ke inanao lo§ ij|ēi au t iua e asajveh n.r.au e heo~, halaluila £,pau ai;a ka loaa; ana o V;u maiUw.hi ,i pou. ' j