Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 46, 29 March 1934 — Untitled [ARTICLE]

"Ke manao nei au, 0 ko kakou ka makuakane piha a- ; lolia loa! aka aole kakou i hoike aku i ka maikai iaia, pela ap.ei, e Paulo?" wahi a Emma i olelo aku ai, me ka pii mahuahua ana ae o kona wiwo ole e hoike i kona nianao hauoli. "Aole, he oiaio, aole kakou i hoike aku iaia he hapa 0 ka malkai iaia, a pela no hoi ia mama, He keikikane 1 helē uluulu loa au, me ka pono ole; aole i kupono iki i na lawelawe ana au e hana mai nei no'u; aka ua ike no nae au la mea, aka aole 110 nae i hoike i ka manao mahalo nō K&ii' mau hana maikai nui wale, a pela no hoi me ka ame ka mama mau hana maikai he lehulehu wale 1 ai no'u. kakou e mama," wahi a ka lunaekalesia i kamiiliol&ai ai, "e hele kakou, e na keiki; e pono e wai•ho 0 Paulo e hauoli i kona lumi oia wale iho no. Ua Ike au i kona manao i keia wa. Aole au i manao me hf la, iloko o -na makahiki loihi," '' ' s ?d£ferluuaa nui ke koi ana i na mahoe e hele pu me lakouTkookuu ia Paulo e noho hookahi iloko 0 kona lumi manawa pokole; aka mahope' pani mai la 0 i ka pukakomo o kona lumi me ka malie loa, a nooia hookahi wale-.no. O ka me,a mua ana i hana al o ia ka noho ana iluna 0 ka noho pulu, me kona mau uluna nani. Alaila kau aku la i kona mau wawae iluna 0 *k& mea kau wawae, kau iho la i kona poo iluna 0 kona mau, iima, a noonoo iho la me ka olelo ana: , ua pololei 0 Emma; ua hoohuliia iaua. He mampmWn i kela ano hoohuliia ana. Ua hilahila loa au . }QQ |ts tea|Ua pono ole ko'u.mau noonoo. Ua hilahila jic Rii ia*u iho ma na ano apau; He keiki ino loa au. Aole he trahi manao iki i koe iloko o'u e hele i ka home i keia wa. JEia o mama,—hana oia me he mea la ao2e mea nui « ae mamua o'u imua 0 kona alo, a he manaoio ko'u 0 kona manao io no ia. Ina e. mau 'keia ano hana, —aka he pono no au e maikai, —ina no 0 ka hapa wale ke mau ana» e pono no au au e hauoli. Ua hilinai ole au ia laua i na : ia i hala, a ua hana mai.laua i keia mau mea apau 110'u! E Pauio Beardsley } he keiki ino oe—ae 0 oe no!" Alaila ku malie ae la oia iluna, a hele aku Ia a ka pukaaniam, hoopa aku la 1 na lihilihi pukaaniani me ka hoonenene o lepo aku iaia. Nana pono oia i na mea apau oloko o ka lumi. Komo mai na ka malamaiama oluolu 0 ka la maloko mai o na pale pukaaniani, a me he mea la jbe kala o ka loKe ke kau ana maluna o ka pela nani, a Ēmma i hana maiau nui.ai i ka hooponopono ana; a 0 ka nani apau hookomoia ia iloko o ke aniani ku, 0 ka mua loa hoi o na aniani i loaa iaia mai kinohi mai. Noho hou iho la 0 Paulo iluna o ka noho pulu nolunolu, a noonoo hou iho la: "he mea alunu au e 'hauoli nei i keia nani owau hookahi wale iho no, o ka nani loa keia iioko o ka hale holookoa. E hookuku i ko papa ame ko mama lumi, a pola hoi i ko Em-ma, ua oi loa aku ka pono 6 loaa iaia keia nani niamua o'u. E akahele loa au mai Keia wa aku, o la ka u hana pono e hana ai. Aka, maHa paha 0 hana aku u mama i keia hana hookahi no na lumi e aku apau,-—he manaolana ko u e hana ana pela, l āka aole no nae 0 keia Ka mea nui loa elike me ke aloha mahope 0 keia mau mea apau. Huro! aole anei keia he nania lohe mai i ke a 0. a hoolei ae la oia i kona hainaka iluna, a mai hulahula oia, Koe wale no me he niea la ua anoano na mea apau loa, , "Ua ike mau no au he mea maikai-ka hoomana e loaa i ke k|iiaka, a ua leaa ia mea ia papa ma—o ka mea ōia.io. ,Aole o laua pi iki. Plooikaika 0 mama, a pela no hoi me papa. Ano ke Kahiko aku nel laua, a o kau hana ia e Paulo Beardskn\" v/ahi ana i hoomau iho ai I ke kamaisio iaia iho, me ka nana ana i kona kii iloko 0 ke 'J£piani ku, "e lilo i kanaka makua." O ko'u manao 0 ka'u iWUAa pono e hana ai o ia ka lioomaikai i ke Akua 110 keia ||ppfhnea apau.—auwe! aka 0 ka papa pule rna ke panani maoli ia,"—a hele aku la ke keiki piha ka aoao 0 ka nio*.-, a pelu iho la hookahi kuli me ke 'inoaao. Aiaila me ka pii ana ao o ka ula ma kona helehelena. ku'awiwi ae la oia, a hele aku la ma kekahi 0 ka lumi, a olelo iho la me ka malie loa: "Aole o'u manao he wahi noonoo iki kekahi o ke -\kua no'u, he ino " !oa au me ka alunu. Ina i like ko'u muikai me ke koena» aku 0 ka ohana—aka ua puhi paka au, mahope no o ko'u hoohiki ana ia Emma aon- au e puhi i ka paka; a i kel'pule wale aku nei no ko'u paani pepa piliwaiwai ana no!

- '-*• i *- -'W - 1 1 - 1 aa kika, me Sam ame Jāck % , ap f pēpeliī ao ia' mea ia ke ike oia ia ihea, 0, &o\€ i kana mai ko'u ino ; aole e hoolohe mai ke Akua i ka'u mau leo pule/' Auwe o JPauloT Aole oia l,ik§„ ua hele mai o lesu aole no ka poe pono, ālea no ka'poe hewa, e mihi; aka ua hoomaka ka Uhane Hemolele e hana i kana hana maikai, a i ko Paulo iho ana ilalo f a apo ! ka a-i i kona makuahine, a honi akahele iaia aiā hoi ue kau mua ihe la ka malamalama oke al.oha ilokQ f £ j£ona mau maka a hawanawana aku la o Jennie ia "E nana oe ia Paulo! he hoohuoi ko'u ua pule mai nei oia." Ua hewa no ka hoala i na kalaima, no ke alakai e hana pi na hana-pelapela, no ke alakāi ē olā kuulala, ame' ka -waiho an» ;u»i i na noonoo io-pa haahaa loa me ke ino i-l mua ona kanaka Amelika,," —o keia ka olelo hooholo e' kue ana i na kii Qnioni elike me ia i hanaia e ka poe ao i ka mana o ka noonoo, ka poe huli i na mea o ka hooku'muia ana o" ka honua nei, i kulike oīe me ka ka Baibala, ame ka poe kumuao mahope o ko huli ikaika an.a no na makahiki eha maluna o ria mea e pili ana i na kii onioni ame ko lakou hopena maluna o ka poe opiopio. Hoike mai lakou i na mea hoolelehauli iloko o ka puke hou iho nei a Henry J. Porman i kapaia "Ka Kakou Poe Keiki i Hanaiia e Na Kii Onioni." No na makahiki loihi ka oleloia ana ua hewa na hale kii onioni me ka hewa nui'o ka i ka noonoo o na kanaka. TJa ao mai na ekalesia i ka. hewa o keia mea. 1 Ua ike na makua i ka hopena awalua i loaa i ka lakou mau keikikane ame ka lakou mau kei.kimahine mamuli o keia mea. Aka ua waihoia i*a ka noii akeakamai ma ka aoao o na kumuao e hooia mai me ka hiki ole ke hoopaapaaia, ua hewa loa keia mea i na hewa kalaima i hoouluia iloko o na opio. Aole i piha na kii onioni i ke kenekulia ke kahiko, eia nae ke alakai nei ia i na kanaka Amelika he 77 miliona ina halealii o ka lealea ina pule apau Oiai ua oi aku keia helun.a mamua o ka heluna kanaka. holookoa 0 Pelekane ame Pal«ni, o ka mea hoohikilele nui loa mai no nae o ia keia: he 28 miliona o keia heluna e hele mau nei i na haie kii onioni, he poe opiopio lakou ame na kamalii mak lo iho o iwakalua makahiki pakahi, a eia hou, he 11 miliona o keia heluna he poe. keikikane me-narke-ikunahine i hiki ole aku na i.ka, umikumamaha. He kanakolu-kumamahiku pakeneka o na kanaka Amelika hele i na hale kii onioni he. poe po ole. Noho keia poe keiki iloko o na hale kii onioni no na hola e nana. ai 1 na kii e hooleleia mai ana o ekolii mau ano makemake nui loa ia—kalaima, wahine ame hooipoipo. O Kauka Sdgar Dale, i leona huli ana i na mea pili i na kii onioni, ua hookikinaia oia e oielo mai: "No na manawa he mau haneli e ike no ke kanaka maloko o na hale kii onioni i ka hoikeia mai o na ano ame na hana e loaa ai na manao poino ole o ke kulana a i ole o ka hana elike me ia e ike maoliia ai no iloko o ke ola ana o na kane ame na wahino." Heaha na mea e hoikeia mai ana imua o na maka o ke anaina o keia poe opigpio he mau miliona i kela ame keia po iloko o keia mau hale me na kukui malamalama poeieele? He kanahikukumamaluna pakeneka o na kii onioni i hanaia i ka 1930 maiwaena itai o elima haneli' mua kii onioni, ua hoike mai lakou i na hana na hana pili kane ame wahine ame ka hooipoipo, Iloko. o 115 mau kii onioni i waeia me ka hooponopono ole mai na kii onioni i hanaia ia makahiki 1930 a i hookaawaleia e Kauka Palē, he 59 o lakou he mau kii onioni e hoikeike ana i ka hana pepehikanaka ame ka lawe ola i hana* maoliia a i ole i hoaoia. He kanahiku-kumamakahi mau make ino mamuli o na hana no ilōko o 54 mau kii onionL' ; Iloko o ka puulu o 115 mau kii onioni he 406 mau hana kalaima i hoikeikeia mai. Hoala i Na Kalaima - He mau mea oiaio hoolele hauli keia p waihoia aku. ai imua o na kanana Amelika, a o ka oi loa aku i na makuakane ame na makualnne. 0 na hana kalaima o na pepeliikanaka inoino e maalo mau ae ana iinua o na naka 0 na miliona o na opio Amelika aole e nele ke komo o ka noonoo iloko o kekahi heluna nui loa o lakou e hoao e hana elike me na hana a ia mau kii onioni pepehikanaka 1 mau ia ae ai Imua o ko lakou mau maka. Aole io e nele ana ka hoalaia ae o iia manao kuko e hoao i na hana īehulehu a pela hoi me na hana pili kane ame wahine ame na hana'hooipoipo a lakou o ike l mau ai ika niaalo mau ae'mamua oko lakou mau maka, ino ka mea, h'e oī aku ke koi'maluna o ka noonoo, a na mea a ka maka e ike maoli aku ai i kahanai a mai mamua o na mea a nk pepeiao e lohe' ai. * Maluna <!> ka oleloike a ka poe opio ponoi no. ua hoalaia na manko makema*kc e Ihana i na hana kalaima a lakou i ike ai iloko o na hale kii onioni, wahi a lakou i hai ae ai ia Mi\ Formtn. "Mai keia mau kii hāna kalaima mai," wahi a ke-, kahi opio o umikumamaono makahiki i hooia ae ai ; * j Loaa ia'u ka noonoo makvmake e hana i 'ka hana kalaima, e aihue i na hetekuai " He keikl okoa aku o iwakalua mau makahiki, i ke kakau leka ana mai kona wahi e pau ana ma ke ano ak'ea laia iho. olelo mal oia: "'O na men nana|i hoohielo i leo'u ola ana, o ia kokah: o na kil onioni a*u 'i ike ai, nanal ao mai ia'u i ke ane o ka wehe ana ika puk« ame ka pukaaniani. '. , Mahope o ko'u ike ana i ke kii. lora ia'u la maXsmake e hoao e lianu ei . . I : .-•#* ••

līke me J a ." Hoao io no oia, k h,vj>ena ft qq nae ame r:a hopena awahia. Oiai na kii e lele ana iluna o ka hAe na n anao eleele e hoouiuaa ,anā i'oku m n noo ole una opio a hoohapai ae la i ple be lehulehu, iia hoi o ka Iho :'la!; 'e' A a ame ka ekaeka, a hooliloia aku ka pue no nleW opio i ike ia mau mea iloko o na hale kii. o|j|nni. I pĪM» nn. lakou e koi mai i ke aupuni e h.oonui ae a'ah»n ame ka oihana makai e hoonui ai i ua ni, aka aole no nae oia na pilikia nui loa.^aWo' ka 0 na opio i mau makaainana kuponu ule no W"aiipuni ka honua nei, a oi loa aku hoi ke kuponp ole'! maiuna. - - - He -87 pakeneka o na kii. he ao.i na opk> 1 ke puhipaka. O na kii apau i nanaia, he 78 ,he. j£au kii ao mai i ka inu lama.. Aole ia he ike ana i ke kumu e pii mah'uahua loa ae na ppio . makemake i ke puhipaka ame ka inu .)£&qpaona iho kakou e na makua mea keiki i iia kii e Ja.ooieleia mai nei imua o na maka o kakakou nastu ,m,e ko kakou ae aku no ia lakou e hele iioko o kel§t : mau e penaia mai .ai ko lakou mau waihona noonqp_iQe #a pelao• na pelapela.e hanaiia mai ana lakou-ilo&o ana i. kiionioni. H« Mau Kii Maikai No Kekahi He niau kii onioni maikai no_kekahi e hooieleia mai nei iloko o na haie kii onioni, aka he uuku .loa np Aae. na pakeneka o ia ano Kii, o ,ka hapanui ioa 110 o ia na kii lapuwale hoolapuw ale i ka noonoo o na opio apau pu no me ka noonoo o na .kanaka makua. Ekolu ae nei makahiki i hala, hoea mai„la kekahi haole i olelo mai he kahunapule oia no luakmi o ka hikina, a no na makahiki eiwa kona ana n\a Kaieponi, ma. kahi hana kii onioni, e wae aji i na kii maikai no Ka hoikeike ana uoko o na kula.ame n.a anai- . na. o na opio o na ahahui opiopio hooikaika. poao ,Ju*istiano ame na anaina o ka poe haipule, i mea e paaia ai ia . poe opio mai ka hele ana iloko o na hale i na kii , Kiipono oie. Owau ame ko .u kokoolua ma ke kino kekahi . makemake ole i keia mea he kii onioni ike.no hoi i j kii i Ijooleleia he kanakoluku i^i 1 h«i<t- ae nei, i K.e moifeme kupono ole, kjpmo maua me keia poe, e haawi i kekahi lumi o ko maua.home jio keia hana, aka, i ka hoomaka ana no nae ,o ke pa'i i na kii, , aoīe 110 i kupono loa i ko .maua makepiake, nolaila hqa- . . pauia ia hana mai ko. maua home aku ksia.poe i Kaleponi, me ka iiio no o. kekahi o m&ua.m&u . kenikeni, a pela hoi me na kenikeni a, kekahi poe ae i , e loaa, na kn-maikai e hapai ai i ka iioonoo o na opio aka, ua nui loa no ka- ikaika o .ke,aiahoio i ka huki ana i ka naau o iia kanaka PiW3_sio. na kii hoolelehauli a hoopelapela nooiioo,. 4o|jg. iie hooikaikaia e hana i_na Ui maikai. ko ikaiWikio ke kueia o na kii inoino, nolaLa owili puia kn maikai me na kii inoino, aka'nae, acde:W ia he mea e pakele a.i o na opxo mai ka maua ume na.lōi.ino|ino. E pono no na makua e kaupaona i&alakau | niau keiki ame na kii onioni. O na maku£4*Q kek«ou i hema k.eia mea, i ka hooniiianiaa i kaJawe i na kei iki iloko o. na hale kii onioni.