Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 1, 3 May 1934 — He Moolelo o Ka Missionari Mua Loa ma Apelika [ARTICLE]

He Moolelo o Ka Missionari Mua Loa ma Apelika

Ua Hoomanawanuiia Na Inea Ame Na Pilikia He Nui; Pilipu Na Haumana Naauao'o Na Kula Nui Basil Mathews

O kona poe kanaka, i lako me ka lakou mau mea eha hahai holoholona, hoopuni kokke aku la lakou i ke alii, ia Njambi. I kona ike anan ina e ki ana kona poe kanaka ia Livingstone, e pepehi kokeia ana oia a make e ka poe Makalolo, hooholo iho la oia e maluhia. Wuapoia iho la na makana, a hele o Livingstone ame kona poe. o ke ahewa maoli ana no keia mau hana alunu, aole ia maluna o ka poe Apelika, aka maluna o ka poe hana hookauwakkuapaa ka poe i hoomaamaa i kela poe e loaa ke kauwakuapaa mai na poe mai apau e maalo ae ana ma ko lakou aina. I kekahi ia haawi o Livingstone i kekahi poe i pipi, oiai ua koi mai lakou i hookahi pipi i uku no ka hele ana mawaena o ko lakou aina. "Aole," wahi a lakou i olelo mai ai,-"aole makou e lawe ia mea. Ua okiia kona huelo a hookomoia ka laau kahuna iloko olaila."

Ma keia, loaa ia Livingstone he manao maikai, a kona poe i nee ai i ka aka. No ka mea oki oia i ka welau o ka huelo o na pipi apau—a aole i noi hou ia mai kekahi pipi ma ia hope aku. Hoike pinepine oia i kana kukui hoolele kii i ka po a kamailio no hoi e pili ana ina kii. Hookahi alii, i kapaia o Shinte, makemake ioa oia e ike i ke kukui kupanaha "Aole kakou e hoolei mua i ka puupuu. Ina oukou e hana mai peia, o ka hewa o ke koko maluna no ia o ko oukou mau poo." mena kii. Hoakoakoa mai la oia i kona poe kanaka apau, e hui pu ana me kana mau wahine lehulehu, no ka hele e nana i no kii. Hoike mua aku la o Livingstone he kii o Aberahama, me ka pahi ua hapaiia iluna, e makaukau ana e molia i kana kekikane ia Isaaka. Hoolohe akahele loa no wahine oiai oia e wehewehe ana ia mea. Aka i kona hooni ana i ke kii i hookomo aku i kii hou, nee aku la ke kii o Aberahama me ka pahi i hapaiia iluna i o lakou la.

"E mama, e mama!" wahi a lakou apau loa i uwa like ae ai, a holo i na wahi like ole me ka walawala ana o kekahi maluna o kekahi, a hooku'i aku la i na hale mauu nawaliwali a palaha lakou a waiho ilalo o ka lepo iloko o ka pouli aaki. O keia na hale mauu kahi e ku ana na kii laau kanaka, a kolaila poe i manaoio ai ua piha i na uhane lapu, e pono ai e hanaiia i ole lakou e huhu. Lehulehu o kela poe i manaoio ole he kanaka o Livingstone. Manao lakou no kekahi lahui mai oia e noho ana malalo o ke kai. "He lauojo anei kela?" wahi a lokou e ninau aku ai iaia e wehe ai i kona papale. "Aole. He hulu kela o ka liaona, aole he lauoho maoli." "O ko'u," wahi a Livingstone i pane aku ai, "oia ka lauoho maoli mai kinohi mai; elike me ko oukou memua, mamua o ka mo'a ana i ka la piipii!" Wehe oia i kona palulea hoike ia lakou i kona umauma keokeo, a hookuku ia me kona helehelena, i wela i ka la a hauliuli a kokoke e eleele elike me ko lakou, Lokahi mai la lakou, oiai e helee mau ana lakou mao a maanei i ka la me ke aapa ole, ua mo'a lakou i ka la a ua hauliuli eleele a malia o lakou ame Livingstone he may hoahanau io paha lakou. Ikeia iho la ka waiwai o ka pipi kau okole kua palahalaha a Livingstone, o ia o Sinbad, ma keia huakai, i ka wa a lakou I haalele ai ia Zamberi ame na waa. Kau o Livingstone maluna ona oiai no nae he ino oia, no ka mea ua oi aku ka nolunolu o kona kua mamua o kekahi mau pipi e ae, a oiai hoi kona mau kiwi lolea he kimo i lalo

me ka lewalewa, a hiki ole ke ku ka mea a kau ana maluna ona i hona wa e oni ai iaiae kahili ai i no nalo me kela mau kiwi. O ka pilikia nae me keia pipi he hele hu wale mai ke alanui aku, a hookahi manawa ana i holo ai malalo o kekahi lala laau a pa o Livingstone ia lala a hooleiia ilalo mai ke kua aku o ua pipi la a hooku'i kona poo ilalo i kona wa i haule ai. i lakou e hele ana no kekahi aoao o kekahi kahawai i kekahi la, Okupe o Sinbad ma kekahi lua iloko o ke kahawai a lele o Livingstone mailuna aku o kona kua mamua o kona poo aloko o ka wai. I kekahi auwinala hoea lakou i kekahi kahawai i piha loa i ka wai i kapaia ke "Keiki a Loki," a holo o Sinbadd iloko (illegible), a piholo, a hooweliweli e kau maluna o Livingstone aka pakele oia a au a kau ma kekahi aoao. No piha i ka maka'u holo mai al he iwakalua o na kanaka e koku i iaia-o kekahi o lakou no ke ake loa e hoopakele ia Livingstone, lele naaupo a hooponopono ole iloko o ka wai a hookuu i ko lakou mau huluhulu e laweia e ka wai. Pae oia me kekahi kapa me ke kokua oleia, aka malaila (illegible) kekahi i kona lima, a o kekahi hoi apo i na lima apuni oia, e iini loa ana e kokua iaia. Paha'oha'o loa aokoui ka ike ana aku he hiki iaia ke au—oiai no nae au oia me he poloke la a au hoi lakou me he ilio la. Aka ua hookauoli nui loa ia mai oia i ka ike ana i lo lakou iini nui e hoopakele iaia. I kela po, oiai o Livingstone e hoohuli ana iaia a huli mau mamua o ke ahi e hoao ana e hoomaloo i kona lole, o ka poe o ke kauhale a lakou i hele mai ai, hoao lakou e hoomaka'uka'u i ko Livingstone mau hoaloha Apelika ma ka olelo ana ia lakou e pili ana i na muliwai ewaihomaianamamua o lakou. Hoopiha loa ia lakou me ka akaaka, a keokeo pono mai la ko lakou mau niho maloko mai o ko lakou mau lehelehe eleele a hulali hoi ko lakou mau maka i ka maamaama o ke ahi ia lakou i kuhikuhi aku ai ia Livingstone a olelo mai la me ka haakei: "Hiki ia makou apau ke al; aole mea nana i lawe i ka haole a pae ma kela aoao o ka muliwai nana ponoi no." Ua piha kela mau muliawai a oi mamua o ka maamau a ua piha hoi na awawa i ka wai no ka haule mao ole o ka ua i ka hapa hope o ka huakai. Haule ka ua a iho ma na kumulaau oloko o ka ululaau a pulupe lakou ko lakou mua aahu ame ko lakou mau huluhulu moe o ka po, a ua polopolona i ka loihi o ka wa i pulu ai me ka maloo ole. He ino pu ka ua no na pu, a kukaehao lakou, a popopop na halepe'a. o kahi wale no e hiki ai ke pulu ole kana uwaki malalo ia o kona poaeae, no ka mea pinepine ka wa i hele ai o ka wai ahiki i kona opu iloko o ka waikahe ame ke opilopilok oiai ka ua e haule iho ana maluna iho. Hoonawaliwali loa ia o Livingstone i ka piwa ahiki ole iaia ke noho iluna o ka pipi aole no hoi e hiki ke hele wawae me ke kokua ole ia. I kekahi wa hele wale aku la no me he mea la he kanaka e moeuhane ana. Aka o ke kanaka ili keokeo i aa e hele imua hoole oia i ka hoi hou ihope mai hana huakai ano nui mai. "O ko oukou alakai ili keokeo e lawe wale ana no ia ia oukou i ke kapakai e kuai ai ia oukou me me ano he may kauwa kuapaa," wahi a kekahi poe o na kauhale APelika e hawanawana mai ai iloko o ko lakou mau pepeiao o ko Livingstone poe. O keaha la ka lakou e manaoio ai? A hoemaka iho la lakou e kanalua me ke poho o ka manaolana a hoomaka'uka'u e hoi hou ihope no ko lakou mau home. "Ina oukou e hoi hou ihope," wahi ana ia lakou, "e hoomau ana no au i ka hele ana imua." me ka ehaeha o ka naau ame ke pono o ka manaolana. hoi oia ilono o kona halepe'a a manao iho la me he mea ua ku hookahi oia wale no-me kona Makua. Me ka leha ana o na maka iluna ike aku la oia i ke poo o kekahi o kona mau hoahele e kiei mai ana maloko o ka hakahaka o ka halepe'a. O Mohorisi ia, a o na huaole ana i hoopuka mai ai penei no ia:

MOKUNA VII He Poai Home Aloha. PAHAOHAO? - (Illegible) pahaohao o Mrs. Beardsley, uaku loa ka manaoio o ka naau o ke kanaka. Ua alakai kaokoaia oia e pule no kana keikimahine i kela la holookoa ela on nae i ka loaa ana mai o ka pane, ua emo ole loa ia! A! manao kakou he loiiki loa a hiki i ka lani. Ke kakau kakou i ka leka i kekahi hoaloha i kahi e loa, e noonoo ana kakou i ka loihi o kahi e holo mai o ka pane. A pinepine loa na manawa, ke hoopii kakou i na leo pule I ka nohealii o ka nani, manao kakou he loihi loa ia wahi, a i ole ua paa loa ka Makua Lani i ka hana a i ole i ka pane ana paha i ka pule a kekahi mea okoa aku, e loihi loa ai ka manawa e hala mamua o kona pane ana mai i ka kakou leo pule. A i ka loaa ana mai o ka pane oiai no kakou e puie ana a hoounaia mai o Gaberiela a lele me ka mama loa a hoopa mai ia kakou oiai no kakou ma ko kakou mau kuli, elike me ia ia Daniela, a puiwa no auanei kakou. I ka pule ana o ka ekalesia no ko Petero hoopakeleia i ka wa ano, aole lakou i manaoio i ka hai ana sku o ke keikimahine ia lakou no ia mea. He oiaio, pinepine ka manawa, malia paha he mau makahiki alaila loss mai ka pane o kekahi mau leo pule a kakou; aka sole is no ka mea he mamao loa ka lani, aole on hoi no ka mea aole he verena a ka makua e lawa ai kakou, aole no hoi on ka mea aole ona makemake e haawi mai ia kakou. Ia mau manawa he pono ia kakou e kali me ka hoomanawanui me ka manaoio aole e au'aia ana kekahi mea maikai.