Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 50, 19 April 1934 — HE MOOLELO OIAIO NO KEKAHI OHANA I HOOKUIKAHIIA E KA MANA O KA EUANELIO [ARTICLE]

HE MOOLELO OIAIO NO KEKAHI OHANA I HOOKUIKAHIIA E KA MANA O KA EUANELIO

"Ua ike au i kou ehaeha e Sim; malia paha o manao. mai oe aole au i ike, aka ua ike au." He keiki piha aloha 0 Paulo, he puuwai pumehana, a ua kokua aku ia ano ona ia Sim, oiai no nae -aua i hoomaopopo ia me.a. Mahope o ka nanaia ana o na mea apau a mahaloia, hoi o Sim, me ka hooia ana mai e hele hou mai ana oia i kekahi po Poalua mai. "Malia hoi o Hiki ia kakou ke hana i mea e maikai ae ai ma kela ano, e papa," wahi a Mrs. "Beardsley 1 olelo maja|. "a-he manao ko'u o ko Paulo manao, e ko no i na opio o ko Somervillg poe e hele mai i ka hale nei, he manao maikai loa ia. He oiaio he poe manaoio ole kela, aka e pono kakou e hoao e kekua ia lakou a oi aku no ia niea. M«alia hoi o lilo mai lakou 110 ka Ilaku." Ke loaa loa.ae.nēi ia Mrs. Beardsiey ka manao misionari ame ka uhane kokua, he mea hoi e hiki ai ke hana i na hana maikai no ka Haku. <( Ae, oia, .e mama, he manao helu ekahi īoa kela; aole o'u wahi kanalua iki i ka hiki ia kakou Le hana a lilo i mea makemake loa ia ia e" lakou, a malia e loaa pu aku ia lakou kekahi mai-kai." keikimahine puuwai oluolu p Ethyl Somervi'lle, aka ua loilii loa kona manawa i maa ai i ka hana i kona makemake a ua ulu ae ka manao paakiki iloko ona. 0 ka manao hookahi iloko ona o ia ka lealea. Ma ke kula aole ona iini nui i ka hoopaa i na haawina,. a lehulehu na manawa ana i uaawi ai i kana kumu ika pilikia nui. !Ēia nae, 0 kona ano maoli, he piha i ke aloha a i ka wa e komo ai o kekahi o kona mau hoakula iloko o ka pilikia o kekahi ano, ia Ethyl lakou e hele mai ai e hoike i ko lakou pilikia, a ninini aku iloko o kona mau pepeiao i ko lakou mau kaumaha; a h<?le akū lakou no ko lakou alahele me ka hoo mamaia o na manao. "O ka uhane keia no ka mii>io. ari oiaio," wahi a Mrs. Blair i olelo aku ai i kekahi la, ia Minnie i kamailio ai Iko e. "Owai ka i ike iloko Ia o I * alanui hea ke Kūmū e alakāi~āTT kona māu kapuaī wawae opiopio?" wahi ana i paku'i mai ai me ke kuoo. Ua hoomaha ke kula no ekolu a eha paha pule, a ua paa loa o Ēmma ina hana, Aole oia i halawai me Ethyl mai kona hoi ana mai ka Hema mai, nolaila hoomaopopoia ihb la e hele o Emma e ike i kela ohana, a e kono aku ia Ethyl ame Jack e hele mai i ko lakou home i kekahi pō Poalua aku. r; Me he mea la, ia Enima, he mau makahiki ka i hala iloko ona pule pokole wale no i hala aku. Ke palahalaha

Malalo aku o ka malu o kekahi mamalu nui, nana hou no makou i ka.muliwai. E maluhiluhi no makou i ka la e hele aku ana i ka auwina la a pii ae ka mahu mai ka aina wela mai o Zambezi ae. Ulolohi mai la nā mapuna hoe a na kanaka e hoe ana: e nana ana lakou i wahi e hoaumoe ai. Me ka luhi ame ka makahiamoe pae aku la makou iuka o kahi a makou e hoomaha ai, a hopmo'a i ka moo i pahuia i ka ihe, a ai iko makou aina ahiahi, ona 'pipi kau-o, i hele mawaena o ka ululaau i ke ao, mahope iki iho hoea mai la lakou. Me ka hikiwawe īoa i oki mai ai na kanaka i na la]a laau a hana i malumalu 110 makou. Kukulu ia mau lala laau i mau pou me na kaola a'ūhi aku me ka mauu loloa me na ili laau pu no hoi. He loloa ka nahelehele o kela wahi elike ka loloa me ke kanaka, Kukuluia na malumalu Wale apuni mawaho o ke ahi e a mau ai a ao ka po « mawaena o na hale ame ke ahi na holoholona e moe ai. Aole he puka aole no hoi h.e pukaaniani o na hale ma ke kua, aka he hamama pu nae o mua e huli ana i ke ahi. Iloko o hookahi hola wale no ua pau keia'mau hale apau i ka hanaia. Noho na kanaka malālo o ka malumalu. Hohola makou ina huluhulu o makou a owili mai ia makou i paa pono apuni makou. īa makou e.hana ana pela,-ike iiku Ja makou i ko makou alakai e hele mai ana iloko o ka nalamal&ma konane o ka mahina e nana i ka hiamoe ana o kona' mau hoahele e ike ina ua pono na mea apau a ua maalahi. Oia no kekahi, mahope o ke kakau ana i kana moo|elo o ka la iloko o ka puke hoomanao me ke noi ana i kona Makua e kiai mai ia makou apau, kolo aku Ia no hoi oia iloko o~!tf&kahi o na hale mauu a hiamoe, i Halii o Mashauana, ka Livingstone poo hoe.waa hili-; nainai nuiuokona wahi moe ma ka puka o ko tiiviiigstone' hale, a molp©ff, - m «laila. 0 ko kahaka a holoholona e hoao, ana e hoopilikU i kona haku a hoaloha maikai loa hoi oiai oia e hiamoe aia,| e hana oia ia hana maluna o ko Mashauana kino. I na la elike me kela a kakou i hahai ai i ko Livingstone moolelo a c heluhehi aku ai i ka hapa i koo o kona moolelo iaia i hoomau aku ai i ka hole ana ma keia huakai loihi, rne na mea ano h«ui o ikeia ana i kela ame keia la, ame na mea pohihihi lehulohu e ulu mau mai ana e hookajaia ai ko TJvingstotfe nooin'.' a o hapaiia ae aī hoi kona ikaika ame kona maka'u ole, <. ike no auanei kakon i ke ano ona makelia ilc>ko o keia kanaka. Pii lakou ma ka Zambezi ahiki i kona huli ana i ka hikina. Alaila haalele lakou i ka mulivtai a heie ma ke komohana ahiki i ka muliwai Kassal, alaila ma k-- komohaiuiakau a hala mao aku o ka r.iuliwai Kw#tngo ahiki i ka muliwai Lukala, he mana o ka ipuliwai Kwan.'.a, a malaila aku ma ke komohana ahiki i liOamla, a mai!aila akua ahiki i ke kapakai. (Aoleepau^

i .Mk4y Li.u, u ku n jm4i>u iit(?a e hove 1 ka , F°" u u loiia iaiu * Hoela. AoJe,o keia w ale loaa la iaia ka mai.,.o aioaa a pihoilioi no kona i loaa ol.e iaia mamua aku elike me ia, I °i ai * 4° Il ? e 0 ka mea t pili ai;a i kona hele aku i kahi e a haalele i home, ua kaawule aku ia mai ona aku map na mea.i hanaia mamua koke aku. laia i nana aku ai ihope i na malama pokole i aala, hiiahila iho la oia me ke kau.mah.vip no kana alah.le i hahai ai, a iini nui loa iho la ia, 3 hiki iaia ma kekal.'. ano, e uku no ia hewa ona ana i maopopc| loa li uu, kokua ;iku ia i.ke alakai hewa ana ia Paulo, a pe.la pu koi ia £th/I Somcr\ ille;_aoie iaiei he Krfetiario kona mau makua,_oj_ ; i hoi he pekana ko Ethyl? j Elike me kona hoomau ana i iva noonoo no ia mea, ō - kā | Oi loa aku ia o, kona makemaksj e uku i ka hewa ana i hana ai. Ane hiKi puno ole iaia ke. kali e ike aku i kona hoaloha, i loaa ai iaia ka mauawa e hooponopono ai no na mea~"pōn° p"Ie _ cT ka \va i liala ma kekahi~ainrirapūiīo7 oia? no nae aole i laia kana hana no ia mea. Aka a 9* e ī ll6 ole o na keakea oia.i pii aku ai iluna o na alapli o ko Somervil!e ma halo. a hookani i ka pele. Hele mai la o Ethyl i ka ] ika a me he mea la ua hauoli oia i ka ike anamai i kona hoaloha; aka hoomaopopo koke aku la no o Emme ua haikea oia a ua luhi, a aia iloko 0 kona noonoo kahi i hana ai j kekahi manao. "Aiwe, e Ethyl heaha ka pilikia me oe? he manaolana ko'u aole oe i oina'ima'i i keia hele ana aku nei ou e a Emma.i ninau aku ai me ke pihoihoi." j aole; aka na inoino I<>a o mama; ua hemo kona ; koko s ci.ai na ake mama mai. Aka ua oluolu nae hoi oia 1 keia wa, a ua ikaika iki ae; olelo mai ke kauka e hiki koke ana no iaia ko hele iwaho e holo kaa ai. He mea malama ma i maikai ka makou, aka he oiaio aole mea i maopopo ia mama elike me a.'u, a ua pihoihoi loa au. Hoi mai o papa i kana hana, ina aole makou i hoi koke mai ahiki i ke kali oluolu no ko mama ponof Aole hiki ia|a ke kaawale aku ir>ai iaia ina ua hoi hookahi mai oia."

. "Alpha maoli 0..-!" wahi a Emma i hooho aku ai- me kn manao loa i.ou. Pqho o ir«c.r:.a ame %'u. e hele mua mai mamua, aka. ao)t makou ' k-he." "I ka Poalima v. aīc aku la no i hala i hele loa ae oia l ka iLoino; a oiai ht pokole wale no koiih * ' .aa ai ika iks>ika oka ma'i, mamu kakahi \vaie &o ka ; i maopopo i keia mea. Ua ike no, oe he a,no papa. H,. makau kona no kekthi ma'i nui,e pilikia, loaj|i, 1 kekahi wa noonoo au, e Emiiia, ina paha e &£UOl| .g£4Dakou ir,a aole makou he poe pekana t w Le hoopaha oha oia o Emma ™*> " --- nae.._. Aole oia i ike iki ia e u*- r. waho ae o ke kue i kana m§a i Ia ia '\\a~he hooponopono oiei me ka wawe, "Aola o'u kanalua e hauoli no oukoj£, 4 Ethcl. He manao ko'u he oi ae ko kak'ou maikai pie loa ae." _ , - "WeUj..hc oiaio aOto i maopopo la'u,,,]%f rr. =- PH&na ia mea; aka i kekahi ka m a e La'i le-a ai, noonop iho la au mai oi paha ka mai&ai^^akou 'poe pekāna ole aka he' manaoio hpi a bu manaoio ko # u o mama no kekahi manao p"'U ? "a%Tpapa anie Jack, ma ka nana aku me he mea la \e luu laua no ka poe 'Kristiano o.pulepule/ eljike laua e kapa ai ileela poe, a aole no !>§ jgspa e kamailio kekahi poe o lakou ia maina. ga loa au a ua kaea no hoi, i keia mau la mai ijei. aJ#feīo 0 papa he pono ia*u e heleiwahoi mau malia paha o kaawale aku no hoi keiak kaemp'u/ 1 wahi a Ethyl i kamailio mai ai me ke kani ih.o. 0 ka hoe. "O ia ka'u mea i hele mai ueL nolaila i*ā pomaikai ka u huakaī i hele mai nei/' wahi a Emma i olelo aku ai. "I hele maoli mai nei 110 au,e konp ia oe hele mai i makou hale. Ua hana 0 mama i ko'u lumi & maikai, a he au ,a oe e ,ke; &Jie makeiaake .0 Pauio e ike ia Jack a he makemake hoi iaia e|hel.e mai a e ike i kona lumi kekahi. "La ike no n&e oe iiiaikai mau ko maua mau iumi ehke me kou>" 4 wahi a Emeia, me ka pii ana oka ula ma kona mau papalinal "O, e Ethyl! ua hoohuli hau ia 0 papa ama_māma^_ Aia lie liīēē ole ilnkn 0 laua eiike me xia lumi,-—he 210 o papa ame mama, wahi ana i kakoo aku. ai i nu;a makua.