Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 42, 22 February 1934 — He Moolelo o Ka Missionari Mua Loa ma Kina [ARTICLE]

He Moolelo o Ka Missionari Mua Loa ma Kina

Ua Hoomanawamma Na īnea Ame Na Pilikia He Nui; PiHpu Na Haumana Naauao c Na Kula Nui Basll Mathews

I ka piha ana-o- ka iwi hua lakou ia me kfi mauu, a i ka piha ana o na iwi hua lehulehu liaīihali lakou ia mau mea iloko o ko lakou mau kauhale, eli i ka lua a huna ia mau mea iloko o ka lepo huihui. T kekahi mau manawa ke hjki mai ka malihini i ko lakou wahi, ho-a lakou i ke ahi nui maluna ponoi o kahi a lakou i huna ai i na huawai a lakou. Hele no o Livingstone me kona mau hoa imua, i kela • —ame keia la, iloko o ka hahana o"kcr-wela o ka la me kc kau wahi ao ole e oluolu iki ai ka hele ana, e hele ana no na la lehulehu me ka loaa ole o ka wai. Aole loaa ia lakou o ka loko, a pahaohao ina paha o na moolelo i haiia mai ia lakou, he oiaio paha a i ole ua alapahiia lakou. Me ka pihoihoi ike aku la lakou, mao aku o ka nani kolu, ona wai e aleale ana ame na aka o na kumulaau. Hoolei ae la o Oswald, ke kanaka hahai holoholonai i kon& papale iluna a hulo mai la; holo kiki aku la ko lakou mau holoholona e inu wai, aka o ka wahine o ka Ululaau ka mea e alakai.ana ia manawa ia" akāaka mai la oia, He waili'ula wale no kela a lakou i ike aku ai, i loaa mamuli o ka hulalali o na kukuna o ka la maluna o ka aina one palahalaha i li'u i ka paakai o ka waoakua maloo. He ekolu haneli mile i koe alaila lakou hoea aku i kahi o ka loko. Aole no nae i loihi hoea aku la lakou i kahi e kahe malie ana ka wai, he muliw* i kapaia o Zouga, me na kapa i piha me na inaikai e ulu ana ma kona mau aoao. Huki hooikaika aku la na pipi i na kaa ahiki ma na kae o ka muliwai ahiki i ko lakou hoea ana i kahi o kekahi ohāna malihini i paio ole me kekahi o ko lakou poe enemi. - Noho keia poe Iliniki kokoke e pau loa ka manawa iluna o ka wai o ka muliwai maīuna o na waa i kuaia mai na kumulaau mai elike me ko kakou e n'a Hawaii. Ina no he pi'o iloko o ke kumulaau e pi'o ana no ka waa e hanaia mai ia kumulaau mai. Ho-a no lakou i ke āhl iloko o na waa, a hiamoe no iloko o lakou, me olelo ana: "O e ka aina he mau liona kou, he mau inoonihoawa, he mau holoholona ahiu no hoi a he mau enemi—ilpko o ko makou mau waa ma ke kae o ke,aka%kai lie Make make o Living3tone i keia poe kanaka , a hauoli no hoi i ka hele pu me lakou ma ka hapanui o ke ala maluna o ko lakou mau waa nui o ka holo ma kahi o ke kaa pipi , e hele malie ai ma ke ala me ke kuku a nalulu maoli no Ke po.o me ka maeleele o na papakole a mauulu hoi o na wahi au, Oiai na Ilikini e hoe ana ma ke ala. me ka wai o ka muliwai Zouga e aleale ana i ke okiia e ka holo o ka waa, hoēa aku la lakou ma kekahi muliwai e holo ana a komo Ooko 6 ka muliwai Zougt, Ua kapaia ia muliwai o ka Tamunak'le. "Maihea mai la kela muliwai i holo mai ai?" wahi a Livingstone i ninau ak« ai, ia lakou i hoomaha iho ai a kukulu iho la ka wai mai na hoe mai aloko o ka wai k "O," Wiihi a na kamaainaj pane mai ai, "ua'kāhe mai ia mai ka aina ! piha me na kahawai—he lehulehu loa lakou aole kekahi kanaka i ik'e i ko lakou heluiia—ua piha pu hoi i na kUmulaau nunui!" Ua hoopihoihoi mai keia pane ia Livingstone. Ua ikeīa, o na poe apau, ua manao lakou he aina waoakua ka hapanui o Apelika me ka piha i ke one. Aka ma he oiaio ka keia poe kamaaina e olelo mai nei, alaila aole he nui o ka aina waoakua me ke one malaila, ana ne ululaau kamahao me ka aina kuahiwi, me na miliona kanaka iloko olaila. He mea hiki i.na misionāli ke hele malaila iwaena o na kanaka maluna o na waa.ma na muliwai lehulehu, īna e hiki ia Livingstone ke ike i keia mea e hiki no auanei iaia ke wehe i ka aina nui ike ole ia iloko 0 ka honua holookoa. Aole ia he mea pohihihi o ka ike ana aku iaia e pihoihoi mai ana. He mau la mai, i Augate 1, 1849, ike lakou 1 ka wai o ka Loko Ngmi e moe ana a hala ioa i kahi e mao loa ajyj o kahi hiki i ka maka o ke kanaka ke ike aku. Aole ia i f?ce mua ia e kekahi kanaka ili keokeo. O Loko Ngami ka mea nui i loaa fa Livingstone. Aka ua pika kona 1010 i na mea e waiho mai ana mamua ona ina no o kela mau wai,—ka aiha i "piha me na muliwaii —he lehulehu loa o lakou ahiki ole i kekahi kanaka ke hai I ko lakou heluna—a i>iha nie na kumulaau nunui. (Acrte«pau)